Ovids Ars Amatoria Book 1 1 2 S

Ovid’s Ars Amatoria Book 1

1 2 Sī quis in hōc artem populō nōn nōvit amandī, hoc legat et lectō carmine doctus amet. 3 Arte citae velōque ratēs rēmōque moventur, 4 arte levēs currūs: arte regendus amor. 5 Curribus Automedōn lentīsque erat aptus habēnīs, 6 7 8 Tīphys in Haemoniā puppe magister erat: Mē Venus artificem tenerō praefēcit Amōrī; Tīphys et Automedōn dīcar Amōris ego.

9 10 11 12 13 14 15 16 Ille quidem ferus est et quī mihi saepe repugnet: sed puer est, aetās mollis et apta regī. Phillyridēs puerum citharā perfēcit Achillem, atque animōs placidā contudit arte ferōs. Quī totiēns sociōs, totiēns exterruit hostēs, crēdītur annōsum pertimuisse senem. Quās Hector sēnsūrus erat, poscente magistrō verberibus iussās praebuit ille manūs.

17 Aeacidae Chīrōn, ego sum praeceptor Amōris: 18 saevus uterque puer, nātus uterque deā. 19 Sed tamen et taurī cervix onerātur arātrō, 20 frēnaque magnanimī dente teruntur equī; 21 Et mihi cēdet Amor, quamvīs mea vulneret arcū 22 pectora, iactātās excutiatque facēs. 23 24 Quō mē fīxit Amor, quō mē violentius ussit, hōc melior factī vulneris ultor erō:

25 nōn ego, Phoebe, datās ā tē mihi mentiar artēs, 26 nec nōs āeriae vōce monēmur avis, 27 nec mihi sunt vīsae Clīō Clīusque sorōrēs 28 29 30 31 32 servantī pecudēs vallibus, Ascra, tuīs: ūsus opus movet hoc: vātī pārēte perītō; vēra canam: coeptīs, māter Amōris, ades! Este procul, vittae tenuēs, īnsigne pudōris, quaeque tegis mediōs, īnstita longa, pedēs.

33 34 35 Nōs venerem tūtam concessaque fūrta canēmus, inque meō nūllum carmine crīmen erit. Prīncipiō, quod amāre velīs, reperīre labōrā, 36 quī nova nunc prīmum mīles in arma venīs. 37 Proximus huic labor est placitam exōrāre puellam: 38 tertius, ut longō tempore dūret amor. 39 40 Hic modus, haec nostrō signābitur ārea currū: haec erit admissā mēta terenda rotā.

41 Dum licet, et lōrīs passim potes īre solūtīs, 42 ēlige cui dīcās ‘tū mihi sōla placēs. ’ 43 44 45 46 47 48 Haec tibi nōn tenuēs veniet dēlāpsa per aurās: quaerenda est oculīs apta puella tuīs. Scit bene vēnātor, cervīs ubi rētia tendat, scit bene, quā frendēns valle morētur aper; aucupibus nōtī fruticēs; quī sustinet hāmōs, nōvit quae multō pisce natentur aquae:

49 tū quoque, māteriam longō quī quaeris amōrī, 50 ante frequēns quō sit disce puella locō. 51 Nōn ego quaerentem ventō dare vēla iubēbō, 52 nec tibi, ut inveniās, longa terenda via est. 53 Andromedān Perseus nigrīs portārit ab Indīs, 54 raptaque sit Phrygiō Grāia puella virō, 55 tot tibi tamque dabit fōrmōsās Rōma puellās, 56 ‘Haec habet’ ut dīcās ‘quicquid in orbe fuit. ’

57 58 Gargara quot segetēs, quot habet Mēthymna racēmōs, aequore quot piscēs, fronde teguntur avēs, 59 quot caelum stellās, tot habet tua Rōma puellās: 60 māter in Aenēae cōnstitit urbe suī. 61 Seu caperis prīmīs et adhūc crescentibus annīs, 62 ante oculōs veniet vēra puella tuōs: 63 sīve cupīs iuvenem, iuvenēs tibi mīlle placēbunt. 64 cogēris vōtī nēscius esse tuī:

65 66 67 seu tē forte iuvat sēra et sapientior aetās, hoc quoque, crēde mihi, plēnius agmen erit. Tū modo Pompēiā lentus spatiāre sub umbrā, 68 cum sōl Herculeī terga leōnis adit: 69 aut ubi mūneribus nātī sua mūnera māter 70 addidit, externō marmore dīves opus. 71 Nec tibi vītētur quae, prīscīs sparsa tabellīs, 72 porticus auctōris Līvia nōmen habet:

73 74 75 quāque parāre necem miserīs patruēlibus ausae Bēlīdēs et strictō stat ferus ēnse pater. Nec tē praetereat Venerī plōrātus Adōnis, 76 cultaque Iūdaeō septima sacra Syrō. 77 Nec fuge līnigerae Memphītica templa iuvencae: 78 multās illa facit, quod fuit ipsa Iovī. 79 Et fora conveniunt (quis crēdere possit? ) amōrī: 80 flammaque in argūtō saepe reperta forō:

81 82 83 84 85 86 subdita quā Veneris factō dē marmore templō Appias expressīs āera pulsat aquīs, illō saepe locō capitur cōnsultus Amōrī, quīque aliīs cāvit, nōn cavet ipse sibi: illō saepe locō desunt sua verba disertō, rēsque novae veniunt, causaque agenda sua est. 87 Hunc Venus ē templīs, quae sunt cōnfīnia, rīdet: 88 quī modo patrōnus, nunc cupit esse cliēns.

