Overheidsopdrachten en Rechtsbescherming Wat verandert er voor u
Overheidsopdrachten en Rechtsbescherming Wat verandert er voor u ? Infosessie afdeling Overheidsopdrachten 2 april 2010 Karel Verdonck
Rechtsbescherming = Overkoepelende term voor: ØGemotiveerde beslissingen ØInformatie ØWachttermijn (niet altijd) ØVerhaalprocedures (rechtsmiddelen) 12/14/2021 2
Voorgeschiedenis • • Richtlijnen 89/665 en 92/13 Alcatel-arrest HJEU 28. 10. 1999 Ingebrekestelling Eur. Com. 16. 10. 2002 Wetswijziging op 15. 7. 2004 > Wachttermijn na selectie en na gunning • Wetswijziging op 18. 8. 2008 > Wachttermijn enkel na gunning (+ speciale sectoren) 12/14/2021 3
Nieuwe Richtlijn • Rechtsbeschermingsrichtlijn 2007/66 – Sanctioneren wachttermijn – Sanctioneren onderhandelingsprocedure zonder Europese bekendmaking – Nieuwe verhaalprocedures (onverbindendverklaring, alternatieve sancties) > Helaas met bepaalde overdrijvingen 12/14/2021 4
Nieuwe Wet (RBW) • Rechtsbeschermingswet 23. 12. 2009 (RBW) > Invoeging boek II-bis in huidige Wet 24. 12. 1993 • KB 10. 2. 2010 > Wijziging huidige KB 8. 1. 1996 + 10. 1. 1996 • Inwerkingtreding 25. 2. 2010 12/14/2021 5
Wat verandert er voor u ? ? 12/14/2021 6
Geheimhouding • Eerlijk verloop gunningsprocedure • Bescherming vertrouwelijke informatie tijdens gunning en uitvoering 12/14/2021 7
Geheimhouding • Overheid ØVertrouwelijke informatie over opdracht ØVertrouwelijke informatie ontvangen van deelnemers en opdrachtnemers ØOf en wie kandidaat of inschrijver is ØInhoud kandidaatstellingen en offertes ØStand en verloop procedure 12/14/2021 8
Geheimhouding • Kandidaten, inschrijvers en derden ØGeen toegang tot gunningsdossier tot aan definitieve beslissing ØPas nadien informatie + openbaarheid (met uitzondering voor vertrouwelijke gegevens) ØUitzondering: PV openingszitting 12/14/2021 9
Geheimhouding • Verhaalinstantie ØVertrouwelijke omgang met dossiers van partijen ØVerzoent geheimhouding met: § Effectieve rechtsbescherming § Respect voor rechten van verdediging § Recht op eerlijk proces 12/14/2021 10
Gunning, sluiting en plaatsing • Gunning: aanduiding gekozen inschrijver (gunningsbeslissing) > Informatie doet geen contractuele verbintenis ontstaan • Sluiting: totstandkomen contractuele verbintenis met gekozen inschrijver (betekening goedkeuring offerte) • Begunstigde: inschrijver waarmee opdracht is gesloten • Plaatsing: neutrale term 12/14/2021 11
Gemotiveerde beslissing • • In welke gevallen Met welke inhoud Specifiek afwijkend regime Daarbuiten blijft algemene motiveringsplicht 12/14/2021 12
Gemotiveerde beslissing – In welke gevallen • Opdrachten boven 67. 000 euro (goed te keuren opdrachtbedrag) ØOpstarten onderhandelingsprocedure ØSelectiebeslissing (bij tweestapsprocedure) ØGunningsbeslissing (alle opdrachten) ØBeslissing tot niet-plaatsing 12/14/2021 13
Gemotiveerde beslissing – In welke gevallen • Opdrachten tot 67. 000 euro ØSelectiebeslissing (bij tweestapsprocedure) ØGunningsbeslissing (alle opdrachten) ØBeslissing tot niet-plaatsing ØUitzondering: OPZB met aanvaarde factuur tot 5. 500 euro 12/14/2021 14
Gemotiveerde beslissing – Inhoud naargelang beslissing • • Overheid, voorwerp en opdrachtbedrag Onderhandelingsprocedure: motieven Namen kandidaten of inschrijvers Namen al dan niet geselecteerde kandidaten en inschrijvers + motieven voor al dan niet selectie • Namen inschrijvers met onregelmatige offerte + motieven voor hun wering 12/14/2021 15
