Palliatieve zorgsedatie OKTOBER 2018 Inhoud Wat is palliatieve

Palliatieve zorg/sedatie OKTOBER 2018

Inhoud: • Wat is palliatieve zorg? • 4 fases van palliatieve zorg • Wat is palliatieve sedatie? • Wat is euthanasie? • Verschil palliatieve sedatie en euthanasie • Fabels en feiten • Palliatieve sedatie met… • Wat zie je aan de cliënt? • Wat komt er nog meer bij kijken? • Uitleg / skillen pompen

Wat is palliatieve zorg? • Palliatieve zorg is zorg die gegeven wordt aan cliënten wanneer er geen genezing van de ziekte meer mogelijk is. Het primaire doel van palliatieve zorg is om de kwaliteit van leven van de cliënt te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Er is aandacht voor lichamelijke, sociale, psychische en spirituele dimensies, maar ook voor de naasten van de cliënt.

Wat is dan terminale zorg? • Terminale zorg ontvangen patiënten die een levensverwachting hebben van drie maanden of minder. Bij deze vorm van zorg worden nare ziekteverschijnselen tegengegaan, zoals pijn, jeuk of benauwdheid. Ook wordt er steun geboden voor geestelijke klachten, zoals angst of depressiviteit. Verder worden maatregelen getroffen om de laatste levensfase van de patiënt zo goed mogelijk te laten verlopen.

Wat is belangrijk tijdens palliatieve zorg? • Er is aandacht voor pijn en andere belastende symptomen; • Er wordt ook psychologische en geestelijke ondersteuning geboden; • Patiënten worden ondersteund om zo actief mogelijk te blijven leven; • Er is emotionele ondersteuning voor de naasten om te leren omgaan met de ziekte van de patiënt en met eigen rouwgevoelens; • Er wordt vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan behoeften van patiënten en naasten tegemoet kan worden gekomen, indien nodig ook aan de ondersteuningsbehoeften van de naasten na het overlijden van de patiënt; • De kwaliteit van leven zal verbeteren, en er kan ook een positieve invloed op het verloop van de ziekte uitgeoefend worden;

4 fases van palliatieve zorg:

Wat is palliatieve sedatie? • Palliatieve sedatie is het verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase door middel van medicatie wanneer het overlijden van de cliënt binnen twee weken wordt verwacht. Dit gebeurt door een arts. Het doel van palliatieve sedatie is dat de cliënt zo min mogelijk onbehandelbaar lijdt en dat klachten met betrekking tot bijvoorbeeld ademhaling, vermoeidheid, verwardheid, angst en/of depressie verlicht worden. Doordat het bewustzijn van de cliënt wordt verlaagd, worden de klachten niet bewust meegemaakt door de cliënt.

Wat is euthanasie? • Bij euthanasie wordt het leven van een cliënt op een waardige manier beëindigd door het toedienen van medicatie door cliënt of arts. Euthanasie is altijd uit vrije wil. De cliënt vraagt dit aan een arts. Euthanasie mag toegepast worden bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden.

Verschil palliatieve sedatie en euthanasie Palliatieve sedatie Euthanasie Vaak voorstel arts Wens cliënt Geleidelijke dood Abrupte dood Geen zekerheid moment van overlijden Zekerheid moment van overlijden Laatste 2 weken stervensfase Natuurlijk sterven had nog lang op zich kunnen laten wachten Verlichting één of meer symptomen Levensbeëindiging Geen melding of toetsing door Regionale Toetsingscommissie Melden bij en toetsen door Regionale Toetsingscommissie Euthanasie Geen tweede arts betrokken Verplicht tweede arts betrokken die de cliënt moet zien en spreken Normaal medisch handelen Bij zonder medisch handelen Dosis medicatie wordt langzaam verhoogd totdat het gewenste doel bereikt is Overdosis medicatie om het doel, overlijden, te bereiken

Fabels en feiten: • Palliatieve sedatie is een goed alternatief voor euthanasie: FABEL • Palliatieve sedatie doe je met morfine: FABEL • Morfine langzaam ophogen met als doel het leven te beëindigen, is slecht medisch handelen: FEIT • Morfine ophogen op geleide van pijn en/of benauwdheid: hierdoor ga je eerder dood: FABEL • Palliatieve sedatie is een gewone medische behandeling: FEIT

Palliatieve sedatie met: • Volgens de huidige inzichten is midazolam (bijvoorbeeld Dormicum®) het middel van eerste keuze voor palliatieve sedatie. ‘Wat verwarrend kan zijn is dat midazolam soms ook voor behandeling van angst of slaapproblemen wordt gebruikt. De toediening gebeurt dan niet met het doel van palliatieve sedatie, maar kan er wel zo uitzien. ’ • al dan niet in combinatie met morfine.

Midazolam / Dormicum • Voor sedatie; slaapmiddel, kalmering, dempen van angst, inwerking op korte termijn geheugen • Dosering afhankelijk van; al eerdere gewenning, gewenst effect, gewicht en leeftijd cliënt. • wat zie je aan de cliënt: verminder bewustzijn door; slaperigheid, suffer, korte termijn geheugen is weg.

