PARENTERAL UYGULAMA r Gr Nurhan Bingl Parenteral la

PARENTERAL UYGULAMA Öğr. Gör. Nurhan Bingöl

• Parenteral İlaç Uygulaması; • Gastrointestinal sistem dışındaki bütün yollarla ilaç uygulamak demektir ve genellikle enjeksiyon uygulamaları içermektedir.

Parenteral ilaç uygulamaları 12345 - Subkutan ilaç uygulaması ( SC ) İntradermal ilaç uygulaması ( ID ) İntramükuler ilaç uygulaması ( IM ) İntravenöz ilaç uygulamalarını ( IV ) İntra kardiyak

Parenteral Tedavinin uygulandığı Durumlar • İlacın çabuk etki etmesi istenildiğinde • Oral ilaç alamıyorsa • Alınan ilaç GİS sıvılarıyla tahrip oluyorsa

Parenteral Tedavinin Dezavantajları • • • Enfeksiyon riski Doku travması Toksik ve allerjik reaksiyonlar Ağrı Pahalıdır

Enjeksiyonda Kullanılan Ekipmanlar 1 - Enjektör ve İğnelerin özellikleri a-İğne ucunun eğimi: Kısa uçlu eğimli iğneler İV enjeksiyonda kullanılırlar. Uzun uçlar İM enjeksiyonlar içindir. b- İğnenin uzunluğu: Hastanın yapısı, kilosu ve enjeksiyon tipine göre belirlenir. c-İğnenin çapı ( yani numarası): İğne numarası büyüdükçe çapı küçülür. İğne numarası; verilecek sıvının vizkozitesine bağlı seçilir.

Enjeksiyon uygulanacak bölgeye göre iğne özelliği seçimi • • IM uygulamalarda 20 -23 numaralı iğneler SC uygulamalarda 25 numaralı iğneler ID uygulamalarda 26 numaralı iğneler IV uygulamalarda 14 -16 -18 -20 numaralı iğneler kullanılır.

Enjeksiyon bölgesinin hazırlanması • Enjeksiyon yüzeyinin temiz olması gerekiyor. • Eğer kirli ise sabunlu su ile temizlenir arkasından % 70’lik Alkol veya Povidon İyodin ile aseptik koşullara uygun enjeksiyon bölgesi hazırlanmalı.

Enjeksiyon Uygulamasında Dikkat Edilecek Kurallar • Cerrahi aseptik teknikle uygulanmalıdır. • Ampüller açılınca bekletilmemeli • Enjeksiyon bölgesi antiseptik solüsyonla temizlenmeli • Anatomik olarak sinirden uzak bölgeye yapılmalı • Skar doku, ödemli ve enfeksiyonlu bölgeye uygulanmamalı • İğnenin ucu pürüzsüz olmalı

Enjeksiyon Uygulamasında Dikkat Edilecek Kurallar • İV, İM ve SC uygulamalarda iğne hızlı batırılır. İlaç yavaş verilir. • Enjektör kımıldatılmamalı • İM enjeksiyonda uygun pozisyon verilmeli. • Kas gerginliği giderilmeli • Hastanın dikkati başka yöne çekilmeli • İM ve SC uygulamalarda iğnenin damarda olup olmadığı kontrol edilmeli. • Eğer kan gelirse enjeksiyon uygulanmaz.

Enj. Tipi İğne no İğne boyu Giriş açı Verilen mik İD 26 -27 0. 6 -1 cm 5 -15 0. 1 cc SC 25 1 -1. 5 45 -90 0. 5 -1 cc İM 20 -23 2. 5 -3. 75 90 1 -5 cc İV 20 -22(sıvı) 2. 5 -3. 75 14 -18(kan) 30 -45(deri İstenildiği kadar 15(damar

• • • İntramusküler Enjeksiyon ( IM ) İlaç kas dokusu içine verilir. Daha büyük damar yapısına sahip olduğu için kas dokusundaki emilim daha hızlıdır. Derin kas dokusuna tahriş edici ve yoğun ilaçlar verilir. IM enjeksiyonlarda 5 mlt’ye kadar sıvı verilebilir. Çocuk , yaşlı ve kaşektiklerde en fazla 2 mlt ilaç verilebilir. IM enjeksiyonunda 20 -23 numaralı 2. 5 -3. 75 cm boyunda iğne kullanılır.

Kas İçi Enjeksiyon Yerleri A- Deltoid Kası B- Dorsagluteal Bölge C- Vastus Lateralis ve D-Rektus Femoralis Kasına E-Ventrogluteal Bölge

A – Deltoid Kasına Enjeksiyon Uygulaması • Enjeksiyon alanı küçüktür. • Büyük damar ve radial sinirden dolayı tercih edilmez. • Aşı uygulamalrında kullanılır. • Uygulanan miktar 1 cc geçmemelidir.