Gemotiveerde beslissing – Inhoud naargelang beslissing • Namen gekozen inschrijver en niet-gekozen inschrijvers met regelmatige offerte + motieven van die keuze en niet-keuze • Motieven voor niet-plaatsen van opdracht + vermelden eventuele nieuwe gunningsprocedure Ø Gemotiveerde beslissing geldt als PV voor Europese Commissie Ø Inhoudelijk houvast niet verplicht voor opdrachten tot 67. 000 euro 12/14/2021 16
Europees regime RBW – Raming opdrachtbedrag • Principe: raming die Europese drempel bereikt = bepalend voor Europees regime • RBW zet principe op de helling: als raming onder Europese drempel ligt en goed te keuren bedrag hoger is dan drempel + 20% ook Europees regime inzake RBW > Te veroordelen als onverstandige regel 12/14/2021 17
Europees regime RBW – Opdracht voor werken • Voor werken geldt Europees regime RBW vanaf helft van Europese drempel = 2. 422. 500 euro • Belgische bekendmaking tot Eur. drempel, maar wachttermijn + verwante verhaalprocedures zijn toepasselijk > Regeling is last-minute-haastwerk met hiaten en contradicties 12/14/2021 18
Belgische indieningstermijnen • Ook Belgische indieningstermijnen voor kandidaatstellingen en offertes zijn nu netto-termijnen • Zowel dag van verzending als uiterste dag van indiening tellen niet mee 12/14/2021 19
Informatie boven 67. 000 euro (goed te keuren opdrachtbedrag – toepasselijk op alle gunningsprocedures) • Na selectiebeslissing (bij tweestapsprocedure): > Elke niet-geselecteerde kandidaat ontvangt: § Motivering van zijn niet-selectie § Volledige selectiebeslissing in geval van selectiebeperking 12/14/2021 20
Informatie boven 67. 000 euro • Na gunningsbeslissing (alle opdrachten) ontvangt per fax of e-mail + aangetekende brief: Ø Elke niet-geselecteerde inschrijver: motivering van zijn niet-selectie Ø Elke inschrijver met onregelmatige offerte: motivering van zijn wering Ø Elke inschrijver met niet-gekozen offerte + gekozen inschrijver: volledige gunningsbeslissing > Indien wachttermijn: exacte duur vermelden 12/14/2021 21
Informatie boven 67. 000 euro • Na beslissing tot niet-plaatsing: > Alle betrokken kandidaten en inschrijvers ontvangen de beslissing • Bij elke informatie de vernietigingsmogelijkheid vermelden 12/14/2021 22
Informatie tot 67. 000 euro (goed te keuren opdrachtbedrag – toepasselijk op alle gunningsprocedures – behalve OPZB met aanvaarde factuur tot 5. 500 euro) • Na selectiebeslissing (in tweestapsprocedure): elke nietgeselecteerde kandidaat inlichten • Na gunningsbeslissing: elke inschrijver inlichten dat hij niet-geselecteerd is of zijn offerte onregelmatig is of niet gekozen is of gekozen is • Na beslissing tot niet-plaatsing: alle betrokken kandidaten of inschrijvers inlichten 12/14/2021 23
Informatie tot 67. 000 euro • Binnen 30 dagen na informatie kan men opvragen (binnen 15 dagen te versturen): Ø Elke niet-geselecteerde kandidaat of inschrijver: motivering van zijn niet-selectie Ø Elke inschrijver met geweerde offerte: motivering van zijn wering Ø Elke inschrijver met niet-gekozen offerte + begunstigde: volledige gunningsbeslissing Ø Elke betrokken kandidaat of inschrijver: beslissing tot niet-plaatsing 12/14/2021 24