Morfine • Te gebruiken bij behandeling van pijn en / of benauwdheid. Vaak gebruiken cliënten al een vorm van pijnstilling. De dosis zal daarop aangepast worden. Afhankelijk van eerdere gewenning, leeftijd en gewicht. • Altijd in combinatie met Midazolam geven voor palliatieve sedatie! • Morfine enkel/alleen geven voor pijnbestrijding of benauwdheidsklachten.

Wat zie je aan de cliënt? • Achteruitgang van bewustzijn; suffer worden, slaperig, niet meer wekbaar. • Niet of nauwelijks eten en drinken • Snelle zwakke pols • Incontinentie van urine en / of ontlasting • Koud aanvoelen van extremiteiten (huidskleur / spitse neus) • Veranderende ademhaling; snurkgeluiden / reutelen. Cheyne Stokes ademhaling. • Spontane bewegingen (spiertrekkingen) • Desoriëntatie

Wat komt nog meer bij kijken? • Begeleiding, voorlichting en informatie geven aan familie en naasten • Vertel duidelijk dat de cliënt de omgevingsgeluiden kan horen • Achteruitgang bewustzijn / afscheid nemen. • Zeg wat je doet en doe wat je zegt! Wat kan de familie /naasten zelf doen: • Aanwezig zijn • Voorlezen / muziek afspelen • Mond verzorging, met vaseline / labello. Natte gazen. • Hand vasthouden / voeten masseren • GEEN eten en / of drinken meer geven als cliënt niet meer bij bewust zijn is, instrueer ze daarin!

En dan… • Overleden: Eigen huisarts of dienstdoende huisarts waarschuwen door dood te constateren. • Begeleiden van familie en naasten • Familie kan uitvaartonderneming verwittigen en afspraak maken wanneer ze cliënt komen ophalen. • Eventueel opvang collega’s, denk en zorg voor elkaar!

Skillen pompen: • Voor elke handeling dient de huisarts een uitvoeringsverzoek in. (geen verzoek is geen handeling verrichten!) • Dus voor start Dormicum pomp, Morfine pomp en inbrengen blaas katheter; 3 verzoeken! • Bij start dormicum pomp altijd blaaskatheter geven aan cliënt. • Op uitvoeringsverzoek laten noteren; Startdosering, ophoging medicatie, bolus, telefoonnummer huisarts, bijzonderheden. • Medicatie wordt voorgeschreven door de huisarts, die kan de familie bij de apotheek ophalen of wordt thuis bezorgd. • Op kantoor staan 2 pompen (mits deze niet in gebruik zijn) en daarbij een start pakket voor de pomp. Als ze in gebruik zijn kunnen we pompen huren die is dan binnen 4 uur aanwezig. (denk aan; aan en afmelden van de pomp) • Denk aan; aan en afmelden van de pomp op mediq tefa

• Bij start van medicatie geeft de huisarts vaak een bolus, dit kan IM of SC (SC kan op pomp) • Als de bolus wat is ingewerkt, dus de cliënt minder bij bewustzijn is, dan pas blaaskatheter inbrengen i. v. m. comfort. • Voer duidelijk in het zorgplan in wanneer je de medicatie start en /of ophoogt, wanneer de spuit / naaldje en/of lijnen vervangen dienen te worden! Wat de doseringen zijn en als deze veranderen, pas ze dan ook aan in het zorgplan / rapporteer dit! • SC naaldje 1 x per week wisselen, lijn 1 x per 3 dagen. • toedieningslijsten / medicatie lijsten worden door de apotheek verstrekt! Deze moeten aanwezig zijn bij start van de pomp. • Na 2 a 3 uur terug gaan naar cliënt om te kijken of deze comfortabel is anders eventueel overleg met huisarts en/of ophogen medicatie.

Sc naaldje prikken, waar:

Medicatie opdracht: Dormicum pomp: Dormicum flacon: 1 mg/ml flacon is 50 ml Bolus geven in opdracht van huisarts SC via pomp: 5 mg Start dosering 0, 4 mg per uur. Bolus 0, 2 mg max 1 x per uur. Hoeveel mg en ml moet er is de spuit als deze 24 uur mee kan? • 5 mg= 5 ml • 0, 4 x 24=9, 6 mg/ml • 0, 2 x 24= 4, 8 mg/ml • Totaal dus 19, 4 mg/ml. + 2 ml voor lijn door te spuiten! Doe er voor de zekerheid iets meer is als de route uitloopt de spuit niet leeg komt.

Filmpje: you tube: https: //www. youtube. com/watch? v=sx. M 6 Ew. Cls 3 Q

Aan en afmelden pomp • Ga naar Mediqtefa. nl, ga naar professional ga naar extranet. • login: gebruikersnaam: marionfleur, wachtwoord: campert • Bestaande / nieuwe patiënt. • Zie uitleg in gele map in kast 24, waar ook de pompen liggen. • Op dezelfde site kan je ook makkelijk spullen voor de pomp bij bestellen.

Uitleg / skillen pompen