ORGANZASYON KAVRAMI ORGANUM Latince Uzuv Organ rgen letmenin

  • Slides: 52
Download presentation
ORGANİZASYON KAVRAMI ORGANUM (Latince) = Uzuv - Organ – Örgen “İşletmenin Organlarının belirtilmesi. ”

ORGANİZASYON KAVRAMI ORGANUM (Latince) = Uzuv - Organ – Örgen “İşletmenin Organlarının belirtilmesi. ” © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON TANIMI “İki veya daha fazla bireyin ortak bir gaye için çalışmaları halinde aralarındaki

ORGANİZASYON TANIMI “İki veya daha fazla bireyin ortak bir gaye için çalışmaları halinde aralarındaki ilişkilerde yaratılmış olan bağlardır. ” (C. Barnard) “İşletmeyi işlemesi için gerekli olan malzeme, tesisat, sermaye ve personel gibi maddi ve sosyal unsurlarla donatmak. ” (H. Fayol) “Bir işletmenin faaliyetlerinde gerekli araçların tümünün, en az maliyetle, en iyi verim ve en fazla tatmini sağlayacak şekilde, ahenkli olarak düzenlenmesidir. ” (R. Caude) © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON TANIMI “İşletmede mevcut gücün etkili, sistemli, olumlu ve koordine bir biçimde kullanılabilmesi için,

ORGANİZASYON TANIMI “İşletmede mevcut gücün etkili, sistemli, olumlu ve koordine bir biçimde kullanılabilmesi için, işletmedeki bireylerin veya grupların görevlerini en iyi şekilde yapmak üzere düzenlenmesi ve gereken olanaklarla donatılmasıdır”. (O. Sheldon) “Bir işletmede yapılacak işin belirtilmiş görevlere bölünmesi ve bu görevlerin, en elverişli şekilde yerine getirilebilmesi için uygun nitelikteki kişilere verilmesidir”. (J. Litterer) © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN DİNAMİK YÖNÜ Organize etme Örgütleme Süreci Yönetim sürecinin evrelerinden biri: "Maddi ve beşeri

ORGANİZASYONUN DİNAMİK YÖNÜ Organize etme Örgütleme Süreci Yönetim sürecinin evrelerinden biri: "Maddi ve beşeri unsurların ya da üretim faktörlerinin işletmeye yerleştirme eylemi" "İşletmenin çeşitli organlarının yaratılması ve düzenlenmesi, görevlerinin tanımlanması ve her organa görevini gerçekleştirmede yardımcı olacak yöntemlerin belirtilmesi, aynı zamanda bu organların kendi aralarındaki ve dışarıyla olan ilişkilerinde uyulacak davranışların belirtilmesi faaliyeti"dir. "Planda belirlenmiş olan gaye, araç ve yöntemlerin maddi ve beşeri anlamda düzenlenmesi, üretim faktörlerinin en verimli biçimde yerleştirilmesi ve grup faaliyetlerinde etkin bir düzen sağlanması"dır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN STATİK YÖNÜ “Örgütleme Süreci sonunda oluşan yapı, bünye veya iskelet. ” “Ortak çaba

ORGANİZASYONUN STATİK YÖNÜ “Örgütleme Süreci sonunda oluşan yapı, bünye veya iskelet. ” “Ortak çaba harcayarak bir işi başarmak üzere bir araya gelen ve belirli görev ve yetkileri bulunan kişiler arasındaki ilişkilerdir”. GENEL MÜDÜR ÜRETİM MÜDÜRÜ PAZARLAMA MÜDÜRÜ MALİ İŞLER MÜDÜRÜ © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN DOĞUŞU Organizasyon ihtiyaçlardan doğmuştur. Uygulaması insanlık tarihi kadar eskidir. İlk örnekleri; İlkel aile,

ORGANİZASYONUN DOĞUŞU Organizasyon ihtiyaçlardan doğmuştur. Uygulaması insanlık tarihi kadar eskidir. İlk örnekleri; İlkel aile, İlk çağlardaki toplu avcılık, balıkçılık Mısır'da piramitlerin yapılması, Eski Yunan ve Romalılarda ordu yönetimi, Osmanlılarda Yeniçeri örgütü, v. b. g. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN GELİŞMESİ Doğada bile; Karıncalar ve Arıların yaşam biçimi, Nüfus artışı, toplu yaşama, şehirler