89 Sed tū praecipuē curvīs vēnāre theatrīs: 90 haec loca sunt vōtō fertiliōra tuō. 91 Illīc inveniēs quod amēs, quod lūdere possīs, 92 quodque semel tangās, quodque tenēre velīs. 93 Ut redit itque frequēns longum formīca per agmen, 94 grāniferō solitum cum vehit ōre cibum, 95 96 aut ut apēs saltūsque suōs et olentia nactae pāscua per flōrēs et thyma summa volant,

97 98 99 100 sīc ruit ad celebrēs cultissima fēmina lūdōs: cōpia iūdicium saepe morāta meum est. Spectātum veniunt, veniunt spectentur ut ipsae: ille locus castī damna pudōris habet. 101 Prīmus sollicitōs fēcistī, Rōmule, lūdōs, 102 cum iūvit viduōs rapta Sabīna virōs. 103 Tunc neque marmoreō pendēbant vēla theātrō, 104 nec fuerant liquidō pulpita rubra crocō;

105 illīc quās tulerant nemorōsa Palātia, frondēs 106 simpliciter positae, scēna sine arte fuit; 107 in gradibus sēdit populus dē caespite factīs, 108 quālibet hirsūtās fronde tegente comās. 109 Respiciunt, oculīsque notant sibi quisque puellam 110 quam velit, et tacitō pectore multa movent. 111 Dumque, rudem praebente modum tībīcine Tuscō, 112 lūdius aequātam ter pede pulsat humum,

113 in mediō plausū (plausūs tunc arte carēbant) 114 rēx populō praedae signa petīta dedit. 115 Prōtinus exiliunt, animum clāmōre fatentēs, 116 virginibus cupidās iniciuntque manūs. 117 Ut fugiunt aquilās, timidissima turba, columbae, 118 ut fugit invīsōs agna novella lupōs: 119 Sīc illae timuēre virōs sine mōre ruentēs; 120 cōnstitit in nūllā quī fuit ante color.

121 Nam timor ūnus erat, faciēs nōn ūna timōris: 122 pars laniat crīnēs, pars sine mente sēdet; 123 altera maesta silet, frūstrā vocat altera mātrem: 124 haec queritur, stupet haec; haec manet, illa fugit; 125 ducuntur raptae, geniālis praeda, puellae, 126 et potuit multās ipse decēre timor. 127 Sī qua repugnārat nimium comitemque negābat, 128 sublātam cupidō vir tulit ipse sinū,

129 atque ita ‘quid tenerōs lacrimīs corrumpis ocellōs? 130 Quod mātrī pater est, hoc tibi’ dīxit ‘erō. ’ 131 Rōmule, militibus scīstī dare commoda sōlus: 132 haec mihi sī dederīs commoda, mīles erō. 133 Scīlicet ex illō sollemnia mōre theātra 134 nunc quoque fōrmōsīs īnsidiōsa manent. 135 Nec tē nōbilium fugiat certāmen equōrum; 136 multa capax populī commoda Circus habet.

137 Nīl opus est digitīs, per quōs arcāna loquāris, 138 nec tibi per nūtūs accipienda nota est: 139 proximus ā dominā, nūllō prohibente, sedētō, 140 iunge tuum laterī quā potes usque latus; 141 et bene, quod cōgit, sī nōlīs, līnea iungī, 142 quod tibi tangenda est lēge puella locī. 143 Hīc tibi quaerātur sociī sermōnis orīgō, 144 et moveant prīmōs pūblica verba sonōs.

145 Cuius equī veniant, facitō, studiōse, requīrās: 146 nec mora, quis erit, cui favet illa, favē. 147 At cum pompa frequēns caelestibus ībit eburnīs, 148 tū Venerī dominae plaude favente manū; 149 utque fit, in gremium pulvis sī forte puellae 150 dēciderit, digitīs excutiendus erit: 151 etsī nūllus erit pulvis, tamen excute nūllum: 152 quaelibet officiō causa sit apta tuō.

153 Pallia sī terrā nimium dēmissa iacēbunt, 154 collige, et inmundā sēdulus effer humō; 155 prōtinus, officiī pretium, patiente puellā 156 contingent oculīs crūra videnda tuīs. 157 Respice praetereā, post vōs quīcumque sedēbit, 158 nē premat oppositō mollia terga genū. 159 Parva levēs capiunt animōs: fuit ūtile multīs 160 pulvīnum facilī composuisse manū.

161 Prōfuit et tenuī ventōs mōvisse tabellā, 162 et cava sub tenerum scamna dedisse pedem. 163 Hōs aditūs Circusque novō praebēbit amōrī, 164 sparsaque sollicitō trīstis harēna forō. 165 Illā saepe puer Veneris pugnāvit harēnā, 166 et quī spectāvit vulnera, vulnus habet. 167 Dum loquitur tangitque manum poscitque libellum 168 et quaerit positō pignore, vincat uter,

169 saucius ingemuit tēlumque volātile sēnsit, 170 et pars spectātī mūneris ipse fuit. 171 Quid, modo cum bellī nāvālis imāgine Caesar 172 Persīdās indūxit Cēcropiāsque ratēs? 173 Nempe ab utrōque marī iuvenēs, ab utrōque puellae 174 vēnēre, atque ingēns orbis in urbe fuit. 175 Quis nōn invēnit turbā, quod amāret, in illā? 176 Ēheu, quam multōs advena torsit amor!

177 Ecce, parat Caesar domitō quod dēfuit orbī 178 addere: nunc, oriēns ultime, noster eris. 179 Parthe, dabis poenās: Crassī gaudēte sepultī, 180 signaque barbaricās nōn bene passa manūs. 181 Ultor adest, prīmīsque ducem profitētur in annīs, 182 bellaque nōn puerō tractat agenda puer. 183 Parcite nātālēs timidī numerāre deōrum: 184 Caesaribus virtūs contigit ante diem.

185 Ingenium caeleste suīs vēlōcius annīs 186 surgit, et ignāvae fert male damna morae. 187 Parvus erat, manibusque duōs Tīrynthius anguēs 188 pressit, et in cūnīs iam Iove dignus erat. 189 Nunc quoque quī puer es, quantus tum, Bacche, fuistī, 190 cum timuit thyrsōs India vīcta tuōs? 191 Auspiciīs annīsque patris, puer, arma movēbis, 192 et vincēs annīs auspiciīsque patris:

193 tāle rudīmentum tantō sub nōmine dēbēs, 194 nunc iuvenum prīnceps, deinde futūre senum; 195 cum tibi sint frātrēs, frātrēs ulcīscere laesōs: 196 cumque pater tibi sit, iūra tuēre patris. 197 Induit arma tibī genitor patriaeque tuusque: 198 hostis ab invītō rēgna parente rapit; 199 tū pia tēla ferēs, scelerātās ille sagittās: 200 stābit prō signīs iūsque piumque tuīs.

