Perswazja retoryka erystyka propaganda argumentacja manipulacja Argumentacja Zesp

Perswazja, retoryka, erystyka, propaganda, argumentacja, manipulacja

Argumentacja Zespół czynności podejmowanych w celu uzasadnienia jakiegoś poglądu. „Czynności” mogą być: l mentalne (samotnie podejmujemy decyzję w warunkach niepewności) l werbalne, czyli akty mowy.

l Teoria argumentacji ma korzenie w starożytnej Grecji. l Sprzyjała temu specyficzna struktura społeczna, gdzie ważniejsze funkcje państwowe były obsadzane w wyniku wyborów, co zmuszało do opanowania sztuki przemawiania i uzasadniania poglądów.

Najbardziej popularny podział argumentów: l dedukcyjne oparte na prawach ogólnych, w których konkluzja wynika z przesłanek w sposób logicznie konieczny, np. Hania zjadła czekoladę. To, że zjadła czekoladę, wyszło na jaw. Rodzice skarcili Hanię.

indukcyjne, oparte na przykładach i nienadające wnioskowi waloru logicznej konieczności, np. Darwin był naukowcem Większość naukowców nie wierzy w Boga. Darwin nie wierzył w Boga Wniosek może być fałszywy, mimo dwóch prawdziwych przesłanek. l

Retoryka l l l Ars bene dicendi (sztuka dobrego mówienia) – Kwintylian ars – w kulturze Greków i Rzymian sztuka retoryczna była szczególną zdolnością tworzenia perswazyjnej wypowiedzi zgodnie w zasadami sformułowanymi w teorii; bene – starożytni wiązali dobro etyczne z pożytecznością i pięknem (dobry zgodnie z etosem „męża prawego”; w znaczeniu estetycznym – retoryka sztuką pięknego słowa.

l dicendi – pierwotnie dotyczyło słowa mówionego, z czasem w następstwie rozwoju pisma perswazja zaczęła się skłaniać ku wykorzystywaniu słowa pisanego.

Perswazja l l W klasycznej teorii retorycznej (Arystoteles) jest to wpływanie na przekonania odbiorcy za pomocą mowy przez oddziaływanie na jego rozum, wolę i emocje. Jerzy Bralczyk: nakłanianie perswazyjne – wypowiedzi stymulujące postawy, które z kolei powinny sprzyjać pożądanym zachowaniom się.

l W nowoczesnych cywilizowanych społeczeństwach nakłanianie coraz rzadziej polega na fizycznym zmuszaniu, a coraz częściej na namawianiu, czyli stosowaniu różnych form komunikacji perswazyjnej. l Użycie bata czy łapówki nie jest perswazją, ale groźba użycia bata i obietnica łapówki są perswazją.

Erystyka l Kunszt prowadzenia sporów. l Obejmuje formy i walory argumentacji nie z punktu widzenia poprawności struktury, lecz z punktu widzenia sprawności w osiąganiu zamierzonego efektu, mianowicie akcesu słuchacza do treści bronionych.

Argumentum ad Hitlerum l Porównanie do Hitlera, faszystów, nazistów, NSDAP, Gestapo itp. Prawo Godwina: l Wraz z trwaniem dyskusji w Internecie, prawdopodobieństwo użycia porównania, w którym występuje nazizm bądź Hitler dąży do 1.

l Wątek w dyskusjach internetowych, w którym pojawi się argument ad Hitlerum był uważany za zakończony. l Uważano, że ten, kto użył tego argumentu, przegrał dyskusję.

Argumentum ad komunum l Porównania do ZOMO, komunistów, PZPR, SB, Stalina, Breżniewa, Bieruta, Dzierżyńskiego, KGB, komuny, tajnych współpracowników SB.

Propaganda l Z łac. propagatio ‘rozkrzewianie’ od propagare ‘szczepić winorośl; krzewić; szerzyć’

Szeroka definicja propagandy l l l rozpowszechnianie, popularyzowanie, szerzenie idei, doktryn, teorii, myśli, poglądów, zachowań społecznych by skłonić ludzi do zmiany postaw, poglądów; skłonić do działań w interesie nadawcy (jednostkowego albo zbiorowego) przez szczególny dobór treści komunikatu i ukształtowanie jego formy oraz zastosowanie różnych metod nakłaniania (jawnych/ukrytych, uczciwych/nieuczciwych).

