OYUN VE FZK ETKNLKLER RETM DR MELEK BABA

OYUN VE FİZİKİ ETKİNLİKLER ÖĞRETİMİ DR. MELEK BABA ÖZTÜRK

OYUNUN ÇOCUĞUN GELİŞİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

BİLİŞSEL GELİŞİME ETKİSİ Ø Çocuklarda düşünme süreçlerinin gelişimi farklı problem durumlarıyla karşılaşmaları sonucunda gerçekleşir. Çocuk oyun içerisinde farklı problemlerle karşılaşır, bu da problem çözme mekanizmalarını dolayısıyla düşünme süreçlerini devreye sokmalarını sağlar. Ø Özellikle okul öncesi dönemdeki çocuğa bilgi vermenin en doğal yolu oyundur. Oyun sayesinde çocuk hem doğal bir süreçte hem de kalıcı öğrenmeler gerçekleştirir. Çünkü çocuk oyun oynarken özgür ve aktiftir. Ø Çocuğun oyun sırasında duyuları sürekli çalışır. Bu durum zeka ve merak duygusunu geliştirir, anlama ve mantık yürütme becerilerini de güçlendirir. Ø Çocuk oyun sayesinde pek çok kavramı ve nesneyi tanır, kullanma özelliklerini ve görevlerini öğrenir. Bu öğrenme süreci çocuğun zihinsel gelişimini sağlar. Ø Oyun anında çocuk sürekli olarak düşünme, algılama, kavrama ve simgeleme gibi zihinsel yönden, soyut beceriler açısından bir faaliyet içerisindedir.

Ø Oyun akışı içerisinde çocuklar, diğer çocukların durumları ile ilgili de tahminde bulunma ve akıl yürütme durumundadırlar. Bu akıl yürütme, ileriki hayatta bilimselliğin de temelini oluşturur. Ø Oyun içerisinde çocukların görme, işitme ve dokunma duyuları daima uyanıktır. Algılamaların ardından merkezi sinir sistemi aktif hale gelir. Beyin sayısız uyarımlar alır ve dengeli davranışı düzenler. Ø Oyun hafıza, oto kontrol, sözlü konuşma ve sembolik tanıma açısından gelişim ile bağlantılıdır. Ø Oyun, diğer alanlardaki akademik yetenekleri ve okuryazarlık becerisini artırmak için önemlidir. Ø Oyun çocuğa çevresini araştırma, objeleri tanıma ve problem çözme imkanı sağlamaktadır. Çocuk bu yolla büyüklük, şekil, renk, boyut, ağırlık, hacim, ölçme, sayma, zaman, mekan, uzaklık, uzay gibi pek çok kavramı ve eşleştirme, sınıflandırma, sırlama, analiz, sentez ve problem çözme gibi birçok zihinsel işlemleri de öğrenebilir.

Ø Çocuk kendisini, çevreyi ve doğayı oyun yoluyla tanır. Sorular sorarak bilgiler elde eder. Bilgilerini başkalarına aktarır. Ø Oyun ilkeleri, kuralları, araç gereçleri, oynanışı ve diğer aktiviteleri ile çopcuğu sürekli yeni bilgiler öğrenmeye yöneltir. Oyun; Ø Nesneleri tanıyıp isimlendirmeyi, onların işlevlerini, Ø Mantık yürütmeyi, sebep sonuç ilişkisi kurmayı, seçim yapmayı, dikkatini toplamayı, kendini bir amaca yöneltmeyi, Ø Düşünme, algılama, eşleştirme, sırlama, sınıflama, analiz-sentez yapma, değerlendirme ve problem çözme gibi zihinsel süreçlerin işleyişinin hızlanmasını, Ø Erime, kuruma, buharlaşma, soğuma gibi doğa olaylarının öğrenilmesini, Ø Ağırlık, renk, şekil, boyut, hacim, zaman, mekan, soğuk, sıcak gibi birçok kavramın kazanılmasını sağlar.

DİL GELİŞİMİNE ETKİSİ Ø Oyun sayesinde çocuğun sözlü olarak ifade edilenleri anlama yeteneği gelişir. Ø Oyun çocuğun yeni sözcükler kazanmasına yardımcı olur. Ø Çocuk oyundaki olaylarda çeşitli zaman çekimlerini kullanır. Ø Oyun süresince dil, soru sormak ve cevap vermek için aktif olarak kullanılır. Ø Çocuğun duygu ve düşüncelerini rahatça dile getirmesini sağlar. Ø Oyun ortamı çocuğa düzgün cümleler kurma alışkanlığı kazandırır. Ø Arkadaşlarını dinlemeyi ve anlamayı öğrenir. Ø Çocuğun soru sorma, sorgulama yetisini güçlendirir.