201 Vincuntur causā Parthī: vincantur et armīs; 202 Ēōās Latiō dux meus addat opēs. 203 Marsque pater Caesarque pater, date nūmen euntī: 204 nam deus ē vōbīs alter es, alter eris. 205 Auguror, ēn, vincēs; vōtīvaque carmina reddam, 206 et magnō nōbīs ōre sonandus eris. 207 Cōnsistēs, aciemque meīs hortābere verbīs; 208 Ō dēsint animīs nē mea verba tuīs!

209 Tergaque Parthōrum Rōmānaque pectora dīcam, 210 tēlaque, ab āversō quae iacit hostis equō. 211 Quī fugis ut vincās, quid vīctō, Parthe, relinquis? 212 Parthe, malum iam nunc Mārs tuus ōmen habet. 213 Ergō erit illa diēs, quā tū, pulcherrime rērum, 214 quattuor in niveīs aureus ībis equīs. 215 Ībunt ante ducēs onerātī colla catēnīs, 216 nē possint tūtī, quā prius, esse fugā.

217 Spectābunt laetī iuvenēs mixtaeque puellae, 218 diffundetque animōs omnibus ista diēs. 219 Atque aliqua ex illīs cum regum nōmina quaeret, 220 quae loca, quī montēs, quaeve ferantur aquae, 221 omnia respondē, nec tantum sī qua rogābit; 222 et quae nescierīs, ut bene nōta refer. 223 Hīc est Euphrātēs, praecīnctus harundine frontem: 224 cui coma dēpendet caerula, Tīgris erit.

225 Hōs facitō Armeniōs; haec est Danaēïa Persis: 226 urbs in Achaemeniīs vallibus ista fuit. 227 Ille vel ille, ducēs; et erunt quae nōmina dicās, 228 sī poteris, vērē, sī minus, apta tamen. 229 Dant etiam positīs aditum convīvia mēnsīs: 230 est aliquid praeter vīna, quod inde petās. 231 Saepe illīc positī tenerīs adducta lacertīs 232 purpureus Bacchī cornua pressit Amor:

233 vīnaque cum bibulās sparsēre Cupīdinis ālās, 234 permanet et captō stat gravis ille locō. 235 Ille quidem pennās vēlōciter excutit ūdās: 236 sed tamen et spargī pectus amōre nocet. 237 Vīna parant animōs faciuntque calōribus aptōs: 238 cūra fugit multō dīluiturque merō. 239 Tunc veniunt rīsūs, tum pauper cornua sūmit, 240 tum dolor et cūrae rūgaque frontis abit.

241 Tunc aperit mentēs aevō rārissima nostrō 242 simplicitās, artēs excutiente deō. 243 Illīc saepe animōs iuvenum rapuēre puellae, 244 et Venus in vīnīs ignis in igne fuit. 245 Hīc tū fallācī nimium nē crēde lucernae: 246 iūdiciō fōrmae noxque merumque nocent. 247 Lūce deās caelōque Paris spectāvit apertō, 248 cum dīxit Venerī ‘vincis utramque, Venus. ’

249 Nocte latent mendae, vitiōque ignōscitur omnī, 250 hōraque fōrmōsam quamlibet illa facit. 251 Cōnsule dē gemmīs, dē tinctā mūrice lānā, 252 cōnsule dē faciē corporibusque diem. 253 Quid tibi fēmineōs coetūs vēnātibus aptōs 254 ēnumerem? numerō cēdet harēna meō. 255 Quid referam Bāiās, praetextaque lītora vēlīs, 256 et quae dē calidō sulpure fūmat aqua?

257 Hinc aliquis vulnus referēns in pectore dīxit 258 ‘Nōn haec, ut fāma est, unda salūbris erat. ’ 259 Ecce suburbanae templum nemorāle Diānae 260 partaque per gladiōs rēgna nocente manū: 261 illa, quod est virgō, quod tēla Cupīdinis ōdit, 262 multa dedit populō vulnera, multa dabit. 263 Hāctenus, unde legās quod amēs, ubi rētia pōnās, 264 praecipit imparibus vecta Thalēa rotīs.

265 Nunc tibi, quae placuit, quās sit capienda per artēs, 266 dīcere praecipuae mōlior artis opus. 267 Quisquis ubīque, virī, docilēs advertite mentēs, 268 pollicitīsque favēns, vulgus, adeste meīs. 269 Prīma tuae mentī veniat fīdūcia, cūnctās 270 posse capī; capiēs, tū modo tende plagās. 271 Vēre prius volucrēs taceant, aestāte cicadae, 272 Maenalius leporī det sua terga canis,

273 fēmina quam iuvenī blandē temptāta repugnet: 274 haec quoque, quam poteris crēdere nōlle, volet. 275 Utque virō fūrtīva vēnus, sīc grāta puellae: 276 vir male dissimulat: tectius illa cupit. 277 Conveniat maribus, nē quam nōs ante rogēmus, 278 fēmina iam partēs victa rogantis agat. 279 Mollibus in prātīs admūgit fēmina taurō: 280 fēmina cornipedī semper adhinnit equō.

281 Parcior in nōbīs nec tam furiōsa libīdō: 282 lēgitimum fīnem flamma virīlis habet. 283 Byblida quid referam, vetitō quae frātris amōre 284 ārsit et est laqueō fortiter ulta nefās? 285 Myrrha patrem, sed nōn quā fīlia dēbet, amāvit, 286 et nunc obductō cortice pressa latet: 287 illīus lacrimīs, quās arbore fundit odōrā, 288 unguimur, et dominae nōmina gutta tenet.