Wąska definicja propagandy l l l zinstytucjonalizowana forma komunikowania politycznego podlegająca na kontroli przepływu informacji, na kierowaniu opinią publiczną, na sterowaniu (manipulowaniu) zachowaniami ludzi w celu uzyskania przez nadawcę komunikatu określonych treści.

Klasyfikacja według stopnia zafałszowania treści l Propaganda biała. Pochodzi ona od dobrze zidentyfikowanego nadawcy, który nie ukrywa swego pochodzenia i charakteru. Najczęściej źródłem w tym rodzaju propagandy jest instytucja polityczna, państwowa, religijna lub inna, która została powołana do tego typu działalności.

Klasyfikacja według stopnia zafałszowania treści (cd. ) l Propaganda szara. Mamy z nią do czynienia, gdy źródło przekazu może, ale nie musi być poprawnie identyfikowane i kiedy podawane przez nie informacje nie są zbyt precyzyjne.

Klasyfikacja według stopnia zafałszowania treści (cd) l Propaganda czarna Cechuje ją fałszywe źródło przekazu, które ukrywa rzeczywistego nadawcę oraz sfabrykowane, nieprawdziwe informacje wymyślone przez propagandzistę. Można wyróżnić dwa modele źródła przekazu czarnej propagandy: o model deflekcyjny (odbijający), o model legitymizacyjny.

Model deflekcyjny źródła przekazu K P P 1 O P – propagandzista P 1 – fałszywe źródło przekazu O – odbiorca K- komunikat propagandowy (przekaz)

Model legitymizacyjny źródła przekazu P K 1 K 3 K 2 P 2 O P – propagandzista P 2 – nadawca zastępczy (wiarygodny) K 1 – komunikat oryginalny K 2 – komunikat interpretowany jako pochodzący ze źródła P 2 K 3 – komunikat przesyłany do odbiorcy

Agitacja l l l (szybkie, krótkotrwałe) mobilizowanie, pobudzanie do doraźnych akcji poparcia sprawy, idei itp. dużej grupy ludzi by pozyskać uczestników akcji, zjednać zwolenników przez oddziaływanie bezpośrednie, jawne, uczciwe lub nieuczciwe; przez budzenie emocji, wzbudzanie entuzjazmu, aktywizowanie tłumu środkami językowymi i pozajęzykowymi.

Manipulacja l l Takie używanie wyrazów i wypowiedzeń, którego celem jest próba nieuczciwego wpływania na zachowania, postawy i przekonania innych ludzi (A. Markowski). Działanie ukryte.

Manipulacją będzie: l zatajenie faktów, l kłamstwo, l posługiwanie się eufemizmami (np. wydarzenia marcowe, przejściowe trudności w zaopatrzeniu w cukier) l hiperbolizacja treści (np. wielkie osiągnięcie narodu polskiego – o locie Polaka w kosmos);

l „Wieczór Wrocławia” w relacji z wiecu wyborczego (2001) Janusza Korwin-Mikkego napisał w nagłówku: Korwin-Mikke: „Za Hitlera było lepiej”. Polityk uznał, iż naruszono w ten sposób jego dobra osobiste, gdyż tego nie powiedział: „Stwierdziłem, że za Hitlera podatki były dwa razy niższe niż teraz” – wyjaśnił przed sądem.

l Przedstawiciel „Wieczoru Wrocławia” przyznał, że stwierdzenie użyte w tytule artykułu było oddaniem intencji lidera UPR. Podkreślał, że nie można oceniać tytułu w oderwaniu od całego artykułu, w którym przytoczono dokładną wypowiedź kandydata. Wrocławski sąd nie przyjął jednak argumentów strony pozwanej. Nakazał wydawcy „Wieczoru Wrocławia” przeproszenie i przekazanie 10 tys. zł nawiązki na rzecz Wioski Dziecięcej „Raj” w Oświęcimiu. Zdaniem sądu doszło do celowego przekręcenia wypowiedzi, sugerując, że Janusz Korwin-Mikke popiera całą politykę Adolfa Hitlera.