Palliatieve zorgsedatie November 2020 Inhoud Tijdens deze les

Palliatieve zorg/sedatie November 2020

Inhoud • Tijdens deze les leren we wat palliatieve zorg is • We bestuderen de 4 fases van palliatieve zorg • We volgen een casuïstiek • We bespreken wat palliatieve sedatie is • Fabels en feiten • Palliatieve sedatie met… • Wat zie je aan de cliënt? • Wat komt er nog meer bij kijken? • Uitleg / skillen pompen

Hoe vaak denk je dat je te maken gaat krijgen met palliatieve zorg? Heb je al ervaring? Wat is jou visie op sterven?

Ben je bekend met de surprise question?

Joshua de wijkverpleegkundige Joshua is wijkverpleegkundig een tijdens zijn opleiding heeft hij geleerd dat het zinvol kan zijn om de surprise question te gebruiken of er mogelijk sprake is van de palliatieve fase. Dit probeert hij zoveel mogelijk standaard te doen bij ouderen bij wie hij thuis komt. Het valt hem op dat een deel van de acuut in het ziekenhuis opgenomen ouderen binnen korte tijd na ontslag overlijdt, maar ook een groot deel van deze ruim een jaar later nog leven. Wat is de voorspellende waarde van deze vraag? Heeft het zin om deze vraag te stellen? Bij welke cliënten denk jij dat je de SQ moet stellen?

Vervolg. . Uit onderzoek is gebleken dat de SQ niet accuraat is, vooral gezien de hoge fout positieve uitkomsten. Joshua had dat vermoeden al, toch blijft hij zichzelf de SQ stellen. Het is een handig hulpmiddel voor hem om te gebruiken voor de bewustwording van de palliatieve fase. Hij kan zo tijdig passende zorg inzetten. Stel jezelf eens de vraag. . Zou het je verbazen dat. . of verwacht je dat de client snel zal overlijden?

Wat is palliatieve zorg? • Palliatieve zorg is zorg die gegeven wordt aan cliënten wanneer er geen genezing van de ziekte meer mogelijk is. • Het primaire doel van palliatieve zorg is om de kwaliteit van leven van de cliënt te behouden en waar mogelijk te verbeteren. • Er is aandacht voor lichamelijke, sociale, psychische en spirituele dimensies, maar ook voor de naasten van de cliënt.

Wat is palliatieve zorg? Paliatieve zorg is veel meer dan alleen de terminale fase. Het kan al vroeg in het ziekteproces aan de orde zijn, in combinatie met behandelingen die levensverlengend zijn. Lange tijd heeft palliatieve zorg zich gericht op oncologische aandoeningen. Nu wordt dit ook veel meer toegepast op chronische ziektes zoals hartfalen en COPD, neurologische aandoeningen en dementie.

Duur en onvoorspelbaarheid van een chronische ziekte maakt het vaak lastig aan te geven wanneer iemand zich in de palliatieve fase bevindt…

Wat is dan terminale zorg? • Terminale zorg ontvangen patiënten die een levensverwachting hebben van drie maanden of minder. • Bij deze vorm van zorg worden nare ziekteverschijnselen tegengegaan, zoals pijn, jeuk of benauwdheid. • Ook wordt er steun geboden voor geestelijke klachten, zoals angst of depressiviteit. Verder worden maatregelen getroffen om de laatste levensfase van de patiënt zo goed mogelijk te laten verlopen.

Palliatieve zorg richt zich op 4 dimensies Fysieke dimensie Lichamelijke en fysieke klachten Psychische dimensie Verwerking en aanpassingsvermogen Sociale dimensie Interactie met omgeving Spirituele dimensie Levensvragen en zingeving

Wat is belangrijk tijdens palliatieve zorg? • Er wordt vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat problemen uit de 4 dimensies worden aangepakt • Je vraagt actief aan een client wat deze nog wil, je gaat het gesprek aan! • Aan behoeften van cliënten en naasten wordt zoveel tegemoet gekomen • Cliënten worden ondersteund om zo actief mogelijk te blijven leven • Er is emotionele ondersteuning voor de naasten om te leren omgaan met de ziekte van de client en met eigen rouwgevoelens • Indien nodig wordt er ook gekeken naar de ondersteuningsbehoeften van de naasten na het overlijden van de client