289 Forte sub umbrōsīs nemorōsae vallibus Īdae 290 candidus, armentī glōria, taurus erat, 291 signātus tenuī media inter cornua nigrō: 292 ūna fuit lābēs, cētera lactis erant. 293 Illum Cnōsiadēsque Cydōnēaeque iuvencae 294 optārunt tergō sustinuisse suō. 295 Pāsiphaē fierī gaudēbat adultera taurī; 296 invida fōrmōsās ōderat illa bovēs.

297 Nōta canō: nōn hoc, centum quae sustinet urbēs, 298 quamvīs sit mendax, Crēta negāre potest. 299 Ipsa novās frondēs et prāta tenerrima taurō 300 fertur inadsuētā subsecuisse manū. 301 It comes armentīs, nec itūram cūra morātur 302 coniugis, et Mīnōs ā bove victus erat. 303 Quō tibi, Pāsiphaē, pretiōsās sūmere vestēs? 304 Ille tuus nūllās sentit adulter opēs.

305 Quid tibi cum speculō, montāna armenta petentī? 306 Quid totiēns positās fingis, inepta, comās? 307 Crēde tamen speculō, quod tē negat esse iuvencam. 308 Quam cuperēs frontī cornua nāta tuae! 309 Sīve placet Mīnōs, nūllus quaerātur adulter: 310 sīve virum māvīs fallere, falle virō! 311 In nemus et saltūs thalamō rēgīna relictō 312 fertur, ut Āoniō concita Baccha deō.

313 Ā, quotiēns vaccam vultū spectāvit inīquō, 314 et dīxit ‘dominō cūr placet ista meō? 315 Aspice, ut ante ipsum tenerīs exultet in herbīs: 316 nec dubitō, quīn sē stulta decēre putet. ’ 317 Dīxit, et ingentī iamdūdum dē grege dūcī 318 iussit et inmeritam sub iuga curva trahī, 319 aut cadere ante ārās commentaque sacra coēgit, 320 et tenuit laetā paelicis exta manū.

321 Paelicibus quotiēns plācāvit nūmina caesīs, 322 atque ait, exta tenēns ‘īte, placēte meō!’ 323 Et modo sē Eurōpen fierī, modo postulat Iō, 324 altera quod bōs est, altera vecta bove. 325 Hanc tamen implēvit, vaccā dēceptus acernā, 326 dux gregis, et partū prōditus auctor erat. 327 Crēssa Thyestēō sī sē abstinuisset amōre 328 (et quantum est ūnō posse carēre virō? ),

329 nōn medium rūpisset iter, currūque retortō 330 aurōram versīs Phoebus adīsset equīs. 331 Fīlia purpureōs Nisō fūrāta capillōs 332 pūbe premit rabidōs inguinibusque canēs. 333 Quī Mārtem terrā, Neptūnum effūgit in undīs, 334 coniugis Ātrīdes victima dīra fuit. 335 Cui nōn dēflēta est Ephyraeae flāmma Creūsae, 336 et nece nātōrum sanguinolenta parēns?

337 Flēvit Amyntorides per inānia lūmina Phoenix: 338 Hippolytum pavidī dīripuistis equī. 339 Quid fodis inmeritīs, Phineū, sua lūmina nātīs? 340 Poena reversūra est in caput ista tuum. 341 Omnia fēmineā sunt ista libīdine mōta; 342 ācrior est nostrā, plūsque furōris habet. 343 Ergō age, nē dubitā cūnctās sperāre puellās; 344 vix erit ē multīs, quae neget, ūna, tibi.

345 Quae dant quaeque negant, gaudent tamen esse rogātae: 346 ut iam fallāris, tūta repulsa tua est. 347 Sed cūr fallāris, cum sit nova grāta voluptās 348 et capiant animōs plūs aliēna suīs? 349 Fertilior seges est aliēnīs semper in agrīs, 350 vīcīnumque pecus grandius ūber habet. 351 Sed prius ancillam captandae nōsse puellae 352 cūra sit: accessūs molliet illa tuōs.

353 Proxima cōnsiliīs dominae sit ut illa, vidētō, 354 nēve parum tacitīs cōnscia fīda iocīs. 355 Hanc tū pollicitīs, hanc tū corrumpe rogandō: 356 quod petis, ex facilī, sī volet illa, ferēs. 357 Illa leget tempus (medicī quoque tempora servant) 358 quō facilis dominae mēns sit et apta capī. 359 Mēns erit apta capī tum, cum laetissima rērum 360 ut seges in pinguī luxuriābit humō.

361 Pectora dum gaudent nec sunt adstricta dolōre, 362 ipsa patent, blandā tum subit arte Venus. 363 Tum, cum trīstis erat, dēfensa est Īlios armīs: 364 militibus gravidum laeta recēpit equum. 365 Tum quoque temptanda est, cum paelice laesa dolēbit: 366 tum faciēs operā, nē sit inulta, tuā. 367 Hanc mātūtīnōs pectēns ancilla capillōs 368 incitet, et vēlō rēmigis addat opem,

369 et sēcum tenuī suspīrāns murmure dīcat 370 ‘At, putō, nōn poterās ipsa referre vicem. ’ 371 Tum dē tē nārret, tum persuādentia verba 372 addat, et īnsānō iūret amōre morī. 373 Sed properā, nē vēla cadant auraeque resīdant: 374 ut fragilis glaciēs, interit īra morā. 375 Quaeris, an hanc ipsam prōsit violāre ministram? 376 Tālibus admissīs ālea grandis inest.

377 Haec ā concubitū fit sēdula, tardior illa, 378 haec dominae mūnus tē parat, illa sibi. 379 Cāsus in ēventū est: licet hic indulgeat ausīs, 380 cōnsilium tamen est abstinuisse meum. 381 Nōn ego per praeceps et acūta cacūmina vādam, 382 nec iuvenum quisquam mē duce captus erit. 383 Sī tamen illa tibi, dum dat recipitque tabellās, 384 corpore, nōn tantum sēdulitāte placet,

385 fac dominā potiāre prius, comes illa sequātur: 386 nōn tibi ab ancillā est incipienda vēnus. 387 Hoc ūnum moneō, sī quid modo crēditur artī, 388 nec mea dicta rapāx per mare ventus agit: 389 aut nōn temptārīs aut perfice! tollitur index, 390 cum semel in partem crīminis ipsa venit. 391 Nōn avis ūtiliter viscātīs effugit ālīs; 392 nōn bene dē laxīs cassibus exit aper.