ORGANİZASYONUN GELİŞMESİ Doğada bile; Karıncalar ve Arıların yaşam biçimi, Nüfus artışı, toplu yaşama, şehirler ve devletler kurma sonucu geliştirilen resmi organizasyonlar, (Devlet, Ordu, v. b. g. ) Devlet adamları ve askerlerin yönettikleri örgütlerden ders alan kişiler bu defa gelişen pazarların isteklerini karşılamak ve toplumdaki insanların karşılıklı bağımlılıklarını korumak yolunda özel organizasyonlar yaratmışlar ve yönetim sanatını geliştirmişlerdir. 18. y. y. sonlarına kadar küçük işyerleri, şahıs işletmeleri, sanatkâr atölyeleri, 19. y. y. dan itibaren fabrikalar büyük işletmeler. "Organizasyon uygulamalarının doğuşu çok eski ancak organizasyon teorisinin ve yönetim biliminin geliştirilmesi çok yeni"dir. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON GEREĞİ Belirli bir işin gerçekleştirilmesi, kişinin yeteneklerini aştığı andan itibaren, ahenkli bir grup

ORGANİZASYON GEREĞİ Belirli bir işin gerçekleştirilmesi, kişinin yeteneklerini aştığı andan itibaren, ahenkli bir grup çalışmasının ve organizasyonun gereği açıktır. Amaç; Ortak çaba ile güçleri artırmak ve verimli kılmak Nüfusun büyük kısmı şehirlerde yaşamakta ve Toplu Yaşam sonucu, bir takım organizasyonların etkisinde kalmaktadır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON GEREĞİ En az emek kanunu gereği, faaliyetlerinin gruplandırılarak iyi bir iş bölümü sağlanması,

ORGANİZASYON GEREĞİ En az emek kanunu gereği, faaliyetlerinin gruplandırılarak iyi bir iş bölümü sağlanması, Karmaşıklık ve büyüklük bakımından belirli bir düzeye gelindiği andan itibaren gerçek bir organizasyona gerek duyulur. “Organizasyon yalnız işletme kurulurken gözünde tutulacak bir şema değil, işletmelerin tüm ömürlerince uygulanacak bir disiplin, sürekli olarak gözden geçirilecek ve geliştirilecek bir düzen”dir.

ORGANİZASYONUN AMAÇLARI Organizasyonun Amacı; "En az güç, emek, araç ve gereç kullanılarak en kısa

ORGANİZASYONUN AMAÇLARI Organizasyonun Amacı; "En az güç, emek, araç ve gereç kullanılarak en kısa zamanda ihtiyaçları en iyi bir biçimde gidermek, kolay, rahat ve güzel bir yaşantı sürmek” Ancak insanlar organizasyonları bilinçli veya bilinçsiz olarak yaratırlar. Organizasyonların amaçlarının da onu oluşturan kişilerin ortak gayeleri ile tam bir uyum halinde olması gerekir. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN AMAÇLARI Organizasyonlar üç tür amacı gerçekleştirir; n n n Toplumun Arzularını, Organizasyon Üyelerinin

ORGANİZASYONUN AMAÇLARI Organizasyonlar üç tür amacı gerçekleştirir; n n n Toplumun Arzularını, Organizasyon Üyelerinin Amaçlarını, Organizasyonun Bizzat Kendi Amaçlarını; n Hedefe en az masraf ve fedakârlıkla ulaşılması için gerekli olan düzenin yaratılması, n Organizasyon üyelerinin birleşmesi, n Tam bir uyum halinde işbirliği yapması'dır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON İLKELERİ En gelişmişinden en ilkeline kadar örgütler bir yapıya gereksinme duymuş ve kişiler

ORGANİZASYON İLKELERİ En gelişmişinden en ilkeline kadar örgütler bir yapıya gereksinme duymuş ve kişiler arasındaki ilişkileri en uygun biçimde düzenleyecek bir örgütsel yapı kurmuşlardır. Örgütsel yapı işletmelerin büyüklüğüne, çalışma dalına, gelişme planlarına, dağıtım kanallarına v. b. g. özelliklerine göre farklılık arzeder. Örgütsel yapının düzenlenmesi, maliyetleri düşürücü ve etkinliği arttırıcı bir etken olarak görülmelidir. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON İLKELERİ Yöneticiler, işletmecilerin örgütsel yapısını kurarken, yalnız önsezilerinin etkisinde kalmamalı, mümkün olduğu kadar

