Permbajtja Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit Klasifikimi i

Permbajtja • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Procesi i kerkimit • Krijueshmeria ne procesin e kerkimit 1

Permbajtja • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Procesi i kerkimit • Krijueshmeria ne procesin e kerkimit 2

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit Kerkimi ekonomik Kerkimi eshte procesi permes se cilit ne zbulojme dije te re, e vleresojme dhe konfirmojme stokun e dijes ekzistuese ekonomike – Proces sistematik dhe me rregulla (ndjekja e nje numri hapash) – Qellimi eshte dija e re, e cila duhet te jete e besueshme Ky eshte nje perkufizimi i pergjitheshem qe eshte i vlefshem per cdo disipline 3

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit Vini re: E verteta nuk eshte perdorur ne perkufizimin e kerkimit Koncepti i se vertetes eshte jashte realitetit produktiv te te menduarit nga kerkuesit ne ekonomi Pse? 4

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte Zbulim aksidental: 1. Zbulimi aksidental mund te coje ne nje proces kerkimi te strukturuar per te kuptuar me mire nje situate/fenomen; kjo mund te rezultoje ne dije te besueshme 2. Zbulimi aksidental mund te ndodhe ne procesin e strukturuar te kerkimit 5

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte Mbledhje te dhenash • Mbledhja e te dhenave eshte pjese e procesit te kerkimit • Mbledhja e te dhenave eshte nje hap ndermjetes per te fituar nje dije te re 6

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi nuk eshte “Kerkimi” (rishikimi) i studimeve te botuara ne biblioteka, perfshire edhe teorine – Ky eshte nje hap i i rendesishem dhe i hershem i procesit te kerkimit – Por, thjesht rishikimi i literatures, ose teoria nuk eshte kerkim – Procesi i kerkimit perfshin gjithnje analize dhe sinteze. 7

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi eshte 1. Kerkimi i shpjegimeve te ngjarjeve, fenomeneve, lidhjeve dhe shkaqeve – Cfare ndodh, si dhe pse ndodhin gjerat ? – A ka nderlidhje mes tyre? 2. Nje proces – – – I planifikuar dhe i menaxhuar – me qellim krijimin e dijes se re Nje proces krijues Nje proces ciklik – gjithnje rezulton ne pyetje te reja 8

Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit… Kerkimi eshte 3. Mundesi potenciale zbatimi • • Te gjithe kerkimet e pergatitura dhe zhvilluara mire, potencialisht mund te zbatohen Kur rezultatet e kerkimit nuk perdoren, kjo vjen sepse: – Kerkuesit shpesh nuk bejne interpretime adekuate dhe nuk japin udhezime mbi zbatimin e kerkimit – Perdoruesit nuk kuptojne rezultatet e kerkimit - nuk jane te trajnuar ose nuk kane eksperiencen e nevojshme ne metodat e specializuara te kerkimit dhe aresyetimit ekonomik 4. Perhapje e informacionit • Kerkuesit jane pergjegjes per te ndihmuar perdoruesit te kuptojne implikimet (pasojat) e kerkimit (Si? )… 9

Permbajtja • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Procesi i kerkimit • Krijueshmeria ne procesin e kerkimit 10

Klasifikimi i kerkimit • Perdoren kritere te ndryshme per klasifikimin e tipeve te kerkimit • Te gjitha klasifikimet jane ne nje fare menyre artificiale e siperfaqesore Ketu do shohim Kerkimi publik dhe privat Kerkimi teorik baze dhe ai i zbatuar 11

Kerkimi publik dhe privat • Kerkimi publik i nenshtrohet procedurave te rishikimit – Mund te jete me rigoroz dhe me objektiv sepse i nenshtrohet me shume procedurash shqyrtimi – peer review Publikimi ne Revisten e UBT dhe FEA, publikimi ne IFAMR, Aplikimi per IAMA, Aplikimi per revistat skencore te pergjithesi • Kerkimi privat mund te jete gjithashtu rigoroz – Por kerkimi mbi produktet e nje kompanie mund te “akuzohen” si te shmangura 12

