PART I Introduction to Economics 2012 Pearson Education

PART I Introduction to Economics © 2012 Pearson Education CASE FAIR OSTER Prepared by: Fernando Quijano & Shelly Tefft

© 2012 Pearson Education 2 of 37 PART I Introduction to Economics

KISIM I EKONOMİYE GİRİŞ Ekonominin Kapsamı ve Metodu 1 BÖLÜM İÇERİĞİ Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Bir Düşünce Tarzı Geliştirmek İçin Toplumu Anlamak İçin Küresel Olayları Anlamak İçin Duyarlı Bir Vatandaş Olmak İçin Ekonominin Kapsamı Mikroekonomi ve Makro Ekonominin Çeşitli Alanları PART I Introduction to Economics Ekonominin Metodu © 2012 Pearson Education Betimleyici Ekonomi ve Ekonomik Teori ve Modeller Bir Davet Ek: Grafikleri Okuma ve Anlama 3 of 37

PART I Introduction to Economics ekonomi Kişilerin ve toplumların, daha önceki nesiller ve doğa tarafından kendilerine sağlanmış olan kıt kaynakları kullanma konusunda yapılan tercihleri analiz eden bir bilimdir. Ekonomi Kişilerin ve toplumların, daha önceki nesiller ve doğa tarafından kendilerine sağlanmış olan kıt kaynakları kullanma konusunda yapılan tercihleri analiz eden bir bilimdir. Yukarıdaki tanımda anahtar kelime «tercih» kelimesidir. Geniş perspektiften bakıldığında ekonomi, insanların nasıl tercih yaptıklarını incelemelidir ki bu tercihler bir araya gelmek suretiyle, sosyal tercihlere dönüşmektedir. © 2012 Pearson Education of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Bir Düşünce Tarzı Geliştirmek İçin Üç temel kavram: § Fırsat (Alternatif) Maliyeti § Marjinalizm PART I Introduction to Economics § Etkin Piyasalar – Bedava Yemek Olmaz © 2012 Pearson Education 5 of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Bir Düşünce Tarzı Geliştirmek İçin Fırsat (Alternatif) Maliyeti PART I Introduction to Economics Bir karar verilirken vazgeçmek zorunda olduğumuz en iyi alternatif. © 2012 Pearson Education kıt Sınırlı. 6 of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Bir Düşünce Tarzı Geliştirmek İçin PART I Introduction to Economics Marjinalizm © 2012 Pearson Education marjinalizm Verilen bir karar dolayısıyla oluşan ek maliyetin incelenmesidir. batık maliyet Yapılmak zorunda olan ve bir kez yapılınca da geri paraya çevrilemeyen maliyettir. 7 of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Bir Düşünce Tarzı Geliştirmek İçin Etkin Piyasa – Bedava Yemek Olmaz PART I Introduction to Economics Etkin Piyasa Ani kâr olanaklarının ortadan kalktığı piyasalardır. © 2012 Pearson Education Ekonomi bilimi bir düşünce tarzı geliştirmemize ve karar vermemize yardımcı olan bir bilimdir. 8 of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Toplumu Anlamak İçin PART I Introduction to Economics Endüstri Devrimi On sekizinci yüzyılın sonunda ve on dokuzuncu yüzyılın başlarında İngiltere’de başlayan yeni üretim ve taşımacılık teknolojilerinin ortaya çıkması sonucunda modern fabrikaların oluştuğu ve kırsal alandan kente büyük miktarda göçlerin meydana geldiği döneme verilen isimdir. Ekonomi bilimi toplumu anlamanın temelini oluşturmaktadır. © 2012 Pearson Education 9 of 37

Neden Ekonomi Öğrenmeliyiz? Küresel Olayları Anlamak İçin Ekonomiyi anlamak, küresel olayları anlamak için temel bir koşuldur. PART I Introduction to Economics Duyarlı Bir Vatandaş Olmak İçin © 2012 Pearson Education Duyarlı bir vatandaş olmak, temel ekonomik meseleleri anlamaktan geçmektedir. 10 of 37

