PEDwarslaesie Meer herkenning voor de conus cauda laesie

PE-Dwarslaesie Meer (h)erkenning voor de conus cauda laesie CV&V symposium, 4 april 2019 Joke Beekman VS revalidatiegeneeskunde Sint Maartenskliniek

PE-Dwarslaesie Disclosure Joke Potentiele belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Wellspect, Coloplast; Verzorgen van presentaties en scholingen Hollister; Lid van adviesraad Hollister Education; Lid van ICEF en voorzitter Educational Committee SCI Nurse conferences Sponsoring Wellspect, Coloplast en Hollister; Deelname aan door hen georganiseerde en gesponsorde congressen

PE-Dwarslaesie Conus cauda laesie Is een verzamelnaam voor: Conus Medullaris syndroom (CMS) en Cauda Equina syndroom (CES)

PE-Dwarslaesie Oorzaak Compressie van de lumbale en sacrale zenuwbanen ter hoogte of distaal van de conus medullaris (meestal ter hoogte van Th 11 -L 1 en lager)

PE-Dwarslaesie Oorzaken • • HNP (70%) Tumoren Fracturen ruggenwervels Kanaalstenose Infecties (zoals spondylitis) Complicaties bij spinaal anesthesie Geweldsmisdrijven

PE-Dwarslaesie Symptomen • Sensibele stoornissen in rijbroekgebied • Vegetatieve stoornissen (mictie, defecatie en seksualiteit) • Ischiasachtige pijnklachten • Zenuwpijn of –sensaties • Afhankelijk van niveau motorische en sensibele stoornissen in onderste ledematen

PE-Dwarslaesie Mictiestoornissen • Hypocontractiele blaas met sfincter zwakte (blaasledigingsreflex afwezig) – Kans op stress incontinentie – Kans op overloopincontinentie – Kans op retentie of residuen • Verminderd of afwezig aandranggevoel • Verminderd of afwezig passagegevoel

PE-Dwarslaesie Defecatiestoornissen • Afwezige defecatiereflex • Sfincter spanning is laag, waardoor verlies van feces bij dunnere consistentie • Geen onderscheidend vermogen tussen gas/vloeibare en vaste ontlasting • Vaak langere colon transittijd, waardoor obstipatie • Verminderd of afwezig aandrang- en passagegevoel

PE-Dwarslaesie Epidemiologie • Weinig goede cijfers beschikbaar, geen cijfers in Nederland • Schatting voor westerse, ontwikkelde landen – Incidentie: • CMS 1, 5 per miljoen • CES 3, 4 per miljoen – Prevalentie: • CMS 4, 5 per 100. 000 inwoners • CES 8, 9 per 100. 000 inwoners

PE-Dwarslaesie Epidemiologie (2) • Schattingen voor HNP operaties geven aan dat 2 -3 % van alle operaties zouden kunnen resulteren in (partieel) conus cauda beeld • Grootste risico groep zijn mannen van middelbare leeftijd

PE-Dwarslaesie Behandeling Acute fase: - MRI om diagnose te bevestigen - decompressie < 48 uur

PE-Dwarslaesie Prognose • Moeilijk in te schatten…. afwachten • Als herstel optreedt vaak in eerste jaar • Maar helaas vaak niet gediagnosticeerd, met name als klachten “wel mee lijken te vallen” • Vooral defecatie- en seksuele stoornissen worden tijdens opname vaak nog niet bemerkt • 20% houdt ook op langere termijn ernstige klachten

PE-Dwarslaesie Behandeling mictieklachten • Urodynamisch onderzoek bij veranderd mictiepatroon of –klachten (meestal >3 maanden na ontstaan klachten) • Door aanwezige buikspieren is soms persmictie mogelijk (mits goede compliantie en geen residuen) • Anders is CISC eerste keuze • Bekken bodem FT kan helpen bij stressklachten mits voldoende aanwezige sensibiliteit

PE-Dwarslaesie Behandeling defecatieklachten • Algemene maatregelen – Vochtintake 1, 5 -2, 5 liter/24 uur – Voeding; vezels 30 -40 gram/dag – Voldoende beweging • Bij slecht of hard resultaat (obstipatie), moeite met het eruit krijgen van feces of fecale incontinentie; behandelen volgens beslisboom defecatiebeleid

PE-Dwarslaesie

Voor defecatie Na ”normale” defecatie Normaal SCI

Darmspoelen SCI voor en na

PE-Dwarslaesie Behandeling seksuele klachten • Advies door seksuoloog • Bij mannen medicatie zoals cialis of viagra • Tomax procedure bij mannen kan optie zijn (alleen onder niveau L 1) • Bij vrouwen gebruik extra glijmiddel • Sensibiliteitsstoornissen blijven groot probleem

PE-Dwarslaesie Behandeling overige klachten • Pijn: evt. neuropatische pijnmedicatie, TENS, afleiding! • Motorische stoornissen (afhankelijk van hoogte): looptraining, gebruik van orthesen en aangepast schoeisel maar ook rolstoeltraining • Zo nodig begeleiding MW of psycholoog