ORGANİZASYON İLKELERİ Yöneticiler, işletmecilerin örgütsel yapısını kurarken, yalnız önsezilerinin etkisinde kalmamalı, mümkün olduğu kadar deneysel metodlardan yararlanarak akılcı çözümlere gitmelidirler. Organizasyon yapısının düzenlenmesinde dikkat edilecek temel ilkeler: n n n İnsandan tasarruf (kadro optimal sayıda) İlişkilerden tasarruf (haberleşme kanalları kısalmalı) Kişilerin tam istihdamı’dır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ÖRGÜTLEME İLKELERİ Belli başlı yönetim yazıları arasında görüş birliğine varılan ve iyi bir organizasyonun

ÖRGÜTLEME İLKELERİ Belli başlı yönetim yazıları arasında görüş birliğine varılan ve iyi bir organizasyonun ölçütü niteliğine sahip olan temel ilkeler: 1. AMAÇ BİRLİĞİ İLKESİ, Bölümlerin, kişilerin ve örgütün amaçlarının koordinasyonu, 2. ETKİNLİK İLKESİ, En az maliyetle en yüksek verim sağlanmalıdır. 3. YÖNETİM ALANI İLKESİ, Her üst'ün etkin bir biçimde yönetebileceği ast sayısı sınırlıdır. 4. HİYERARŞİ İLKESİ, Yürütme ve raporlama ilişkileri tüm hiyerarşi kademelerini izleyerek geçmelidir. 5. YETKİ GÖÇERİLMESİ İLKESİ, Üst'ler ast'larına belirli oranda yetki göçermelidirler. © Prof. Dr. H. Ülgen

ÖRGÜTLEME İLKELERİ 6. SORUMLULUK İLKESİ, Görevlerin yerine getirilmesinde hesap sorulmalıdır. 7. YETKİ VE SORUMLULUK

ÖRGÜTLEME İLKELERİ 6. SORUMLULUK İLKESİ, Görevlerin yerine getirilmesinde hesap sorulmalıdır. 7. YETKİ VE SORUMLULUK DENKLİĞİ İLKESİ, Her yöneticiye verilen yetki ve sorumluluk sınırları belirlenmeli ve bunlar birbirine eşit olmalıdır. 8. KUMANDA BİRLİĞİ İLKESİ, Her ast bir üst'den emir almalı ve yalnız o üst’le raporlama ilişkisi kurmalıdır. 9. YETKİ DÜZEYİ İLKESİ, Her yönetici yetki sınırlarına giren kararları üst kademelere yansıtmadan uygulamalıdır. 10. İŞBÖLÜMÜ VE UZMANLAŞMA İLKESİ, Faaliyetler daha verimli ve kârlı olacak şekilde bölünüp, gruplandırılmalıdır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ÖRGÜTLEME İLKELERİ 11. GÖREVLERİN TANIMI İLKESİ, Her görev belirli bir mevki veya bölümde toplanmalıdır.

ÖRGÜTLEME İLKELERİ 11. GÖREVLERİN TANIMI İLKESİ, Her görev belirli bir mevki veya bölümde toplanmalıdır. 12. AYRIKLIK (İSTİSNA) İLKESİ, Yönetici yetkisini aşan sorunlarla ilgili kararlar için üst'üne başvurmalıdır. 13. DENGE İLKESİ, Yetkinin merkezcil veya merkezkaç olarak dağılmasında yapısal dengeye dikkat edilmelidir. 14. ESNEKLİK İLKESİ, Örgütsel yapı değişen koşullara uyarlanabilmelidir. 15. ÖNDERLİĞİN KOLAYLAŞTIRILMASI İLKESİ, Örgütsel yapı yöneticilerin önderlik yeteneklerini geliştirmelidir. © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMA “Belirli ölçütlerin dikkate alınarak örgütün çeşitli birimlere ayrılması ve her birinin birer

BÖLÜMLERE AYIRMA “Belirli ölçütlerin dikkate alınarak örgütün çeşitli birimlere ayrılması ve her birinin birer yönetici emrinde yetki ve sorumluluk sınırlarının görev tarifleri ile belirtilmesi ve bu ayırımın organizasyon yapısına uygulanması" İşletme ilgili faaliyetlerin sıralanarak, kümelere ayrılması, Görev, yetki ve sorumlulukların ayrı bölümlerde toplanması. © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMA Bölümler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi; Yöneticinin Yönetim veya Denetim Alanının sınırlı olması, Astların

