PDV u Srbiji predavanja Bilansni znaaj PDV je

PDV u Srbiji - predavanja -

Bilansni značaj • PDV je uz doprinose za socijalno osiguranje bilansno najizdašniji oblik javnih prihod u Srbiji: – prihodi od PDV u Srbiji iznosili su preko 10% BDP ili oko 23% konsolidovanih javnih prihoda – učešće prihoda od PDV u BDP u Srbiji je bilo među najvišim u Evropi iako su poreske stope bile među najnižim – u narednim godinama očekuje se umereni pad prihoda od PDV u odnosu na BDP zbog smanjenja domaće tražnje 2

b Šv ija ed Bu ska ga rs ka Ki p Es ar to M nij ađ a ar Slo ska ve ni ja Fin Lit ska va n Au ija st rij a M al t Po a ljs Po ka rt Ru uga m l u Ne nija m ač ka Gr Ho čka la nd ij Be a lgi ja Č Fr ešk an a cu s Le ka t V. on Br ija ita ni ja Irs Slo ka va čk a Lu Ita ks lij em a bu Šp rg an ija ka ns Sr Da Bilansni značaj Prihodi od PDV (% BDP) 12, 0 10, 0 8, 0 6, 0 4, 0 2, 0 0, 0 3

PDV u Srbiji – osnovne karakteristike • Uveden tek 2005. godine – Razlozi kašnjenja su uglavnom političke prirode članice Federacija SFRJ i SRJ nisu želele da republički porez na promet zamene federalnim porezom • U Srbiji je uveden EU model PDV koji se karakteriše: – potrošni tip – nabavke investicionih dobara se ne oporezuju • makroekonomska osnovica je lična potrošnja umanjena za naturalnu potrošnju i poreska oslobadjanja – kreditni metod - poreska obaveza e utvrđuje indirektno kao razlika PDV pri isporukama i PDV pri nabavkama – primenjuje se princip odredišta – PDV se naplaćuje prema mestu potrošnje u slučaju međunarodne trgovine tj. izvoz je oslobođen PDV – poreska osnovica je široko definisana - obuhvata veliki deo prometa 4

Principi funkcionisanja • PDV funkcioniše na principu samooprezivanja i fakturisane realizacije – Svaki poreski obveznik utvrduje obavezu po osnovu PDV, a Poreska uprava vrši kontrolu – PDV se plaća na fakturisani promet, bez obzira da li je naplaćen • Obaveza po osnovu PDV je jednaka razlici izmedju obračunatog PDV na osnovu • PDV funkcioniše na principu medjusobne kontrole poreskih obveznika i dokumentovanosti transakcija izlaznih faktura i PDV sadržanog u ulaznim fakturama – ukoliko je razlika pozitivna obveznik plaća PDV – ukoliko je razlika negativna obveznik plaća PDV, ali ima pravo na povraćaj ili na poreski kredit. • Pravo na povraćaj ili poreski kredit nastaje često u slučaju velikih investicija I velikih nabavki sirovina i repromaterijala 5

Elementi PDV u Srbiji • Predmet oporezivanja su isporuke dobara, pružene usluge i uvezeni proizvodi • Poreski obveznici su sva pravna lica i preduzetnici koji isporučuju robe i usluge, osim onih koji su oslobođeni – u slučaju uvoza obveznik je i fizičko lice • Poreska osnovica je razlika između fakturisane realizacije isporučene robe i pruženih usluga i vrednosti nabavki sadržanih u ulaznim fakturama • Opšta poreska stopa iznosi 20%, a posebna 10% – Posebna stopa se primenjuje uglavnom na egzistencijalne proizvode (hleb, gas, knjige…) 6

ar sk Da a ns Šv ka ed sk a Fin Ru ska m un i Po ja ljs Po ka rtu ga Gr l čk a Irs Slo ka ve ni ja Ita Lit lija va Ho nija la nd ij Be a lgi ja Če š Le ka to ni Šp ja an ija Sr Bu bija ga rs Es ka to n Au ija s Fr trij an a V. cus Br ka ita n Slo ija va čk a K Ne ipar m ač ka Lu Ma ks em lta bu rg ađ M Stope PDV: Srbija i EU 30, 0 25, 0 20, 0 15, 0 10, 0 5, 0 0, 0 Opšta stopa PDV Posebna stopa PDV

Poreska oslobođenja • U sistemu PDV u Srbiji dozvoljena su dve vrste poreskih oslobođenja: – sa pravom na odbitak PDV plaćenog u prethodnim fazama prometa (oporezivanje nultom stopom) • primenjuje se u slučaju izvoza robe – bez prava na odbitak PDV plaćenog u prethodnim fazama prometa • primenjuju se za veći broj usluga: – socijalnog i opšteg karaktera (usluge državnih organa, zdravstvo, socijalne, obrazovne, kulturne i sportske usluge, poštanski saobraćaj i dr. ) – razvojnog karaktera (naučne usluge, finansijske usluge uklujučujući i usluge osiguranja i reosiguranja) – humanitarnog karaktera (aktivnosti crvenog krsta, religiozna usluge i dr, ) 8

Posebni režimi • Uslučaju neadekvatnosti opšteg režima oporezivanja PDV, moguće je, u skladu sa direktivama EU, uvođenje posebnih režima oporezivanja • U Srbiji posebni režimi se primenjuju u slučaju: – malih poreskih obveznika • obveznici sa godišnjim prihodom ispod 8 miliona dinara ne mogu ući u sistem PDV – poljoprivrednika - ako poljoprivrednici isporuče proizvode obveznicima PDV ni imaju pravo na nadoknadu u iznosu od 5% (8% od 2013) primljenih dobara i usluga – turističkih agencija – prometa polovnih dobara, umetničkih dela, kolekcionarskih dela poreska osnovica se utvrđuje kao razlika prodajne i nabavne cene, uz odbitak PDV sadržanog u razlici 9

Obračunski period, rokovi plaćanja i povraćaja poreza • Obračunski period iznosi: – u opštem slučaju - kalendarski mesec – za male poreske obveznike - tromesečje • Poreska prijava po osnovu PDV se podnosi 15 dana po isteku obračunskog perioda – tada se plaća i porez • Povraćaj poreza se realizuje: – u opštem slučaju 45 dana od isteka roka za podnošenje poreske prijave, – u slučaju pretežnih izvoznika - 15 dana od isteka roka za podnošenje poreske prijave 10

Obračunski period, rokovi plaćanja i povraćaja poreza • Poreski obveznik koji ima pravo na povraćaj “kreditira” državu od trenutke uplate PDV do trenutka povraćaja sredstva, što iznosi – u opštem slučaju 45 dana – u slučaju izvoznika 15 dana • Država kreditira poreskog obveznika od trenutke nastanka obaveze (realizacija transakcije) do trenutka plaćanja PDV, što u proseku iznosi: – 30 dana za obveznike koji PDV plaćaju mesečno – 60 dana za obveznike koji PDV plaćaju kvartalno 11