Pedodonti Klinik Uygulamalar Prof Dr Emine EN TUN

Pedodonti Klinik Uygulamalar Prof. Dr. Emine ŞEN TUNÇ

HİPODONTİ • HİPODONTİ=DİŞ EKSİKLİĞİ • Diş eksikliği, insanlarda en sık görülen gelişimsel dental anomalilerden biridir ve bir veya daha fazla dişin yokluğu olarak tanımlanır. • Oral kavitenin dental muayenesi ve radyografik incelenmesi ile tanı konulur

HİPODONTİ • Sıklıkla ailesel geçişli • Görülme sıklığı %1, 5 -10 • En sık mandibular 2. premolar, bunu maksiller lateral kesici diş izler

HİPODONTİ • Vaka bildirimlerinin, genetik ve moleküler çalışmaların çoğu daimi dişlerdeki eksiklikler üzerine yapılmış olsa da, diş eksiklikleri hem süt dişlenmede hem de daimi dişlenmede gözlenebilmektedir. • Süt dişi eksiklikleri ile daimi diş eksiklikleri arasında yüksek korelasyon vardır.

• Süt dişlerinde 0. 1 - 0. 7 erkek/kız oran bilinmiyor • Daimi dişlerde % 2 -9 erkek/kız 1 / 1. 4

HİPODONTİ • Diş germi ya hiç meydana gelmez, ya atrofiye uğrar, ya da bir gelişim gecikmesi vardır. Bu tipe “gerçek diş eksikliği” denir. • Bazen de dişler çeneler içerisinde geliştikleri halde herhangi bir nedenle sürmelerini yapamazlar. Bu tipe ise “zahiri diş eksikliği” denir.

HİPODONTİ • Zahiri diş eksiklikleri; süt dişi retansiyonu ve daimi dişlerin gömülü kalması

Süt azılarının retansiyonu • Submergion, reinclusion, ankiloz olarak adlandırılmakta • Yalnız süt azı dişlerde • Aynı çocukta birden fazla dişte görülebilir • En çok alt süt 1. azıda

Süt azılarının retansiyonu • Bazen retine süt dişi kendiliğinden düşebilir. • Altında küçük azı dişi varsa, bu diş malpozisyonda ya da normal pozisyonda gelişimini sürdürür. • Eğer retine dişin çekimi gerekirse, ankilozdan ötürü bir dirençle karşılabilir, çok kez bir alveolektomi gerekir. • Çekimden sonra alttaki dişin normal sürmesini sağlamak üzere yer tutucu yapılması gerekir.

Süt azılarının retansiyonu • Altta küçük azı germi olmadığında, eğer iltihapsal bir komplikasyon yoksa çekime başvurulmamalı mümkün olduğu kadar uzun süre ağızda tutmak amaçlanmalıdır. • Okluzal düzlemin korunması ve submerged dişin boşluğuna komşu dişlerin devrilmesini önlemek için diş PÇK ile restore edilebilir ya da klinik kuron boyunun okluzal yüzeyinin asitle pürüzlendirilerek kompozit rezin ile restorasyonu seçilebilir.

Zahiri diş eksikliği (daimi diş gömülü kalması) Lokal nedenler Genel nedenler 1. Dişin kendine bağlı nedenler 2. Öbür dişlere bağlı gömülülük 3. Sürnümerer dişler, odontojenik tümör ve kistler 4. Kemikle ilgili gelişimsel bozukluklar 1. Irsiyet 2. Hormonol bozukluklar 3. Sfiliz

• • • HİPODONTİ HAFİF HİPODONTİ ORTA ŞİDDETLİ HİPODONTİ OLİGODONTİ ANADONTİ

Sınıflama Hipodonti Diş sayısına göre Oligodonti Anadonti Diş eksiklikleri Sendromik Sendrom ilişkisine göre Nonsendromik

HİPODONTİ • Diş sayısındaki azalma total ya da parsiyel olabilir. Total olana “anadonti”, parsiyel olana “oligodonti” ya da “hipodonti” adı verilir. • Anadonti: Dişlerin tamamen eksik olmasıdır. Bazı ırsi hastalıklar sonucu ortaya çıkar. (incontinentia pigmenti ve hipohidrotik ektodermal displazi).

HİPODONTİ • Klinik olarak kaç tane dişin eksik olduğundansa, hangi dişlerin eksik olduğu daha önemlidir. Hastalarda santral kesici dişler, kanin dişler ve daimi 1. molar dişlerin eksikliği nadir gözlenir. • Çocuklarda birden fazla dişin eksik olması durumunda , anamnez derinleştirilerek yakın akrabalarda diş eksikliği varlığı araştırılmalıdır. • Rudimenter veya konik dişlerin varlığı aynı arktaki, simetrik aynı dişin eksikliği ile alakalı olabilir. Kama lateral diş buna iyi bir örnektir. • Eksik dişler aynı zamanda 50’den fazla sendrom ile de ilişkili olabilir.