UYGULAMADA İKTİSAT i. Pod ve Dünya Çin’de üretilmiştir. Yazılı bir etiket çoğu kez yanıltıcı olabilir. Aslında ipod, birçok küçük parçanın birleşiminden meydana gelmektedir. Onu parçalarına ayırmadan her bir parçanın nerede üretildiğini söylemek imkansızdır. PART I Introduction to Economics From an economics point of view one often has to dig a little deeper to see what is really going on. © 2012 Pearson Education 11 of 37

Ekonominin Kapsamı Mikroekonomi ve Makroekonomi mikroekonomi Ekonominin bireysel endüstrilerin nasıl işlediğini ve bireysel karar vericilerin (firmaların ve hane halkının) davranışlarını analiz eden bir dalıdır. PART I Introduction to Economics mikroekonomi Ekonominin gelir, istihdam, çıktı gibi ülke düzeyindeki toplam büyüklükleri inceleyen bir dalıdır. © 2012 Pearson Education Mikroekonomi bireysel firma, tüketici ve endüstri yönlü analizler yapar: yani «ağacı» görür. Makroekonomi ise, ekonominin bütününe dair analizler yapar: yani ağacı görür. 12 of 37

Ekonominin Kapsamı Mikroekonomi ve Makroekonomi TABLO 1. 1 Mikroekonomi ve Makroekonominin ilgi alanlarına yönelik örnekler Ekonominin dalları PART I Introduction to Economics Mikroekonomi Makroekonomi © 2012 Pearson Education Üretim Fiyatlar Gelir İstihdam Bireysel firmada ve endüstride üretim/çıktı Bireysel mal ve hizmet fiyatları Gelir ve servetin bölüşümü Bireysel firmalar ve endüstriler tarafından sağlanan istihdam Kaç ton çelik Kaç m 2 ofis Kaç tane araba İlaç fiyatları Benzinin fiyatı Yiyecek fiyatları Apartman kiraları Otomobil endüstrisinde ücret oranı Minimum ücret Yönetim giderleri Yoksulluk Çelik sektöründeki istihdam Bir firmadaki çalışan sayısı Muhasebeci sayısı Ulusal üretim/çıktı Genel fiyat düzeyi Ulusal gelir Ekonomideki istihdam ve işsizlik Toplam çıktı Gayrisafi yurtiçi üretim Büyüme Tüketici fiyatları Üretici fiyatları Enflasyon oranı Toplam ücret ve maaşlar Toplam şirket karları Toplam iş sayısı İşsizlik oranı 13 of 37

Ekonominin Kapsamı Ekonominin Çeşitli Alanları TABLO 1. 2. Ekonominin Alanları Alternatif ekonomik sistemlerin işleyişlerini analiz eder. Farklı sistemlerin avantaj ve dezavantajları nelerdir? Ekonometri Hipotezleri ve teorileri test etmek üzere istatistiksel teknikleri ve verileri kullanır. Birçok üniversite ekonomi öğrencilerine en az bir tane istatistik ve ekonometri dersi almayı zorunlu kılar. Ekonomik gelişme Düşük gelirli ülkeler üzerine yoğunlaşır. Bu ülkelerde gelişmeyi artırmak için neler yapılabilir? Ekonomik gelişme alanında çalışanların ilgilendikleri temek konular, nüfus artışı ve kontrolü, temek ihtiyaçların sağlanması ve uluslararası ticaret için stratejilerdir. İktisat tarihi Modern ekonomilerin gelişmelerinin iz sürümünü yapar. Endüstri devrimine hangi olaylar ve ne tür bilimsel ve ekonomik aktiviteler neden olmuştur? II. Dünya savaşı sonrasında Japonya’da ortaya çıkan olağanüstü büyümeyi neler tetiklemiştir? 1930’lardaki büyük bunalımın sebebi nedir? PART I Introduction to Economics Karşılaştırmalı Ekonomik Sistemler © 2012 Pearson Education devam edecek 14 of 37

