PARLAMEN T RP BEZ TAJEMNIC INFORMACJE OGLNE Parlament

PARLAMEN T RP BEZ TAJEMNIC

INFORMACJE OGÓLNE Parlament Rzeczypospolitej Polskiej – dwuizbowy parlament, organ władzy ustawodawczej w Rzeczypospolit ej Polskiej. W skład parlamentu wchodzą Sejm jako izba niższa oraz Senat jako izba wyższa. Gmach Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się w Warszawie przy ulicy Wiejskiej. Liczbę członków izb określa Konstytucja RP (art. 96: 460 posłów na Sejm, art. 97: 100 senatorów). W przypadkach określonych w Konstytucji (art. 114) członkowie obu izb obradując razem, tworzą Zgromadzenie Narodowe zwoływane przez marszałka Sejmu.

FUNKCJE PARLAMENTU Funkcja ustawodawcza polega na stanowieniu aktów prawnych (ustaw). Jest to podstawowa i najważniejsza funkcja Sejmu i Senatu. W jej obrębie wyróżniamy funkcję ustrojodawczą polegającą na stanowieniu przez Sejm i Senat norm konstytucyjnych Funkcja kontrolna odnosi się przede wszystkim do rządu i podległej mu administracji. Uprawnienia w tym zakresie przysługują wyłącznie Sejmowi oraz posłom, którzy mogą kierować do członków rządu interpelacje, wnioski o przedstawienie bieżących informacji, zapytania poselskie i pytania w aktualnych sprawach. W ramach realizacji tej funkcji Sejm może żądać na przykład informacji w określonej sprawie lub obecności ministrów na posiedzeniach komisji sejmowych. Senat ma niewielkie uprawnienia kontrolne polegające na prawie uzyskania informacji od organu władzy publicznej. Funkcja kreacyjna polega na powoływaniu innych organów konstytucyjnych państwa oraz osób wchodzących w ich skład. Uprawnienia w tym zakresie są podzielone między Sejm i Senat, chociaż większe kompetencje ma izba poselska. Funkcja europejska parlamentu (od 2004 r. ) polega na możliwości oddziaływania przez Sejm i Senat na prawodawstwo unijne i wynika z traktatów unijnych. Natomiast zasady współpracy między rządem a sejmem w sprawach unijnych reguluje specjalna ustawa.

PARLAMENT Parlament-najwyższy organ przedstawicielski, a jednocześnie zasadniczy organ władzy ustawodawczej w państwach o demokratycznych systemach władzy. Parlament – w myśl monteskiuszowskiej teorii podziału władzy – jest jednym z trzech pionów władzy państwowej i w żaden sposób nie jest ważniejszy od dwóch pozostałych

TRÓJPODZIAŁ WŁADZY W POLSCE

I SEJM

SEJM RP q W Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej zasiada 460 posłów. Wszyscy obywatele posiadający prawa wyborcze mogą głosować w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym. Do wzięcia udziału w wyborach uprawniony jest obywatel Polski po ukończeniu 18 roku życia – jest to czynne prawo wyborcze. O mandat poselski mogą ubiegać się osoby po ukończeniu 21 lat, nazywamy to biernym prawem wyborczym. Kadencja Sejmu trwa cztery lata. Polska podzielona jest na 41 okręgów wyborczych, z każdego zostaje wybranych od 7 do 21 posłów, w zależności od liczby mieszkańców. Uczestnictwo w wyborach nie jest obowiązkowe.

