PLANIFIKIMI FINANCIAR Plani financiar sht proces o o

PLANIFIKIMI FINANCIAR

Plani financiar është proces: o o I analizës së zgjidhjeve të mundshme për financim dhe investim të kompanisë I projektimit të pasojave të ardhshme nga vendimet e tanishme me qëllim që të mënjanohen befasitë dhe të kuptohet ndërlidhja ndërmjet vendimeve të tanishme dhe të ardhshme I marrjes së vendimeve për ndërmarrjen e alternativave të caktuara I matjes së performansave pasuese në raport me qëllimet e përcaktuara me planin financiar. 2

Plani financiar nuk është vetëm parashikim! o o o Nevojitet kujdes, si për ngjarjet e pakëndshme ashtu edhe ato të dëshirueshme; Plani financiar nuk duhet vetëm të aspiroj minimizimin e riskut. Ai është proces i vendosjes se cilin risk duhet ta marrim dhe cili është i panevojshëm; Kompanitë duhet të zhvillojnë disa rrugë përmes së cilave do të përgjigjen në pyetjen “çfarë nëse”. 3

Tre alternativat e planit të biznesit për 5 vitet e ardhshme o o o Plani i rritjes agresive, me investime të forta kapitale dhe produkte të reja, rritjen e aksioneve në tregun ekzistues ose hyrja në tregun e ri; Plani i rritjes normale, segmentimi i tregut; Plani i shkurtimeve dhe specializimit, i dizajnuar për zvogëlimin e kapitalit të kërkuar. 4

Kërkimi i planit optimal financiar o o o Aksioma e parë: Rrjeti i problemeve të pazgjidhura është i pakufi; Aksioma e dytë: numri i problemeve të pazgjidhura të cilat njerëzit i mendojnë duhet të limitohet në dhjetë; Aksioma e tretë: në çdo zonë mund të jenë 10 probleme të adresuara, për të cilat nuk mund të kemi zgjidhje formale 5

Cilat janë 10 probleme që kërkojnë zgjidhje? 1. 2. 3. 4. 5. Si merren vendimet kryesore financiare? Çfarë kushtëzon riskun e projektit dhe vlerën aktuale? Risku dhe kthimi-çfarë do të humbim? Sa janë të rëndësishme përjashtimet nga teoria e tregut efiçent? Cila është vlera e tregut e kompanisë? 6

Cilat janë 10 probleme që kërkojnë zgjidhje. . . 2? 6. Si do ta shpjegojmë suksesin nga aksionet e reja dhe nga tregjet e reja? 7. Si do t’i zgjidhin kontroversat e dividendit? 8. Çfarë risku do të marr firma? 9. Çfarë është vlera e likuiditetit 10. Si t’i arsyetojmë valët e bashkimit të firmave? 7

Çfarë parashikohet? Shitjet Nevojat për asete për të mbështetur shitjet Gjenerimet e brendshme të fondeve Fondet e jashtme të nevojshme Vendimet si të rriten fondet Efektet e planeve në raporte financiare 8

Procesi i planifikimit Definimi i objektivave: Maksimizimi i vlerës së kompanisë Zhvillimi i strategjisë dhe planit strategjik: Definimi i përparësive komparative dhe konkurruese Zhvillimi i strategjisë investive: Identifikimi dhe vlerësimi i mundësive për investim Zhvillimi i buxhetit: Bashkërenditja e nevojave të planit investiv me planin financiar Zhvillimi i strategjisë financiare: Identifikimii nevojave për financim dhe të mjeteve të financimit Evaluimi i performancave: Pas auditimit, krahasohen rezultatet me planin 9

Planifikimi financiar Alokimi i resurseve të firmës për të arritur objektivat e investimeve o o o Përgatitja e planit financiar ndihmon menaxherin që të aplikojë strategjinë e caktuar për të përmirësuar pozitën financiare të firmës, rrjedhën e parasë, fitimin dhe të sqarojë nevojat për financim të jashtëm; Me planin financiar, menaxheri financiar është në pozitë më të mirë për të reaguar në cfardo ndryshimi të kushteve të tregut, siç është rënia e çmimeve apo zvogëlimii ofertës për lëndë të parë; Hartimi i planit financiar ndihmon menaxherin të kuptojë ndikimin e rrjedhave të tregut në investime dhe në vet planin financiar (siç është rasti i ndërlidhjes ndërmjet mbajtjes së stoqeve joefiçente për të kënaqur kërkesën konsumatore dhe nevojave për të financuar investimet në stoqe. 10

