Paragraf Konu Anlatm Paragraf herhangi bir yaznn bir

Paragraf Konu Anlatımı • Paragraf herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir. 1 1

• Her paragrafta bir düşünce savunulur. • Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir. 2 2

A) Paragrafın Anlam Yönü 1) Paragrafın Konusu: • Her paragrafta yazar okura bir mesaj ulaştırmak ister. • Paragrafta üzerinde durulan olay ya da duruma “konu” denir. 3 3

• Bir paragrafı çözümlerken yapılacak ilk iş konuyu doğru olarak saptamaktır. • Konusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması güçtür. 4 4

• Konuyu bulmak için “Parçada neden söz ediliyor? ” • “Üzerinde durulan nedir? ” sorularını paragrafa yöneltiriz. • Aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir. 5 5

Not: • Konunun belirlenmesi, ana düşüncenin belirlenmesi için ilk aşamadır. • Konu, genellikle paragrafın ilk cümlesinde yer alır. • Kimi zaman da ikinci cümlede yer alır. 6 6

Örnek: Sabun köpüklerinde gökkuşağının renklerini, lapa yağan karda uçuşan serçeleri görebildiğimiz için Tanrı’ya şükredelim. 7 7

Eğer, bize verilen nimetleri ve bütün güzellikleri göremeyecek kadar kör isek utanalım. Elimizdeki nimetleri sayalım; ufak tefek çabalarla ortadan kaldırılabilecek sıkıntıları değil. 8 8

• Şimdi paragraf ı dikkatlice okuyup anladıktan sonra paragrafa şu soruyu soralım: “Parçada neden söz ediliyor? ” 9 9

• Cevabı “Mutlu olabilmek için hayatın kötü yönlerini değil, güzel yönlerini görmeye çalışmak gerekir” olur. 10 10

2) Paragrafın Başlığı • Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir. • Başlık, konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidir. 11 11

• Başlık paragrafın tamamını kapsar. • Paragrafın başlığını bulurken, paragraf okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar okunmalıdır. 12 12

• Bu cümleler genellikle konuyu ve ana düşünceyi verir. • Başlık ana düşünceyle özellikle de konuyla ilgilidir. 13 13

3) Paragrafın Ana Düşüncesi: • Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir şeyler aktarmak isteriz. • Bu amaca, aktarmak istenilen bu mesaja “ana düşünce” denir. 14 14

• İster bir olay aktaralım isterse bir konudaki düşüncemizi aktaralım, bunların hepsini bir amaç için ortaya koyarız. 15 15

• “ Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir, bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? ” sorularına cevap verir. 16 16

• Ana düşünce paragrafın başında, ortasında, sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline sindirilmiş de olabilir. 17 17

4) Paragrafın Yardımcı Düşünceleri • Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek, desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere başvurulur. • Buna “yardımcı düşünce” denir. 18 18

• Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken yardımcı düşünce sayısı birden fazla olabilir. • Yardımcı düşünceler, ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde önem kazanır. 19 19

B) Paragrafın Yapısı • Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri vardır. • Nasıl ki her metnin bir girişi, bir gelişmesi, bir sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere ayrılır. 20 20

• Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içindedir. 21 21

1) Giriş (Bölümü) Cümlesi • Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidir. • Bu bölümde paragrafta ele alınacak konu belirtilir. 22 22

• Kendisinden sonraki her cümle, dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır. 23 23

2) Gelişme Bölümü • Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış, tartışılmış, betimlenmiş ve öykülenmiştir. • Bundan dolayı ayrıntılara girilmiş, bütünleşme sağlanmış bölüme “gelişme bölümü” denir 24 24

• Gelişmeyi oluşturan cümleler, dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye bağlıdır. • Bu cümleler, konunun geliştirilip açıklandığı cümledir. 25 25

• Gelişme cümleleri ana düşünceyi açıklamayı sağlayan yardımcı düşünceleri içerir. 26 26