WYBORY DO SEJMU Powszechne Bezpośrednie Proporcjonaln e Równe Odbywają się w głosowaniu tajnym

Dane o posłach wg stanu na dzień wyborów DANE O POSŁACH WG STANU NA DZIEŃ WYBORÓ W 1 Mniejszość Niemiecak Konfederacja Wolności i Niepodległości 11 30 Partie Polskie Stronnictwo Ludowe Sojusz Lewicy Demokratycznej 49 Koalicja Obywatelska 134 Prawo i Sprawiedliwość 235 0 50 Ilość mandatów 100 150 Ilość mandatów 200 250

q Kompetencje i funkcje Sejmu określa FUNKCJE SEJMU przyjęta w Konstytucji RP zasada trójpodziału władz. W art. 95 ust. 1 Sejm i Senat zostały wymienione jako organy władzy ustawodawczej, tj. organy uchwalające ustawy. Sejm zaś, na podstawie art. 95 ust. 2 sprawuje także kontrolę nad działaniem Rady Ministrów – organu władzy wykonawczej.

PREZYDIUM SEJMU W posiedzeniach Prezydium Sejmu bierze udział z głosem doradczym Szef Kancelarii Sejmu. Marszałek Sejmu może zaprosić na posiedzenie Prezydium równiez inne osoby (art. 13 ust. 2 Regulaminu Sejmu). Rezydium Sejmu tworzą Marszałek i wicemarszałkowie (art. 11 Regulaminu Sejmu). Ustala harmonogram prac, koordynuje prace komisji, dokonuje wykładni regulaminu

KONWENT SENIORÓW W posiedzeniach Konwentu Seniorów bierze udział z głosem doradczym Szef Kancelarii Sejmu. Marszałek Sejmu z własnej inicjatywy bądź na wniosek członków Konwentu Seniorów może zaprosić na posiedzenie Konwentu inne osoby (art. 15 ust. 2 i 3 Regulaminu Sejmu). W skład Konwentu Seniorów wchodzą: Marszałek, wicemarszałkowie, przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów oraz przedstawiciele porozumień, o których mowa w art. 8 ust. 5 Regulaminu Sejmu, a także klubów parlamentarnych, jeśli reprezentują co najmniej 15 posłów oraz kół parlamentarnych reprezentujących w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu osobną listę wyborczą (art. 15 ust. 1 Regulaminu Sejmu). Opiniuje projekty planów prac i porządku obrad sejmu/senatu

MARSZAŁEK SEJMU q Jest wybierany na pierwszym posiedzeniu izby. Zwyczajowo funkcję tę obejmuje przedstawiciel największego klubu parlamentarnego. Marszałek Sejmu stoi na straży praw i godności Sejmu, reprezentuje izbę wobec innych organów państwa, zwołuje posiedzenia Sejmu oraz przewodniczy obradom. Ponadto Konstytucja RP nakłada na marszałka Sejmu obowiązki niezwiązane bezpośrednio z pracami izby. Należą do nich zastępowanie prezydenta RP, gdy ten nie jest w stanie sprawować urzędu lub gdy urząd prezydenta jest opróżniony (np. z powodu śmierci prezydenta RP). Elżbieta Witek

KOMISJE SEJMOWE q KOMISJE SEJMOWE to organy pomocnicze Sejmu, zajmujące się rozpatrywaniem, opiniowaniem i przygotowaniem spraw stanowiących przedmiot obrad Sejmu. § komisje stałe § komisje nadzwyczajne § komisje śledcze

II SENAT

SENAT III RP q Izba wyższa parlamentu w Polsce. W jego skład wchodzi 100 senatorów wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych. Tak jak posłowie, senatorowie mogą tworzyć kluby lub koła senackie, jak również wspólnie z posłami parlamentarne. Pracami Senatu RP kieruje marszałek Senatu wybierany na pierwszym posiedzeniu nowej kadencji. Senatorowie pracują w komisjach senackich oraz obradują na posiedzeniach zwoływanych przez marszałka.

MARSZAŁEK SENATU q Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – najwyższy przedstawiciel Senatu Rzeczypospolitej, stojący na straży jego praw i godności. Jest wybierany bezwzględną większością głosów na pierwszym posiedzeniu Senatu. q Obecnie stanowisko Marszałka Senatu zajmuje Tomasz Grodzki (wybrany Obywatelskiej). do Senatu z listy Koalicji

KOMISJA SENACKA q Komisja senacka – komisja parlamentarna powoływana przez Senat w celu rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Senatu oraz wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Senat, Marszałka Senatu lub Prezydium Senatu.