Film https: //www. youtube. com/watch? v=7 g. LB_t. P 87 EI

4 fases van palliatieve zorg

Casus Mw. de Graaf is 87 jaar en woont samen met haar echtgenoot in eengezinswoning. Zij is in een gevorderd stadium van dementie en bekend met hartfalen NYHA klasse 3. Het afgelopen jaar is zij tweemaal in het ziekenhuis opgenomen geweest met een aspiratie pneumonie. Na de laatste opname is er afgesproken dat mw. niet opnieuw in het ziekenhuis zal worden opgenomen. Mw. eet weinig en is in drie maanden tijd 6 kg afgevallen. Ze oogt vermoeid en valt regelmatig overdag in slaap. Tijdens de verzorging merkt je dat mw. conditioneel erg achteruit gaat. Verzamel relevantie informatie. .

Complementaire zorg Dit is aanvullende zorg, die gegeven wordt naast de reguliere zorg die u krijgt voor uw aandoening. Complementaire zorg gaat uit van een holistische benadering waarbij de zorg de lichamelijke, emotionele, mentale, spirituele en sociale behoeften omvat.

Complementaire zorg Het kan vermindering geven van klachten zoals pijn, misselijkheid, braken, angst, vermoeidheid en slaapproblemen. Daarnaast richt complementaire zorg zich vooral op het bevorderen van ontspanning en comfort; De zorg is niet klachtgericht maar gezondheidgericht. Massage voet, hand of gezichtsmassage Etherische oliën geuren die beïnvloeden sfeer, emotie en welbevinden Kruiden kruidenthee, calendulazalf Luisteren naar muziek Ontspanningsoefeningen ademhalingsoefeningen, yoga, mindfulness

Wat doe je wanneer je bij een cliënt komt die palliatief / stervende is? Je gaat naar de cliënt! Je spreekt de cliënt aan, voelt aan de cliënt, observeert de cliënt. Je probeert zo goed mogelijk in te schatten hoe het met iemand gaat. Je observeert op: • • Comfort • Pijn • Benauwdheid Je hoort de familie en stelt gerust/ je vertelt je bevindingen Je overlegt wanneer nodig met een arts Rapporteer!

Wat kun je zien aan de cliënt? • Achteruitgang van bewustzijn; suffer worden, slaperig, niet meer wekbaar. • Niet of nauwelijks eten en drinken • Snelle zwakke pols • Incontinentie van urine en / of ontlasting • Koud aanvoelen van extremiteiten (huidskleur / spitse neus) • Lijkvlekken blauw / paarse verkleuring van de huid • Veranderende ademhaling; snurkgeluiden / reutelen / Cheyne Stokes ademhaling • Spontane bewegingen (spiertrekkingen) • Desoriëntatie / hallucinaties / delier

Wat komt nog meer bij kijken? • Begeleiding, voorlichting en informatie geven aan familie en naasten • Vertel duidelijk dat de cliënt de omgevingsgeluiden kan horen • Zeg wat je doet en doe wat je zegt! Wat kan de familie /naasten zelf doen: • Aanwezig zijn • Voorlezen / muziek afspelen • Mond verzorging • Hand vasthouden / voeten masseren

Wat rapporteer je? Feiten! Wat zie je en wat meet je? Ademhalingsfrequentie en lengte van de apneus Pols Temperatuur Reactie tijdens aanraking / verzorging Comfort Schat in of de client pijn heeft. . Hoe kun je dit zien? Omgevingsomstandigheden, wie is er aanwezig, hoe reageert de familie, is er extra ondersteuning nodig Contact met andere disciplines

Wat is palliatieve sedatie? • Palliatieve sedatie is het verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase door middel van medicatie wanneer het overlijden van de cliënt binnen twee weken wordt verwacht. Dit gebeurt door een arts. • Het doel van palliatieve sedatie is dat de cliënt zo min mogelijk onbehandelbaar lijdt en dat klachten met betrekking tot bijvoorbeeld ademhaling, vermoeidheid, verwardheid, angst en/of depressie verlicht worden. • Doordat het bewustzijn van de cliënt wordt verlaagd, worden de klachten niet bewust meegemaakt door de cliënt.