Hapat e planifikimit 1. 2. 3. 4. 5. 6. Projektimi i pasqyrave financiare Përcaktimi i fondeve për mbështetjen e planit; Parashikimi i fondeve afatgjata Ndërtimi i sistemit të kontrollit Zhvillimi i procedurave përshtatje dhe modifikim Ndërtimi i performansave 11

Buxheti është plan financiar i firmës. Buxhetimi përfshin planifikimin e burimeve dhe përdorimin e tyre për financimin e vendimeve financiare të firmës në periudhën e ardhshme. Procesi buxhetor involvon ndërlidhjen e strategjisë financiare dhe të investimit dhe marrjen e vendimeve për investime nga menaxheri financiar si dhe përcaktimin e mënyrave se si do të financohen ato. Buxheti është mjet planifikimi dhe kontrolli. Buxheti, si plan financiar i firmës përcakton nevojat kohore për fonde dhe burimet nga ato vijnë. 12

Procesi buxhetor në firmë Buxhetimi: Strategjia e investimit Vendimet për buxhetim të kapitalit Koordinimi i strategjisë së investimit me strategjinë financiare Vendimet për kapitalin punues: Investimet afatshkurta dhe financimi Strategjia financiare Vendimet për strukturë të kapitalit Zhvillimi i buxheteve të firmës dhe projeksioneve Planifikimi i shitjeve Buxheti i prodhimit Buxhetet tjera: marketingu, hulumtimi, zhvillimi Buxheti i parasë së gatshme Bilanci i gjendjes pro-forma Pasqyra pro-forma e të ardhurave Verifiko sa vendimet investive dhe financiare janë konsistente me objektivat e firmës dhe strategjinë investive dhe financiare të firmës 13

Cikli i buxhetimit Buxheti strategjik Buxheti i shpenzimeve kapitale Buxheti taktik Búxheti i shitjes Buxheti i shp. të përgjithshme të shitjes Buxheti i prodhimit Buxheti i furnizimit material Buxheti i punësp Buxheti i kostove të prodhimit Buxheti i kostove të përgjithshme Buxheti i shpenzimeve të përgjithshme adminstrative Buxheti perspektiv Buxhetimi i fitimit/humbjes Buxhetimi i bilancit të gjendjes Buxhetimi i parasë së gatshme 14

Buxheti i veprimtarisë operative Buxheti i shitjeve Buxheti i prodhimit Buxheti i materialeve të drejtpërdrejta Buxheti i punës së drejtpërdrejtë Buxheti i shpenzimeve të përgjithshme të prodhimit Buxheti i shpenzimeve të shitjes dhe adminisitrimit 15

PËRGATITJA E BUXHETIT a. b. c. d. e. Parashikimi i shitjeve Përcaktimi i vëllimit të pritshëm të prodhimit Vlerësimi i kostove të prodhimit dhe shpenzimeve operative Përcaktimi i fluksit rrjedhës dhe i efekteve të tjera financiare Formulimi i pasqyrave të parashikuara financiare 16

Parashikimi i shitjeve Parashikimi i bazuar në të dhënat historike: Metodat më të thjeshta Analiza e prirjeve Parashikimet e rastit: Regresioni i thjeshtë Regresioni i shumëfishtë Modelet ekonometrike 17

Metoda e përqindjes së shitjes Supozimet: Të gjitha shpenzimet (përpos amortizimit) specifikohen si përqindje e shitjeve Të gjitha mjetet do të rriten proporcionalisht me shitjet (përjashtim kur punohet nën kapacitete) Detyrimet rriten ashtu siç rriten mjetet; Nuk lidhen drejtpërdrejtë me shitjet: Borxhet afatshkurtra, afatgjata, aksionet e preferuara dhe të zakonshme Diferenca ndërmjeteve totale të projektuara dhe detyrimeve janë fondet e nevojshme shtesë (EFN)ose (AFN) 18

2007 Bilanci i gjendjes (në mijë €) Paratë 20 Kërkes. arkt 240 Stoqet 240 Totali mj. rrjedh 500 Asete fikse neto Asete totale 500 Llogari të pagueshme Dëftes të pag Totali. det. rrj. D. Afat. gjate Aksionet e zak. Aksione të pashpërndara Burimet totale 100 200 100 500 200 1, 000 19

2007 Pasqyra e të ardhurave Shitjet 2, 000. 00 Minus: Kosto variab. (60%) 1, 200. 00 Kosto fikse 700. 00 EBIT 100. 00 Interesi 16. 00 EBT 84. 00 Tatimet (40%) 33. 60 Fitimi neto 50. 40 Dividendi (30%) 15. 12 Shtesa e aksioneve të pashpërndara (në mijë €) 35. 28 20