PREZYDIUM q Prezydium Senatu tworzy Marszałek Senatu wraz z wicemarszałkami. W obradach Prezydium Senatu może brać także udział Szef Kancelarii Senatu, a także inne osoby zaproszone przez Marszałka Senatu. q Uchwały w Prezydium są podejmowane większością głosów – w przypadku równej ilości głosów, głos przeważający ma Marszałek Senatu. . Do jego obowiązków należy dokonywanie interpretacji regulaminu Senatu po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, zlecanie komisjom senackim rozpatrzenie spraw w danym zakresie, ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Senatu i jego organów, powołuje doradców oraz korzystania z ich opinii i ekspertyz, czuwa nad wykonywaniem przez senatorów ich obowiązków wynikających z regulaminu, opiniuje sprawy wniesione przez marszałka senatu, podejmuje inne czynności wynikające z regulaminu Senatu.

KONWENT SENIORÓW q Konwent Seniorów jest organem zapewniającym współdziałanie klubów senackich i kół senackich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Senatu. Konwent Seniorów tworzą: Marszałek, wicemarszałkowie oraz senatorowie – przedstawiciele klubów senackich oraz przedstawiciele porozumień ustanawianych dla wspólnej reprezentacji w Konwencie, a także klubów parlamentarnych, jeżeli skupiają co najmniej 7 senatorów.

WYBORY DO SENATU q Wybory do Senatu odbywają się w tym samym terminie, co do Sejmu. Przeprowadzane są jednak według innej ordynacji. Jest to ordynacja większościowa. Senatorzy wybierani są w 100 jednomandatowych okręgach. Komitet wyborczy może zgłosić tylko jednego kandydata w danym okręgu. Wyborca oddaje jeden głos na wybranego przez siebie kandydata. Mandat senatora uzyskuje kandydat, który otrzymał w okręgu największą liczbę głosów.

Miejsca senatorów na sali posiedzeń senatu Rzeczypospolitej Polskiej Senatorowie niezrzeszeni 1 Klub Lewicy 2 Koło Senatorów Niezależnych 3 Koalicja Polska 3 Koalicja Obywatelska 43 Prawo i Sprawiedliwość 48 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55

q Zgromadzenie Narodowe to organ konstytucyjny składający się z posłów i senatorów obradujących łącznie q Kompetencje odbieranie przysięgi od prezydenta uznanie trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu ZGROMADZENI E NARODOWE na stan zdrowia – wymagana większość 2/3 ustawowej liczby członków postawienie prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu – na wniosek co najmniej 140 członków; wymagana większość 2/3 głosów wysłuchanie orędzia prezydenta q W przypadkach określonych w Konstytucji Sejm i Senat, obradując wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu, działają jako Zgromadzenie Narodowe uchwala swój regulamin (art. 114 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Nie każde wspólne posiedzenie Sejmu i Senatu jest Zgromadzeniem Narodowym w rozumieniu Konstytucji RP.

Posłowie POSŁOWIE I SENATOROWI E i senatorowie dysponują głosem wolnym Immunitet parlamentarny – immunitet formalny – przywilej uniemożliwiający pociągnięcie parlamentarzysty do odpowiedzialności karnej w czasie pełnienia funkcji bez zgody sejmu – immunitet materialny – przywilej zwalniający z odpowiedzialności za czyny związane z działalnością parlamentarną

Do wykonywania mandatu parlamentarnego bardzo istotne jest zagwarantowanie posłom i senatorom niezależności. Służy temu tzw. immunitet. Art. 105. IMMUNITET 1. Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu. (. . . ) 2. Poseł nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. (. . . ) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. .

KONIEC KAMILA KOCIOŁEK