BÖLÜMLERE AYIRMA Bölümler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi; Yöneticinin Yönetim veya Denetim Alanının sınırlı olması, Astların etkin bir biçimde denetleyememesine, Ast-üst ilişkilerinin miktar ve kalitesine, bağlıdır. Bölüm Departman Daire Servis Şube Büro © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMA Örgütün Bölümlere Ayrılması; Denetim Alanı : "Bir yöneticinin etkin ve verimli olarak

BÖLÜMLERE AYIRMA Örgütün Bölümlere Ayrılması; Denetim Alanı : "Bir yöneticinin etkin ve verimli olarak yönetebileceği ast sayısı". (Min. 3 - Max 10) Ast. "Denetim Alanı bir örgüt içindeki kişilerin karşılıklı ilişkileriyle yakından ilgilidir. " (Graicunas) "Ast sayısı arttıkça, karşılıklı ilişkilerin sayısı çok daha çabuk artacaktır. " © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER İş, görev ve yetkilerin sınırlandırılmasını, faaliyetlerin belirlenmesini takiben, bunların hangi

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER İş, görev ve yetkilerin sınırlandırılmasını, faaliyetlerin belirlenmesini takiben, bunların hangi bölümlerde, nasıl toplanacağını belirtmek için bir takım ilkelerden yararlanılır. I. Görüşe göre (Oluç) A. Faaliyetlerin benzerliği ilkesi: Aynı amaca yönelik veya aynı türden faaliyetler birlikte gruplanmalıdır. © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER B. Faaliyetlerin yakın ilgisi ilkesi: Fonksiyonel - işlevsel ilgi (aynı

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER B. Faaliyetlerin yakın ilgisi ilkesi: Fonksiyonel - işlevsel ilgi (aynı amaca yarama) ilkesi, Ayırma ilkesi, (birbirini kontrol etmesi gereken bölümleri ayrı örgütleme), Gerekli düzenleştirme ilkesi (birbirleriyle zaman bakımından kolay ayarlanabilen faaliyetler), Politika amacına uygunluk ilkesi, Dikkati toplama ilkesi, (özel önem verilmesi gereken faaliyetler), © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER Dağıtmama ilkesi, (birbirleriyle yakın ilişkili olan faaliyetler), n n n

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER Dağıtmama ilkesi, (birbirleriyle yakın ilişkili olan faaliyetler), n n n Yöneticinin ilgisi ilkesi, En çok yararlanan bölüm ilkesi, n Rekabeti önleme ilkesi, n n Rekabet ilkesi, Yöneticinin yeteneği ilkesi, © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER İşe gereken önemi verme zorunluluğu ilkesi Dikkat toplanması gereken ve

BÖLÜMLERE AYIRMADA TEMEL İLKELER İşe gereken önemi verme zorunluluğu ilkesi Dikkat toplanması gereken ve işletme için yaşamsal önemi olan işler ayrı bir organizasyon birimine verilmelidir. n n İşletmedeki koşulları dikkate alma zorunluluğu ilkesi İşletme - içi koşullar, Sosyal gruplaşmalar (klikler) ve Biçimsel olmayan (ınformel) ilişkiler. Harcamaları azaltma ilkesi Akılcı ve Karlı olacak bir örgütleme yapılmalıdır. n © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMA BİÇİMLERİ n Fonksiyonlara göre bölümlere ayrıma Üretilen Mal veya Hizmete göre bölümlere

BÖLÜMLERE AYIRMA BİÇİMLERİ n Fonksiyonlara göre bölümlere ayrıma Üretilen Mal veya Hizmete göre bölümlere ayırma, n n Bölge temeline göre bölümlere ayrıma n Müşteri temeline göre bölümlere ayırma İşlem veya Makine temeline göre bölümlere ayırma n © Prof. Dr. H. Ülgen

BÖLÜMLERE AYIRMA BİÇİMLERİ n Zaman temeline göre bölümlere n Sayı temeline göre bölümlere ayırma

BÖLÜMLERE AYIRMA BİÇİMLERİ n Zaman temeline göre bölümlere n Sayı temeline göre bölümlere ayırma n Proje temeline göre bölümlere ayırma n Matris örgütleme ve bölümlere ayırma Bölümlere ayırma biçimlerinden birçoğu bir araya getirilerek birlikte uygulanır. © Prof. Dr. H. Ülgen

Karma Organizasyon Genel Müdür İşlevlere gö Teknik Müdür Mali İşler Müdürü Pazarlama Müdürü Personel