Hipodonti ile beraber görülen sendromlar • • Ektodermal displazi Kondroektodermal displazi Akondroplazi Reiger sendromu Incontinentia pigmenti Seckel sendromu Dudak-damak yarığı

EKTODERMAL DİSPLAZİ • Daha çok erkek çocuklarda • Anne tarafından iletilen ressesif karakterde bir anomalidir. • Ter bezlerinin total ya da parsiyel yokluğu • Saçlarda seyreklik, deride kuruluk gözlenir. • Tırnaklar bozuk şekilli, kulaklar dışa dönük, gözler etrafında halkalanma, seksuel ve mental gelişim bozuklukları da olabilir.

EKTODERMAL DİSPLAZİ • Diş eti hiperplazisi, atrofik rinit gözlenebilir • Çocuğun siması yaşlı bir insan görünümü almıştır.

EKTODERMAL DİSPLAZİ • Çok erken yaşlarda dişli protezlerin uygulanması ve ebeveynin uzun süreli bir protez kullanım süreci geçirileceğine dair bilgilendirilmesi yapılır. • Yaş ilerledikçe implant ve implant destekli protezler yapılır. Genellikle kemik greftleri alveoler kretin yüksekliği ve azalan kalınlığa bağlı olarak implant yerleştirilmesinden önce yapılır.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 1 ED’li 5 yaşındaki hastanın klinik görünümü Lo Muzio L, Bucci P, Carile F, Riccitiello F, Scotti C, Coccia E, Rappelli G. Prosthetic rehabilitation of a child affected from anhydrotic ectodermal dysplasia: a case report. J Contemp Dent Pract. 2005 Aug 15; 6(3): 120 -6.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 1 5 yaşındaki hastanın protetik rehabilitasyonu Lo Muzio L, Bucci P, Carile F, Riccitiello F, Scotti C, Coccia E, Rappelli G. Prosthetic rehabilitation of a child affected from anhydrotic ectodermal dysplasia: a case report. J Contemp Dent Pract. 2005 Aug 15; 6(3): 120 -6.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 1 Olgu 1’in konik biçimli keser dişleri Olgu 1’in 7 yıl sonraki klinik görünümü Olgu 1 de konik keser dişlerin restoratif tedavisi Lo Muzio L, Bucci P, Carile F, Riccitiello F, Scotti C, Coccia E, Rappelli G. Prosthetic rehabilitation of a child affected from anhydrotic ectodermal dysplasia: a case report. J Contemp Dent Pract. 2005 Aug 15; 6(3): 120 -6.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 1 Olgu 1’in protetik rehabilitasyonu Lo Muzio L, Bucci P, Carile F, Riccitiello F, Scotti C, Coccia E, Rappelli G. Prosthetic rehabilitation of a child affected from anhydrotic ectodermal dysplasia: a case report. J Contemp Dent Pract. 2005 Aug 15; 6(3): 120 -6.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 2 15 yaşında hasta Ailesel anamnezde başka ED’li hasta yok Medikal hikayesinde bulgu yok Ekstraoral incelemede; seyrek saç, basık burun, ince dudaklar ve belirgin alt çene Güler N, Cildir S, Iseri U, Sandalli N, Dilek O. Hypohidrotic ectodermal dysplasia with bilateral impacted teeth at the coronoid process: a case rehabilitated with mini dentalimplants. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2005 May; 99(5): E 34 -8.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 2 Güler N, Cildir S, Iseri U, Sandalli N, Dilek O. Hypohidrotic ectodermal dysplasia with bilateral impacted teeth at the coronoid process: a case rehabilitated with mini dentalimplants. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2005 May; 99(5): E 34 -8.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 2 Güler N, Cildir S, Iseri U, Sandalli N, Dilek O. Hypohidrotic ectodermal dysplasia with bilateral impacted teeth at the coronoid process: a case rehabilitated with mini dentalimplants. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2005 May; 99(5): E 34 -8.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 3 ED’li 5 yaşındaki erkek hastanın klinik ve radyografik görünümü Pipa Vallejo A, López Arranz Monje E, González García M, Martínez Fernández M, Blanco Moreno Alvarez Buylla F. Treatment with removable prosthesis in hypohidrotic ectodermal dysplasia. A clinical case. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2008 Feb 1; 13(2): E 119 -23.

EKTODERMAL DİSPLAZİ OLGU 3 ED’li hastanın hareketli çocuk protezleri Pipa Vallejo A, López Arranz Monje E, González García M, Martínez Fernández M, Blanco Moreno Alvarez Buylla F. Treatment with removable prosthesis in hypohidrotic ectodermal dysplasia. A clinical case. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2008 Feb 1; 13(2): E 119 -23.

