Otlama Davran Koyun ve keiler meradan engebeli ve

Otlama Davranışı üKoyun ve keçiler meradan, engebeli ve kurak bölgelerdeki bitki örtüsünden en iyi yararlanabilecek vasıflarda var edilmişlerdir. ü Ağız yapısı, ü Vücut büyüklüğü, ü Yürüme yeteneği, ü Vücut örtüsü, ü Otlama davranışı ü Adaptasyon yetenekleri

Otlama Davranışı ü Meralarımız iklim durumuna ve otlayan hayvan sayısı ve süresine bağlı olarak bitki vejetasyonu ve bitki deseni bakımından değişiklik göstermektedir. ü Otlatmanın merayı tahrip etmeyecek ve hayvanların en iyi istifade edecekleri şekilde yapılabilmesi için bazı teknik kurallar vardır. ü Bu kurallara otlatma yönetimi denir. Bu otlatma yöntemi hayvan türüne, iklim durumuna, meradaki bitki vejatasyonuna ve bitki desenine göre belitlenmektedir. ü

Otlama Davranışı ü Küçükbaş hayvanlar otlarken vejatasyondaki ot türlerinin büyük çoğunluğunu tüketmektedirler. ü Ot tüketiminde bazılarını severek tüketirken, bazılarının tüketimi ise sevdikleri otların var olup olmamasına ve vejetasyondaki durumuna bağlıdır. ü Otlarken otların genç sürgünleri, taze yaprakları ilk tercihtir. Bu nedenle merada hızlı bir şekilde otların tepesini yiyerek ilerlerler. ü Yapılan bir çalışmada meradaki 618 ot türünden 449’u koyunlar tarafından sürekli olarak tercih edildiği, 37 adedini bazen yendiği ve 137’sinin ise hiç tüketmedikleri tespit edilmiştir.

Otlama Davranışı ü Bu özellikleri nedeni ile sığırlar tarafından otlatılan meraların bitki örtüsünün değerlendirilmesinde koyun ve keçiler mera ıslahında kullanılabilirler. ü Genç sürgün, taze yaprak ve çiçeklerin bulunmadığı durumlarda otları 2. 5 cm kadar dipten otlamaktadırlar. ü Dişlerinin kesici olması nedeni ile otları kökünden koparmayıp üst kısmından keserek tüketirler. ü ancak bu şekilde tüketilen otlarda yapraklar yok denecek kadar az olduğundan bu otların gelişmesi zordur. üAşırı otlatmadan kaçınılmalıdır.

Otlama Davranışı ü Küçükbaş hayvanlar hareketli, bir yerde durup otlamayı sevmeyen hayvanlardır. ü Keçi ve koyunlar engebeli alanlarda rahatlıkla otlayabilirler. ü Uzun süre otlamaktadırlar 6 -7 saat. ü Uzun yol ve otlatma süresi uzunluğu enerji kaybıdır. Bu et ve süt verimini düşürür. ü sürü halinde otlamak isterler. ü Günün sıcak saatlerinde otlamaktan hoşlanmazlar.

Otlama Davranışı ü En çok taze, körpe otları yeğlerler ve öncelikle bitkinin yapraklı uç kısımlarını, genç sürgünlerini otlarlar. Ancak seçici değildirler. Tüm otsu bitkileri yiyebilirler. ü Avrupa’da yapılan bir çalışmada, 576 bitki türünden 449 adedini severek yedikleri saptanmıştır. üOtları diş ve damakları aracılığı ile oldukça derinden (1. 5 -2 cm’ye kadar) koparırlar. Bu nedenle, sürekli keçi-koyun otlatılan alanlar çabuk bozulurlar. üTırmanma eğilimi yüksek hayvanlardır.

Otlama Davranışı üEkşi, tatlı ve acıya karşı duyarlı, ancak dayanıklıdırlar. üKurak geçen yıllarda, otsu bitkilerin yetersiz olduğu ortamlarda selülozca zengin (diken-çalı) odunsu yapılı kaba yemlerden de yüksek oranda yararlanırlar. ü Keçilerin odunsu bitkilere yönelmesi mevsimlere göre değişir. ü Yedikleri yemlerde ilkbaharda % 62, yazın % 50, sonbaharda % 79 ve kışın ise % 88 oranında odunsu bitkiler bulunur.

Otlama Davranışı üSıcak ve susuzluğa koyundan daha dayanıklıdır. ü • Soğuk ve neme karşı duyarlıdır. üDoğal yetişme sıcaklığı 0 -29°C’dir. ü • Çevik ve hareketli hayvanlardır. Bu nedenle, engebeli alanlarda rahatça gezebilir ve uzun yola (otlayarak 8 -10 km/gün) dayanabilir. ü • Sürü halinde dolaşmaya isteklidir. ü Birbirleriyle geçimsiz hayvanlardır. ü • Yemden yeme geçerken çabuk uyum sağlayamazlar. Zorlanırsa sindirim bozuklukları olur.