Llogaritja e përqindjes në shitje o o Paratë/shitjet Kërkesat e ark. /shitjet Stoqet/shitjet Llogaritë e pag. /shitjet =20/2000 =0. 01 =240/2000=0. 12 =100/2000=0. 05 21

Llogaritja e përqindjes në shitje Raporti bazë i fitmit BEP) EBIT/as totale (100/1000)= 10% Profiti margjinal neto Fitimi neto/shitjet (50. 40/2000)=2. 52% ROE (kthimi nga kap. aks) fitimi neto/aks. zak (50. 40/700)= 7. 20% Periudh. mes. e arkt. (ACP) kërk. arkt/(shitjet/360)240/(2000/360)= 43. 20 d Qark. i stoqeve Shitjet/stoqet (2000/240)= 8. 33 x Qark. i aset. fikse shitjet/as. fikse (2000/500)= 4. 00 x Qark. i aset. totale shitjet/as. totale (2000/1000)= 2. 00 x Borxhi/asetet Borxhi/as. totale (300/1000)= TIE Koha e fitimit të interesit EBIT/pagesa e inter (100/16)= 6. 25 x Raporti rrjedhës Mj. rrj/det. rrj (500/200) = 2. 50 x Raporti i pagimit Dividenti/fitimi neto (15. 2/50. 4)= 30% 22

Raportet kyçe Vlerësimi BEP 10. 00%20. 00%Keq Profit margj. n 2. 52% 4. 00% ROE 7. 20% 15. 60% ” ACP 43. 20 ditë Firma Dega ” 32. 00 ditë Qark. stoqeve 8. 33 x 11. 00 x ” Qark. as. fikse 4. 00 x 5. 00 x ” Qark. as. totale 2. 00 x 2. 50 x ” Borxhi/asete 30. 00%36. 00%Mirë TIE (koha e fitimit te int) 3. 00 x 6. 25 x ” 9. 40 x Likuiditeti rrj. 2. 50 x Divid/fit. neto 30. 00%Në rreg. Keq ” 23

Supozimet themelore q Operimi me kapacitete te plota ne vitin 2008 q Pritet që shitjet të rriten për € 500 mijë (%ΔS = 25%) q Çdo lloj i aseteve rritet proporcionalisht me shitjen. q Detyrimet e pagueshme rriten proporcionalisht me shitjet. q Në 2008 do të mbahen: q dividenti/fitimi neto (30%) q profiti margj. neto (2. 52%) dhe 24

Simbolet q S 0 shitjet vijuese q S 1 shitja e planifikuar = S 0(1*g) q A* Mjetet momentale të lidhura me shitjet q L* Detyrimet momentale të lidhura me shitjet q EFN = (A*/S 0) ΔS – (L*/S 0) ΔS – (PM 1)(S 1)(b) q PM Profiti margjinal (të ardhurat neto)/(shitjet) q b Norma e mbajtjes= (shtimi i fitimit të pashpërndarë)/(të ardhurat neto) 25

EFN (AFN) Nevojat shtesë (të jashtme) financiare Kerkesa per rritje te mjeteve Rritja spontane e detyrimeve Rritja e fitimit të mbajtur 26

Niveli i planifikimit të shitjeve (pasqyrat pro forma) S 1=S 0(1+g)=2000(1+0. 25)=2500 Simbolet: S 1 = niveli i planifikuar i shitjeve S 0 = niveli vijues i shitjeve g = norma e planifikuar e shitjeve 27

Asetet 1, 250 1, 000 Asetet = 0. 5 shitjeve D Asetet= (A*/S 0) D Shitjet = 0. 5(500) =250. Shitjet A*/S 0 = 1, 000/2, 000 = 0. 5 = 1, 250/2, 500. 0 2, 000 2, 500 28

Asetet duhet të rriten për 250 mijë €. Sa janë fondet shtesë të nevojshme EFN? (A*/S 0) ΔS (L*/S 0) ΔS (PM 1)(S 1)(b) EFN Kërkesa për rritje të mjeteve Rritja spontane e detyrimeve Rritja e fitimit të mbajtur = (A*/S 0) ΔS – (L*/S 0) ΔS – (PM 1)(S 1)(b) = (€ 1, 000/€ 2, 000)(€ 500) – (€ 100/€ 2, 000)(€ 500) – 0. 0252(€ 2, 500)(0. 7) = € 180. 9 milion. 29