Informatie – Uitzonderingen • Bepaalde gegevens niet meedelen als openbaar maken ervan: Ø Toepassing van een wet zou belemmeren Ø In strijd zou zijn met openbaar belang Ø Nadelig zou zijn voor rechtmatige commerciële belangen van overheids- of particuliere bedrijven Ø Eerlijke mededinging tussen bedrijven zou kunnen schaden > Raming + individuele prijzen (ev. onleesbaar maken) 12/14/2021 25
Wachttermijn • Termijn van non-actie tussen gunning en sluiting • Wachttermijn is verplicht: Ø Opdrachten voor leveringen en diensten: vanaf Europese drempel Ø Opdrachten voor werken: vanaf helft van Europese drempel • Vrijwillige wachttermijn daarbuiten mogelijk 12/14/2021 26
Wachttermijn • In vorige gevallen is wachttermijn niet verplicht: Ø Als gekozen inschrijver enige betrokken inschrijver is en er geen betrokken kandidaten zijn Ø Opdrachten voor diensten van bijlage 2 B Wet Ø Opdrachten gegund via OPZB • Wachttermijn duurt 15 dagen > Maar i. g. v. schorsingsvordering opdracht niet sluiten tot verhaalinstantie uitspraak heeft gedaan ! 12/14/2021 27
Wachttermijn – Gestanddoeningstermijn offertes • Wachttermijn schorst gestanddoeningstermijn (indien toepasselijk) • Schorsing eindigt: § Na wachttermijn als er geen schorsingsvordering is § Na uitspraak verhaalinstantie over schorsingsvordering § Alleszins na 45 dagen na informatie over gunningsbeslissing 12/14/2021 28
Wachttermijn – Schorsing • Als verhaalinstantie gunning schorst = automatische schorsing uitvoering opdracht (gesloten met miskenning van wachttermijn) • Bevel tot stopzetting aan begunstigde • Automatische opheffing schorsing indien geen verdere verhaalprocedures > Schorsing niet toepasselijk bij vrijwillige wachttermijn 12/14/2021 29
Sluiting • Sluiting = overeenkomst is onaantastbaar door verhaalprocedures • Uitzondering bij Europees regime RBW: Ø Als wachttermijn miskend is + verhaalinstantie gunning schorst (= automatische schorsing opdracht) Ø Als verhaalinstantie onverbindendverklaring van opdracht uitspreekt 12/14/2021 30
Verhaalprocedures • Geen nieuw gegeven • RBW codificeert oude en nieuwe verhaalprocedures bij overheidsopdrachten • RBW incorporeert dit geheel in huidige Wet 24. 12. 1993 • Inzake verhaalinstanties geen definitieve oplossing 12/14/2021 31
Verhaalprocedures – Vernietiging • Vernietiging gemotiveerde beslissingen • Op verzoek van elke benadeelde belanghebbende • Beslissingen die: Ø Ofwel berusten op discriminerende specificaties Ø Ofwel een machtsafwending inhouden Ø Ofwel een inbreuk vormen op gunningsregelgeving, algemene rechtsbeginselen of opdrachtdocumenten 12/14/2021 32
Verhaalprocedures – Schorsing • Schorsing en voorlopige maatregelen > Voor dezelfde beslissingen als bij vernietiging • Verhaalinstantie kan: Ø Beslissingen schorsen Ø Voorlopige maatregelen bevelen om schending teniet te doen of belangenschade te voorkomen Ø Dwangsommen opleggen • Verhaalinstantie doet aan belangenafweging 12/14/2021 33
Verhaalprocedures – Schadevergoeding • Schadevergoeding > Voor dezelfde beslissingen als bij vernietiging (als ze de sluiting van de opdracht voorafgaan) • Als verhaalinstantie bewezen acht: Ø De schade Ø De aangevoerde schending Ø Het oorzakelijk verband tussen beide 12/14/2021 34
Verhaalprocedures – Onverbindendverklaring • Uitsluitend bij Europees regime RBW • Op verzoek van elke belanghebbende • Verhaalinstantie kan gesloten opdracht onverbindend (= nietig) verklaren als er: Ø Ofwel geen voorafgaande Europese bekendmaking gebeurd is (terwijl die verplicht is) > Voor opdrachten voor werken “tussen drempels” betreft het een Belgische bekendmaking 12/14/2021 35
