OZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TALIMI VAZIRLIGI NAVOIY VILOYAT NUROTA

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI NAVOIY VILOYAT NUROTA TUMAN XALQ TA’LIMI MUASSASALARI FAOLIYATINI METODIK TA’MINLASH VA TASHKIL ETISH BO’LIMI 55 -UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABI BIOLOGIYA FANI O’QITUVCHI SATTOROVA SADOQATning VI SINF UCHUN BOTANIKA FANIDAN «ZIRADOSHLAR OILASI» MAVZUSIDAGI BIR SOATLIK DARS ISHLANMASI -NUROTA- 1

Mavzu: ZIRADOSHLAR OILASI Darsning maqsadi: a) Ta’limiy: O’quvchilarni DTS asosida BKM larini shakllantirish. O’quvchilarga estetik gigiyenik, ekologik tarbiya berish. b) Tarbiyaviy: O’quvchilarga ma’naviy, mafkuraviy, vatanparvarlik tarbiyasi berish. c) Rivojlantiruvchi: O’quvchilarning mavzu yuzasidan mustaqil fikr yuritish, nazariy bilimini amaliyotga qo’llash ko’nikmasini shakllantirish va mustahkamlash. BKM: alqor, kashnich, kavrak, zira, sabzi, petrushka, 15 -20 nurli, 20 -30 gulli–murakkab sayobon. O’quv jarayoni texnologiyasi: Dars turi: Yangi bilim berish. Dars uslubi: Klaster. Aqliy hujum. Guruhlarda ishlash, individual ishlash. Aql charxi, muzyorar, domino usullari. Dars jihozi: Darslik, ko’rgazmalar, mikroskop, kodoskop va multimediya, tarqatmalar. Baholash: Rag’batlantirish, o’z-o’zini baholash, 5 balli tizim. 2

I. Tashkiliy qism (3 daqiqa) II. Manzilga intil. tezkor savol-javob. (6 daqiqa) Dars rejasi: III. Aql charxi. Domino o'yini. (6 daqiqa) IV. Aqliy hujum. Bittasi ortiqcha. (5 daqiqa) V. Yangi mavzu bayoni. (9 daqiqa) VI. Muzyorar-aysberg. (4 daqiqa) VII. Olamga sayohat. (3 daqiqa) VIII. Dam olish daqiqasi. (2 daqiqa) IX. Mavzuni mustahkamlash. (5 daqiqa) X. Yakunlash. (2 daqiqa) 3

Dars usullari haqida ma’lumot «Bigl» kemasida «Galorodos oroliga sayohat» uyushtiramiz. Agar manzilga yetib, u yerdagi o’simliklar va hayvonlar olamidan bahramand bo’lsak, biz o’z maqsadimizga yetib, ulkan taassurotlar bilan qaytamiz. Buning uchun biz quyidagi to’siqlarni yengib o’tishimiz lozim: 4

DARS USULLARI MANZILGA INTIL TEZKOR S AVOL-JAVOB AQL CHARXI. AQLIY HUJUM. BITTASI ORTIQCHA TEST BAJARISH DOMINO O’YINI 5

MANZILGA INTIL. TEZKOR SAVOL-JAVOB 1. Yopiq urug’lilarning qancha turi bor ? 2. Ranodoshlar oilasiga q aysi o’simliklar kiradi ? 3. Sho’rtob yerlarda o’sadigan o’simliklar ? 4. Tarkibida «C» , «K» vitaminlari olma, limon kislotasi bor o’simliklar. 5. 5 -9 yaproqchali ranodoshlar oilasiga mansub o’simliklar. 6. 2 urug’pallalilarga qaysi oilalar kiradi ? 7. 1 urug’pallalilarga qaysi oilalar kiradi ? 8. Ochiq urug’lilar vakillari. 9. Karamdoshlar oilasidan qaysi o’simliklar «Qizil kitob» ga kiritilgan? 10. Gulrojlari yelkancha, eshakakcha, qayiqcha o’simliklar qaysi oilaga tegishli ? 6

Aql charxi. Domino o’yini. Ranodoshlar Karamdoshlar Gulxayridoshlar Qovoqdoshlar Qimo'zak Karam G'o'za Oshqovoq Olma Jag'-jag' Gulxayri Qovun Namatak Rediska Tugmachag ul Bodiring Nok O'sma Baxmalgul Tarvuz 7

AQLIY HUJUM. BITTASI ORTIQCHA 1. Oddiy jag’-jag’ tarkibida C va K, B darmondorilari bor. 2. Sho’radoshlar oilasiga tereshen, izen, jag’-jag’, baliqko’z, cho’rak kiradi. 3. Tamaki barglari moxorka, papiros, sigara, hasharotlarni nobud qiluvchi preparat va ichni yumshatuvchi dori sifatida ishlatiladi. 4. Tokdoshlar oilasi madaniy tok olga sarbariyasi, beshyaproqli partinoksisus, terak bargli liftok kiradi. 5. Burchoqdoshalrning madaniy o’simliklariga mosh, no’xat, loviya, oqquray, soya, yasmioq kiradi. 6. Manzarali daraxt sifatida Respublikamiz shahar va qishloqlarida dukkakli, tuxumak, tikandaraxt kledechiya, archa, oq akatsiya ekiladi. 7. Qovoqdoshlar oilasi, o’rmalab, sudralib ba’zan tik o’sadi. 8

. Ziradoshlar vakillari : SABZI UKROP PETRUSHKA ZIRADOSHLAR SHASHIR KASHNICH KAVRAK 9

10

ZIRADOSHLAR VAKILLARI 11

MUSTAHKAMLASH Yangi mavzu yuzasidan test bajarish. 1. Tarkibida efir moylarini saqlovchi o’simliklarni toping. A) zira, shifid, alqor. B)kavbrak, sabzi, shashir. D)zira, sabzi, kavrak. 2. Ziradoshlarning O’zbekistonda qanchga turi kiritilgan ? A) 11 turkum, 36 tur. B) 69 turkum 198 tur. D) 7 turkum, 27 3. Ziraning bo’yi necha sm keladi ? A) 10 -20 ba’zan 40 sm. B) 40 -60 va 80 sm. D) 100 -200 sm. 4. Ziradoshlar oilasining gul formulasi. A)Gk(5)Gt(5)Ch 5 U 1. B) Gk 5 Gt 5 Ch 5 U 1 D) Gk(5)Gt(5)Ch 0 U(3) 5. Ziradoshlar to’pguli qanday tuzilgan ? A) Oddiy shingil B)Murakkab soyabon. D) Kallakcha. 12

DARSNI YAKUNLASH ENG FAOL O’QUVCHI. ENG BILIMDON O’QUVCHI. ENG TOPQIR O’QUVCHI. XAYR SOG’ BO’LING 13