OR PROCEDEREN OR spring april 2015 Ernst van

OR & PROCEDEREN OR spring april 2015 Ernst van Win

Mr. Ernst van Win • advocaat sinds 1983 • gespecialiseerd in arbeidsrecht en medezeggenschapsrecht • mediator 2

Onderwerpen • • • Inleiding Adviesrecht Beroepsprocedure bij de OK Voorlopige voorziening Instemmingsrecht Beroepsprocedure bij de kantonrechter Algemene geschillenregeling Bedrijfscommissie Kort geding Enquêteprocedure Art. 96 Rv Mediation 3

Spoorboekje geschillenregeling WOR Waarover Hoe 36 WOR Facultatief naar de Bedrijfscommissie Advies en bemiddeling over naleving Schriftelijk verzoek 36 WOR Kantonrechter Algemene geschillenregeling Schriftelijk verzoek 26 WOR Ondernemingskamer Besluit in strijd met art. 25 WOR Beroep bij verzoekschrift 27 lid 4 WOR Kantonrechter Vervangende toestemming. Besluit in strijd met art. 27 WOR Verzoekschrift 27 lid 5 WOR Kantonrechter Nietigheid besluit in strijd met art. 27 WOR Facultatief naar de Bedrijfscommissie Geen wettelijk enquêterecht tenzij dit: - in de statuten van de rechtspersoon is vastgelegd - is afgesproken met de ondernemer Mediation 4

Adviestraject ex art. 25 WOR Hoe wordt toegezien op naleving van de WOR? - Iedere belanghebbende kan naar de kantonrechter stappen kantonrechter bepaalt wie belanghebbende is - Overige nalevingsverzoeken alleen de ondernemer of de OR - Eerst eventueel bemiddeling/advies bedrijfscommissie + Mediation 5

Adviestraject ex art. 25 WOR Tijdig advies: voornemen < ------- > besluit Onverplicht advies (o. g. v. toezegging) Onverplicht advies o. g. v. convenant art. 32 WOR Termijn voor advies • • WOR Waarover Hoe Gevolg Art. 26 Ondernemingskamer Kennelijk onredelijk besluit ondernemer na Beroep bij verzoekschrift Beschikking Ondernemingskamer: evt. cassatie bij Hoge adviesprocedure (art. 25 WOR) Raad - Ongegrond beroep = afwijzing verzoek - Gegrond beroep = toewijzing verzoek + evt. voorzieningen: - Opleggen verplichting intrekking besluit en ongedaanmaking gevolgen - Opleggen verbod tot verrichten uitvoeringshandelingen 6

Beroep bij de OK ex art. 26 WOR Voorgenomen adviesplichtige besluiten (art. 25 WOR - Géén advies aan OR gevraagd; - Advies van de OR is niet gevolgd; of - Na advies andere feiten of omstandigheden bekend geworden, die mogelijk tot een ander advies hadden geleid. Adviesplichtige besluiten: - Concreet - Definitief - Geen opties 7

Beroepsprocedure - Termijn • De termijn voor het instellen van het beroep is één maand. • Opschortingsverplichting van 1 maand als besluit afwijkt van advies OR • Aanvang termijn: - vanaf de dag van schriftelijke mededeling aan de OR. • Geen advies gevraagd? : - Vanaf de dag waarop OR reikwijdte heeft onderkend of redelijkerwijze kon kennen. 8

Beroepsprocedure - Gronden • Het beroep: bij verzoekschrift • Grond verzoekschrift: - Dat de ondernemer bij de afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot zijn besluit had kunnen komen - Alleen beroep op bezwaren die in advies OR zijn opgenomen of in overleg met ondernemer aan orde zijn gekomen 9

Beroepsprocedure - Gronden • De onredelijkheid van het besluit kan gelegen zijn in: - de inhoud - de wijze van totstandkoming • Onredelijk: - Te laat / niet - Geen overzicht beweegredenen/(personele) gevolgen - Afwijking niet gemotiveerd - Niet voldoende informatie verstrekt Niet iedere overtreding uit de WOR leidt tot kennelijk onredelijk besluit! 10

Beroepsprocedure - Gronden Niet iedere overtreding uit de WOR leidt tot kennelijk onredelijk besluit: • Hof Amsterdam (OK) 19 februari 2008, JAR 2008/106 (Packerd Bell) Geschil: De OR meende dat hem om een advies was gevraagd voor een ander besluit dan het door de ondernemer genomen besluit. Oordeel OK: Een klein gebrek hoeft er niet altijd toe te leiden dat een besluit kennelijk onredelijk is. De bewoordingen van de adviesaanvraag lieten ruimte voor de interpretatie van de OR, maar de omvang van de adviesaanvraag bleek wel voldoende uit de correspondentie. De OR had bij twijfel over de omvang van de adviesaanvraag hierover opheldering moeten vragen. 11