Ekonominin Kapsamı Ekonominin Çeşitli Alanları PART I Introduction to Economics TABLO 1. 2. Ekonominin Alanları (devamı) Çevre ekonomisi Pazar ekonomisindeki üretimde ve tüketimde oluşan başarısızlıkların çevre ve doğal kaynaklar üzerindeki bütünsel etkilerini analiz eder. Alternatif kamusal politikalar ve yeni ekonomik kurumlar bu olumsuz etkileri düzeltebilirler mi? Finans Hane halkının ve firmaların satın alımlarında veya finansman işlemlerinde ne tür davranışlar izlediklerini analiz eder. Ekonominin bu alanı, (menkul kıymetler ve bono piyasaları da dahil olmak üzere) sermaye piyasalarıyla, vadeli işlemler piyasalarıyla, sermaye bütçeleriyle ve kıymet takdiri konularıyla ilgilenmektedir. İktisadi Düşünceler Tarihi Tarihsel olarak fikirlerin ve teorilerin gelişimini, 18. Yüzyıldaki Adam Smith’ten başlayarak Thomas Malthus, Karl Marks ve John Maynard Keynes gibi ekonomistlerin çalışmalarını felsefik bir yaklaşımla analiz eder. Ekonomik teori ve fikirler zamanla değişip geliştiği için, geçmişteki ekonomistlerin fikirlerinin analiz edilmesi, günümüzdeki sorunların daha iyi anlaşılmasına ve daha geniş bir perspektiften çözümler bulmasına yardımcı olur. Endüstriyel organizasyon Ekonomideki endüstrilerin ve firmaların yapısal özelliklerine daha derinden bakılmasını sağlar. İşletmeler nasıl rekabet eder? Kim kazanır, kim kaybeder? © 2012 Pearson Education devam edecek. . . 15 of 37

Ekonominin Kapsamı Ekonominin Çeşitli Alanları PART I Introduction to Economics TABLO 1. 2. Ekonominin Alanları (devamı) Uluslararası iktisat Ülkeler ve uluslararası finansal kurumlar arasındaki ticaret akımlarını inceler. Bir ülkenin vatandaşlarının dünya pazarlarında serbest olarak mal alıp satmalarının avantajları ve dezavantajları nelerdir? Neden dolar güçlü veya zayıf bir paradır? Çalışma ekonomisi Ücretleri, işsizliği ve istihdamı etkileyen faktörlerin neler olduklarıyla ilgilenir. İnsanların çalışıp çalışmamaya, çalışacaksa ne kadar çalışacağına ve hangi işte çalışacağına nasıl karar verdikleri konularını inceler. Son yıllarda sendikaların ve yönetimlerin rollerinde bir değişme olmuş mudur? Hukuk ve ekonomş Legal kurum ve kuruluşların ekonomik fonksiyonlarını inceler. Kanunlarda meydana gelen değişmeler, bireylerin ve firmaların davranışlarını nasıl etkilemektedir? Farklı yükümlülük kuralları daha az mı yoksa daha fazla mı kazalara neden olmaktadır? Suçların ekonomik maliyeti ne kadardır? Kamu ekonomisi Ekonomide devletin rolünü inceler. Hükümetlerin ekonomik fonksiyonları nelerdir ve ne olmalıdır? Hükümetler, sundukları hizmetleri nasıl finanse etmelidirler? Yoksulluk, işsizlik ve hava kirliliği gibi problemlerin çözümünde ne tür hükümet programları uygulanmalıdır? Kamu müdahaleleri ne tür olumsuzluklar meydana getirmektedir? Kent ekonomisi be bölgesel ekonomi Ekonomik aktivitelerin farklı bölgelere göre yapılandığı konularını inceler. Neden şehirler vardır? Neden imalat firmaları gelişmiş bölgelerden uzak bölgelerde kurulmaktadır? © 2012 Pearson Education 16 of 37