Kerkimi teorik baze & ai i zbatuar Kërkimi teorik bazë Kërkimi i zbatuar Kërkimi disiplinor Merret me përmiresimin e një disipline të caktuar (teoritë, procedurat analitike, lidhjet fondamentale: mikro-ekonomia) Kërkimi i orientuar nga subjekti Është me interes për një numër vendim-marrësish që përballen me probleme praktike (ekonomia e burimeve, ekonomia e prodhimit, ekonomia e punes, tregtia, etj. ) Kërkimi për zgjidhjen e problemeve Merret me zgjidhjen e një problemi specifik për një vendim-marrës specifik. Ai ka fokus preskriptiv Kërkimi mirëmbajtës Merret me ruajtjen e gjëravë në gjendjen aktuale (bazat statistikore të të dhënave, farat, materiali gjenetik në tërësi, etj. ) Aplikimi dhe përdorimi 13

Kerkimi teorik baze & ai i zbatuar • Teorik baze – percaktimi i lidhjeve themelore ne nje disipline ose fushe studimi. Zhvillimi i teorive… Shembuj ne fushen e ekonomise: Mikro-ekonomia, makroekonomia • I zbatuar – prodhim informacioni qe do ndihmoje ne zgjidhjen e problemeve • Dallimi mes tyre eshte ne zbatim – Kerkimi baze zbatohet pak por mund te behet per te udhehequr kerkimin e zbatuar 14

Kerkimi teorik baze • Ka per qellim te themeloje ose permiresoje nje disipline. • Jep bazat konceptuale, instrumentet e procedurat analitike per kerkim nje fushe te caktuar • Formulon lidhjet themelore ne nje fushe te caktuar, • Hedh themelet per kerkim te zbatuar dhe • Eshte plotesues me kerkim te zbatuar si dhe ciklik ne kuptimin dy tipet e kerkimit i ndihmojne njeri tjetrit • Ka vlefshmeri shume te gjate • Ne ekonomi, perdoruesit jane ekonomiste te tjere 15

Kerkim teorik baze Mikro-ekonomia – Objekti – Supozimet • • Racionaliteti instrumental Mungesa e kostove te transaksionit Konceptet dhe Instrumentet Lidhjet themelore Kurba e indiferences, vija e buxhetit (raportet e cmimeve) Konsumatori ne ekuiliber – sasite e produkteve te konsumuara Izokuanti, vija e buxhetit (cmimet e krahasuata ne inputeve) Biznesi ne ekuiliber - Sasite e inputeve te perduoruara Perfitimi marxhinal (kerkesa), kosto marxhinale (oferta), Tregu ne kuiliber dhe cmimi 16

Kerkimi mbi nje subjekt (Subject matter research) • Eshte kerkimi mbi nje subjekt me interes per nje numer vendim-marresish • Se brendshmi, eshte shume disiplinore, duke kerkuar informacion nga shume disiplina • Nje burim i pare per zbatim politikash ne fushen e ekonomise • Gur themeli per shkencen e ekonomise – ai ka te beje me zbatimin direkt te shkences se ekonomise ne ceshtjet bashke-kohore. • Ka vlefshsmeri te gjate • Shembuj – Ekonomiksi financiar : perdor njohuri nga ekonomiksi dhe financat – Ekonomiksi bujqesor: perdor dije nga ekonomiksi, prodhimi bujqesor e blegtoral, agronomia, sociologjia, statistika, matematika, etj. ` – Ekonomia e konsumatorit: perdor njohuri nga psikologjia, biologjia, politika ekonomike dhe ekonimiksi 17

Nen-disiplinat e mikro-ekomise Ekonomiksi sjelljes Bio-economiksi Teoria e kontratave Ekonomiksi i zhvillimit Gjeografia ekonomike Historia ekonomike Sociologjia ekonomike Ekonomiksi i arsimit Ekonomiksi i energjise Ekonomiksi i sipermarrjes Ekonomiksi i mjedisit Ekonomiksi feminist Ekonomiksi financiar Ekonomiksi i gjelber Organizimi industrial Ekonomiksi i informacionit Ekonomiksi nderkombetar Ekonomiksi institucional Ekonomiksi i punes Ligji dhe ekonomksi Ekonomiksi menaxherial Ekonomiksi i prodhimit Ekonomiksi matematikor Ekonomiksi monetar Financat publike Ekonomiksi publik Ekonomksi i pasurise se palujtshme Shkenca rajonale Ekonomiksi i burimeve Ekonomiksi social Ekonomiksi i mireqenies