393 Saucius arreptō piscis teneātur ab hāmō: 394 perprime temptātam, nec nisi victor abī. 395 Tunc neque tē prōdet commūnī noxia culpā, 396 factaque erunt dominae dictaque nōta tibi. 397 Sed bene cēlētur: bene sī cēlābitur index, 398 nōtitiae suberit semper amīca tuae. 399 Tempora quī sōlīs operōsa colentibus arva, 400 fallitur, et nautīs aspicienda putat;

401 nec semper crēdenda cērēs fallācibus arvīs, 402 nec semper viridī concava puppis aquae, 403 nec tenerās semper tūtum captāre puellās: 404 saepe datō melius tempore fīet idem. 405 Sīve diēs suberit nātālis, sīve Kalendae, 406 quās Venerem Mārtī continuāsse iuvat, 407 sīve erit ōrnātus nōn ut fuit ante sigillīs, 408 sed rēgum positās Circus habēbit opēs,

409 Differ opus: tunc trīstis hiems, tunc Plīades īnstant, 410 tunc tener aequoreā mergitur Haedus aquā; 411 tunc bene dēsinitur: tunc sī quis crēditur altō, 412 vix tenuit lacerae naufraga membra ratis. 413 Tū licet incipiās quā flēbilis Allia lūce 414 vulneribus Latiīs sanguinolenta fluit, 415 quāque diē redeunt, rēbus minus apta gerendīs, 416 culta Palaestīnō septima fēsta Syrō.

417 Magna superstitiō tibi sit nātālis amīcae: 418 quāque aliquid dandum est, illa sit ātra diēs. 419 Cum bene vītārīs, tamen auferet; invenit artem 420 fēmina, quā cupidī carpat amantis opēs. 421 Īnstitor ad dominam veniet discīnctus emācem, 422 expediet mercēs tēque sedente suās: 423 quās illa, īnspiciās, sapere ut videāre, rogābit: 424 ōscula deinde dabit; deinde rogābit, emās.

425 Hōc fore contentam multōs iūrābit in annōs, 426 nunc opus esse sibī, nunc bene dīcet emī. 427 Sī nōn esse domī, quōs dēs, causābere nummōs, 428 līttera poscētur — nē didicisse iuvet. 429 Quid, quasi nātālī cum poscit mūnera lībō, 430 et, quotiēns opus est, nāscitur illa, sibi? 431 Quid, cum mendācī damnō maestissima plōrat, 432 ēlāpsusque cavā fingitur aure lapis?

433 Multa rogant ūtenda darī, data reddere nōlunt: 434 perdis, et in damnō grātia nūlla tuō. 435 Nōn mihi, sācrilegās meretrīcum ut persequar artēs, 436 cum totidem linguīs sint satis ōra decem. 437 Cēra vadum temptet, rāsīs īnfūsa tabellīs: 438 cēra tuae prīmum cōnscia mentis eat. 439 Blanditiās ferat illa tuas imitātaque amantem 440 verba; nec exiguās, quis es, adde precēs.

441 Hectora dōnāvit Priamō prece mōtus Achillēs; 442 flectitur īrātus vōce rogante deus. 443 Prōmittās facitō: quid enim prōmittere laedit? 444 Pōllicitīs dīves quīlibet esse potest. 445 Spēs tenet in tempus, semel est sī crēdita, longum: 446 illa quidem fallāx, sed tamen apta dea est. 447 Sī dederīs aliquid, poteris ratiōne relinquī: 448 praeteritum tulerit, perdideritque nihil.

449 At quod nōn dederīs, semper videāre datūrus: 450 sīc dominum sterilis saepe fefellit ager: 451 sīc, nē perdiderit, nōn cessat perdere lūsor, 452 et revocat cupidās ālea saepe manūs. 453 Hoc opus, hic labor est, prīmō sine mūnere iungī; 454 nē dederit grātīs quae dedit, usque dabit. 455 Ergō eat et blandīs perarētur littera verbīs, 456 explōretque animōs, prīmaque temptet iter.

457 Littera Cȳdippēn pōmō perlāta fefellit, 458 īnsciaque est verbīs capta puella suīs. 459 Disce bonās artēs, moneō, Rōmāna iuventūs, 460 nōn tantum trepidōs ut tueāre reōs; 461 quam populus iūdexque gravis lectusque senātus, 462 tam dabit ēloquiō victa puella manūs. 463 Sed lateant vīrēs, nec sīs in fronte disertus; 464 effugiant vōcēs verba molesta tuae.

465 Quis, nisi mentis inops, tenerae dēclāmat amīcae? 466 Saepe valēns odiī līttera causa fuit. 467 Sit tibi crēdibilis sermō cōnsuētaque verba, 468 blanda tamen, praesēns ut videāre loquī. 469 Sī nōn accipiet scrīptum, inlectumque remittet, 470 lectūram spērā, prōpositumque tenē. 471 Tempore difficilēs veniunt ad arātra iuvencī, 472 tempore lenta patī frēna docentur equī:

473 ferreus adsiduō cōnsūmitur ānulus ūsū, 474 interit adsiduā vōmer aduncus humō. 475 Quid magis est sāxō dūrum, quid mollius undā? 476 Dūra tamen mollī sāxa cavantur aquā. 477 Pēnelopēn ipsam, perstā modo, tempore vincēs: 478 capta vidēs sērō Pergama, capta tamen. 479 Lēgerit, et nōlit rescrībere? cōgere nōlī: 480 tū modo blanditiās fac legat usque tuās.

