OSMANLI MPARATORLUU Osmanllar Ouzlarn Bozok koluna bal Kay

OSMANLI İMPARATORLUĞU Osmanlılar Oğuzların Bozok koluna bağlı Kayı boyundandır. ØSelçuklu Devleti , 1243 yılında Moğalllarla yenilmiştir. ØSelçuklu Devletinin yıkılmasıyla beylikler ortaya çıkmıştır. ØBu beyliklerden biride uç beyliği OSMANLIDIR. ØOsmanlı Devleti dünyanın en uzun ömürlü devletidir. ØOsmanlı sömürgeci bir devlet olmamıştır. Ø 1

OSMANLI DEVİR POLİTİKALARI Ø Ø Ø KURULUŞ DEVRİ(1299 -1453) YÜKSELME DEVRİ(1453 -1579) DURAKLAMA DEVRİ(1579 -1699) GERİLEME DEVRİ(1699 -1792) DAĞILMA DEVRİ(1792 -1922) 2

KURULUŞ DEVRİ (1299 -1453) Ø Ø Ø Fetih Cihad Örgütlenme Anadolu Türk birliğini sağlamak Anadolu Siyasi birliğini sağlamak Ahilerin desteğini almak 3

KURULUŞ DEVRİ PADİŞAHLARI Ø Ø Ø OSMAN BEY DÖNEMİ(1281 -1324) ORHAN BEY DÖNEMİ(1324 -1362) I. MURAT DÖNEMİ(1362 -1389) I. BAYEZİD DÖNEMİ(1389 -1402) I. MEHMET ÇELEBİ DÖNEMİ(1413 -1421) II. MURAT DÖNEMİ(1421 -1451) 4

OSMAN BEY(1281 -1324) Ø Ø Ø Osmanlı Devleti’nin kurucusudur devlete adını vermiştir. , Söğüt ve çevresi osmanlının kurulduğu yerdir. Coğrafi konum etkisiyle Bizans’tan Karacahisar’ı almıştır. Ahilerin desteğini almıştır Bizans tekfurlarından Yarhisar, İnegöl ve Bilecik’i almıştır. Başkenti Söğüt’ten Bilecik’e taşımıştır. 5

ORHAN BEY(1324 -1362) Ø Ø Ø Osman Bey’in kurduğu beyliği devlet haline getirmiştir. Komşu Türkmen beyliklerinin topraklarında genişlemeye başlamıştır. Karasi Beyliği’nin donanmasına ve komutanlarına sahip oldular. Osmanlı Bizans”ın taht kavgalarını önledi Bizans”ta hediye olarak Osmanlı”ya Çimpe kalesi”ni verdi. Bursa’yı ele geçirerek başkenti Bilecik’ten buraya taşıdı. 6

ORHAN BEY DÖNEMİ ÖRGÜTLENME Ø Ø Ø İlk kez Divan örgütü kurulmuştur. İlk kez Adli ve güvenlik örgütü oluşturulmuştur. İlk kez vezirlik oluşturulmuştur. Yaya ve Müsellem adında ilk düzenli ordu kurulmuştur. Gümüşten para bastırılmıştır. İznik’te ilk medrese açılmıştır. 7

I. MURAT DÖNEMİ(1362 -1389) Ø Ø Ø I. Murat Balkan fetihlerini hızla sürdürdü. 1363’te Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen Bizans Bulgar ordusunu yendi. Edirne Osmanlıların eline geçti. Kısa bir süre sonra Haçlı Ordusunu Sırp Sındığı Savaşı’nda yenilgiye uğrattı. Osmanlılar Bulgaristan’ı Sırbistan’ı ve Yunanistan’ı ele geçirmiştir. XIV. YY sonlarında Osmanlı sınırı Tuna’ya ve Belgrad’a dayanmıştır. 8

Ø Ø Ø Avrupa devletlerini Osmanlı ilerlemesini durdurma çabaları I. Kosava (1389) , Niğbolu (1396), Varna (1444), II. Kosava (1448) savaşları ile kırıldı. Arnavutluk dışında Balkanların çoğu Osmanlıya geçti. Germiyanoğlu Süleyman Şah’ın kızı ile I. Murad’ın oğlu Bayezid evlendi. Germiyanoğlu çeyiz olarak Tavşanlı, Emet, Simav, Gediz’i Osmanlı’ya verdi. Hamit oğulları Beyliği’nden Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Karaağaç, Seydişehir’i 1374’te satın aldı. Karamanoğulları Beyliği ile sınır durumuna geldiler. 9

