Pochodne instrumenty kredytowe instrumenty pogodowe i katastroficzne konstrukcja

Pochodne instrumenty kredytowe, instrumenty pogodowe i katastroficzne konstrukcja instrumentów i ograniczenia w rozwoju z powodu asymetrii informacji Natalia Kaczmarczyk Paulina Sergiel

Agenda 1. Pochodne instrumenty kredytowe: omówienie + przykłady 2. Pochodne instrumenty katastroficzne: omówienie + przykłady 3. Problem asymetrii informacji towarzyszący pochodnym instrumentom kredytowym i katastroficznym 4. Pochodne instrumenty pogodowe: omówienie + przykłady

Pochodne kredytowe Niefinansowane Finansowane Zobowiązania zabezpieczone na portfelu aktywów Syntetyczne Obligacja z opcją kredytową Swap Opcja niewypłacalnościowa Arbitrażowe Swap niwypłacalnościowy Opcja Swap całkowitej stopy zwrotu Koszykowy swap niewypłacalnościowy Warunkowy swap niewypłacalnościowy Opcja na rozpiętość odsetek

Niefinansowane instrumenty kredytowe

Swap niewypłacalnościowy (credit default swap – CDS) Płatności odsetkowe o stałej wysokości Kupujący (strona pozbywająca się ryzyka) • nabywca zabezpieczenia Aktywa bazowe Sprzedający (strona przyjmująca ryzyko) Płatność w przypadku zdarzenia kredytowego • sprzedawca zabezpieczenia

Swap koszykowy § Odnosi się do koszyków aktywów. § Wypłata następuje po którymś zdarzeniu kredytowym. Warunkowy swap niewypłacalnościowy § Uzależnienie wypłaty nie tylko od zdarzenia kredytowego ale też jednoczesnego wystąpienia innego zdarzenia np. zmiany stóp procentowych.

Opcja niewypłacalnościowa • Konstrukcja podobna do swapa niewypłacalnościowego Kupujący (strona pozbywająca się ryzyka) • nabywca zabezpieczenia Aktywa bazowe Premia Sprzedający (strona przyjmująca ryzyko) Płatność w przypadku zdarzenia kredytowego • sprzedawca zabezpieczenia

Swap z całkowitą stopą zwrotu (total return swap TRS) Całkowity zwrot z instrumentu finansowego w danym okresie = odsetki + zmiany kapitałowe Kupujący (strona • nabywca pozbywająca się zabezpieczenia ryzyka) Sprzedający (strona • sprzedawca przyjmująca ryzyko) zabezpieczenia Stopy procentowe (np. LIBOR + marża)

Tesobono swaps Przykładowe przepływy finansowe w tesobono swap Partnerzy transakcji Płaci Otrzymuje Amerykański bank inwestycyjny Całkowity zwrot z tesobonos liczony od 1 mld USD wartości nominalnej LIBOR + 1 pkt. Proc. marży liczony od 1 mld USD wartości nominalnej Bank meksykański 1) LIBOR + 1 pkt. proc. marży 2) 200 mln USD (20% x 1 mld USD) zabezpieczenia Całkowity zwrot z tesobonos liczony od 1 mld USD wartości nominalnej

Kontrakty TRS podczas kryzysu azjatyckiego § Strony kontraktu TRS: - Indonezysjkie firmy, które potrzebowały finansowania, a popyt na emitowane przez nie obligacje był niewystarczający ze względu na niski rating kredytowy. - Południowokoreańskie banki poszukujące wyższych stóp zwrotu w obliczu rosnących kosztów finansowania. § W przypadku bankructwa indonezyjskiej firmy bank południowoamerykański zobowiązany był do rekompensaty straty pośrednikowi § Południowoamerykańskie banki uzyskały ekspozycję na ryzyko kredytowe indonezyjskich firm.

Opcja na rozpiętość odsetek (credit spread option) Co jest instrumentem bazowym? Jest to instrument wrażliwy na ryzyko kredytowe Czym jest spread kredytowy? Jest to różnica pomiędzy rentownością instrumentu bazowego na rynku a rentownością bezpiecznych papierów skarbowych Kiedy opcja zostanie wykonana? Kiedy spread kredytowy przekroczy ustalony w kontrakcie poziom (marża) Na czym polega wykonanie opcji? Sprzedający płaci kupującemu ważoną duracją wartość spreadu przemnożoną przez umowną kwotę transakcji Swap na rozpiętość odsetek (credit spread swap) wielookresowy odpowiednik opcji na rozpiętość odsetek

Finansowane pochodne kredytowe Obligacja z opcją kredytową (CLN – credit linked notes) 2. Zobowiązania zabezpieczone na portfelu aktywów (CDO – collateralized debt obligations) 1.