Kerkimi i per zgjidhjen e problemeve (Problem solving research) • Behet per te zgjidhur nje problem specifik per nje vendim-marres specifik • Shpesh rezulton ne rekomandime per vendimet dhe veprimet • Eshte holistic – perdor gjithe informacionin e pershtatshem qe lidhet me problemin specifik, – kerkimi disiplinor dhe ai orientuar nga subjekti tenton te jete reduktues • Ka vlefshmeri (jete) me te shkurter – Kerkimi disiplinor dhe ai orientuar nga subjekti tenton te kete nje “jete” me te gjate 19

Klasifikimi i kerkimit- permbledhje Disiplinar I orientuar nga subjekti I orientuar nga problemi Natyra Teorik baze I zbatuar Disiplinariteti Nje disiplinar Shume disiplinar Koha e vlefshmerise Shume e gjate E shkurter Supozimet Reduktues Holistik 20

Permbajtja • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Procesi i kerkimit • Krijueshmeria ne procesin e kerkimit 21

Procesi i kerkimit 1. Procesi fillon me nje problem kerkimi 2. Hapi pasues, formulohen objektivat (i pergjitheshem dhe specifike) ose/dhe hipotezat per te adresuar problemin e kerkimit 3. Pas kesaj zhvillohet skema (design) e kerkimit per arritjen e objektivave 4. Rezultet dhe interpretimi, dhe 5. Konkluzionet 22

Procesi i kerkimit Prodhuesit, konsumatoret, politikeberesit Komuniteti shkencor e profesional Kerkimi meparshem Trajnim Ekspertiza e sherbimeve 23

Procesi i kerkimit A mund ti kujtoni te pese fazat e procesit te kerkimit? Problemi Qellimi, i Planifikimi kerkimit objektivat Interpretimi dhe e studimit ndertimi i rezultateve Rezultatet I studimit dhe e kerkimit konkluzionet 1. Problemi i kerkimit 2. Qellimi, objektivat e studimit 3. Planifikimi dhe ndertimi i studimit 4. Rezultatet e kerkimit dhe interpretimi 5. Konkluzionet 24

Permbajtja • Perkufizimi dhe pershkrimi i kerkimit • Klasifikimi i kerkimit • Pershkrimi i procesit te kerkimit • Krijueshmeria ne procesin e kerkimit 25

Krijueshmeria ne procesin e kerkimit • Kerkimi eshte nje proces krijues • Kerkimi perfshin shume me teper se thjesht logjika … Ai perfshin vizionin, gjenine, etj… Logjika mund te mesohet ne shkolle; arti nuk mund te mesohet • Kerkimi ka nevoje (ose te pakten funksionon me mire) me imagjinate, iniciative, intuite, dhe kuriozitet. • Ka tipe te ndryshme krijueshmerie, qe jane te zbatueshme per situata te ndryshme – “te zbatuara ” dhe “teorike” te lidhura ngushte me kerkimin ekonomik 26

Krijueshmeria ne procesin e kerkimit • Mblidhni dhe perdorni dijet e zhvilluara me pare • Shkembeni ide • Zbatoni logjiken deduktive • Shikojini gjerat ne menyre alternative • Vini ne dyshim dhe sfidoni supozimet • Kerkoni per modele ose lidhje • Jini risk marres 27

Krijueshmeria ne procesin e kerkimit • zhvilloni tolerancen ne diskutime • Lejoni kuriozitetin te rritet • Lini problemet menjane … dhe kthejuni pas atyre me pas • Mbani shenim mendimet tuaja … shpesh une nuk e di se cfare mendoj derisa e shkruaj ate • Jini i lire nga shperqendrimi… pak kohe per te menduar. Krijueshmeria mund te beje diferencen mes kerkimit te mire dhe atij te shquar 28

Pyetje dhe detyra • Diskutoni mbi permbajtjen e kerkimit • Pse kerkimi publik konsiderohet me i besueshem se kerkimi privat • Diskutoni mbi procesin e kerkimit – problemi … konkluzionet e rekomandimet • Merrni shembuj te krijueshmerise ne kerkim duke perdorur experiencen tuaj 29