481 Quae voluit lēgisse, volet rescrībere lectīs: 482 per numerōs venient ista gradūsque suōs. 483 Forsitan et prīmō veniet tibi littera trīstis, 484 quaeque roget, nē sē sollicitāre vēlīs. 485 Quod rogat illa, timet; quod nōn rogat, optat, ut īnstēs; 486 insequere, et vōtī postmodo compos eris. 487 Intereā, sīve illa torō resupīna ferētur, 488 lectīcam dominae dissimulanter adī,

489 nēve aliquis verbīs odiōsās offerat aurīs, 490 quā potes ambiguīs callidus abde notīs. 491 Seu pedibus vacuīs illī spatiōsa terētur 492 porticus, hīc sociās tū quoque iunge morās: 493 et modo praecēdās facitō, modo terga sequāris, 494 et modo festinēs, et modo lentus eās: 495 nec tibi dē mediīs aliquot trānsīre columnās 496 sit pudor, aut laterī continuāsse latus;

497 nec sine tē curvō sedeat speciōsa theātrō: 498 quod spectēs, umerīs adferet illa suīs. 499 Illam respiciās, illam mīrēre licēbit: 500 multa superciliō, multa loquāre notīs. 501 Et plaudās, aliquam mīmō saltante puellam: 502 et faveās illī, quis agātur amāns. 503 Cum surgit, surgēs; dōnec sedet illa, sedēbis; 504 arbitriō dominae tempora perde tuae.

505 Sed tibi nec ferrō placeat torquēre capillōs, 506 nec tua mordācī pūmice crura terās. 507 Ista iubē faciant, quōrum Cybelēïa māter 508 concinitur Phrygiīs exululāta modīs. 509 Fōrma virōs neglecta decet; Mīnōida Thēseus 510 abstulit, ā nūllā tempora cōmptus acū. 511 Hippolytum Phaedra, nec erat bene cultus, amāvit; 512 cūra deae silvīs aptus Adōnis erat.

513 Munditiē placeant, fuscentur corpora Campō: 514 sit bene conveniēns et sine lābe toga: 515 lingula nē rigeat, careant rūbīgine dentēs, 516 nec vagus in laxā pēs tibi pelle natet: 517 nec male dēformet rigidōs tōnsūra capillōs: 518 sit coma, sit trītā barba resecta manū. 519 Et nihil ēmineant, et sine sordibus unguēs: 520 inque cavā nūllus stet tibi nāre pilus.

521 Nec male odōrātī sit trīstis anhēlitus ōris: 522 nec laedat nārīs virque paterque gregis. 523 Cētera lascīvae faciant, concēde, puellae, 524 et sī quis male vir quaerit habēre virum. 525 Ecce, suum vātem Līber vocat; hic quoque amantēs 526 adiuvat, et flammae, quā calet ipse, favet. 527 Cnōsis in ignōtīs āmens errābat harēnīs, 528 quā brevis aequoreīs Dīa feritur aquīs.

529 Utque erat ē somnō tunicā vēlāta recīnctā, 530 nūda pedem, croceās inreligāta comās, 531 Thēsea crūdēlem surdās clāmābat ad undās, 532 indignō tenerās imbre rigante genās. 533 Clāmābat, flēbatque simul, sed utrumque decēbat; 534 nōn facta est lacrimīs turpior illa suīs. 535 Iamque iterum tundēns mollissima pectora palmīs 536 ‘Perfidus ille abiit; quid mihi fīet? ’ ait.

537 ‘Quid mihi fīet? ’ ait: sonuērunt cymbala tōtō 538 lītore, et adtonitā tympana pulsa manū. 539 Excidit illa metū, rūpitque novissima verba; 540 nūllus in exanimī corpore sanguis erat. 541 Ecce Mimallonidēs sparsīs in terga capillīs: 542 ecce levēs satyrī, praevia turba deī: 543 ēbrius, ecce, senex pandō Sīlēnus asellō 544 vix sedet, et pressās continet ante iubās.

545 Dum sequitur Bacchās, Bacchae fugiuntque petuntque 546 quadrupedem ferulā dum malus urget eques, 547 in caput aurītō cecidit dēlāpsus asellō: 548 clāmārunt satyrī ‘surge age, surge, pater. ’ 549 Iam deus in currū, quem summum tēxerat ūvīs, 550 tigribus adiunctīs aurea lōra dabat: 551 et color et Thēseus et vōx abiēre puellae: 552 terque fugam petiit, terque retenta metū est.

553 Horruit, ut gracilēs, agitat quās ventus, aristae, 554 ut levis in madidā canna palūde tremit. 555 Cui deus ‘ēn, adsum tibi cūra fidēlior’ inquit: 556 ‘Pōne metum: Bacchī, Cnōsias, uxor eris. 557 Mūnus habē caelum; caelō spectābere sīdus; 558 saepe regēs dubiam Crēssa Corōna ratem. ’ 559 Dīxit, et ē currū, nē tigrēs illa timēret, 560 dēsilit; inpositō cessit harēna pede:

561 implicitamque sinū (neque enim pugnāre valēbat) 562 abstulit; in facilī est omnia posse deō. 563 Pars ‘Hymenaee’ canunt, pars clāmant ‘Euhiōn, euhoe!’ 564 sīc coeunt sacrō nūpta deusque torō. 565 Ergō ubi contigerint positī tibi mūnera Bacchī, 566 atque erit in sociī fēmina parte torī, 567 Nycteliumque patrem nocturnaque sacra precāre, 568 nē iubeant capitī vīna nocēre tuō.

569 Hīc tibi multa licet sermōne latentia tectō 570 dīcere, quae dīcī sentiat illa sibi: 571 blanditiāsque levēs tenuī perscrībere vīnō, 572 ut dominam in mēnsā sē legat illa tuam: 573 atque oculōs oculīs spectāre fatentibus ignem: 574 saepe tacēns vocem verbaque vultus habet. 575 Fac prīmus rapiās illīus tacta labellīs 576 pōcula, quāque bibet parte puella, bibās:

577 et quemcumque cibum digitīs lībāverit illa, 578 tū pete, dumque petis, sit tibi tācta manus. 579 Sint etiam tua vōta, virō placuisse puellae: 580 ūtilior vōbīs factus amīcus erit. 581 Huic, sī sorte bibēs, sortem concēde priōrem: 582 huic dētur capitī missa corōna tuō. 583 Sīve erit īnferior, seu pār, prior omnia sūmat: 584 nec dubitēs illī verba secunda loquī.