Obligacja z opcją kredytową (credit linked notes – CLN) Cena nominalna obligacji Emitent obligacji Nabywca obligacji Kupony odsetkowe • nabywca zabezpieczenia (wyższe niż w przypadku standardowych obligacji) • sprzedawca zabezpieczenia Aktywa bazowe W razie zajścia zdarzenia kredytowego emitent uzyskuje prawo do: ‐ obniżenia kuponu odsetkowego ‐ i/lub dokonania przedterminowego wykupu obligacji po cenie niższej niż cena nominalna

Obligacja z opcją kredytową Obligacje CLN rynków wschodzących W 2010 r. Obligacje CLN oparte na długu państw wschodzących były niezwykle popularne wśród inwestorów: Emitent Instrument bazowy Wielkość emisji Wysokość kuponu Exprinter International Bank NV (dawne Antyle Holenderskie) Obligacje rządu Wenezueli 623 mln USD 14. 7% Oparte o dług Ghany 3. 5 mln USD 19% Oparte o dług Ukrainy 10 mln USD 22. 25% Citigroup Inc.

Zobowiązania zabezpieczone na portfelu aktywów (CDO – collateralized debt obligation) Bank inicjujący wpływy netto z emisji sprzedaż aktywów Portfel referencyjny kredytów (portfel może być oparty również na funduszach, obligacjach lub ubezpieczeniach) Spółka celowa Transza uprzywilejowana (rating AAA) Transza pośrednia (rating BBB) Transza kapitałowa (brak ratingu) wpływy z emisji długu dłużne papiery wartościowe odsetki i spłata kapitału Inwestorzy (ubezpieczyciele, banki, hedge funds)

Zobowiązania zabezpieczone na portfelu aktywów CDO a kryzys finansowy Dlaczego banki chętnie korzystały z takich rozwiązań? ⟩ uchylenie się od wymogu kapitałowego – zobowiązania banków do utrzymania kapitału w wysokości uzależnionej od ponoszonego przez nie ryzyka § W okresie dobrej koniunktury utrzymywanie wysokiego wyposażenia banku w kapitał jest niekorzystne dla akcjonariuszy ⟹ zmniejszenie dźwigni finansowej § Odpowiedzią na takie ograniczenie była sekuratyzacja, natomiast najlepszym środkiem do jej przeprowadzenia okazały się kredytowe instrumenty pochodne CDO Jakie były główne zalety emisji zobowiązań zabezpieczonych na portfelu aktywów? ⟩ W CDO rolę transzy najbardziej uprzywilejowanej przejmowała transakcja CDS, a więc obejmujący pozycję nie musiał angażować znacznych środków. Musiał jedynie złożyć depozyt zabezpieczający u kontrahenta.

Zobowiązania zabezpieczone na portfelu aktywów Case study - rola transakcji super senior CDS w upadku AIG Financial Products § AIG Financial Products – spółka zależna AIG § Przewaga AIG FP – przynależność do grupy AIG, która miała najwyższy rating kredytowy AAA § 1998 – AIG FP rozpoczęło działalność na rynku CDS, rozwój po 2002 r. § AIG FP miała duży rating więc nie musiała zamrażać znacznych ilości środków jako zabezpieczenie dla kontrahentów transakcji § Wielkość transakcji CDS rosła i w 2007 r przekroczyła 50% aktywów całej grupy AIG § Jednak portfel transakcji super swap senior (w które głównie inwestowała AIG FP) w 2007 i w 2008 roku stał się głównym źródłem strat (w postaci spadku wartości rynkowej pozycji) dla AIG FP. Stało się tak dlatego, że transakcje super swap senior były związane z rynkiem mieszkaniowym instrumenty pochodne emitowane przez AIG FP zaczęły przynosić straty § Straty zmusiły AIG do przystąpienia do likwidacji AIG FP i wycofania się z aktywnego udziału w tym rynku. Natomiast przed upadkiem AIG uratowało wsparcie udzielone przez rząd USA AIG nie miało problemów w związku z działalnością na rynku ubezpieczeniowym tylko na rynku instrumentów pochodnych

Instrumenty katastroficzne i pogodowe

Instrumenty katastroficzne § Zaliczane do ubezpieczeniowych instrumentów pochodnych § Nowe narzędzia umożliwiające ubezpieczycielom transfer ryzyka na rynek kapitałowy, a tym samym zwiększenie funduszy niezbędnych do pokrycia ewentualnych roszczeń. § Instrument bazowy: określony indeks katastrof. Najpopularniejsze instrumenty katastroficzne Obligacje katastroficzne ( CAT-bonds) Kontrakty terminowe (CAT-futures) Opcje katastroficzne (CAT-options) Swapy katastroficzne (CAT-swaps)