Karma Organizasyon Genel Müdür İşlevlere gö Teknik Müdür Mali İşler Müdürü Pazarlama Müdürü Personel Müdürü Ürüne göre Madeni Eşya El Aletleri Batı Anadolu Merkez Doğu Anadolu Bölgeye gö Pres İşleme göre Kaynak Montaj Toptan Perakende Müşteriye göre 1. Vardiya Şefi 2. Vardiya Şefi Zamana göre

Metalurji Mühendisi Hidrolik Mühendisi Elektrik Mühendisi A Projesi Yöneticisi Makine Mühendisi Ön Tasarım Mühendisi

Metalurji Mühendisi Hidrolik Mühendisi Elektrik Mühendisi A Projesi Yöneticisi Makine Mühendisi Ön Tasarım Mühendisi Metalurji Mühendisi Hidrolik Mühendisi Elektrik Mühendisi Makine Mühendisi Ön Tasarım Mühendisi Arı Proje Organizasyonu Mühendislik Hizmetleri Müdürü B Projesi Yöneticisi

Kurmay Proje Organizasyonu Mühendislik Hizmetleri Müdürü A Projesi Yöneticisi B Projesi Yöneticisi Ön Tasarım

Kurmay Proje Organizasyonu Mühendislik Hizmetleri Müdürü A Projesi Yöneticisi B Projesi Yöneticisi Ön Tasarım Makine Elektrik Hidrolik Metalurji Mühendisi Mühendisi

Proje Takımı Organizasyonu Mühendislik Hizmetleri Müdürü Ön Tasarım Makine Elektrik Hidrolik Metalurji Mühendisi Mühendisi

Proje Takımı Organizasyonu Mühendislik Hizmetleri Müdürü Ön Tasarım Makine Elektrik Hidrolik Metalurji Mühendisi Mühendisi Proje Takımı

Matris Organizasyon Mühendislik Hizmetleri Müdürü İşlevlere göre Ön Tasarım Makine Baş Elektrik Baş Hidrolik

Matris Organizasyon Mühendislik Hizmetleri Müdürü İşlevlere göre Ön Tasarım Makine Baş Elektrik Baş Hidrolik Baş Metalurji BaşMühendisi Mühendisi A Projesi Yöneticisi B Projesi Yöneticisi C Projesi Yöneticisi Projelere

Matris Organizasyon Genel Müdür İşlevlere göre Baş Metin Yazarı A Müşteri Temsilcisi B Müşteri

Matris Organizasyon Genel Müdür İşlevlere göre Baş Metin Yazarı A Müşteri Temsilcisi B Müşteri Temsilcisi C Müşteri Temsilcisi Projelere Grafik Yöneticisi Prodüksiyon Lojistik Yöneticisi Mali ve İdari İşler Yön.

Çok Boyutlu Organizasyon Genel Müdür İşlevlere göre Üretim Pazarlam Mali İşler İdari İşler a

Çok Boyutlu Organizasyon Genel Müdür İşlevlere göre Üretim Pazarlam Mali İşler İdari İşler a A Projesi Yöneticisi X Bölgesi B Projesi Yöneticisi Y Bölgesi C Projesi Yöneticisi Z Bölgesi Projelere göre Bölgeye göre

Şebeke Organizasyonu Beton A. Ş. Hafriyat A. Ş. Mimarlık A. Ş. Kalıp A. Ş.

Şebeke Organizasyonu Beton A. Ş. Hafriyat A. Ş. Mimarlık A. Ş. Kalıp A. Ş. İnşaat A. Ş. Merkez Müteahhit A. Ş. Dış Cephe A. Ş. Emlak A. Ş. Tesisat A. Ş. Elektrik A. Ş. Su Tesisat A. Ş.

Şebeke Organizasyonu İplik San. A. Ş. Boyama ve Apre San. A. Ş. Dokuma San.

Şebeke Organizasyonu İplik San. A. Ş. Boyama ve Apre San. A. Ş. Dokuma San. A. Ş. Tela Sanayi A. Ş. Mağazacılık A. Ş. İhracat A. Ş. X Giyim Sanayi A. Ş. Toptan Giyim A. Ş. Moda Tasarım A. Ş. Konfeksiyon A. Ş. Düğme Aksesuar A. Ş.