Palliatieve sedatie met: • Midazolam (oftewel Dormicum®) is het middel van eerste keuze voor palliatieve sedatie. ‘Wat verwarrend kan zijn is dat Midazolam soms ook voor behandeling van angst of slaapproblemen wordt gebruikt. De toediening gebeurt dan niet met het doel van palliatieve sedatie, maar kan er wel zo uitzien. ’

Midazolam / Dormicum • Voor sedatie; slaapmiddel, kalmering, dempen van angst, inwerking op korte termijn geheugen • Dosering afhankelijk van; al eerdere gewenning, gewenst effect, gewicht en leeftijd cliënt • Wat zie je aan de cliënt: verminder bewustzijn door; slaperigheid, suffer, korte termijn geheugen is weg.

Morfine • Behandeling van pijn en / of benauwdheid. Vaak gebruiken cliënten al een vorm van pijnstilling. • Altijd in combinatie met Midazolam geven, nooit alleen!

En dan… • Overleden: Eigen huisarts of dienstdoende huisarts waarschuwen om dood te constateren • Begeleiden van familie en naasten evaluatiegesprek aanbieden • Laatste zorg verlenen • Eventueel opvang collega’s, denk en zorg voor elkaar! • Spullen zoals de pomp opruimen, cliënt uit zorg melden, team op de hoogte brengen

Skillen pompen: • Voor elke handeling dient de huisarts een uitvoeringsverzoek in. • Dus voor start Dormicum pomp, Morfine pomp en inbrengen blaas katheter = 3 verzoeken! • Bij start Dormicum pomp altijd blaaskatheter geven aan cliënt. • Eerste dosis Dormicum wordt gegeven door (huis)arts • Op uitvoeringsverzoek laten noteren; Startdosering, ophoging medicatie, bolus, telefoonnummer huisarts, bijzonderheden. • Medicatie wordt voorgeschreven door de huisarts, die kan de familie bij de apotheek ophalen of wordt thuis bezorgd. • We huren de pomp(en) via Mediq en die zijn binnen 4 uur na aanvragen bij de client.

• Bij start van medicatie geeft de huisarts vaak een bolus, dit kan IM of SC (SC kan op pomp) • Als de bolus wat is ingewerkt, dus de cliënt minder bij bewustzijn is, dan pas blaaskatheter inbrengen i. v. m. comfort. • Voer duidelijk in het zorgplan in wanneer je de medicatie ophoogt, wanneer de spuit / naaldje en/of lijnen vervangen dienen te worden! • SC naaldje 1 x per week wisselen, lijn 1 x per 3 dagen. • Toedieningslijsten / medicatie lijsten worden door de apotheek verstrekt! Hier moet je wel actief om vragen. • Na 2 a 3 uur terug gaan naar cliënt om te kijken of deze comfortabel is anders eventueel overleg met huisarts en/of ophogen medicatie.

SC naaldje prikken: Welke locatie en waar houdt je rekening mee?

Medicatie opdracht: Dormicum pomp: Dormicum flacon: 1 mg/ml flacon is 50 ml Bolus gegeven door huisarts SC: 5 mg Start dosering 0, 4 mg per uur. Bolus 0, 2 mg max 1 x per uur. Hoeveel mg en ml moet er is de spuit als deze 24 uur mee kan? • 5 mg= 5 ml • 0, 4 x 24=9, 6 mg/ml • 0, 2 x 24= 4, 8 mg/ml • Totaal dus 19, 4 mg/ml. + 2 ml voor lijn door te spuiten! Doe er voor de zekerheid iets meer is als de route uitloopt de spuit niet leeg komt.

Informatie extranet Aanvraag pompen Werkwijze pompen Lijnenlijst Palliatieve checklist Palliatieve box