Beroepsprocedure – Verloop procedure • Ca. 6 weken na indiening: de zitting • Toetsing van : - het proces van het adviestraject - de vraag of ondernemer in redelijkheid tot besluit heeft kunnen komen en of er sprake is van zorgvuldige belangenafweging - de inhoud van het besluit (marginaal); uitgangspunt is beleidsvrijheid ondernemer 12

Beleidsvrijheid ondernemer Mag de rechter op de stoel van de ondernemer plaatsnemen? • Hof Amsterdam (OK) 27 februari 2014, ECLI: NL: GHAMS: 2014: 556 (Fundis Groep) Geschil: • Fundis Holding heeft de OR advies gevraagd over het voornemen om te gaan participeren in het Langeland Ziekenhuis (LLZ). OR adviseert negatief vanwege zorgen over financiële onderbouwing. Oordeel OK: • Uitgangspunt is dat het aan de ondernemer is om de strategische en bedrijfseconomische afwegingen te maken. • Ondernemer moet strategische, commerciële en/of bedrijfseconomische redenen voor zo'n besluit inventariseren en beoordelen, rekening houdend met belangen onderneming en stakeholders, waaronder werknemers. • Rechter toetst of het besluit van de ondernemer voldoet aan de door hem zelf opgestelde criteria. Besluit kennelijk onredelijk omdat financiële risico’s niet voldoende waren afgedekt. 13

Beleidsvrijheid ondernemer Mag de rechter op de stoel van de ondernemer plaatsnemen? • Hof Amsterdam (OK) 12 mei 2014, ECLI: NL: GHAMS: 2014: 1978 (Akzo Nobel) Geschil: • Akzo Nobel Functional Chemicals wil een van haar vestigingen in Deventer sluiten om de winstgevendheid van Functional Chemicals terug te brengen naar een acceptabel niveau en de concurrentiepositie structureel verbeteren. De or had een alternatief plan gemaakt waarbij elf miljoen bespaard zou kunnen worden, maar de vestiging behouden zou blijven. De OR heeft negatief geadviseerd. Ondernemer liet OR in ongewisse over sociaal Plan. Oordeel OK: • OK meent dat sprake is van een redelijke belangenafweging; voldoende onderbouwing van financiële en cijfermatige aspecten. • Verschil besparing in een alternatief plan OR en uitgangspunt ondernemer zo substantieel dat ondernemer het alternatieve plan niet hoefde door te rekenen of nader te onderzoeken. • Maar: Besluit toch kennelijk onredelijk omdat de ondernemer bij adviesaanvraag duidelijkheid moet geven over de opvang van de personele gevolgen gedurende het gehele reorganisatietraject. 14

Voorlopige voorziening ex art. 26 WOR OR kan OK vragen om een voorlopige voorziening om voor de duur van de procedure voorlopig één of meer van de in dit artikel bedoelde voorzieningen te treffen - Voorwaarde: bodemprocedure is aanhangig gemaakt Doel: Voorkomen dat het besluit onomkeerbaar is doordat de uitvoering al zover gevorderd is of door contracten met derden De OK kan bij spoedeisend belang de voorlopige voorziening onverwijld treffen • Voorlopige voorziening kan ook in kort geding worden gevorderd 15

Beroepsprocedure – Verloop procedure Uitspraak: De OK kan de ondernemer verschillende maatregelen opleggen - De verplichting het besluit geheel of ten dele in te trekken De verplichting de gevolgen van het besluit ongedaan te maken Een verbod om het besluit te voeren 16

Beroepsprocedure – Verloop procedure • Wat te doen als je er samen niet uit komt? Overtreding uitspraak OK: - Dwangsom - Overtreding op grond van Wet op de economische delicten - Hechtenis van max 6 maanden of boete van max € 20. 250, -Cassatie bij de HR - Binnen 3 maanden na beschikking OK Tip: Investeer in een goede onderlinge verstandhouding 17

Instemmingstraject ex art. 27 WOR • Bij welke besluiten heeft de OR instemmingsrecht? - Besluit van algemene strekking - Vaststelling, intrekking of wijziging van regeling - Geen primaire arbeidsvoorwaarden • Hoe verloopt de instemmingsprocedure? - Schriftelijk - Motieven 18

Bedrijfscommissie • Geven zij voorlichting over medezeggenschap en functioneren ze als vraagbaak • Bemiddeling bij geschillen tussen OR en de ondernemer • Informeel karakter, geringe kosten • Grote expertise • Eerste stap in procedure bij kantonrechter Doel bedrijfscommissie: • Voorkomen gerechtelijke procedures • Onderling tot een oplossing komen • Binnen twee maanden schriftelijk verslag • Eventueel alsnog naar kantonrechter 19