Verhaalprocedures – Onverbindendverklaring Ø Ofwel geen wachttermijn nageleefd is of uitspraak verhaalinstantie over schorsing niet afgewacht is En daardoor een schorsingsvordering niet meer mogelijk was of niet kon worden voleindigd En kans om opdracht te krijgen nadelig is beïnvloed door nog een andere schending van gunningsregelgeving 12/14/2021 36
Verhaalprocedures – Onverbindendverklaring – Ex ante • Onverbindendverklaring is niet toepasselijk als: Ø Er geen voorafgaande Europese bekendmaking gebeurd is (ook als men ze niet verplicht acht) Ø En er vóór de sluiting van de opdracht een Europese bekendmaking van vrijwillige transparantie ex ante wordt gepubliceerd • Daarna wachttermijn van 10 dagen 12/14/2021 37
Verhaalprocedures – Onverbindendverklaring – Gevolg • Als de verhaalinstantie beslist tot onverbindendverklaring moet ze: Ø Hetzij alle contractuele verbintenissen met terugwerkende kracht vernietigen Ø Hetzij de werking van de vernietiging beperken tot de nog uit te voeren verbintenissen > Dan legt ze bovendien een boete op als alternatieve sanctie 12/14/2021 38
Verhaalprocedures – Niet-onverbindendverklaring • • Ondanks een onwettige sluiting kan de verhaalinstantie beslissen tot nietonverbindendverklaring Enkel in geval van noodzakelijkheid door dwingende redenen van algemeen belang > Economische belangen gelden alleen in extreme situaties • Dan legt ze alternatieve sancties op 12/14/2021 39
Verhaalprocedures – Alternatieve sancties • Uitsluitend bij Europees regime RBW • Ambtshalve opgelegd door verhaalinstantie of op verzoek van elke belanghebbende • Voorwaarden: – Ze moeten doeltreffend, evenredig en afschrikkend zijn – Te bepalen op grond van alle relevante factoren – Schadevergoeding komt niet in aanmerking 12/14/2021 40
Verhaalprocedures – Alternatieve sancties • Twee soorten alternatieve sancties: Ø De looptijd van de opdracht inkorten Ø Het opleggen van een boete: § De boete bedraagt maximum 15 % van het gegunde opdrachtbedrag zonder BTW § Ze wordt gestort aan de Schatkist 12/14/2021 41
Verhaalprocedures – Alternatieve sancties • Elke belanghebbende kan de verhaalinstantie verzoeken om een alternatieve sanctie Als de sluiting gebeurd is zonder de wachttermijn geheel na te leven En dit geen beletsel vormde om een schorsingsvordering in te stellen En kans om opdracht te krijgen niet nadelig beïnvloed is door nog een andere schending van gunningsregelgeving > Absurdistan in Finland ? 12/14/2021 42
Verhaalprocedures – Verhaaltermijnen • Verhaalprocedures in te stellen binnen vaste termijnen vanaf bekendmaking, kennisgeving of kennisneming van rechtshandeling Ø Vernietiging: 60 dagen Ø Schorsing: 15 dagen (10 dagen bij ex ante) Ø Schadevergoeding: 5 jaar Ø Onverbindendverklaring: 6 maanden na sluiting of 30 dagen na bekendmaking gegunde opdracht Ø Alternatieve sancties: 6 maanden 12/14/2021 43
Verhaalprocedures – Verhaalinstanties • Verhaalinstanties zijn: Ø Raad van State voor vernietiging Ø Raad van State (UDN) voor schorsing en voorlopige maatregelen > Rv. S deelt vordering onmiddellijk mee aan overheid Ø Gewone rechter voor andere verhaalprocedures • Bij tergende en roekeloze verhaalprocedure is schadevergoeding ten laste van verzoeker mogelijk > Maximum 5% van gegunde opdrachtbedrag 12/14/2021 44
- Slides: 44