ÖRGÜT YAPISI SEÇİMİNDE ROL OYNAYAN FAKTÖRLER q q q q İşletmenin Büyüklüğü, (Araç, personel,

ÖRGÜT YAPISI SEÇİMİNDE ROL OYNAYAN FAKTÖRLER q q q q İşletmenin Büyüklüğü, (Araç, personel, hat, vb. . ) Üretilen Hizmetlerin Çeşitliliği ve Alanları, Kurucu ve Yöneticilerin Davranış ve Düşünceleri, Kurucu ve yöneticilerin liderlik anlayışı, yetki ve sorumluluk göçerebilme olanakları, Ortak çalışabilme olanakları Yönetim alanları, Yetişme ve yaşayış biçimleri, Kişisel değer yargıları © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 1. Kumanda Organizasyonu "En üst yönetim kademesinden en altdaki işçiye kadar

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 1. Kumanda Organizasyonu "En üst yönetim kademesinden en altdaki işçiye kadar bir ast'ı üst'üne veya bir üst'ü ast'ına bağlayan yetki ve sorumluluk zinciri" 2. Kumanda - Kurmay Organizasyonu Kumanda organizasyonu + yardımcı hizmet organları veya Danışmanların oluşturduğu organizasyon. © Prof. Dr. H. Ülgen

KUMANDA ORGANİZASYONU Operasyon Müdürü İthalat Yön. İşgörenler İhracat Yön. İşgörenler n n Trafik Yön.

KUMANDA ORGANİZASYONU Operasyon Müdürü İthalat Yön. İşgörenler İhracat Yön. İşgörenler n n Trafik Yön. İşgörenler Güçlü Yönü En basit, en eski ve özellikle küçük ölçekli işletmelerde daha çok görülen bir organizasyon türü n n Kumanda (yönetim) yetkisi en üst düzey yöneticide toplanır. Emir ve yönergeler üst yöneticiden çıkarak dikey olarak en alt kademelere kadar iner. n Çalışanlar kimden emir alacaklarını ve kime rapor vereceklerini bilirler. n Disiplin ve denetim kolaylığı vardır. n n Zayıf Yönü: n Kurmay organların sağladıkları uzmanlaşmadan yoksundur. n Bazan uzmanlık gerektiren konularda karar vermek zorlaşır. Tek kişiye bağlı olmak, bu kişinin yokluğunda sıkıntı yaratabilir. n Büyük ölçekli işletmelerde yeterli olamamaktadır.

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler nİşletmeler Kurmay Organ

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler nİşletmeler Kurmay Organ Muhasebe M. İşgörenler Pazarlama M. İşgörenler büyüyüp geliştikçe, fonksiyonları arttıkça ve geniş çapta uzmanlaşmaya gidildikçe, belirli sayıda bir yönetici kadrosunun, işleri yönetip denetlemesi zorlaşacak ve özel bilgi ve beceri sahibi kişilere ihtiyaç duyulacaktır. n Kurmay Organlar; Organizasyonun temel faaliyetlerini yürütenlere fikir veren, yol gösteren, yardım ve hizmet eden uzmanlardan oluşur.

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler Muhasebe M. İşgörenler

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler Muhasebe M. İşgörenler Pazarlama M. İşgörenler n. Neden Kumanda - Kurmay Organizasyon ? n Kurmay organlar; işletmenin temel amaçlarını gerçekleştiren kumanda organlarının en etkin biçimde çalışmalarına yardımcı olur. nİşletmelerde uzman organlara sürekli ihtiyaç duyulur. . Ancak; n. Kurmay organlar işletme yönetiminde yürütme işlerine karışmazlar. n. Yerleri ana fonksiyon departman ve bölümlerinin yanında olmasına rağmen, yönetici olarak hiçbir rolleri yoktur. n. Emir veremezler. n. Sadece tavsiyede bulunurlar. n

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler Kurmay Organ Muhasebe

KUMANDA ve KURMAY ORGANİZASYON Genel Müdür Kurmay Organ Operasyon M. İşgörenler Kurmay Organ Muhasebe M. Pazarlama M. İşgörenler Sakıncası: n. Kumanda ve kurmay organlar arasındaki anlaşmazlıktır. (Ancak, bu sıkıntı, her iki organın statü, görev ve sorumluluklarının kesin sınırlar ile belirtilmesi ve dikkatli olarak kullanılması ile giderilebilir). n. Gereksiz n. Kumanda yere kurmay organ oluşturarak gereksiz gider de yaratılmamalıdır. ve kurmay organlar arasında karşılıklı ilişki ve işbirliğinin gerçekleşmesi gerekir.