I. YILDIRIM BAYEZID DÖNEMİ (1389 -1402) Ø Ø Ø Bu dönemde Anadolu Türk birliği sağlandı. Osmanlıların bu kadar güçlenmesi Timur’u korkuttu. Batısında böylesine güçlü bir devlet bırakmak istemeyen Timur Karakoyunlu ve Celayirli hükümdarlarını Osmanlıya sığınmasını bahane ederek Osmanlıya savaş açtı. Timur ile Bayezid Çubuk Ovası’nda savaştı. Tarihe Ankara Savaşı olarak geçen bu savaşta Bayezid ağır bir yenilgiye uğradı. Timur, devleti Bayezid’ın oğullarına paylaştırdı. I. Mehmet Dönemi’ne kadar onbir yıl süreyle Fetret Devri başladı. 10

I. MEHMET ÇELEBİ DÖNEMİ (1413 -1421) Ø Ø Ø Fetret Devri adı verilen bu dönemde Mehmet Çelebi kardeşlerini yenerek tahta geçti. Bu yüzden Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu denir. Mehmet Çelebi Anadolu Türk Birliği’ni büyük ölçüde yeniden sağladı. Venediklilerle yapılan ilk deniz başarısızlıkla sonuçlandı. Ancak Osmanlı donanmasının güçlü olduğu görülmüştür. 11

II. MURAT DÖNEMİ (1421 -1451) Ø Ø Ø Germiyan ve Menteşe Beylikleri’ni tamamen ortadan kaldırmıştır. İstanbul’u kuşatmış ama başarılı olamamıştır. Macarlarla Edirne Segedin Antlaşması(1444) imzalamıştır. Macarların kurduğu haçlı ordusuyla Varna Savaşını yapmıştır. Haçlı ordusu bozguna uğratılmıştır. İntikam için Haçlılar II. Kosava Savaşı’nı(1448) yapmış ve yenilmiştirler. 12

YÜKSELME DEVRİ(1453 -1699) Ø Ø Ø Fetih Cihad Örgütlenme Evrensel İmparatorluk olmak Ticaret yollarının denetimini sağlamak Avrupa Hıristiyan birliğini bölmek 13

YÜKSELME DEVRİ PADİŞAHLARI Ø II. MEHMED DÖNEMİ(1451 -1481) Ø II. BAYAZİD DÖNEMİ(1481 -1512) Ø I. SELİM(YAVUZ)DÖNEMİ(1512 -1520) Ø KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ(1520 -1566) 14

II. MEHMED DÖNEMİ(1451 -1481) Ø Ø Ø II. Murat’ın vefatından sonra II. Mehmed hükümdar olmuştur. İstanbul’u fethedecek olan bu padişaha fetihten sonra “Fatih” ünvanı verilmiştir. İstanbul Bayezid, Çelebi Mehmet ve II. Murat tarafından kuşatılmıştır. Fakat allınamamıştır II. Mehmed 29 Mayıs 1453’te İstanbul’u kuşatmıştır. 15

İSTANBUL’UN FETHİNİN NEDENLERİ Ø SİYASİ NEDENLERİ Ø EKONOMİK NEDENLERİ Ø DİNİ NEDENLERİ 16

SİYASİ NEDENLERİ Ø Ø Ø İstanbul Ortodoks dünyasının merkezi olmasından dolayı dışardan yardım alması Osmanlı toprak bütünlüğünü sağlanmak istenmesi Bizans’ın Haçlıların Osmanlı aleyhine kışkırtması Bizans’ın Osmanlı aleyhinde Türk beylikleri kışkırtması Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini kullanarak, Osmanlı Devleti’ni rahatsız etmesi 17

