Pedagogiczna Biblioteka Wojewdzka w Kielcach Filia we Woszczowie
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach - Filia we Włoszczowie Mikołaj Kopernik – wielki polski astronom (1473 -1543) Włoszczowa, maj 2013
Nicolaus Copernicus
W 2014 roku przypadają aż trzy rocznice związane z wielkim astronomem – v 19 lutego - 541. rocznica urodzin, v 24 maja - 471. rocznica śmierci, v 471. rocznica wydania drukiem “O obrotach sfer niebieskich”.
Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu przy ul. Św. Anny – obecnie mieści się Kopernik tu Muzeum Kopernika, w rodzinie kupca Mikołaja i Barbary pochodzącej z rodziny Watzenrode, miał troje rodzeństwa – starszego brata Andrzeja oraz starsze siostry Barbarę i Katarzynę.
Mikołaj Kopernik (ok. 1420– 1483) – ojciec wielkiego astronoma, kupiec, zajmował się handlem miedzią.
v W 1483 roku zmarł ojciec Kopernika, opiekę nad rodziną objął brat matki, biskup warmiński Łukasz Watzenrode. v Wuj Łukasz Watzenrode w l. 1491 -1495 sfinansował Andrzejowi i Mikołajowi studia na wydziale sztuk wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego. v W czasie studiów u Kopernika zrodziła się koncepcja teorii budowy świata odmiennej od obowiązującej. Biskup warmiński Łukasz Watzenrode (1447 -1512)
Tutaj uczył się Mikołaj Kopernik matematyki, astronomii, retoryki i poetyki Collegium Maius – najstarszy budynek Akademii Krakowskiej
Uniwersytet w Bolonii W latach 1496 -1499 Kopernik był studentem prawa w Bolonii, gdzie rozpoczął także naukę greki oraz medycyny, w 1503 r. uzyskał dyplom doktora prawa kanonicznego w Ferrarze i ukończył drugi i ostatni rok studiów medycznych w Padwie. Podczas pobytu we Włoszech gromadził wiadomości historyczne o starożytnych systemach astronomicznych.
Klaudiusz Ptolemeusz według XVI-wiecznego wyobrażenia Teoria geocentryczna (z gr. geo – Ziemia) – teoria budowy Wszechświata, której istotą jest założenie, że nieruchoma Ziemia znajduje się w centrum Wszechświata, a wokół niej krążą pozostałe ciała niebieskie: Słońce, planety, Księżyc i gwiazdy. Teorię geocentryczną opracował grecki astronom Klaudiusz Ptolemeusz w II w. n. e.
Teoria heliocentryczna v Arystarch z Samos (ok. 310– 230 p. n. e. ) – grecki astronom z wyspy Samos, który jako pierwszy zaproponował heliocentryczny model Układu Słonecznego. Astronomowie starożytni odrzucili jednak tę hipotezę, gdyż nie zgadzała się z ich obserwacjami. v Teoria heliocentryczna (gr. helios – słońce) teoria budowy Układu Słonecznego, według której Słońce znajduje się w środku Wszechświata. Pomnik Arystarcha z Samos w Salonikach
v Od 1503 do 1510 Mikołaj Kopernik przebywał na zamku biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, gdzie pracował jako sekretarz i lekarz biskupa Watzenrodego. v Na lata spędzone w Lidzbarku przypada opracowanie przez Kopernika pierwszego zarysu teorii heliocentrycznej.
Kapituła katedralna we Fromborku w czasach Kopernika… i obecnie W 1510 r. Mikołaj Kopernik osiedlił się na stałe we Fromborku, gdzie został mianowany kanonikiem. Prowadził także obserwacje astronomiczne i pisał swe główne dzieło w latach 1515 -1530. Kopernik zajmował się także kartografią, opracowując m. in. mapę Warmii.
Frombork na mapie Polski
Podczas wojny polsko-krzyżackiej (1520 -21) Kopernik dowodził obroną Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, sprowadził sprzęt wojskowy oraz zabezpieczył żywność dla ludności miasta. Po zakończeniu działań wojennych zasiedlał puste łany osadnikami.
Frombork - mury obronne z gankami, po prawej Wieża Kopernika Pod koniec sierpnia 1521 r. Kopernik ponownie osiedlił się we Fromborku, zamieszkał w wieży obronnej. Poświęcał wiele czasu na obserwacje astronomiczne. Swoją teorię opisywał w dziele, któremu nadał tytuł „De Revolutionibus” („O obrotach”).
Prywatna Wieża Kopernika we Fromborku, będąca jego obserwatorium
Wnętrze prywatnej wieży - obserwatorium Mikołaja Kopernika we Fromborku
M. Kopernik nie wymyślił zupełnie nowych instrumentów astronomicznych, lecz używał takich samych, jakich używali jego starożytni poprzednicy. Zapoznał się z nimi już w czasach studiów w Krakowie i wtedy wykonywał pierwsze obserwacje. Instrumenty wykonane były z drewna jodłowego i niestety nie zachowały się do naszych czasów. Jednak ich dokładne opisy w dziele „O obrotach”… pozwoliły na ich rekonstrukcję. ł
Astrolabium v Przyrząd składający się z sześciu pierścieni pozwalał mierzyć położenie ciał niebieskich na horyzoncie.
Kwadrant v To płyta kwadratowa od 1, 5 do 2 m. W jednym z narożników przytwierdzony jest kołek i narysowana ćwiartka okręgu. v Kwadrant służył do określania wysokości Słońca.
Triquetrum Instrument składa się z trzech listew, w każdej pozycji zachowywał kształt trójkąta. Przyrząd mierzył wysokości ciał niebieskich i wysokość Księżyca.