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 3. Fonksiyonel Organizasyon Astların uzmanlık isteyen konularda uzman bir üst'e başvurduğu

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 3. Fonksiyonel Organizasyon Astların uzmanlık isteyen konularda uzman bir üst'e başvurduğu organizasyon türü. 4. Kumanda - Kurmay - Fonksiyonel Organizasyon © Prof. Dr. H. Ülgen

FONKSİYONEL ORGANİZASYON Operasyon Müdürü İthalat Yön. İşgörenler İhracat Yön. İşgörenler Trafik Yön. İşgörenler Kumanda

FONKSİYONEL ORGANİZASYON Operasyon Müdürü İthalat Yön. İşgörenler İhracat Yön. İşgörenler Trafik Yön. İşgörenler Kumanda organizasyonun zayıf yönünü aşabilmek için Taylor tarafından geliştirilmiş. n Taylor’a göre; her bir şef her işte uzman olamaz. Dolayısıyla uzmanlık isteyen konularda iş görenlerin uzman bir üste başvurabilir. n Günümüzde orijinal biçimi ile uygulama alanı yoktur. n n bir işgörenin aynı zamanda birden fazla üstün emrinde olması fonksiyonlarda disiplin, kontrol ve koordinasyonun sağlanmasını zorlaştırır, n yetki sahaları iç içe girdiğinden çatışmalar olabilir. n Tek başına uygulanan bir organizasyon türü değildir, diğer organizasyon yapıları ile birlikte kullanılır.

KUMANDA - KURMAY - FONKSİYONEL ORGANİZASYON Genel Müdür Toplam Kalite Uzmanı Operasyon M. İşgörenler

KUMANDA - KURMAY - FONKSİYONEL ORGANİZASYON Genel Müdür Toplam Kalite Uzmanı Operasyon M. İşgörenler Hukuk Müşaviri Muhasebe M. İşgörenler Pazarlama M. İşgörenler n Kumanda ve kurmay organizasyon yapısı ile benzerdir. n Ancak işlemler farklıdır: n Uzmanlaşmış kurmay üniteleri, kendi uzmanlık alanlarına giren konularda diğer kurmay organları ve kumanda birimleri üzerinde yetki sahibidirler. Örnek: İnsan Kaynakları yöneticisinin, üretim bölümündeki bir personel sorununu çözme yetkisi vardır. (Kumanda bir organ olarak, Fonksiyonel yetkisini kullanır).

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 5. Komite Tipi Organizasyon n Yöneticilerin hızlı karar alabilme, diğer yandan

ORGANİZASYON YAPISININ TÜRLERİ 5. Komite Tipi Organizasyon n Yöneticilerin hızlı karar alabilme, diğer yandan riski asgariye indirme gibi sorunları aşabilmelerinde kullandıkları yollardan birisidir. Sürekli - Geçici komiteler Biçimsel - Biçimsel olmayan komiteler Yürütme (karar) komiteleri - Danışman komiteler © Prof. Dr. H. Ülgen

KOMİTE TİPİ ORGANİZASYON Yönetim Kurulu Genel Müdür Toplam Kalite Komitesi Operasyon M. Hukuk Komitesi

KOMİTE TİPİ ORGANİZASYON Yönetim Kurulu Genel Müdür Toplam Kalite Komitesi Operasyon M. Hukuk Komitesi Muhasebe M. Pazarlama M. Biçimsel Komite: Yönetsel yapı içerisinde belirli durumları olan, belirli bir iş ile görevlendirilmiş komiteler Biçimsel Olmayan Komiteler: Yöneticilerin herhangi bir sorunu anında tartışmalarını mümkün kılan toplantılar Yürütme Komiteleri: Bir konunun çözümü ve yürütülmesi ile ilgili kararlar alan komite (Yönetim Kurulu) Danışman Komiteler: Belli bir konu hakkında fikir danışılan komiteler (Yönetim Danışma komiteleri. Hukuk komiteleri. )

ORGANİZASYONUN BAŞLICA SORUNLARI 1. İşbölümüne ilişkin sorunlar, (yönetsel ve yürütsel işlerin bölünmesi) 2. Yetkinin

ORGANİZASYONUN BAŞLICA SORUNLARI 1. İşbölümüne ilişkin sorunlar, (yönetsel ve yürütsel işlerin bölünmesi) 2. Yetkinin düzenlenmesi ve dağıtıma ilişkin sorunlar, (yetki göçerme ve yetki göçermede optimallik, merkezcil ve merkezkaç örgütleme derecesinin belirlenmesi, biçimsel ve biçimsel olmayan yetki ilişkilerinin uyumlaştırılması) 3. Yönetim alanı ile hiyerarşi kademelerinin sayısına ve bunların uyumlaştırılmasına ilişkin sorunlar, 4. Organizasyon ile personel arasında uyum sağlamaya ilişkin sorunlar, (adama iş ve işe adam ilkesi) © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYONUN BAŞLICA SORUNLARI 5. Bölümlere ayırmaya ilişkin sorunlar, 6. Yürütme ve kurmay organlar (danışmanlar)

