Personeelsbeleid ten aanzien van grensarbeiders Casestudies in de

Personeelsbeleid ten aanzien van grensarbeiders Case-studies in de Zuid-West-Vlaamse grensregio Laura Coppin Tom Vandenbrande Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 1

Overzicht van de presentatie • Situatieschets en onderzoeksvraag • Opzet van het onderzoek • Personeelsbeleid naar grensarbeiders toe: de verschillende facetten belicht • Conclusie Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 2

Situatieschets: de knelpunten op de ZW-Vlaamse arbeidsmarkt • Eén gebied; drie verschillende snelheden • Lage werkloosheid in West-Vlaanderen: tekort aan arbeidskrachten • Hoge(re) werkloosheid in Noord-Frankrijk en Henegouwen: teveel aan arbeidskrachten • Onderzoeksvraag: welk personeelsbeleid voeren West. Vlaamse ondernemingen naar grensarbeiders toe? – Verschillende benadering voor grensarbeiders en lokale mensen? – Integratie of tijdelijke oplossing voor knelpunten? Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 3

Opzet van het onderzoek • • 6 interviews met werkgevers (juni 2007) Regio Kortrijk / Waregem Verschillende activiteiten Verschillende groottes: van 25 tot 2000 werknemers Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 4

Grensarbeiders: in welke functies? • Productiearbeiders: knelpunt! • Technische functies: knelpunt maar belang van communicatie • Bedienden: geen knelpunt en belang van communicatie • Voorkeur voor lokale kandidaten – Vrijwaren van de W-VL identiteit van de onderneming – Maximum ratio grensarbeiders: 10% tot 40%. “gettovorming” tegengaan Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 5

Het grensarbeiderstatuut: een doorslaggevende factor voor Franse kandidaten? • Gunstige combinatie van factoren voor werknemers uit Noord-Frankrijk: – Hoge Vlaamse lonen – Lage Franse personenbelasting – Lage Vlaamse sociale bijdragen • Meningen over impact afschaffing statuut verdeeld • Belangrijke maar wellicht niet enige pullfactor – Hogere lonen blijven – Betere arbeidsomstandigheden (? ) – Pushfactor: hogere werkloosheid in Noord-Frankrijk Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 6

Wervingskanalen • Meestal niet de intentie om grensarbeiders op andere manier aan te trekken • De facto wel vaak het geval – Mond-aan-mond reclame – Uitzendkantoren sterk gericht op Noord-Frankrijk maakt eigen initiatieven overbodig • Grote respons bij gerichte acties Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 7

Selectiecriteria: het belang van tweetaligheid • Gesproken tweetaligheid vereist voor technische en leidinggevende functies • Lokale werknemers voldoen quasi altijd aan deze eis • Kennis van het Nederlands en bereidheid om de taal te leren zeer gering bij grensarbeiders – Niet nodig voor het dagelijks functioneren – Gering succes van cursussen bvb VDAB Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 8

Integratie en culturele verschillen • Grensarbeiders spreken geen Nederlands maar lokale werknemers spreken Frans • Verschil in communicatiestijl eerder problematisch dan verschil in taal • Intern sterke sociale cohesie • Over het algemeen harmonieuze samenwerking • Toch minder grote betrokkenheid van grensarbeiders Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 9

Loopbaanbeleid • Statuut & contracttype – Grensarbeiders vaak via uitzendkantoren – Na interimperiode: geen verschil in arbeidscontract • Doorgroeimogelijkheden – In principe zelfde mogelijkheden voor grensarbeiders – Probleem van tweetaligheid Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 10

Verloning • Substantieel netto loonsverschil tussen grensarbeiders en lokale werknemers • Ongenoegen onder lokale werknemers • Ondernemers ambigue houding – Pullfactor voor buitenlandse werkkrachten – Discriminatie van lokale mensen Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 11

Uitstroom • Onvrijwillige uitstroom – Geen verschil • Vrijwillige uitstroom: – Volgens sommigen hoger onder lokale werknemers – Betere positie op de arbeidsmarkt meer mogelijkheden tot verbetering Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 12

Conclusie • Geen volwaardige integratie van grensarbeiders • Gebrekkige kennis van het Nederlands grootste hinderpaal • Minder aantrekkelijke functies en beperkte carrièremogelijkheden Personeelsbeleid tav grensarbeiders Eurocadres & Unizo Seminarie, 4 Oktober 2007 L. Coppin & T. Vandenbrande 13