Enjeksiyon Yeri • Deltoid kası üst ekstremitede bulunur. Akromiyon prosesin alt kenarına boydan boya çizilen çizginin iki uç noktası ile kolun dış yan yüzeyinde aksilla hizasında çizilen çizginin orta noktası birleştirilir (Resim 4). Meydana gelen üçgenin merkezi enjeksiyon yeridir.

B- Dorsagluteal Bölge Gluteus maksimus ve medius kası • Krista iliaka süperior ile koksik hayali çizgi ile birleştirilip 3 e bölünürse dışta kalan 1/3 bölge enjeksiyon bölgesidir. • Gluteal bölge 4 e bölünürse dışta üst bölüm enjeksiyon alanıdır. • Bu bölge 3 yaşından küçüklerde kullanılmaz. Gluteus maksimus kası çocuk yürümeye başladığında gelişir.

• İM Enjeksiyonda Pozisyon : • Enjeksiyon sırasında hasta yüzüstü yatırılınca kalça eklemi iç rotasyon yapacak şekilde ayaklar içe çevrilmeli ve baş parmaklar birbirine bakmalı. • Yan yatar ise üst bacak dizden bükülerek kas gevşek hale getirilir. • Dorsagluteal bölgeye yetişkinlerde 5 mlt’ye kadar sıvı verilebilir.

Vastus Lateralis Kasına enjeksiyon • Bu bölgeye küçük çocuklarda ve sık enjeksiyon yapılan yetişkinlerde enjeksiyon yapılır. • Femur başından 4 parmak aşağı, dizden 4 parmak yukarı olacak şekilde belirlenir. • 1 -4 cc ilaç uygulanabilir. • Hasta yatar pozisyonda dizlerini arkaya bükmelidir.

Rectus Femoralis kasına enjeksiyon • Diz ile kasık bölgesi 3 e bölünüp, ortadaki alan enjeksiyon alanıdır. 1 -2 cc ilaç uygulanır. • Küçük çocuklarda ve kaşektiklerde kas kavranıp toplanır. • Normal ve şişmanlarda deri bastırılarak gerilir.

D- Ventrogluteal Bölge • Pozisyon kolaylığı vardır. • Enjeksiyonu uygulayacak kişi sol elinin avuç içini femur başına işaret parmağını anterior süperior krista iliakaya yerleştirir. orta parmağını açarak mg V bölgesinin orta kısmına uygulanır. • 1 -4 cc ilaç uygulanabilir.

İntramusküler Enjeksiyon Uygulanması Malzemeler: • Alkol veya povidon iyodin • Uygun enjektör • Ampül yada flokan şeklindeki ilaç eriyikleri • Pamuk veya gazlı bez

Hazırlık: • • • İlaç enjektöre çekilir Dezenfektan pamuk veya gazlı beze dökülür Enjeksiyon bölgesi seçilir İşlem hastaya anlatılır, pozisyon verilir Enjeksiyon bölgesi temizlenir Enjektör, enjeksiyon yapılacak elle kalem gibi tutulur • Diğer elle deri gerdirilir • Hastaya derin nefes alıp vermesi söylenir

• 90 derecelik açı ile cilde ani ve hızlı bir şekilde girilir • Cildi gerdiren el pistonu geri çekerek kan yada hava kontrolü yapılır. • Hava geliyor ise ilaç yavaşça kasa zerk edilir • Kan geliyor ise kastan çıkarılarak başka bölgeden enjeksiyon denenir • Pamuk veya gazlı bez bastırılarak hızlı bir şekilde iğne ciltten çıkarılır. • Kayıt tutulur.

2 - İntradermal Enjeksiyon (ID) • Intradermal enjeksiyonda ilaç dermisin içine verilir. • Bu bölüm genellikle alerji testi ve lokal anestezik uygulamalarda kullanılır. • Damarlanma az olduğundan emilim geç olur.

• Intradermal enjeksiyonda kullanılan enjektörler genellikle tüberkülin enjektörleridir. • 0. 5 ml 26 -27 numaralı iğnelerdir. • İntradermal enjeksiyon bölgesinde tüysüz, pigmenti az olan bölgeler tercih edilmelidir • (ön kolun iç yüzeyi en uygun bölgedir).

İşlem • Enjeksiyon bölgesi temizlenir • Pasif el ile deri yüzeyi iyice gerdirilir. • Diğer elle enjektör tutularak 10 -15 derecelik açı ile enjeksiyon bölgesine girilir. • İğne ucu 4 -5 mm girdikten sonra mercimek tanesi büyüklüğündeki ilaç cilt altına zerk edilir. • İlacı cilt altında küçük bir tümsek oluşturduğu görülmelidir. • İlaç uygulaması yapıldıktan sonra iğne ciltten çıkartılır. • Enjeksiyon bölgesine masaj uygulanmaz.