3) Sonuç (Bölümü) Cümlesi • Paragrafın en can alıcı, en etkili bölümü burasıdır. • Sonuç bölümü çoğu kez, kendinden önceki düşünceleri açıklayan, özetleyen bir nitelik taşır. 27 27

• “Kısacası, demek ki, yani, böylece, sonuç olarak, öyleyse…” gibi özet anlamı taşıyan bağlaçlarla tamamlanır. 28 28

• Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip toparlar ve bir sonuca bağlar. 29 29

• Sonuç bölümü, bazen giriş bölümünün tekrarı biçiminde bazen de ana düşüncenin anımsatıldığı, paragrafın özetlenmesi şeklinde oluşur. 30 30

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler: • Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içerisindedir. 31 31

• Bu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce bağlantısı iyi kurulmamışsa, anlatımın akışı bozulur. 32 32

• Paragrafın içerisinde belirtilen düşünceden farklı bir düşünceye değinen cümleler düşüncenin akışını bozar. 33 33

Parçayı Bölümlere Ayırma: • Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatır. • Parça iki paragrafa bölünmek istenirse, parçada iki ayrı düşünce var demektir. 34 34

• Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin işlendiği bir parça verilir. • Ve bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir. • Öyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir paragrafta yer almalıdır. 35 35

Paragrafa Cümle Ekleme • Bir paragrafın başına, ortasına ve sonuna getirilecek cümle, kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır. 36 36

• Bazı sorularda paragrafın başına, ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilir. • Bu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır. 37 37

Bir Sorunun Cevabı Olan Paragraflar • Bir paragrafın ilk cümlesi sorudan sonra okunduğunda, soru ve ilk cümle arasında bir uyum olması gerekir. 38 38

• Bu bakımdan genellikle konuyla ilgili bu tür sorular, sorulduğu paragraftaki ilk cümleden anlaşılır. 39 39

• Bir de paragrafın ana düşüncesinin sorulan soruyla uyum içinde olması, parçanın sorunun cevabı niteliğinde olması gerekir. 40 40

Duyularla İlgili Sorular: • Duyu insan ve hayvanlarda dışarısının etkisini bir organizma yardımıyla duyma yeteneğidir. • Duyular görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma organları ile algılanır. 41 41

Paragraf Sorularında Şunlara Dikkat Edelim!!! • Paragraf sorularında önce soru cümlesi okunur. • Daha sonra parça okunur. 42 42

• Parçayı hangi amaçla okuyacağımızı bilirsek amacımıza uygun olarak paragraftaki düşüncelere daha kolay ulaşırız. 43 43

• Paragraf sorularının tamamına yakınını doğru yanıtlayabilmek için, “Paragraflar uzun olduğu için zordur. ” önyargısını terk edelim. • Bir parça ne kadar uzun olursa, yanıtı bulmak o kadar kolaylaşır. 44 44

• Sorulanı göz önünde tutarak metni okuyunuz. • Önemli gördüğünüz anahtar sözcüklerin altını çiziniz. 45 45

• Paragraflar bir çırpıda, geri dönüş yapmadan mümkün olduğu kadar hızlı okunmalıdır. • Paragrafları dudağımızla değil, gözlerimizle okumalıyız. 46 46

• Paragrafta anlatılanlar karşısında nesnel olmalıyız. • Bu tür sorularda paragraftaki düşünceye katılıp katılmadığımız ya da o konuda ne düşündüğümüz sorulmaz. • Paragraf yazarının söylediklerini anlamamız yeter. 47 47

• Özel uyarılara dikkat etmeliyiz. • Soru cümlesinde altı çizilen ya da tırnak içine alınan “-me, -ma, değildir, yoktur” gibi ek ve sözcüklere özellikle dikkat gösterilmelidir. 48 48

• Düzenli olarak yapacağınız günlük paragraf çözme egzersizleri anlama, yorumlama ve karşılaştırma yeteneğinizi geliştirecek ve tüm sözel (Tarih, Coğrafya, Felsefe) sorularında fayda sağlayacaktır. 49 49