585 Tūta frequēnsque via est, per amīcī fallere nōmen: 586 tūta frequēnsque licet sit via, crīmen habet. 587 Inde prōcūrātor nimium quoque multa prōcūrat, 588 et sibi mandātīs plūra videnda putat. 589 Certa tibi ā nōbīs dabitur mēnsūra bibendī: 590 officium praestent mēnsque pedēsque suum. 591 Iurgia praecipuē vīnō stimulāta cavētō, 592 et nimium facilēs ad fera bella manūs.

593 Occidit Eurytiōn stultē data vīna bibendō; 594 aptior est dulcī mēnsa merumque iocō. 595 Sī vōx est, cantā: sī mollia brāchia, saltā: 596 et quācumque potes dōte placēre, placē. 597 Ēbrietās ut vēra nocet, sīc ficta iuvābit: 598 fac titubet blaesō subdola lingua sonō, 599 ut, quicquid faciās dīcāsve protervius aequō, 600 crēdātur nimium causa fuisse merum.

601 Et bene dīc dominae, bene, cum quō dormiat illa; 602 sed, male sit, tacitā mente precāre, virō. 603 At cum discēdet mēnsā convīva remōtā, 604 ipsa tibi accessūs turba locumque dabit. 605 Īnsere tē turbae, leviterque admōtus euntī 606 velle latus digitīs, et pede tange pedem. 607 Conloquiī iam tempus adest; fuge rūstice longē 608 hinc pudor; audentem Forsque Venusque iuvat.

609 Nōn tua sub nostrās veniat fācundia lēgēs: 610 fac tantum cupiās, sponte disertus eris. 611 Est tibi agendus amāns, imitandaque vulnera verbīs; 612 haec tibi quaerātur quālibet arte fīdēs. 613 Nec credī labor est: sibi quaeque vidētur amanda; 614 pessima sit, nūllī nōn sua fōrma placet. 615 Saepe tamen vērē coepit simulātor amāre, 616 saepe, quod incipiēns fīnxerat esse, fuit.

617 Quō magis, ō, facilēs imitantibus este, puellae: 618 fīet amor vērus, quī modo falsus erat. 619 Blanditiīs animum fūrtim dēprendere nunc sit, 620 ut pendēns liquidā rīpa subēstur aquā. 621 Nec faciem, nec tē pigeat laudāre capillōs 622 et teretēs digitōs exiguumque pedem: 623 dēlectant etiam castās praecōnia fōrmae; 624 virginibus cūrae grātaque fōrma sua est.

625 Nam cūr in Phrygiīs Iūnōnem et Pallada silvīs 626 nunc quoque iūdicium nōn tenuisse pudet? 627 Laudātās ostendit avis Iūnōnia pinnās: 628 sī tacitus spectēs, illa recondit opēs. 629 Quadrupedēs inter rapidī certāmina cursūs 630 dēpexaeque iubae plausaque colla iuvant. 631 Nec timidē prōmitte: trahunt prōmissa puellās; 632 pollicitō testēs quōslibet adde deōs.

633 Iuppiter ex altō periūria rīdet amantum, 634 et iubet Aeoliōs īnrita ferre Notōs. 635 Per Styga Iūnōnī falsum iūrāre solēbat 636 Iuppiter; exemplō nunc favet ipse suō. 637 Expedit esse deōs, et, ut expedit, esse putēmus; 638 dentur in antīquōs tūra merumque focōs; 639 nec sēcūra quiēs illōs similisque sopōrī 640 dētinet; innocuē vīvite: nūmen adest;

641 reddite dēpositum; pietās sua foedera servet: 642 fraus absit; vacuās caedis habēte manūs. 643 Lūdite, sī sapitis, sōlās impūne puellās: 644 hāc minus est ūnā fraude tuenda fidēs. 645 Fallite fallentēs: ex magnā parte profānum 646 sunt genus: in laqueōs quōs posuēre, cadant. 647 Dīcitur Aegyptōs caruisse iuvantibus arva 648 imbribus, atque annōs sicca fuisse novem,

649 cum Thrasius Būsīrin adit, mōnstratque piārī 650 hospitis adfūsō sanguine posse Iovem. 651 Illī Būsīris ‘fīes Iovis hostia prīmus, ’ 652 inquit ‘et Aegyptō tū dabis hospes aquam. ’ 653 Et Phalaris taurō violentī membra Perillī 654 torruit: īnfēlīx inbuit auctor opus. 655 Iūstus uterque fuit: neque enim lēx aequior ūlla est, 656 quam necis artificēs arte perīre suā.

657 Ergō ut periūrās meritō periūria fallant, 658 exemplō doleat fēmina laesa suō. 659 Et lacrimae prōsunt: lacrimīs adamanta movēbis: 660 fac madidās videat, sī potes, illa genās. 661 Sī lacrimae (neque enim veniunt in tempore semper) 662 dēficient, ūdā lūmina tange manū. 663 Quis sapiēns blandīs nōn misceat ōscula verbīs? 664 Illa licet nōn det, nōn data sūme tamen.

665 Pugnābit prīmō fortassis, et ‘improbe’ dīcet: 666 pugnandō vincī sē tamen illa volet. 667 Tantum nē noceant tenerīs male rapta labellīs, 668 nēve querī possit dūra fuisse, cavē. 669 Ōscula quī sūmpsit, sī nōn et cētera sūmet, 670 haec quoque, quae data sunt, perdere dignus erit. 671 Quantum dēfuerat plēnō post ōscula vōtō? 672 Ei mihi, rūsticitās, nōn pudor ille fuit.

