ORTA VE GE OCUKLUK DNEMINDE FIZIKSEL VE BILISEL
ORTA VE GEÇ ÇOCUKLUK DÖNEMINDE FIZIKSEL VE BILIŞSEL GELIŞIM
BEDENSEL BÜYÜME VE DEĞIŞIM q. Yavaş giden bir büyüme dönemi q 11 yaşına gelinceye kadar 5 -7. 5 cm uzar. q 11 yaşında kızlar ortalama 145 cm, erkek 143 cm q. Yılda ortalama 2 -3 kilo alır q. Baş ve göğüs çevresi beden ağırlığı ile karşılaştırıldığında azalır q. Kas kütlesi artar ve bebek yağları azalır
BEYIN q. Toplam beyin hacmi stabilizedir ancak pek çok yapı ve bölümlerinde önemli değişimler ortaya çıkar q. Prefrontal korteksin gelişimi devam eder. Bu çocuklardaki dikkat, muhakeme ve bilişsel kontroldeki artışı sağlar q. Serebral korteksin kalınlığı artar qÇocuklar geliştikçe bazı beynin alanlarındaki aktivasyon artar bazıları azalır q. Geniş ve yaygın alanlardan daha belirgin ve küçük alanlara geçiş q. Prefrontal korteksteki aktivasyonlardaki değişimler esnek ve etkili kontrolü içeren bilişsel kontrol olmak üzere bilişsel performansın etkililiğindeki artışa eşlik eder
Bu alanlar; ØDikkatin kontrolü ØKafa karıştırıcı düşüncenin azaltılması ØMotor eylemlerin ketlenmesi ØBirbiriyle yarışan seçenekler arasında geçiş yaparken daha esnek olma gibi
MOTOR GELIŞIM q. Motor beceriler daha yumuşak ve koordinedir q. Bir çok sporu öğrenebilirler q. Koşma, sıçrama, paten, bisiklet sürme vb qİnce motor beceriler daha iyileşir q. Harflerin ters yazımı daha az görülür q. El yazıları düzgünleşir q. Yetişkinlere benzer beceriklilik görülür
Çocuklarda egzersiz düzeyi özellikle obesite riskinin azaltılması açısından önem taşımaktadır q EGZERSI Z q. Egzersiz bilişsel gelişimle de ilişkilidir özellikle planlama yapmada artışa neden olur, görevle ilişkisiz bilgiyi ayıklama konusunda daha iyi performans sergilerler
SAĞLIK, HASTALIK VE BOZUKLUKLAR q Ölüm nedenlerinin başında kazalar ve motorlu taşıtlar, bisiklet, kaykay, paten gelmekte q. Aşırı kilo sorunu artma eğiliminde. Aşırı kilo uyku apnesi, kalça gelişiminde bozulmalar, diabet, yüksek tansiyon riski gibi sorunlara yol açar q. Kanser ölüm nedenleri içinde 2. sıradadır. Lösemi daha ağırlıklı
ENGELLI ÇOCUKLAR ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ DEHB DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL BOZUKLUKLAR OTİSTİK SPEKTURUM BOZUKLUKLARI
EĞİTSEL KONULAR q. KAYNAŞTIRMA/Bütünleştirme PROGRAMLARI q. BİREYSEL EĞİTİM PROGRAMI
SOMUT IŞLEMLER DÖNEMI q 7 -11 yaşlar arasındaki dönem q. Nesnelerle somut işlemleri gerçekleştirebilir q. Somut örneklere uygulayabildiği sürece mantıklı muhakeme yapabilirler qİşlemler geri dönüştürülebilir q. Korunum ilkesi kazanılmıştır OYA G. ÖZKARDEŞ 10
q. Gruplama ve alt gruplara ayırma, Nesneleri farklı gruplara, alt gruplara ayırabilme ve bu gruplar arasındaki bağı görebilme (baba/ erkek/ vb) q. Serilemeyi yapabilir q. Geçişlilik kavramı gelişir
A B C A B den uzunsa, B Cden uzunsa A uzundur C den
PIAGET’IN SOMUT İŞLEM DÖNEMININ INCELENMESI Piaget’e göre bir dönemin çeşitli yönleri aynı zamanda ortaya çıkmalı. Ancak somut işlemler döneminin bazı özellikleri eş zamanlı ortaya çıkmaz q. Eğitim ve kültürün etkisi onun düşündüğünden daha fazladır q. Piaget’in takipçileri dikkat, bellek ve stratejilerinin nasıl kullanıldığına daha fazla önem vermişler q
BILGI IŞLEME BELLEK q. KSB kapasitesi 7 yaşından sonra fazla artış göstermez q. USB kapasitesi artar q. Bu çocuğun artan bilgi ve strateji kullanımını da yansıtır
BILGI VE DENEYIM Stratejiler 1. Zihinde canlandırma 2. Anlayarak hatırlamayı güdüleme 3. Yönergeleri çeşitlendirme yaparak tekrar 4. Önceki bilgilerle birleştirme 5. Bir şeyi öğretirken bellekle ilişkilendirici bir dil kullanma
STRATEJILER 1. Zihinde canlandırma 2. Anlayarak hatırlamayı güdüleme 3. Yönergeleri çeşitlendirme yaparak tekrar 4. Önceki bilgilerle birleştirme 5. Bir şeyi öğretirken bellekle ilişkilendirici bir dil kullanma