§ W Europie nie wprowadzono dotąd do obrotu giełdowego katastrofalnych instrumentów pochodnych. § Podobna sytuacja na rynkach poza europejskich § Powód: brak ponadnarodowej instytucji zbierającej dane umożliwiające budowę odpowiedniego indeksu katastrof

Instrumenty katastroficzne ATLAS RE II - pierwsza obligacja katastroficzna po 11. 09. 2001 Trzyletni kontrakt, licząc od 1 stycznia 2002 r. , dostarcza grupie pokrycie retrocesyjne od zagregowanej szkody w wysokości 150 mln USD oraz 100 mln USD licząc dla pojedynczej szkody. ATLAS RE II swym pokryciem obejmuje szkody spowodowane przez następujące przyczyny: a) Burze w Europie północno-zachodniej: Francji, Belgii, Holandii, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Katastrofa zajdzie, jeśli prędkość wiatru przekroczy 27 m/s w co najmniej pięciu sąsiadujących stacjach pomiarowych. b) Trzęsienia ziemi w rejonie Zatoki Kalifornijskiej i okolicach Los Angeles. Dla potrzeb obligacji zdefiniowano 12 obszarów działalności sejsmicznej. Katastrofa zajdzie, jeśli siła trzęsienia przekroczy pewien poziom: w niektórych obszarach 6, 6 M (skala Richtera), w innych nawet 7, 5 M. c) Trzęsienia ziemi w Japonii, w wybranych obszarach. Aby zaszła szkoda, w niektórych z nich siła trzęsienia musi osiągnąć 6, 8 M, w innych 7, 1 M.

Kredytowe i katastroficzne instrumenty pochodne Problem asymetrii informacji § Konstrukcja nowoczesnych instrumentów pochodnych powoduje, że ryzyko transakcji przenoszone jest z konkretnych instytucji (m. in. banków) na inwestorów, którzy często nie mogą oszacować właściwie przejmowanego ryzyka § Jaki jest tego powód? przepisy zakazujące bankom ujawnianie poufnych danych o swoich kredytobiorcach, np. o sytuacji finansowej lub wysokości udzielonego kredytu ‐ dane na temat poziomu udzielonych gwarancji, derywatów kredytowych i innych instrumentów są niejednorodne pod względem regulacyjnymi i często są to dane szacunkowe pochodzące z raportów sporządzanych przez stowarzyszenia uczestników rynku lub agencje ratingowe ‐ W przypadku pochodnych katasroficznych – lepsze informacje ubezpieczycieli dotyczące powstawania szkód ‐ § Pochodne instrumenty kredytowe i katastroficzne w pełni przejmują ryzyko, dlatego tym bardziej instytucje chcą dodatkowo zyskiwać poprzez niedostateczną rekompensatę ponoszonego ryzyka przez inwestorów

Pochodne pogodowe Terminowe kontrakty pogodowe Pochodne katastroficzne Od czego zależy wypłata? Od zdarzeń powodujących szkody Od wielkości szkód wyrządzonych przez zdarzenia ubezpieczeniowe Kto nabywa takie instrumenty? Przedsiębiorcy szczególnie z takich branż jak: rolnictwo, branża elektrociepłownicza czy turystyka. Przyjmuje się, ze niemal 70 % gospodarki jest związane z pogodą Reasekuratorzy Kontrakty terminowe zależne od temperatury Kontrakty mrozowe Kontrakty na opady śniegu Kontrakty huraganowe

Pochodne pogodowe § Prekursor rynku pogodowych instrumentów pochodnych - przedsiębiorstwo energetyczne Enron, jedno z największych w USA w sektorze energetycznym. Pierwszą operacją z wykorzystaniem derywatów pogodowych była transakcja zwana „Kelwin Bond” w 1997 roku na kwotę 50 mln USD przez firmę Koch Energy Trading (obecnie Energy-Koch) działająca w sektorze energetycznym. Firma ta ubezpieczyła się przed niekorzystnym wpływem temperatur na sprzedaż energii § Wykorzystanie pochodnych instrumentów pogodowych jest powszechne w rejonach Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii czy w krajach skandynawskich § W USA notowane są na giełdzie Chicago Mercantile Exchange (CME), natomiast w Polsce obecne są tylko na rynku pozagiełdowym spółka Consus SA) (np.

Dziękujemy za uwagę