Mikołaj Kopernik uważał, że świat jest kulisty, a więc skończony. Teoria Kopernika traktuje Ziemię jako jedną z wielu planet obiegających Słońce. . Obraz Jana Matejki „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem ” (1873) W latach 1539 -41 przebywał we Fromborku niemiecki astronom i matematyk Jerzy Joachim von Lauchen, zwany Retykiem. Opuszczając Frombork zabrał ze sobą odpis „De Revolutionibus” celem wydrukowania go w Norymberdze.
Karta 9 oryginału De revolutionibus orbium coelestium Ta sama karta w pierwszym wydaniu; Norymbergia 1543 r. v Dzieło zostało wydrukowane po łacinie w 1543 r. pod zmienionym tytułem „De revolutionibus orbium coelestium” („O obrotach sfer niebieskich”). v W 1616 r. Kościół, nie zgadzając się z teorią Kopernika, umieścił dzieło w Indeksie ksiąg zakazanych, skąd wycofano je dopiero w 1828 r.
Karta tytułowa pierwszego wydania De revolutionibus orbium coelestium, Norymberga, 1543 Skrzynka, w której przechowywany jest oryginał dzieła Kopernika znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie
„O obrotach sfer niebieskich”
Mikołaj Kopernik w dziele „O obrotach sfer niebieskich” udowodnił m. in. , że: v Nie istnieje jeden środek wszystkich sfer niebieskich v Środek Ziemi nie jest środkiem Wszechświata, lecz tylko środkiem ciężkości i środkiem strefy Księżyca v Wszystkie strefy obiegają Słońce i dlatego Słońce jest środkiem całego Wszechświata v To, co nam się przedstawia jako ruch Słońca, pochodzi nie z jego ruchu, lecz z ruchu Ziemi v Ruch planet pochodzi nie z ich ruchu, lecz z ruchu Ziemi
Układ słoneczny Ptolemeusza Układ Słoneczny Mikołaja Kopernika
Mikołaj Kopernik wyznaczył okres obiegu Ziemi dookoła Słońca i wyznaczył długość roku gwiezdnego jako równą 365 dni 6 godzin 10 minut, a więc zaledwie o 1 minutę więcej niż to przyjmuje się obecnie.
„Śmierć Mikołaja Kopernika” obraz Aleksandra Lessera namalowany na 400 -lecie urodzin Kopernika (1873 r. )
Portret M. Kopernika z kościoła Św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu uważany jest za jedno z najwierniejszych przedstawień astronoma. Jest to obraz nieznanego malarza z lat ok. 1582 -89 r.
v Mikołołaj Kopernik był nowoczesnym uczonym i odważnym człowiekiem szukającym prawdy o Wszechświecie. v Zmarł 24 maja 1543 r. Został pochowany pod posadzką katedry fromborskiej. Mikołaj Kopernik w wieku 70 lat, rekonstrukcja wyglądu twarzy na podstawie czaszki odnalezionej w 2005 r. w Archikatedrze we Fromborku. W 1854 r. ukazało się w pierwsze polskie wydanie dzieła.
Galileusz, Galileo Galilei (1564 -1642), włoski filozof i astronom. Zwolennik heliocentrycznej budowy świata i teorii M. Kopernika. W 1633 r. inkwizycja potępiła i skazała 70 -letniego wówczas Galileusza na dożywotnie więzienie za to, iż uparcie popierał i głosił tezy Kopernika. To jemu przypisuje się słowa – "a jednak się kręci". W obliczu tortur i okrutnej śmierci załamał się i odwołał swoje tezy, które uznał za "absurdalne" i "potępione.
UKŁAD SŁONECZNY
Jak świat czci Mikołaja Kopernika - wielkiego polskiego astronoma
Znaczki pocztowe 1945 1946 1951 1955 1953
1959 1962 1964 1960 1961
1969 197 0
1971 1972
1973
1973 1992 1993 2003
Watykan 1973 r. Niemcy 1973 Mongolia 1973
Bangladesz USA Kolumbia Afryka Kamerun
Węgry 1973 Kuba 1973
Kopernicja – rodzaj roślin należący : do rodziny palm. Znanych jest ok. 25 gatunków kopernicji. Pochodzą one z Ameryki Południowej i Środkowej. Nazwa nadana została na cześć polskiego astronoma Mikołaja Kopernika.
Kopernik (Copernicus) – uderzeniowy krater księżycowy Krater jest widoczny przez lornetkę. Wał krateru ma szerokość około 22 km, wysokość zewnętrzna 1010 m, wewnętrzna zaś – 3350 m. Średnica dna krateru wynosi ok. 46 km.
Kopernik (Copernicus) – krater na powierzchni Marsa o średnicy 294 km. Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1973 r. został nazwany od polskiego astronoma.
Widok innych kraterów na Marsie
Góra Kopernika - góra na Spitsbergenie, największej wyspie Norwegii na Morzu Arktycznym o wysokości 1035 m n. p. m.
ORP „Kopernik” – polski okręt w służbie od 1971 do 2005 r. ORP (Okręt Rzeczypospolitej Polskiej) – tradycyjny skrót poprzedzający nazwę własną polskiego okrętu, czyli takiego, który służy pod banderą wojenną w Marynarce Wojennej RP.
Pomniki Mikołaja Kopernika Warszawa Toruń
Olsztyn Chorzów
Banknoty i monety 1962 1966 -1993
1967 -1969 1973
1974 1979
1989 1995
„Polskie wydało go plemię, Wstrzymał słońce, ruszył ziemię” Jan Nepomucen Kamiński (1777– 1855 ; aktor, reżyser teatralny i pisarz)
Dziękuję za uwagę Justyna Kowalska
- Slides: 57