EKONOMİK NEDENLERİ Ø Ø Karadeniz ticaretini ele geçirilmek istenmesi. İpek Yolu’na(Baharat Yolu) egemen olmak istenmesi. Boğaz’ı ele geçirerek Akdeniz ticaretini canlandırmak. Boğaz’dan alınan gümrük vergilerine hakim olmak. 18

DİNİ NEDENLERİ Ø Ø Hz. Muhammed(sav)’in İstanbul’u alacak komutan ve askerleri övmüş olması (Tarihi bir olayın maddi nedenleri olduğu kadar, manevi nedenleri olduğunun ispatıdır. ) Ortodoks dünyasına egemen olmak istenmesi İslam dünyası üzerinde üstünlük kurmak istenmesi 19

FETİH HAZIRLIKLARI Ø Ø Ø 400 parçalık büyük bir donanma hazırlandı. Edirne ve surların önünde büyük toplar döktürülmüş. Rumeli’ye ordu gönderilerek Haçlı yardımları önlenmeye çalışılmış. Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı yaptırılır. İstanbul’a yakın Vize ve Silivri Kaleleri alınır. Gemileri karadan Haliç’e indirmek için kızaklar hazırlatmıştır. 20

FETİH Ø Ø 6 Nisan 1453’te kuşatma başlamıştır. Bizanslılarla kara ve deniz mücadelesi yapılmıştır. Kuşatmanın 15. gününde 72 parça gemi Kasımpaşa sırtlarından karadan kızaklarla denize indirilmiştir. İstanbul 29 Mayıs 1453’te feth edilmiş ve başkent yapılmıştır. 21

İSTANBUL FETHİNİN SONUÇLARI Ø TÜRK TARİHİ AÇISINDAN Ø DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN 22

TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI Ø Ø Ø Kuruluş Devri bitmiş; Yükselme Devri başlamıştır. Osmanlı toprak bütünlüğü sağlanmıştır. Boğazlar Osmanlı denetimine girmiştir. Osmanlı Devleti imparatorluk haline gelmiştir. Karadeniz ticaret yolu Osmanlıların eline geçmiştir. İstanbul ebedi başkent haline getirilmiştir. 23

DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI Ø Ø Ø Orta Çağ sona ermiş; Yeni Çağ başlamıştır. Bizans tarihe karışmıştır. İpek Yolu’nun Osmanlılara geçmesi Coğrafi Keşiflere neden olmuştur. Surları yıkabilecek topların kullanılması Avrupa’da feodalitenin yıkılmasında etkili olmuştur. Ortodoksların Türk himayesine girmesi Hıristiyan birliğini önlemiştir. Bizans’tan giden bilim adamları Avrupa’da Rönesans’ı başlatmışlardır. 24

DİĞER SİYASİ GELİŞMELER Ø ANADOLU’DAKİ DEĞİŞMELER Ø DENİZLERDEKİ GELİŞMELER 25

ANADOLU’DAKİ GELİŞMELER Ø Cenevizlilerden Amasra alınmıştır. Ø Candaroğullarından Sinop alınmıştır. DENİZLERDEKİ GELİŞMELER Ø Ø Ø Trabzon Rum İmparatorluğuna son verilmiştir. Ø Ø Akkoyunlu Devleti ile Otlukbeli Savaşı yapılmıştır. Ø Ø Kırım Hanlığı alınmıştır. Karamanoğulları ele geçirilmiştir. Ø Ø İmroz, Taşoz, Bozcuada, Semadirek, Limni, Midilli, Eğriboz alınmıştır. Zenta, Kefolanya ve Ayamavra adaları alınmıştır. İtalya’da bulunan Otranta ele geçirilmiştir. Mora alınmıştır. Uzun Hasan Otlukbeli’nde yenilmiştir. 26

II. BAYEZİD DÖNEMİ (1481 -1512) Ø Ø Ø Taht kavgasına girişen kardeşi Şehzade Cem’i Gedik Ahmet Paşa’nın desteğiyle yendi. Kardeşini yendikten sonra tahta geçti. Şehzade Cem, Rodos şövalyelerine sığınmak zorunda kaldı. Cem’i ve Karamanoğulları’nın kalıntılarını destekleyen Memluklarla savaştı. Bu savaşlar genellikle Osmanlının yenilgisiyle sonuçlandı. Venedik’ten Modon, Koron, Navarin, İnebahtı Limanlarını kazandırdı. 27