ECONOMICS IN PRACTICE Trust and Gender PART I Introduction to Economics While many transactions happen in anonymous markets in which buyers and sellers don’t know one another, there are many other occasions in which markets operate more effectively if individuals develop some trust in one another. In experiments run at the University of Wisconsin and the University of Miami, researchers conclude, “We find that men trust more than women, and women are more trustworthy than men. ” © 2012 Pearson Education 17 of 37

Ekonominin Yöntemi PART I Introduction to Economics pozitif ekonomi Kişisel yorumlara başvurmaksızın, sistemin işleyişini anlamaya yönelik analizler yapan ekonomik yaklaşıma verilen isim Neyin var olduğunu ve nasıl çalıştığını açıklar. © 2012 Pearson Education normatif ekonomi Ekonomik bir durumu inceleyen ve onun iyi veya kötülüğü konusunda görüş bildiren ve ona göre harekete geçen ekonomik yaklaşıma verilen isimdir. Politika ekonomisi olarak da adlandırılır. 18 of 37

Ekonominin Metodu Betimsel Ekonomi ve Ekonomik Teori betimsel ekonomi Olayları ve gerçekleri açıklamak için veri toplama işlemidir. PART I Introduction to Economics ekonomik teori Sebep sonuç veya aksiyon reaksiyon konusundaki ifadelere veya ifade gruplarına denir. © 2012 Pearson Education 19 of 37

Ekonominin Metodu Teoriler ve Modeller model İki veya daha fazla değişken arasında varsayılan ilişkinin formel olarak (genellikle matematiksel olarak) ifade edilmesidir. PART I Introduction to Economics değişken Zamandan zamana veya gözlemden gözleme değişken büyüklüklerdir. © 2012 Pearson Education Ockham’ın bıçağı Gereksiz görülen konulara analizde yer verilmemesi kuralıdır. 20 of 37

Ekonominin Metodu Teoriler ve Modeller Diğer Şeyler Sabitken: Ceteris Paribus PART I Introduction to Economics ceteris paribus veya diğer şeyler sabitken iki değişken arasındaki ilişki incelenirken, söz konusu değişkenleri etkilemesi muhtemel olan diğer değişkenlerin sabit kabul edilmesi prensibidir. Using the device of ceteris paribus is one part of the process of abstraction. In formulating economic theory, the concept helps us simplify reality to focus on the relationships that interest us. © 2012 Pearson Education 21 of 37

Ekonominin Metodu Teoriler ve Modellerin kelimelerle, grafiklerle ve denklemlerle ifadesi İki değişken arasındaki sayısal ilişkinin gösterim yöntemleri: § Grafikleme (eklerde gösterildiği gibi) PART I Introduction to Economics § © 2012 Pearson Education Denklemler, örneğin: Amerikalı tüketicilerin ortalama olarak gelirlerinin %90’ını tükettiklerini ve %10’unu tasarruf ettiklerini varsayarsak, bu durum aşağıdaki şekilde ifade edilebilir: C =. 90 Y and S =. 10 Y Burada C tüketim harcamalarını, Y geliri ve S tasarrufu ifade etmektedir. 22 of 37

Ekonominin Metodu Teoriler ve Modeller Uyarılar ve Tuzaklar Post Hoc yanılgısı PART I Introduction to Economics post hoc, ergo propter hoc «bundan sonra» , «bundan dolayı» sebep sonuç ilişkisi konusunda düşülen yaygın bir yanılgı: Eğer olay A, olay B’den önce olursa, A’nın B’ye neden olduğunu söylemek her zaman doğru değildir. © 2012 Pearson Education Kompozisyon yanılgısı Olayın bir parçası için doğru olan durumun, olayın tümü için de doğru olduğunu varsayan yanlış bir düşünce 23 of 37

Ekonominin Metodu Teoriler ve Modeller Teorilerin ve Modellerin Test Edilmesi: Ampirik Ekonomi PART I Introduction to Economics ampirik ekonomi Ekonomik teorilerin test edilmesi için verilerin toplanması ve kullanılmasıdır. © 2012 Pearson Education 24 of 37