Ø Sesleri ve tonlamaları doğru kullanma becerisi kazanmalarına yardım eder. Ø Çocuğun sözlü olarak anlatılanları kavrama yeteneğini geliştirir. Ø Çocuk oyun yoluyla kendini daha iyi ifade eder. Ø Çeşitli sesleri ve bunlara verilen isimleri öğrenir. Ø Nesneleri, araç gereçleri tanır. Ø Çocuğun fikirlerini paylaşmasına ve yeni tecrübeler edinmesine yardımcı olur. Ø Oyun sırasında yapılan taklitler ve çıkarılan sesler çocuğun sesleri tanıma, ayırt etme ve kullanma yeteneğini geliştirir.

YAŞ GRUPLARINA GÖRE GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

6 -8 YAŞ • Gelişim Özellikleri • İlgi ve İhtiyaçları • Oyun ve Fiziki Etkinlikler 8 -10 YAŞ • Gelişim Özellikleri • İlgi ve İhtiyaçları • Oyun ve Fiziki Etkinlikler

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Organlar arasında orantı yoktur. Büyüme kol ve bacakların uzaması şeklindedir. Büyük kaslar ile eklemler arasında koordinasyon sağlanmaya başlamıştır. 6 -8 YAŞ Küçük kaslar gelişim içerisindedir. Boyda hızlı gelişim gösteren çocuklarda iskelet bozuklukları görülebilir. Sevgiyi paylaşmaktan hoşlanmaz. Duygusal durumları birbiri ardına hızla değişir. Dikkati kısa süreli ancak gelişim içerisindedir. Atılgan ve çok hareketlidir. Teorik bilgiden çok hareket içinde olmayı sever. Yanılmış olmaktan ve kusurlu görülmekten huzursuz olur. Büyük kasları ile küçük kasları arasında koordinasyon zayıftır.

İLGİ VE İHTİYAÇLARI Grup ya da takım halinde oynamaya isteklidir. 6 -8 YAŞ Çok kurallı oyunlardan hoşlanmaz. Uzun süre dikkat gerektiren oyunlardan hoşlanmaz. Evin dışında katıldığı hareketli ve eğlenceli oyunlar ile yarışmalara ilgileri fazladır. İyi beslenmeye ve yeterince dinlenmeye (10 -12 saat uyku) ihtiyaçları vardır. Etkinlikler arasında sık dinlenmeye gereksinim duyar. Anne, baba, öğretmen ve diğer büyüklerinden şefkat, övgü ve ilgi bekler. Dönem sonunda kız ve erkek çocukların oyunları ve ilgileri ayrılmaya başlar.

OYUN VE FİZİKİ ETKİNLİKLER Büyük kas gruplarına yönelik; kısa süreli yürüyüş, koşu, tırmanma, sıçrama, denge vb. taklit, dramatize ve oyun biçiminde faaliyetler 6 -8 YAŞ Kısa süreli şarkılı oyunlar Sonucu değerlendirilebilen ve ödüllendirilebilen grup halindeki kısa süreli eğlenceli yarışmalar Süresi 30 dakikayı geçmeyen ve aralarda yeterince dinlenme verilen etkinlikler Postür bozukluklarını düzeltici hareketlerin dışında ayrıca statik duruş ve hareketlere başlı başına yer verilmemelidir. Yalnızca küçük kasların kullanımını gerektiren hareketlerden kaçınılmalıdır. Duruş bozukluklarını düzeltici nitelikteki çalışmalara yer verilmelidir. Açık havada geziler yapılmalı ve dersler daha çok açık havada işlenmelidir. Derslerin ya da faaliyetlerin sonunda öğrencilerin dinlenme ve dış ortama uyum sağlamasına özen gösterilmelidir.

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Küçük kasların gelişimi hızlanmıştır. Sinir, kas ve eklem koordinasyonu sağlanmaya başlamıştır. Boyuna büyüme yavaş, enine büyüme daha hızlıdır. 8 -10 YAŞ Kas ve organ gücü gelişimi arasında uyum sağlanmıştır. Dönemin sonunda vücut ve hareket gelişimi yönünden çocukluk olgunluğuna ulaşılır. Erkekler kızlara oranla daha dayanıklı ve kuvvetlidir. Ancak bu fark azdır. Dikkatin gelişimi sürer. Yoğun dikkate gerektiren konularda 20 -25 dakika, ilgi alanındaki konularda ise daha uzun süre çalışabilir. Gerçekçi düşünmeye başlamıştır. Başkaları ile olan ilişkilerini gerçek yönleri ile görür. Kendini eleştirebilir. İlişkilerinde dürüst olmaya duyarlıdır. Görev ve sorumluluğa ilişkin davranışları gelişim içerisindedir. Beden ve ruh sağlığı arasında denge sağlanmıştır. Yorulduğunun farkına varamaz.