Supozimet për rritjen e EFN Norma e pagimit të dividentit mbahet në 30 përqind (d = 30%; b = 70%). Nuk emetohen aksione të reja të zakonshme. çdo fond i jashtëm i nevojshëm do të shtohet sikurse borxhi, 50% llogaritë e pagueshme dhe 50% borxhi afat-gjatë. 30

Pasqyra e planifikuar e të ardhurave 2008 Baza e planit Shitjet € 2, 000 1. 25 € 2, 500 Minus: VC 1, 200 0. 60 1, 500 FC 700 0. 35 875 EBIT € 100 € 125 Interesi 16 16 EBT € 84 € 109 Tatimi (40%) 34 44 Të ardh. neto € 50 € 65 Div. (30%) € 15 € 19 Shtimi i aks. RE € 35 € 46 31

2008 Bilanci i gjendjes (Asetet) Baza e planit Para të gat. € 20 Kërk. ark. 240 0. 12 300 Stoqet 240 0. 12 Mj. rrj. tot € 500 As. fiks. neto 500 Asete tot. € 1, 000 0. 01 € 25 300 € 625 0. 25 625 € 1, 250 32

2008 Bilanci i gjendjes (Burimet) Baza e planit Llog. pag. € 100 0. 25 Deft. e pag 100 Det. rrj. tot. € 200 Det. af. gjat 100 Aks. zakon. 500 Fitimi i mbajt 200 Burimet tot. € 1, 000 € 125 100 € 225 100 500 +46* 246 € 1, 071 33

Çfarë janë nevojat shtesë të financimit (EFN)? Shtimi i nevojshëm në asete Shtimi spontan në detyrime. Rritja në fitimin e mbajtur = € Totali EFN = € 250 =€ 25 46 = € 179 Duhet të shtohen nga burimet e jashtme edhe € 179. 34

Si do të financohet EFN ? Llogaritë shtesë paguese= Borxhi af. gjat shtesë = 50%(€ 179)= 89. 5 35

2008 BILANCI I GJENDJES (Asetet) Gjendja 1 EFN Para e gat. € 25 Kerk. arkt. 300 Stoqet 300 Mj. rrj. tot. € 625 As. fikse net 625 Asete totale € 1, 250 Gjendja 2 € 25 300 € 625 € 1, 250

2008 Bilanci i gjendjes (Detyrimet) Gjendja 1 EFN Llog. pag € 125 Deft. e pag. 100 +89. 5 Det. rrj. tot. € 225 Borxhi. ag. gj. 100 +89. 5 Aks. Zak. 500 Fit. i pashper. 246 Burimet tot. € 1, 071 Gjendja 2 € 125 189. 5 € 314. 5 189. 5 500 246 € 1, 250

Pse diferenca e EFN= € 181 ndaj € 179? o o Metoda përmes ekuacionit supozon profitin margjinal konstant, pagesën konstante të dividendit dhe strukturën konstante të kapitalit. Metoda e Pasqyrës financiare është më fleksibile. Ajo lejon rritje të ndryshme dhe norma të ndryshme.

Supozojmë se në vitin 2007 kapacitetet fikse shfrytëzoheshin vetëm 75% Kapaciteti i plotë i shtitjes SFC = Shitja aktuale % nga kapaciteti € 2, 000 = = € 2, 667. 0. 75 Me kapacitetet ekzituese fikse shitjet mund të jenë € 2, 667. Meqenëse shitjet janë planifikuar të jenë € 2, 500, nuk nevojiten asete shtesë fikse.

Sa do të ndikojnë kapacitetet e tepërta në EFN në 2008? o o Rritja e projektuar e aseteve fikse ishte 125 €, prandaj EFN do të zvogëlohen për 125 €. Meqenëse nuk nevojiten asete të reja, EFN do të bien nga 125 €, në € 179 – € 125 = € 54.

Plani i rrjedhës së parasë Tregon: o Sa para i nevojiten firmës o Kur i nevojiten paratë o Si do të zgjidhen nevojat për para o Nga cilat burime do të sigurohen paratë 41

Konstruktimi i rrjedhës së parasë o Parashikohet shitja dhe përcakohet: n koha kur arrijnë paratë n nevojat për materiale n koha kur duhet të paguhen kreditorët n kostot direkte për punëtorë n kostot e tjera të përgjithshme n koha kur do të bëhen investimet e ardhshshme n mundësitë e sigurimit të fondeve sipas të gjitha burimeve n kompletohet buxheti 42

Plani i rrjedhës së parasë në vitin e parë 43