Perqasje teorike mbi Studimet Gjinore Perkatesine gjinore dhe

Perqasje teorike mbi Studimet Gjinore, Perkatesine gjinore dhe zhvillimin

Teorite • • Teoria e Zhvillimit Kognitiv Teoria e Skemava Gjinore Teoria Biologjike Teoria Sociologjike

• . Identiteti seksual- Identiteti gjinor term biologjik term psikologjik dhe kulturor anatomia vlersimi i sjelljes nga shoqeria

Steriotipat gjinor • Pergjithesime te forta per menyren se si ‘meshkujt’ dhe ‘femrat’ duhet te sillen ne nje shoqeri te caktuar

Teoria e Zhvillimit Kognitiv • Femijet zhvillojne skema stereotipike mbi gjinine duke u mbeshtetur ne informacionin qe degjojne dhe shikojne rreth konceptit te gjinise Gjinia konsiderohet e pakthyeshme- vleresojne pozitivisht identitetin e tyre manifestojne sjellje te cilat jane ne perputhje me skema te tilla

Sjellja Mendimet Identiteti gjinor

Kohlberg - Gjinizimi : • Konkluzioni qe arrin nje individ mbi faktin se seksi i tij eshte nje atribut (karakteristike) e perhershme, permanente dhe nuk varet nga karakteristika siperfaqesore si gjatesia e flokut, stili i te veshurit, ose lojrat dhe aktivitetet e tjera qe kryen ky individ

1. identiteti gjinor, NIVELET E GJINIZIMIT 3. konsistenca 2. stabiliteti

KRITIKAT E KOHLBERGUT 1. nuk perqendrohet mbi mekanizmat nepermjet te cilave formohen keta koncepte dhe si manifestohen ne sjelljet perkatese. 2. teori nuk specifikojne mekanizmat e motivacionit qe bejne mendimet te korrespondojne me sjelljet perkatese

Teoria e Skemave Gjinore 1. mbeshtetet me teper ne arritjen (masterizimin) e identitetit gjinor 2. ne aftesine e femijeve te konsiderojne veten e tyre dhe te tjeret si meshkuj ose si femra

Cfare perfshin skema 1 • njohuri mbi aktivitete dhe interesa 2 • karakteristika sociale dhe personale 3 • modele te aktiviteteve karakteristike per gjinite.

• Cilat jane strukturat ose konceptet te cilat cojne ne formimin e skemave gjinore ?

etiketimin gjinor forca motivuese e cila influencon femijet te sillen ne menyra tipike sipas gjinise se tyre-

kukullat jane etiketuar "per vajza kukullat jane per mua". une jam nje vajze"

KRITIKE nuk eshte e qarte nese lidhja ndermjet etiketimit gjinor dhe preferencave per gjinine perkatese eshte lidhje e natyres shkak-pasoje apo rezultat i influencave shoqerore dhe aftesive kognitive etiketimi dhe preferenca gjinore mund te jene produkte te influencave te prinderve Preferencat e femijeve per aktivitete karakteristike te dy gjinive formohen para se femijet te kuptojne lidhjen ndermjet gjinise dhe ketyre aktiviteteve.

• Nje skeme gjinore perfaqeson nje strukture te pergjithshme kognitive mbi maskulinitetin dhe feminilitetin.

Disavantazh • Femijet nuk sillen ne perputhje me skemat gjinore ne menyra standarte ne situata dhe aktivitete te ndryshme. une jam nje djale une jam nje vajze

• Shumica e studimeve nuk ka gjetur diferenca ne njohurite stereotipike te djemve dhe vajzave

Teorite Biologjike • Fenomen I cili eshte programuar permes trashegimise se brezave

Origjina e trashegimise se diferencave ne rolet gjinore preferencav e per ciftim, investimi I prinderve tek brezat pasardhes, strategjive riprodhuese , natyres agresive te meshkujve

Diferenca 1. 2. 3. 4. Kontribuan me pak per te siguruar mbijetesen e pasardhesve te tyre me teper te interesuar per te patur disa partnere njekohesisht me pak selektive per partnerin qe zgjidhnin per t'u ciftuar pasiguria mbi atesine e tyre 1. Duhet te mbajne fetusin dhe te kudesen per pasardhesit e tyre 2. U adaptuan me rolin dhe risqet qe sjell riprodhimi dhe te qenurit prind 3. Preferuar me pak partnere seksuale 4. Favorizojn partnere te cilet ofrojne mundesi afatgjata per to dhe per pasardhesit e tyre.

1. Maksimizojn potencialin e tyre per t'u bere prind nepermjet riprodhimit 2. Me shume femra te reja dhe atraktive ne paraqitjefertilitet 3. Avantazheve = force dhe madhesi- dominance agresive ndaj femrave 1. femrat jane me teper te prediaspozuara te investojne ne role prinderore sesa meshkujt

Evolucionistet me orientim psikologjik trashegimise rolin e natyres evolucionistet me orientim biologjik

. partnere produktive dominues social agresore

kritkat • Nuk shpjegojne dot sesi grate e koheve te sotme ndryshojne shume ne preferencat, atributet, rolet e tyre sociale dhe okupacionale nga femrat ne koherat e lashta

• Nivelet e riprodhimit jane me teper te udhehequra normat social kulturore statusi socioekonomik bindjet fetare

Teorite Sociologjike • Burimet e diferencimit gjinor - praktikat sociale dhe institucionale "gjinizimi" konstrukt social

• Stereotipet gjinore modelojne perceptimet, vleresimet, dhe trajtimet qe u behen meshkujve dhe femrave ne rruge gjinore selektive te cilat perputhen me sjelljet qe konfirmojne keto stereotipe.