Otlama Davranışı ü Küçükbaş hayvanların yararlandıkları doğal yem kaynakları, meralar, yaylalar, tali meralar ve ormanlardır. Ayrıca keçiler fundalık ve çalılardan da yararlanırlar. ü meralar doğal olarak kendiliğinden yada yapay olarak oluşturulmaktadır. ü doğal meralar; orman sınırları dışında bulunan, bölgenin ekolojik koşullarına göre doğal bitki örtüsü içeren otlatma alanlarıdır. ü bitki örtüsü olarak çimenler (buğdaygiller), baklagiller ve diğer otsu bitkiler bulunur.

Otlama Davranışı ü Doğal meralar belirli ilkelere göre değerlendirilirse Kültür meraları, kendi haline bırakılırsa Hali meralar olarak isimlendirilirler. ü Yapay meralar; insan tarafından belirli amaçlar için tohum kullanılarak oluşturulan verimli, ancak masraf gerektiren otlatma alanlarıdır. ü Denetimsiz ve düzensiz kullanılmaları bunları da hali meralara dönüştürür. ü Orman meraları orman sınırları içinde bulunan, doğal otsu bitkilerin oluşturduğu otlama alanlarıdır.

Otlama Davranışı üOrman meraları bulundukları yere göre; § Orman alt sınırı, § Orman içi, § Orman Altı, Orman üst sınırı meraları olarak isimlendirilmektedirler. ü orman meralarında gölgeye dayanıklı ot türleri bulunur. Zararlı ve zehirli bitkiler de içermektedir.

Otlama Davranışı ü Yaylalar (dağ otlakları) dağ sıraları üzerinde bulunan düz alanlardır. Yükseklikleri 500 metreden başlar. Ova meraların kuru dönemde bulundukları yaz aylarında otlatılarak değerlendirilirler. ü Yaylalar yüksekli durumlarına göre; ü Alçak yaylalar; yükseklikleri 900 -1200 m kadardır. Mayıs ayında otlatmaya açılır. Bitki örtüsü taban meralardan pek farklılık göstermez. 140 -160 gün otlatma süresi vardır ve 70150 kg/da ot verebilirler. üEge, Akdeniz, Marmara, Trakya bölgelerindeki koyun keçi yetiştiriciliğinde önemli bir yeri vardır.

Otlama Davranışı ü Orta yaylalar; yükseklikleri 1200 -1600 m kadardır. Haziran ayında otlatmaya açılır. Bitki örtüsü içerisinde baklagillerin oranı azdır. Maydanozgiller ve buğdaygiller bulunur. 120 -140 gün otlatma süresi vardır ve 45 -75 kg/da ot verebilirler. üOrta Anadolu bölgesindeki koyun ve keçilerin beslenmesinde önemli bir yeri vardır.

Otlama Davranışı ü Yüksek yaylalar; yükseklikleri 1600 metreden fazla olan düzlüklerdir. Taziran ayında otlatmaya açılır. Bitki örtüsü içerisinde besin değeri yüksek, bol yapraklı ve kokulu çiçekli bitkiler bulunur. 60 -80 gün otlatma süresi vardır ve 20 -45 kg/da ot verebilirler. üDoğu Anadolu bölgesinde koyun keçi yetiştiriciliğinde önemli bir otlatma alanıdır.

Otlama Davranışı ü Tali otlaklar; tarla alanlarında, kültür bitkilerinin bulunmadığı dönemlerde kendiliğinden yetişen otsu bitkilerin oluşturduğu, otlatılarak değerlendirilen ve Türkiye genelinde yılda 3. 5 -4 milyon ton kaba yem üretebilen alanları ifade etmektedir. üNadas otlakları; üAnız otlakları ü Halaza otlakları; hasat öncesi ve sonrası dökülen tahılların sonradan gölge tavı ya da yağış ile çimlenip yeşil örtü oluşturmaları ile meydana gelen bitki örtüsünü ifade etmektedir. Yeni ekim yapmadan bu örtü özellikle küçükbaş hayvanlar tarafından otlatılır.