I. SELİM(YAVUZ)DÖNEMİ -1520) Ø Ø Ø (1512 Yavuz kardeşleri Ahmet ve Korkut’u yenerek tahtı garanti altına aldı. Daha sonra Osmanlı Devleti için tehlike oluşturan Doğu’ya yöneldi. Yavuz Şah İsmail’e karşı Çaldıran’da kazandığı zaferden sonra Tebriz’e kadar ilerledi. Dulkadiroğulları’nı Turnadağ Savaşı’nda(1515) yenmiştir. Böylece Anadolu Türk birliği kesin olarak sağlandı. Turnadağ Savaşı ile Tebriz ve Azerbeycan ele geçirildi. 28

MISIR SEFERİ VE DOĞU’YA YÖNELİŞ Ø Ø Ø Halifeliği ele geçirmek ve İslam birliğini kurmak. Hicaz su yolları sorunun sürmesi Memlüklerin Osmanlıların iç işlerine karışması Mısır’ın zenginliği bu seferin yapılmasına olan nedenlerdendir. Mercidabık(1516) ve Ridaniye(1517) Savaşları’nda Memlükleri yenmiştir. 29

MISIR SEFERİ VE DOĞUYA YÖNELİŞİN SONUÇLARI Ø Ø Ø Suriye, Filistin ve Mısır Osmanlıya geçti. Türk İslam Dünyasının lideri Osmanlı oldu. Hicaz Emiri, bazı kutsal emanetleri Osmanlı’ya gönderdi. Halifelik Osmanlı’ya geçti. Alınan ganimetler ile Osmanlı hazinesi zenginleşmiştir. Baharat Yolu’nun denetimi Osmanlı’ya geçti. 30

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ (1520 -1566) Ø Ø Ø Osmanlı Devleti’nde en uygun koşullarda tahta çıkan Osmanlı padişahıdır. Çünkü: Babası kendisine ağzına kadar dolu bir hazine bıraktı. Başka kardeşi olmadığı için taht mücadelesine girmeden tahta oturdu. Devlet düzenini sağlanması yönünde bir çok kanun düzenlediği için kendisine KANUNİ ünvanı verildi. Daha önce II. Murat , Fatih ve II. Bayezid tarafından üç defa kuşatıldığı halde alınamayan Belgrad’ı Kanuni almıştır. Macaristanla Mohaç Savaş’ı yapıldı ve Macaristan ağır bir yenilgiye uğratıldı. 31

KANUNİ DEVRİ Ø BATIDAKİ GELİŞMELER Ø DOĞUDAKİ GELİŞMELER Ø DENİZDEKİ GELİŞMELER 32

KANUNİ’NİN BATIDAKİ GELİŞMELERİ Ø Ø Ø Viyana’yı kuşatan Ferdinand İstanbul’a bir elçi göndererek Macar Kralı olarak tanınmak istemiş ve Budin’i kuşatmıştır. Kanuni bunun üzerine Almanya Seferi’ne çıkmıştır. Almanya topraklarına girerek Avusturya ordularını kovalamıştır. Bunun üzerine Avusturyalılar barış istemiştir. Bu antlaşma İstanbul Antlaşmasıdır. (1533) Antlaşmanın sonucu Macaristan topraklarına karşı Avusturya 30 bin altın yıllık vergi ödeyecektir. Barış süresi Avusturya’nın isteğine bırakılacaktır. 33

KANUNİ’NİN DOĞUDAKİ GELİŞMELERİ Ø Ø Ø Ø Osmanlının batıya düzenlediği seferleri fırsat bilen İran: Doğu Anadolu Bölgesinde hak idda etmiş ve karışıklıklar çıkarmıştır. Kanuni bunun üzerine İran’a üç sefer düzenlemiştir. Irakeyn Seferi(1533 -1535) Bağdat ve Tebriz ele geçirildi. İran Seferi(1548)Van ve Gürcistan’daki bazı bölgeler ele geçirildi. Nahcivan Seferi(1555) Erivan, Nahcivan ve Karabağ ele geçirilmiştir. Bunun sonucunda İranla Amasya Antlaşması imzalanmıştır. İran Doğu Anadolu’daki isteklerinden vazgeçmiştir. 34