Ekonominin Metodu Ekonomik Politika Ekonomik sonuçlar hakkında yorum yapabilmek için kriterler: 1. Etkinlik 2. Adalet 3. Büyüme PART I Introduction to Economics 4. İstikrar © 2012 Pearson Education 25 of 37

Ekonominin Metodu Ekonomik Politika Etkinlik PART I Introduction to Economics etkinlik Ekonomide üretimde verimlilik. İnsanların istedikleri şeyleri en az maliyetle üreten ekonomi verimli ekonomidir. © 2012 Pearson Education Adalet adalet Eşitlik. 26 of 37

Ekonominin Metodu Ekonomik Politika Büyüme PART I Introduction to Economics ekonomik büyüme Bir ekonomide toplam çıktı düzeyinin artmasıdır. © 2012 Pearson Education İstikrar istikrar Ulusal çıktı düzeyinin düzenli bir şekilde düşük enflasyon ve kaynakların tam kullanımı eşliğinde artıyor olması durumudur. 27 of 37

Bir Davet Bir toplumun ekonomik sistemini ve iktisadi tarihini bilmeden o toplumun nasıl işlediğini anlamak mümkün değildir. . PART I Introduction to Economics Güçlü bir şekilde düşünmeyi öğrenmek, dünyayı anlamak için çok önemlidir. © 2012 Pearson Education Daha önceki bölümlerde neler öğrendiğinizi unutmamak çok önemlidir. Bu kitabın bir planı vardır ve adım ilerlemektedir. Yani her yeni bölüm, bir önceki bölüm üzerine inşa edilmektedir. Büyük resmin neresine uyduğunu anladığınıza emin olunuz. 28 of 37

TERİMLERİ ve KAVRAMLARI GÖZDEN GEÇİRME ceteris paribus veya diğer şeyler sabitken tanımlayıcı ekonomik büyüme ekonomik teori ekonomi etkinlik etkin piyasa PART I Introduction to Economics ampirik ekonomi adalet kompozisyon yanılgısı endüstri devrimi marjinalizm mikroekonomi model normatif ekonomi Ockham’ın bıçağı fırsat (alternatif) maliyeti pozitif ekonomi post hoc, ergo propter hoc kıt istikrar batık maliyet değişken makroekonomi © 2012 Pearson Education 29 of 37

BÖLÜM 1 EKLER Grafikleri Okuma ve Anlama Grafik, rakamların ve verilerin iki boyutlu olarak gösterilmesidir. Zaman Serisi Grafikleri PART I Introduction to Economics Bir zaman serisi grafiği, tek bir değişkenin ya da ölçünün zaman boyunca nasıl değiştiğini gösterir. © 2012 Pearson Education 30 of 37

BÖLÜM 1 EKLER Grafikleri Okuma ve Anlama Zaman Serisi Grafikleri PART I Introduction to Economics TABLE 1 A. 1 Total Disposable Personal Income in the United States, 1975– 2009 (in billions of dollars) Yıllar 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 Toplam Kişisel Kullanılabilir Gelir 1, 187. 3 1, 302. 3 1, 435. 0 1, 607. 3 1, 790. 8 2, 002. 7 2, 237. 1 2, 412. 7 2, 599. 8 2, 891. 5 3, 079. 3 3, 258. 8 3, 435. 3 3, 726. 3 3, 991. 4 4, 254. 0 4, 444. 9 4, 736. 7 © 2012 Pearson Education Yıll ar 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam Kişisel Kullanılabilir Gelir 4, 921. 6 5, 184. 3 5, 457. 0 5, 759. 6 6, 074. 6 6, 498. 9 6, 803. 3 7, 327. 2 7, 648. 5 8, 009. 7 8, 377. 8 8, 889. 4 9, 277. 3 9, 915. 7 10, 403. 1 10, 806. 4 10, 923. 6 ŞEKİL 1 A. 1 Amerika’da Toplam Kişisel Kullanılabilir Gelir, 1975 – 2006 (milyar dolar) 31 of 37