INCONTINENTİA PİGMENTİ SENDROMU • İnkontinenti pigmenti= Bloch-Sulzberger sendromu • X’e bağlı dominant geçişli. 40, 000 doğumda 1. • Erkeklerde ölümcüldür. • Dermatolojik, oküler, nörolojik ve dental bozukluklara yol açar. • Yaygın eritemli ve büllöz lezyonları kabuklanma ve sertleşme izler. Sonrasında kol, bacak ve gövdede çizgisel pigmentasyonlar görülür

INCONTINENTİA PİGMENTİ SENDROMU OLGU 1 Klinik ve radyografik görünümü Karın bölgesi pigmentasyonlar Öztaş B, Kurşun DŞ. İNKONTİNENTİ PİGMENTİ-“BLOCH-SULBERGER SENDROMU” VAKASINA DENTAL YAKLAŞIM (OLGU SUNUMU)

INCONTINENTİA PİGMENTİ SENDROMU OLGU 2

ELLIS-VAN CREVELD SENDROMU • Bu sendrom nadir otozomal resesif karakterde bir hastalık • Cücelik , bilateral postaksiyal polidaktili ektodermal displazi ve konjenital kalp malformasyonları ile karakterizedir.

Diş eksikliklerinde tedavi seçenekleri • Asit-etch ile kompozit restorasyonlar • Parsiyel protezler; konvansiyonel ya da overdenture protezler • Gömük diş sebepli eksikliklerde; dişin cerrahi/ortodontik sürdürülmesi • Eksik dişlerin sebebiyle oluşan diastemaların ortodontik düzeltilmesi • İndirekt kompozit veneerler, kuron-köprü restorasyonları • Osseointegre implant uygulamaları(genellikle büyüme-gelişim bittikten sonra)

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT • Büyüme bebeklik döneminde en üst düzeydedir ve çocukluk döneminde azalan bir hızla devam eder. Ergenlikte yeni bir pik yapan bu süreç yetişkinlik döneminde çok düşük düzeylere iner.

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT • Hem maksillanın hem de mandibulanın iskeletsel ve dişsel büyümesi dinamik süreçlerdir ve aktif büyüme sırasında vertikal, sagittal ve transversal yönde belirgin değişiklikler meydana gelmektedir

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT • Çene ve yüz gelişimi devam ederken implantların yerleştirilmesi sonrası oluşabilecek olası gömülme ya da yer değiştirme (yerleştirilen implantların, dişlerin aksine, sürme ya da fizyolojik hareketler göstermemesi nedeniyle) • İmplant destekli rijit protezlerin çocuklarda çene ve yüz gelişimini yavaşlatması hatta durdurmasıdır

BÜYÜME • Organizmanın muhtelif kısımları arasındaki oranlarda bir değişme olmaksızın, boyutlardaki artışı ifade etmektir. Kısaca büyüme hacimsel artıştır

GELİŞİM • Gelişim; büyüme esnasında vücudun çeşitli organlarının tüm vücuda göre oranlarının veya organların çeşitli parçaları arasındaki oranların farklılaşması olayıdır. Kısaca gelişim; büyüme esnasında meydana gelen başkalaşım, farklılaşma olayıdır

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT • Büyüme ve gelişimi devam eden bireylerde osseointegre implantların davranışını anlamak için ankiloze dişler iyi bir model teşkil etmektedir.

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT MAKSİLLER ANTERİOR BÖLGE; Vertikal ve anterioposterior büyüme değişiklikleri önemlidir ve estetik ve fonksiyonel nedenlerden dolayı implant yerleşiminin, büyümenin önemli miktarı tamamlanana kadar geciktirilmesi gerekmektedir. Maksillanın anteriorundaki büyüme sürecinde, kemik rezorpsiyonu nedeniyle implantların açığa çıkması ve nasal tabandaki rezorpsiyonlar nedeniyle kaybedilebilme riski vardır.

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT • MAKSİLLER ANTERİOR BÖLGE; Maksillanın vertikal büyümesi bu bölgede diğer tüm boyutlardaki büyümeyi aşar. Bu yüzden erken implant yerleşimi sonucu komşu dişte meydana gelen sürmeye ayak uyduramayan implant gömülü kalacağından üst yapının değiştirilmesi gerekecektir. Ancak bu durumda protez implant oranı uygun olmayabilir ve implanta fazla yük binmesine neden olabilir. Orta hattın yanına erken implant yerleşimi aynı zamanda puberte döneminde hızlanan median sutural büyüme sonucu şekil ve pozisyon açısından da uyumsuzluğa neden olur

BÜYÜME, GELİŞİM VE İMPLANT MANDİBULADA İMPLANT KULLANIMI; • Büyüme ve gelişim açısından bakıldığında anterior mandibular bölge, iskeletsel olgunlaşmanın tamamlanmasından önce implant yerleşimi için en uygun bölgedir. Mandibula, genel olarak tıpkı maksilla gibi dinamik bir büyüme örneği gösterir, bununla birlikte anterior bölge daha az karmaşık değişkenler sunar. Mandibular simfizal sutur doğumdan sonra ilk 2 yılda kapanır. Bu yüzden bu bölgeye yerleştirilen implantlar simfizal büyümeye engel oluşturmazlar