KANUNİ’NİN DENİZLERDEKİ GELİŞMELERİ Ø Ø Ø 1522’de Rodos Adası alınmıştır. 1533’te Barbaros Hayrettin Paşa Osmanlı hizmetine girmiştir. 1538’te Barbaros Paşa Preveze Deniz Savaş’ı ile Haçlı donanmasını bozguna uğratmıştır. 1551’de Trablusgarp ele geçirilmiştir. İspanyollardan Cerbe Adası alınmıştır. Hindistan üzerine dört sefer düzenlenmiş fakat fazla başarılı olunmamıştır. 35

OSMANLI’DA DEVLET YÖNETİMİ Ø Ø Osmanlı Devleti’nin başında padişah bulunurdu. İdarede bütün yetki padişahın ve dolayısıyla onu temsil eden divanın elinde idi. Divan-ı Hümayunun, bütün kamu görevlerini denetlemek, sefer ve savaş hazırlığına karar vermek yetkisi vardı. Ayrıca önemli iktisadi ve mali kanunları karara bağlamak gibi pek çok görevi vardı. 36

DEVLET YÖNETİMDEKİ KİŞİLER Ø Ø Ø Ø Osmanlıda en üst düzey padişah ve onu temsil eden Divan-ı Hümayundur. Divan-ı Hümayun: Padişah başkanlığında toplanan üst düzey devlet görevlilerinin devlet işlerini görüştükleri meclistir. Üyeleri: Sadrazam: Padişahın vekili olup devlet idaresinde büyük yetki sahibidir. Vezirler: Bakanlık ve valilik gibi önemli görevler yaparlar ve paşa ünvanı alırlar. Nişancı: Padişahın yazılarını onun imzası olan nişanını koymak ve tuğrasını çekmekle görevlidir. Bundan başka arazi kayıtlarını tutar. Defterdarlar: Osmanlı Devleti’nin mali işlerinden sorumludur. Kazasker: Kadı ve müderrislerin atama ve tayin işleriyle ordu görevlileri ve devleti ilgilendiren davalarına bakan görevlidir. 37

OSMANLI DEVLETİNDE ORDU Ø Ø Ø Osmanlı Devleti kendinden önceki devletlerin askeri teşkilatına benzer bir teşkilata sahiptir. Kuruluş yıllarından itibaren orduya büyük önem verdiler. İlk düzenli orduyu Orhan Bey kurdu. Yeni Çeri Ocağını I. Murat kurdu. İlk deniz donanmasını da yine Orhan Bey kurdu. 38

OSMANLI DEVLETİNDE ORDU-2 Ø 1)KARA KUVVETLERİ Ø A)EYALET ASKERLERİ Ø Ø a)Tımarlı Sipahiler b)Azaplar c)Akıncılar B)KAPI KULU ASKERLERİ Ø a)Kapı kulu Piyadeleri -Acemi Ocağı -Yeniçeri Ocağı -Cebeci Ocağı -Top Arabacıları Ocağı Ø b)Kapı kulu Süvarileri Ø Ø Ø -Sipahi -Silahtar -Sağ Garipler -Sol Garipler -Sağ Ulufeciler -Sol Ulufeciler Ø 2)DENİZ KUVETLERİ Ø Ø Ø 39

MEMLEKET YÖNETİMİ n n n Osmanlı İmparatorluğu Kuruluş devrinde Anadolu ve Rumeli olmak üzere iki eyalete ayrılmıştı. Eyaletler de kendi içinde birimlere ayrılıyordu. Eyalet-sancak-kaza-köy EYALET Başlarında Beylerbeyi denilen yöneticiler bulunuyordu. Kuruluş devrinde Anadolu eyaletinin merkezi Kütahya, Rumeli eyaletinin merkezi ise manastırdır. Yükselme Devrinde, fetihlere birlikte merkeze baplı eyaletlerinin sayısı çoğalmıştır. 40