İLGİ VE İHTİYAÇLARI Vücut gelişimi ve güzelliği konusunda duyarlı ve özenlidirler. 8 -10 YAŞ Oyun ve spor etkinlikleri ilgi alanının merkezidir. Başarılı olmak için çaba gösterir. Başarılı sporcuları önemser ve tanırlar. Erkek çocuklar kuvvet ve cesaret isteyen yarışmalı etkinliklerden hoşlanır. Kız çocuklarda eğlenceli takım oyunlarına ilgi fazladır. Kız ve erkekler ayrı oynamak ister. Kız ve erkek çocukların ayrı takım oyunlarına ilgileri fazladır. Çok enerji harcadıkları için yetişkinlere yakın kaloriye ihtiyaç duyarlar. İyi beslenmeye ve 10 -11 saatlik uykuya ihtiyaçları vardır. Sürekli bir öğrenme açlığı duyarlar. Zamanının büyük bir kısmını arkadaşları ile dışarda ve oynayarak geçirmek isterler. Büyüklerden anlayış ve ilgi beklerler. Ritmik etkinliklerde yaratıcı ve yeteneklerini sergilemekten mutluluk duyarlar.

OYUN VE FİZİKİ ETKİNLİKLER Tüm kas ve eklemler için hareketlilik, beceriklilik, çabukluk ve denge geliştirici hareketler 8 -10 YAŞ Ritmik ve müzikli etkinlikler Eğlenceli grup yarışmaları Basketbol, voleybol, el topu, yüzme, kayak vb. spor dallarının tekniğine yönelik başlangıç alıştırmaları Duruş bozukluklarını düzeltici nitelikteki çalışmalar Açık hava gezileri ve derslerin açık havada işlenmesi Derslerin sonunda öğrencinin dinlenmesine özen gösterme

Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programı

ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN BİLGİLER BEDEN EĞİTİMİ VE OYUN DERSİNE İLİŞKİN BİLGİLER KAZANIMLAR • Öğretim Programlarının Gerekçesi • Öğretim Programlarının Amaçları • Öğretim Programlarının Perspektifi • Ölçme Değerlendirme Yaklaşımları • Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programının Özel Amaçları • Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programının Alana Özgü Becerileri • Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programının Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar • Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programının Yapısı • 1. Sınıf Kazanım ve Açıklamaları • 2. Sınıf Kazanım ve Açıklamaları • 3. Sınıf Kazanım ve Açıklamaları • 4. Sınıf Kazanım ve Açıklamaları

ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER GEREKÇE • Bilim ve teknolojide yaşanan hızlı değişim, • Bireyin ve toplumun değişen ihtiyaçları, • Öğrenme öğretme teori ve yaklaşımlarındaki yenilik ve gelişmelerin bireylerden beklenen rolleri etkilemesi • • • Bilgiyi üreten, Hayatta işlevsel olarak kullanabilen, Problem çözebilen, Eleştirel düşünen, Girişimci, Kararlı, İletişim becerilerine sahip, Empati yapabilen, Topluma ve kültüre katkı sağlayan vb. niteliklerdeki birey

ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER AMAÇLAR • Okul öncesi eğitimi tamamlayan öğrencilerin bireysel gelişim süreçleri göz önünde bulundurularak bedensel, zihinsel ve duygusal alanlarda sağlıklı şekilde gelişimlerini desteklemek • İlkokulu tamamlayan öğrencilerin gelişim düzeyine ve kendi bireyselliğine uygun olarak ahlaki bütünlük ve öz farkındalık çerçevesinde, öz güven ve öz disipline sahip, gündelik hayatta ihtiyaç duyacağı temel düzeyde sözel, sayısal ve bilimsel akıl yürütme ile sosyal becerileri ve estetik duyarlılığı kazanmış, bunları etkin bir şekilde kullanarak sağlıklı hayat yönelimli bireyler olmalarını sağlamak • Ortaokulu tamamlayan öğrencilerin, ilkokulda kazandıkları yetkinlikleri geliştirmek suretiyle millî ve manevi değerleri benimsemiş, haklarını kullanan ve sorumluluklarını yerine getiren, “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi”nde ve ayrıca disiplinlere özgü alanlarda ifadesini bulan temel düzey beceri ve yetkinlikleri kazanmış bireyler olmalarını sağlamak • Liseyi tamamlayan öğrencilerin, ilkokulda ve ortaokulda kazandıkları yetkinlikleri geliştirmek suretiyle, millî ve manevi değerleri benimseyip hayat tarzına dönüştürmüş, üretken ve aktif vatandaşlar olarak yurdumuzun iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan, “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi”nde ve ayrıca disiplinlere özgü alanlarda ifadesini bulan temel düzey beceri ve yetkinlikleri kazanmış, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda bir mesleğe, yükseköğretime ve hayata hazır bireyler olmalarını sağlamak

ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER PERSPEKTİF Ø Eğitim sistemimizin temel amacı değerlerimiz ve yetkinliklerle bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlara sahip bireyler yetiştirmektir. Ø Bilgi, beceri ve davranışlar öğretim programlarıyla kazandırılmaya çalışılırken değerlerimiz ve yetkinlikler bu bilgi, beceri ve davranışların arasındaki bütünlüğü kuran bağlantı ve ufuk işlevi görmektedir. Ø Değerlerimiz toplumumuzun millî ve manevi kaynaklarından damıtılarak dünden bugüne ulaşmış ve yarınlarımıza aktaracağımız öz mirasımızdır. Değerlerimiz öğretim programlarının perspektifini oluşturan ilkeler toplamıdır. Kökleri geleneklerimiz ve dünümüz içinde, gövdesi ve dalları bu köklerden beslenerek bugünümüze ve yarınlarımıza uzanmaktadır. Temel insani özelliklerimizi oluşturan değerlerimiz, hayatımızın rutin akışında ve karşılaştığımız sorunlarla başa çıkmada eyleme geçmemizi sağlayan kudretin ve gücün kaynağıdır. Ø Yetkinlikler ise bu mirasın hayata ve insanlık ailesine katılmasını ve katkı vermesini sağlayan eylemsel bütünlüklerimizdir. Eğitim sistemimiz yetkinliklerde bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlara sahip karakterde bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Öğrencilerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde; kişisel, sosyal, akademik ve iş hayatlarında ihtiyaç duyacakları beceri yelpazeleri olan yetkinlikler Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinde (TYÇ) belirlenmiştir.

Değerler (Kök Değerler) Yetkinlikler Adalet Ana dilde iletişim Dostluk Yabancı dillerde iletişim Dürüstlük Matematiksel yetkinlik ve bilim/teknolojide temel yetkinlikler Öz denetim Dijital yetkinlik Sabır Öğrenmeyi öğrenme Saygı Sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler Sevgi İnisiyatif alma ve girişimcilik Sorumluluk Kültürel farkındalık ve ifade Vatanseverlik Yardımseverlik

ÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI Ø Ölçme ve değerlendirme çalışmaları öğretim programının tüm bileşenleri ile azami uyum sağlamalı, kazanım ve açıklamaların sınırları esas alınmalıdır. Ø Öğretim programı, ölçme sürecinde kullanılabilecek ölçme araç ve yöntemleri açısından uygulayıcılara kesin sınırlar çizmez, sadece yol gösterir. Ancak tercih edilen ölçme ve değerlendirme araç ve yönteminde, gereken teknik ve akademik standartlara uyulmalıdır. Ø Eğitimde ölçme ve değerlendirme uygulamaları eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır ve eğitim süreci boyunca yapılır. Ölçme sonuçları tek başına değil izlenen süreçlerle birlikte bütünlük içinde ele alınır. Ø Bireysel farklılıklar gerçeğinden dolayı bütün öğrencileri kapsayan, bütün öğrenciler için genel geçer, tek tip bir ölçme ve değerlendirme yönteminden söz etmek uygun değildir. Öğrencinin akademik gelişimi tek bir yöntemle veya teknikle ölçülüp değerlendirilmez. Ø Eğitim sadece “bilme (düşünce)” için değil, “hissetme (duygu)” ve “yapma (eylem)” için de verilir; dolayısıyla sadece bilişsel ölçümler yeterli kabul edilemez. Ø Çok odaklı ölçme değerlendirme esastır. Ölçme ve değerlendirme uygulamaları öğretmen ve öğrencilerin aktif katılımıyla gerçekleştirilir. Ø Bireylerin ölçme ve değerlendirmeye konu olan ilgi, tutum, değer ve başarı gibi özellikleri zamanla değişebilir. Bu sebeple söz konusu özellikleri tek bir zamanda ölçmek yerine süreç içindeki değişimleri dikkate alan ölçümler kullanmak esastır.

BİREYSEL FARKLILIKLAR HAYAT BOYU GELİŞİM VE ÖĞRENME GELİŞİM HIZININ DEĞİŞKENLİĞİ BÜTÜNCÜL GELİŞİM BASİTTEN KARMAŞIĞA, GENELDEN ÖZELE, SOMUTTAN SOYUTA EVRELER HALİNDE GELİŞİM

TEŞEKKÜRLER