673 Vim licet appellēs: grāta est vīs ista puellīs: 674 quod iuvat, invītae saepe dedisse volunt. 675 Quaecumque est veneris subitā violāta rapīnā, 676 gaudet, et inprobitās mūneris īnstar habet. 677 At quae cum posset cōgī, nōn tācta recessit, 678 ut simulet vultū gaudia, trīstis erit. 679 Vim passa est Phoēbē: vīs est allata sororī; 680 et grātus raptae raptor uterque fuit.

681 Fābula nōta quidem, sed nōn indigna referrī, 682 Scȳrias Haemoniō iuncta puella virō. 683 Iam dea laudātae dederat mala praemia fōrmae 684 colle sub Īdaeō vincere digna duās: 685 iam nurus ad Priamum dīversō vēnerat orbe, 686 Grāiaque in Īliacīs moenibus uxor erat: 687 iūrābant omnēs in laesī verba maritī: 688 nam dolor ūnīus pūblica causa fuit.

689 (Turpe, nisi hoc mātris precibus tribuisset, ) Achillēs 690 veste virum longā dissimulātus erat. 691 Quid facis, Aeacidē? nōn sunt tua mūnera lānae; 692 tū titulōs aliā Palladis arte petās. 693 Quid tibi cum calathīs? clipeō manus apta ferendō est: 694 pēnsa quid in dextrā, quā cadet Hector, habēs? 695 Rēice succīnctōs operōsō stāmine fūsōs! 696 Quassanda est istā Pēlias hasta manū.

697 Forte erat in thalamō virgō rēgālis eōdem; 698 haec illum stuprō comperit esse virum. 699 Vīribus illa quidem victa est, ita crēdere oportet: 700 sed voluit vincī vīribus illa tamen. 701 Saepe ‘manē!’ dīxit, cum iam properāret Achillēs; 702 fortia nam positā sūmpserat arma colō. 703 Vīs ubi nunc illa est? Quid blandā vōce morāris 704 auctōrem stuprī, Dēidamīa, tuī?

705 Scīlicet ut pudor est quaedam coepisse priōrem, 706 sīc aliō grātum est incipiente patī. 707 Ā! nimia est iuvenī propriae fīdūcia fōrmae, 708 expectat sī quis, dum prior illa roget. 709 Vir prior accēdat, vir verba precantia dīcat: 710 excipiet blandās cōmiter illa precēs. 711 Ut potiāre, rogā: tantum cupit illa rogārī; 712 dā causam vōtī prīncipiumque tuī.

713 Iuppiter ad veterēs supplex hērōidās ībat: 714 corrūpit magnum nūlla puella Iovem. 715 Sī tamen ā precibus tumidōs accēdere fastūs 716 sēnseris, inceptō parce referque pedem. 717 Quod refugit, multae cupiunt: ōdēre quod īnstat; 718 lēnius īnstandō taedia tolle tuī. 719 Nec semper veneris spēs est profitenda rogantī: 720 intret amīcitiae nōmine tectus amor.

721 Hōc aditū vīdī tetricae data verba puellae: 722 quī fuerat cultor, factus amātor erat. 723 Candidus in nautā turpis color, aequoris undā 724 dēbet et ā radiīs sīderis esse niger: 725 turpis et agricolae, quī vōmere semper aduncō 726 et gravibus rastrīs sub Iove versat humum. 727 Et tibi, Palladiae petitur cui fāma corōnae, 728 candida sī fuerint corpora, turpis eris.

729 Palleat omnis amāns: hic est color aptus amantī; 730 hoc decet, hoc stultī nōn valuisse putant. 731 Pallidus in Sīdē silvīs errābat Ōrīōn, 732 pallidus in lentā nāide Daphnis erat. 733 Arguat et maciēs animum: nec turpe putāris 734 palliolum nitidīs inposuisse comīs. 735 Attenuant iuvenum vigilātae corpora noctēs 736 cūraque et in magnō quī fit amōre dolor.

737 Ut vōtō potiāre tuō, miserābilis estō, 738 ut quī tē videat, dīcere possit ‘amās. ’ 739 Conquerar, an moneam mixtum fās omne nefāsque? 740 Nōmen amīcitia est, nōmen ināne fidēs. 741 Ei mihi, nōn tūtum est, quod amēs, laudāre sodālī; 742 cum tibi laudantī crēdidit, ipse subit. 743 At nōn Actorides lectum temerāvit Achillis: 744 quantum ad Pīrithoum, Phaedra pudīca fuit.

745 Hermionam Pylades quō Pallada Phoebus, amābat, 746 quodque tibi geminus, Tyndarī, Castor, erat. 747 Sī quis idem spērat, latūrās pōma myrīcās 748 spēret, et ē mediō flūmine mella petat. 749 Nīl nisi turpe iuvat: cūrae sua cuique voluptās: 750 haec quoque ab alterius grāta dolōre venit. 751 Heu facinus! nōn est hostis metuendus amantī; 752 quōs crēdis fīdōs, effuge, tūtus eris.

753 Cognātum frātremque cavē cārumque sodālem: 754 praebēbit vērōs haec tibi turba metūs. 755 Fīnītūrus eram, sed sunt dīversa puellīs 756 pectora: mīlle animōs excipe mīlle modīs. 757 Nec tellūs eadem parit omnia; vītibus illa 758 convenit, haec oleīs; hāc bene farra virent. 759 Pectoribus mōrēs tot sunt, quot in ōre figūrae; 760 quī sapit, innumerīs mōribus aptus erit,

761 utque levēs Prōteus modo sē tenuābit in undās, 762 nunc leō, nunc arbor, nunc erit hirtus aper. 763 Hī iaculō piscēs, illī capiuntur ab hāmīs: 764 hōs cava contentō retia fūne trahunt. 765 Nec tibi conveniet cūnctōs modus ūnus ad annōs: 766 longius īnsidiās cerva vidēbit anus. 767 Sī doctus videāre rudī, petulānsve pudentī, 768 diffīdet miserae prōtinus illa sibi.

769 Inde fit, ut quae sē timuit committere honestō, 770 vīlis ad amplexūs inferiōris eat. 771 Pars superat coeptī, pars est exhausta labōris. 772 Hīc teneat nostrās ancora ratēs.