PERIFERNI NERVNI SISTEM Bogi Gligorovi Uvod Nervi koji

PERIFERNI NERVNI SISTEM Bogić Gligorović

Uvod • Nervi koji polaze od mozga i kičmene moždine grade periferni nervni sistem, koji povezuje i usklađuje rad svih organa i organskih sistema. • Periferni nervni sistem sastoji se od osjećajnih, pokretačkih i mješovitih nerava, sadrži i ganglije koje predstavljaju nervne čvorove izgrađene od tijela nervnih ćelija. • Periferni nervni sistem grade moždani (lobanjski) i moždinski(kičmeni) nervi.

Moždani nervi • Tijela njihovih nervnih ćelija smještena su u mozgu • Iz velikog mozga i moždanog stabla polazi 12 pari moždanih nerava • Svaki par ima ime, a označavaju se rimskim brojevima od I do XII. • Među njima senzitivnih, motornih i mješovitih. • Mirisni nerv je senzitivan sadrži senzitivna vlakna koja prenose nadražaj od čulnih ćelija u nosu do centara u mozgu • Mišiće jezika inerviše motorni nerv. • Jezično ždrijelni nerv je mješovit on kontroliše pokrete mišića ždrijela i sprovodi osjećaj ukusa od jezika do velikog mozga.

Moždinski nervi • Iz kičmene moždine polazi 31 par nerava. Tijela njihovih ćelija su u kičmenoj moždini. Svi su mješoviti. • Motorna vlakna polaze od prednjih rogova sive mase dok senzitivna ulaze u zadnje rogove. • Moždinski nervi prolaze kroz pršljenske otvore, granaju se i formiraju spleove nerava koji dolaze do svakog dijela tijela

Istovremeno se nadražaj prenosi senzitivnim vlaknima do mozga i osjećamo bol. Refleksni luk je put nadražaja od receptora preko centra refleksa a zatim do efektora. no Osjećajnim vlaknom nadražaj se provodi do centra refleksa u sivoj masi kičmene moždine odakle se nadražaj prevodi pokretačkim vlaknom do mišića (organa) – efektora koji se kontrahuje. vlak Prijemnici ili receptori su specijalizovane nervne ćelije koje se nalaze u koži, one primaju draž i proizvode nadražaj. čko Ukoliko na primjer slučajno dotaknemo vreli predmet, ruku ćemo pomjeriti prije nego što budemo svjesni tog pokreta. centar refleksa reta Refleks predstavlja brzu reakciju organizma na draži. Refleks je brza rakcija koja nije voljno kontrolisana. pok Refleks efektor osjećajno vlakno receptor

Refleksi Urođeni ili bezuslovni refleksi – postojani refleksi sa kojima se rađamo, nisu pod kontrolom velikog mozga – gutanje, kašljanje, kijanje, sisanje. . . Stečeni ili uslovni refleksi – stvaraju se tokom života, i predstavlaju naučene reakcije koje zavise od iskustva. Primjer - prilikom gutanja hrane luči se pljuvačka. Tokom života naučili smo da je zvuk posuđa vezan za hranu, pa iako hranu ne vidimo dolazi do lučenja pljuvačke kada čujemo zvuk posuđa. To je stečeni refleks. Pavlov – poznati fiziolog ruski nauučnik objasnio reflekse na psima.

Vegetativni nervni sistem • Izgrađen je od mreže nerava i ganglija, koji nisu voljno kontrolisani, naziva se i autonomni ili nezevisni nervni sistem. Upravlja radom unutrašnjih organa i usklađuje njihov rad prema potrebama organizma. • Obuhvata simpatički i parasimpatički nervni sistem • Simpatički nervni sistem : Kada se nađemo u opasnosti rad srca i disanje se ubrzavaju, osjećamo hlađenje kožejer se sžavaju krvni sudovi u koži. Povećeava se snaga mišića. Organizam se sprema za odbranu. • Parasimpatički nervni sistem ima ulogu u usporavanju rada organa i povratak u normalni ritam rada i njegovo stalno održavanje. • Simpatikus i parasimpatikus djeluju antagonistički.

Vegetativni nervni sistem • • Ganglije simpatikusa obrazuju dva lanca koji se pružaju duž obe strane kičmenog stuba. Ganglije su povezane kraćim nervnim vlaknima sa centima u moždanom stablu i međumozgu. Od tih centara polaze duga nervna vlakna do svih unutrašnjih organa. Ganglije parasimpatikusa nalaze se u unutrašnjim organima ili pored njih. Nervna vlakna koja povezuju ove ganglije sa centralnim nervnim sistemom su duga dok su vlakna od ganglija prema organima kratka. Organ Simpatikus Parasimpatikus Zjenica Širi Sužava Krvni sudovi Sužava Širi Srce Ubrzava Usporava Bubrezi Usporava Ubrzava Crijevo Usprava Ubrzava Mišići Povećava snagu Nema dejstvo