Appendix BÖLÜM 1 EKLER Grafikleri Okuma ve Anlama İki Değişkenin Kartezyen Koordinat Sisteminde Grafiğinin Çizilmesi ŞEKİL 1 A. 2 Kartezten Koordinat Sistemi PART I Introduction to Economics Kartezyen Koordinat Sistemi birbirine dik olarak kesişen bir yatay (X ekseni) ve bir dikey (Y ekseni) doğrunun çizilmesi ile oluşturulur. Her bir eksek farklı değişkenleri ölçer. © 2012 Pearson Education 32 of 37

BÖLÜM 1 EKLER Grafikleri Okuma ve Anlama Plotting Income and Consumption Data for Households TABLE 1 A. 2 Consumption Expenditures and Income, 2008 Average Income before Taxes PART I Introduction to Economics Bottom fifth 2 nd fifth 3 rd fifth 4 th fifth Top fifth $ 10, 263 27, 442 47, 196 74, 090 158, 652 Average Consumption Expenditures $ 22, 304 31, 751 42, 659 58, 632 97, 003 FIGURE 1 A. 3 Household Consumption and Income A graph is a simple two-dimensional geometric representation of data. This graph displays the data from Table 1 A. 2. Along the horizontal scale (X-axis), we measure household income. Along the vertical scale (Yaxis), we measure household consumption. Note: At point A, consumption equals $22, 304 and income equals $10, 263. At point B, consumption equals $31, 751 and income equals $27, 442. © 2012 Pearson Education 33 of 37

CHAPTER 1 APPENDIX How to Read and Understand Graphs Slope PART I Introduction to Economics FIGURE 1 A. 4 A Curve with (a) Positive Slope and (b) Negative Slope A positive slope indicates that increases in X are associated with increases in Y and that decreases in X are associated with decreases in Y. © 2012 Pearson Education A negative slope indicates the opposite— when X increases, Y decreases; and when X decreases, Y increases. 34 of 37

BÖLÜM 1 EKLER Grafikleri Okuma ve Anlama PART I Introduction to Economics Eğri ŞEKİL 1 A. 5 Eğri Boyunca Eğimin Değişmesi © 2012 Pearson Education 35 of 37

BÖLÜM 1 EKLER Bazı Uyarılar TABLO 1 A. 3 Amerika’nın Toplam Ulusal Geliri ve Tüketimi, 1930 – 2006 (milyar dolar) PART I Introduction to Economics 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam Ulusal Gelir Toplam Tüketim 82. 9 90. 9 263. 9 473. 9 929. 5 2433. 0 5059. 8 8938. 9 11, 273. 8 12, 031. 2 12, 448. 2 12, 635. 2 12, 280. 0 70. 1 71. 3 192. 2 331. 8 648. 3 1, 755. 8 3, 835. 5 6, 830. 4 8, 819. 0 9, 322. 7 9, 826. 4 10, 129. 9 10, 089. 1 ŞEKİL 1 A. 6 Ulusal Gelir ve Tüketim Bir grafiğin eksenlerinin neyi ifade ettiğine dikkat edilmelidir. Bu grafikte, Şekil 1 A. 3’te olduğu gibi gelir ve tüketim çizilmiştir. Ancak bu grafikte ulusal gelir ve toplam tüketim değişkenleri farklı yıllar için milyar dolar cinsinden çizilmiştir. © 2012 Pearson Education 36 of 37

PART I Introduction to Economics TERİMLERİ ve KAVRAMLARI GÖZDEN GEÇİRME Kartezyen koordinat sistemi zaman serisi grafiği grafik X-ekseni negatif ilişki X-eksenini kesen nokta orijin Y-ekseni pozitif ilişki Y- eksenini kesen nokta eğim © 2012 Pearson Education 37 of 37