1 n n n n n SANCAK Eyaletlere bağlı olarak kurulmuştur. Başında Sancak beyi denilen yöneticiler bulunuyordu. Şehzadeler ya da bölgeyi fetheden komutanlar sancak bey olarak atanırdı KAZA Sancaklara bağlı küçük birimlerdir. Başlarında Subaşı denilen komutanlar bulunurdu, hukuki davalara ise kadı bakardı. Kazaların yönetiminden Kadı sorumluydu. KÖY Kazalara bağlı en küçük birimlerdir. Güvenliğine tımarlı sipahiler, hukuki davalara ise kadılar tarafından tayin edilen naibler bakardı. 41

DEVLETİN BAŞLICA GELİRLERİ n n n Şer’i vergiler: İslam hukukunda belirlediği şekilde alınan vergidir. Öşür: Müslüman halktan alınan toprak vergisi , Haraç: Müslüman olmayan halktan alınan toprak vergisi, Cizye: Müslüman olmayanlardan askerlik yapmadıkları için alınan vergi (kadın, yaşlı ve çocuklardan alınmaz) Savaşta ele geçen ganimetler beşte biri, Gümrük, maden ve ormanlardan elde edilen gelirler. 42

* n n n Örfi vergiler: Devletin , maddi durumu iyi olmayanlar ve gerek gördükçe özellikle olağanüstü durumlarda alınan vergiler, Olağanüstü durumlarda alınan avarız vergisi , bağlı beylik ve devletlerden alınan vergiler de bu gruba giren vergilerdir. Bunların dışında para cezaları ve yapılan işlemler için alınan Rüsum ve hayvanlardan alınan Ağnam vergisi önemli gelir kaynaklarıdır. 43

DEVLETİN GİDERLERİ n Kapıkulu askerleri ve devlet memurlarının maaşları, n Saray masrafları, n Sefer ve savaş giderleri, n Bayındırlık ve imar işlerine harcanan paralar, 44

OSMANLIDA EĞİTİM n n Osmanlılarda ilmiye sınıfının başından Şeyhülislam bulunuyordu. Osmanlı Devletinde temel eğitim kurumları medreselerdir. Sıbyan mektepleri medrese öncesi eğitim yapılan kurumlardır. Cami, tekke, özel olarak saray okullarında ve konaklarda yapılan eğitim ve öğretim de vardı. Sıbyan ilkokul benzeri kurumlardı. 45

OSMANLIDA EKONOMİK VE SOSYAL HAYAT n n n Halkın büyük çoğunluğu Müslüman, diğer kısmı Hıristiyan ve Musevi idi. Müslüman olan herkes. Devlet yönetiminde sadrazamlığa kadar yükselebiliyordu. Osmanlılarda Müslüman ve Hıristiyan halka Reaya denirdi. Yönetici sınıf; askerler, ulema, memurlar ve saray halkından oluşuyordu. bu sınıftan vergi alınmazdı. Halkın bir bölümü şehirlerde, çoğunluğu köylerde yaşıyordu. Osmanlı ekonomisinin temeli tarım ve hayvancılıktı. 46

* n n n Ticaretin gelişmesi için, Venedik ve Fransızlarla ayrıcalık verilmiştir. İmaret, han kervansaray, kütüphane, hastane, çeşme, köprü ve camiler başlıca sosyal kurumlardı. Sosyal kurumlar ihtiyaçları vakıflar tarafından karşılanırdı. Esnafların kurmuş olduğu bir yoncalık teşkilatı vardı. Loncalar esnafların çalışmasını denetlerdi. Hem dayanışmayı hem de verimliliği artırırdı. Sanayi daha çok dokumacılık, madencilik, dericilik, gibi alanlarda gelişmiştir. 47

KAYNAKÇA Ø http: //ansiklopedi. turkcebilgi. com/Osmanlı_Devleti_Beylik_Dönemi Ø Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Ø http: //www. osmanli 700. gen. tr/padisahlar/01 index. html Ø http: //biriz. biz/osmanli/index. htm Ø http: //www. enfal. de/osmtarih. htm Ø http: //www. gbg. bonet. se/osmanli/ 48

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… 49

HAZIRLAYAN n n SELÇUK ALIMCI MEHMET CANDAN SEDAT ÇETİN MEHMET KARAYİĞİT. 50