Otlama Davranışı ü Ormanlar; ormanların önemli yem kaynaklarıdır. ü Gençleştirme alanlarındaki bitkileri tüketirler, genç yaprak ve yapraklı dalları değerlendirirler. üGençleştirme alanlarının değerlendirilmesi; gençleştirme amacı ile fidan dikilen alanlardır. Kotrolsüz otlatma ve %96 -97’si küçükbaş hayvanlar tarafından tahrip edilmektedir. üYaprak ve yapraklı dalların yem olarak kullanılması; Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da ağaç yaprakları ve yapraklı dallar önemli bir yem kaynağıdır. İğde, Akasya, harnup, Gladiçya, dut, ardıç, alıç, meşe, pelit, taflan vs

Otlama Davranışı ü Hayvanların otlatılması; ü İyi otlatma -Kötü otlatma - Çoban üHayvanların otlağa hazırlanması üHayvanlar gözden geçirilir, tırnak, zayıf, ergin, toklu, kuzu gruplandırılır üOtlatma öncesi ilaç ve aşılama üBeslenme şeklindeki değişikliklere kademeli geçişler üMera durumu dikkate alınmalı, çiğ, merada su, yollarda biriken pis sular vs

Mera Otlama Kuralları ü Meradan uzun süre yaralanma hedeflenmeli; üMera yönetimi=mera amenajmanı üOtlatma mevsimine uyma üKritik dönemler; üİlkbahar, yaz, sonbahar ve kışa giriş üOtlatma olgunluk evresi üBitki boylarına bakılarak (>120, 20 cm, 60 -, 120 cm 15 cm, 60>, 7. 5 -10 cm) üMera dışındaki bitkilere bakılarak (indikatör bitkiler) üKiraz elma ağaçlarının çiçeklenmesi, incir ağaçlarının yapraklanmaya başlaması durumunda mera bitkileri 10 -15 cm otlatma olgunluğuna ulaşmaktadırlar.

Mera Otlama Kuralları üOtlatma mevsimi; Mera yem bitkilerinin otlatma olgunluğuna ulaştıkları (ilkbahar kritik dönmi sonu) tarih ile otlatmaya son verilmesi gereken (sonbahar kritik dönemi başı) tarih arasındaki dönemi içermektedir. üOtlatma kapasitesine uyma üOtlatma kapasitesi belirli genişlikteki bir merada belirli uzunluktaki bir otlatma mevsiminde uzun yıllar bitki örtüsü , toprak ve diğer doğal kaynaklara sürekli bir zarar vermeden otlatılabilecen en fazla hayvan sayısını ifade etmektedir.

Mera Otlama Kuralları üOtlatma kapasitesi bakımından Türkiye meralarının verimleri dikkate alındığında bir otlatma mevsiminde bir koyun için genellikle 6 dekarlık bir alan düşmektedir. üBu alan ilk bahar dönemi için 3 dekar olabilir. Her 23 yılda bir meraların otlatma kapasitesi yeniden belirlenmelidir.

Mera Otlama Kuralları üOtlatma kapasitesi ü 1 - Meranın ürettiği yem miktarına göre ü 1. 1 x 1. 1 m genişliğinde ve 80 cm yüksekliğinde tel kafes otlatma mevsiminin başından sonuna kadar meranın değişik yerlerine konmakta, ü Vejetatif gelişimini tamamlayan bitkiler 1 m 2 lik alandan toprak yüzeyinden biçilip tartılır ve 1000 ile çarpılarak 1 dekarlık mera alanının verimi belirlenir. ü Meranın kapasitesinin tamamı hayvanlar tarafından değerlendrilmemektedir. Ve buna müsaade edilmemelidir. Bu bölgelere göre %50 -80 arasında değişmektedir. Kapasite de buna göre belirlenir.

Mera Otlama Kuralları üOtlatma kapasitesi üOK= [Mera Genişliği (da)x Yaralanılabilir Yem (kg/da)] / [Günlük Yem Gereksinimi x Otlatma Günü Sayısı] ü Günlük yem gereksinimi sığır için 25 kg, ü koyun-keçi için 4 kg yeşil ot üYararlanılabilir yem bir dekarlık mera alanının ürettiği yeşil otun (kg) yaklaşık %50’si

Mera Otlama Kuralları ü 2 - Hayvan otlatılarak Otlatma kapasitesinin belirlenmesi üMera bitki örtüsünün %50’si hayvanlarca otlatılır. Meranın belirli bölgelerine otlamaya başlamadan önce tel kafesler konur. Kafes içinde ve otlatılan eşit genişlikteki alanlardan ot örnekleri alınıp kurutulur. Tartılır. ü Otlanan yem miktarı= Kafes içi verim- otlatılan alan verimi ile belirlenir. ü Otlanan yem miktarı kafes içi verimin yarısından fazla ise ağır otlatma, yarısına eşit ise uygun, az ise hafif otlatma yapılmış demektir.

Mera Otlama Kuralları üBir örnek otlatma üÇobanla otlatma üÇobansız otlatma, üSürekli otlatma, üAda otlatma sistemi meranın etrafı su ile sınırlandırılmıştır. üUygun hayvan türü ile otlatma ü Mera bitki örtüsü uygun hayvan türü ile otlatılırsa en iyi değerlendirilmiş olur.