Bilgi ve strateji Bellekteki İlerlemenin tek sorumlusu mu? Harfi harfine bellek izi: Bilginin tam ayrıntılarını içerir Öz : Bilgi ile ilgili ana fikir 1. Küçük çocuklar harfine depolama eğiliminde BELIRSIZ İZ KURAMI 2. İlkokul çağı çocukları bilginin özünü kullanmaya başlar OYA G. ÖZKARDEŞ 17
DÜŞÜNME Eleştirel: Yansıtıcı ve üretken düşünme ve kanıtı değerlendirmeyi içerir. Farkındalık: Gündelik etkinlikler sırasında uyanık olma, kafanın orda olması ve bilişsel yönden esnek olma, eleştirel düşünmenin kritik bir yönü OYA G. ÖZKARDEŞ 18
Farkındalığı Yüksek Bireyler Farkındalığı Düşük Bireyler v. Olan bitenin farkında v. Eski fikirlere saplanır v. Otomatik davranış v. Olaya tek bir bakış açısı var v. En iyi çözümü bulmak için uğraşır v. Yeni bilgiye açık v. Farklı bakış açılarını kullanır OYA G. ÖZKARDEŞ 19
Derin anlayış: Daha önce ileri sürülen fikirleri yeniden düşünmeleri istendiğinde ortaya çıkar Yaratıcı düşünme: Yeni ve alışılmadık yollar düşünme ve benzersiz çözümler üretme 1. Yakınsak : tek doğru yanıtı üretme 2. Iraksak: aynı soruya birden fazla yanıt üretme OYA G. ÖZKARDEŞ 20
Bilimsel Düşünme: Hipotez oluşturma, deney, veriler sonucu yargılara varma Çocuklar alternatif nedenleri ayırt edebilecek bilimsel deney oluşturamaz. Başladıkları hipotezi doğrulama eğilimindedirler OYA G. ÖZKARDEŞ 21
Biliş hakkında biliş ya da bilme ÜST BILIŞ 5. sınıftan başlayarak konunun özünün hatırlanmasının harfine hatırlamaktan daha kolay olduğunu kavrayabilmektedir. İlkokula yaklaştıkça çocuklar kendi bellek becerileri ile ilgili daha gerçekçi değerlendirmeler yapabilirler Üst biliş stratejileri hakkında da bilgi sahibi olmayı içerir OYA G. ÖZKARDEŞ 22
ZEKA Zeka problem çözme ve günlük deneyimlere uyum sağlayarak onlardan öğrenmeye yönelik çıkarımlar yapma becerisidir. Binet Testleri Wechsler Ölçekleri ( WIPPS, WISC, WAİS) OYA G. ÖZKARDEŞ 23
ZEKA TÜRLERI Strenberg’ün Üçlü kuramı 1. Analitik 2. Yaratıcı 3. Pratik Gardner’ın Çoklu Zeka Kuramı Sözel, Matematik, bedensel-kinestetik, Müzikal, Kişiler arası, Doğacı, Uzaysal, Kişisel OYA G. ÖZKARDEŞ 24
ZEKA PUANLARINDAKI BIREYSEL FARKLILIKLAR Kalıtımın önemi Çevrenin önemi üToplumsal sınıf/ grup farklılıkları üSpesifik aile özellikleri üAile içindeki farklılıklar/ebeveyn-çocuk iletişimi, SES durum üOkul deneyimi ve özel müdahaleler / Flynn etkisi Kalıtım çevre etkileşimi OYA G. ÖZKARDEŞ 25
IQ YA DA BAŞARI TESTLERINDE GRUPLAR ARASI FARKLAR ØIrksal farklar ØKültürler arası farklar ( batıda muhakeme/düşünme becerileri; doğuda sosyal rollere uyum) ØCinsiyet farklılıkları Kültüre uyumlu testler OYA G. ÖZKARDEŞ 26
ZEKA TESTLERININ KULLANIMI Çocuğun üstün yararı ilkesini göz önünde bulundurma Kalıba sokmak ve beklenti yaratmaktan kaçınma/ hali hazırdaki performansı ölçer. Zeka yeteneğin tek göstergesi değil Toplam ZP puanı yorumlanırken dikkatli olunmalıdır
Zekanın uç değerleri Zihinsel engel ØOrganik ØKültürel-ailesel Üstün zeka ØErken olgunlaşma ØKendi bildiği gibi yapma ØÖğrenme tutkusu OYA G. ÖZKARDEŞ 28
DIL GELIŞIMI Sözcük bilgisinde farklılaşma Köpek/ havlar; köpek/ kedi , at vb) Sınıflandırma becerisi artar Karşılaştırma yapma da artış Eğer…… ve kişisel fikir belirtmekte artış Dili bağlantılı kullanma ( tanım, tarif öykü oluşturma) Dil ile ilgili bilgiler fark edilmeye başlanır (dil ötesi beceriler) Dili kültüre uygun kullanımda artış olur OYA G. ÖZKARDEŞ 29
Bütüncül Dil yaklaşımı Sessel yaklaşım OKUMA/Y AZMA OYA G. ÖZKARDEŞ 30
İKINCI DIL ÖĞRENIMI Çocukların ikinci dili aksanıyla konuşma becerisi 10 -12 yaşından sonra düşme gösterir Yetişkinler dli çocuklardan daha hızlı öğrenir ancak ikinci dili edinmekte ulaştıkları son düzey çocuklar kadar değil Her iki grubun öğrenme yolları farklıdır Çocuklar ger bildirimlere daha az duyarlı, daha az strateji kullanır ve daha fazla bilgiye gereksinim duyar
- Slides: 31