ORGANİZASYONUN BAŞLICA SORUNLARI 5. Bölümlere ayırmaya ilişkin sorunlar, 6. Yürütme ve kurmay organlar (danışmanlar) arasındaki otorite ilişkilerine ilişkin sorunlar, 7. Organizasyonun iç ve dış koşullara uyumu ve yeniden düzenlenmesine ilişkin sorunlar, 8. Yöneticinin verimini arttırma sorunu, 9. Yönetici değerleme sorunu. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON ŞEMALARI " Bir örgütün yapısının çeşitli unsurlarının bir grafikle gösterilmesi"dir. "İşletmenin yapısını bir

ORGANİZASYON ŞEMALARI " Bir örgütün yapısının çeşitli unsurlarının bir grafikle gösterilmesi"dir. "İşletmenin yapısını bir bütün olarak gösteren ve servisler arasındaki çeşitli ilişkileri tamamlayıcı bir düzen içinde göz önüne alan bir grafiktir. “ "Temel biçimsel ilişkilerin ifadesidir. " Organizasyon şemalarının benzer özellikler taşımasında, basit ve standartlaştırılmış olmasında yarar vardır. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON ŞEMALARI İyi düzenlenmiş bir organizasyon şeması; İşlerin uzmanlaşması ve bölünmesini, biçimsel haberleşme kanallarını,

ORGANİZASYON ŞEMALARI İyi düzenlenmiş bir organizasyon şeması; İşlerin uzmanlaşması ve bölünmesini, biçimsel haberleşme kanallarını, sorumluluk ve ilişkilerini, yetki göçerilmesi yollarını, koordinasyon ve entegrasyon noktalarını, kimin hangi iş ve mevkiye sahip olduğunu belirtmelidir. © Prof. Dr. H. Ülgen

ORGANİZASYON ŞEMASININ KURULUŞ EVRİMİ Organizasyon ilkelerinin ışığında mevcut durumun değerlendirilmesi, Yöneticilerin görüşlerinin alınması, Çeşitli

ORGANİZASYON ŞEMASININ KURULUŞ EVRİMİ Organizasyon ilkelerinin ışığında mevcut durumun değerlendirilmesi, Yöneticilerin görüşlerinin alınması, Çeşitli düzeylerde yöneticilerin görev ve sorumluluklarına ilişkin bir anket yapılması, Ön tasarımın hazırlanması ve değerlendirilmesi, İş ve görevlerin tanımlanması, ilişkilerin belirtilmesi, Uyarıların incelenmesi ve karşılaştırılması, Organizasyon Şeması ve El-Kitabına son şekilin verilmesi. © Prof. Dr. H. Ülgen

ÖRGÜT İÇİNDE YAPISAL İLİŞKİLER Birinci Ayırım : A. Biçimsel (Formel) İlişkiler "İşletmenin Organizasyon El-Kitabındaki

ÖRGÜT İÇİNDE YAPISAL İLİŞKİLER Birinci Ayırım : A. Biçimsel (Formel) İlişkiler "İşletmenin Organizasyon El-Kitabındaki biçimsel davranış sisteminin gerektirdiği ilişkiler. “ B. Biçimsel Olmayan (Informel) İlişkiler "İşletme içindeki sosyal grupların değer yargıları, inanç ve tavırlarıyla, beşeri davranışları veya örf ve adetler sonucu oluşan ilişkiler" © Prof. Dr. H. Ülgen

ÖRGÜT İÇİNDE YAPISAL İLİŞKİLER İkinci Ayırım : A. Tek Yönlü İlişkiler "Bilgi verme ilişkisi"

ÖRGÜT İÇİNDE YAPISAL İLİŞKİLER İkinci Ayırım : A. Tek Yönlü İlişkiler "Bilgi verme ilişkisi" (B A) B. İki Yönlü İlişkiler "Genellikle işletme içindeki ilişkiler" Emir verilir -> sonuç emri verene bildirilir (A B) (B A) C. Çok Yönlü İlişkiler "Herkesin herşeyden birbirini haberdar etmesi" anlamındadır. Bir grubun üyeleri arasında eşdeğer bilgi düzeyini koruma gereğinden doğar. © Prof. Dr. H. Ülgen