Instemmingstraject ex art. 27 WOR Waarover Hoe 27 lid 4 WOR Kantonrechter Besluit in strijd met art. 27 WOR Verzoekschrift Kortgedingprocedure Voorzieningenrechter Zie verschillende artikelen WOR 20

Instemmingstraject ex art. 27 WOR Wat kan de bestuurder doen als de OR instemming uitdrukkelijk weigert of nalaat binnen redelijke termijn te beslissen al dan niet in te stemmen? Facultatief bemiddeling/advies bij bedrijfscommissie Vervangende toestemming vragen aan kantonrechter - Verzoekschriftprocedure - Als besluit van OR niet instemming te verlenen onredelijk is; of - Als besluit noodzakelijk is vanwege zwaarwegende redenen; bedrijfseconomische/bedrijfsorganisatorische/bedrijfssociale Let op: = zware toets! Belangenafweging kantonrechter 21

Zwaarwegende redenen Besluit noodzakelijk vanwege zwaarwegende bedrijfsorganisatorische en bedrijfssociale redenen • Rb. Utrecht (ktr. ) 29 november 2012, ECLI: NL: RBUTR: 2012: BY 4610 Geschil: De vaststelling en wijziging van een arbeids- en rusttijdenregeling die betrekking heeft op het ambulancepersoneel in dienst van Ravu. OR beroept zich op inhoudelijke bezwaren en omstandigheid dat het personeel zich (massaal) verzet tegen het voornemen van de ondernemer. Bemiddeling Bedrijfscommissie niet succesvol. OR adviseert negatief. Oordeel ktr. - Dat OR zich door verzet achterban laat leiden maakt het onthouden van instemming niet onredelijk. - Afweging van de inhoudelijke belangen leidt er echter toe dat sprake is van zwaarwegende bedrijfsorganisatorische en bedrijfssociale redenen en dat de OR zijn instemming in redelijkheid niet heeft kunnen onthouden. 22

Instemmingstraject ex art. 27 WOR Wat kan de OR doen als besluit is genomen/wordt uitgevoerd zonder voorafgaande instemming: • Schriftelijk inroepen nietigheid - binnen 1 maand nadat ondernemer de OR zijn besluit heeft medegedeeld of de OR is gebleken dat ondernemer uitvoering of toepassing geeft aan zijn besluit. • Vorderen bij kantonrechter door OR dat ondernemer zich onthoudt van uitvoeringsbesluit • Hoger beroep van kantonrechter bij Hof 23

Algemene geschillenregeling ex art. 36 WOR • Ziet op naleving van de gehele WOR • Procedure bij de kantonrechter en/of Bedrijfscommissie • Door iedere belanghebbende 24

Bedrijfscommissie Eerste uitspraak Scholingskamer Bedrijfscommissie Markt I van 17 -11 -2014 Geschil: De vraag of en zo ja, in hoeverre de OR zelfstandig zijn scholingsbehoefte kan bepalen Oordeel: - De OR kan - binnen het gestelde wettelijke minimum aantal scholingsdagen - zelf het aantal benodigde dagen voor scholing en vorming vaststellen - Redelijkerwijs noodzakelijke kosten, als deze in lijn liggen met het door de SER vastgestelde zgn. richtbedrag. Is dat het geval, dan moet de werkgever deze kosten betalen 25

Kort geding / voorlopige voorziening • Om met spoed een voorlopige voorziening te kunnen treffen • Bij de OK als het gaat om een adviesplichtig besluit of in andere gevallen de kantonrechter/voorzieningenrechter: check WOR! Procedure: - Datum aanvragen voor behandeling - Verzoekschrift bij OK of dagvaarding bij kantonrechter/ voorzieningenrechter - Mondelinge behandeling - Uitspraak 26

Enquêteprocedure • Niet in WOR maar art. 2: 344 t/m 2: 359 boek 2 BW • OR heeft niet zelf enquêtebevoegdheid: - bevoegdheid op grond van afspraak met ondernemer - vakbond heeft wel enquêtebevoegdheid en moet OR in procedure raadplegen - OR kan vakbonden inschakelen en zich dan in procedure voegen Doel: - Verzoek tot instellen van onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van een rechtspersoon - Het treffen van voorzieningen Geen beroep mogelijk, wel cassatie bij HR 27

Art. 96 Rv • • • Gezamenlijke indiening van verzoekschrift bij de kantonrechter Grote vrijheid van partijen ten aanzien van vormgeving van de procedure en de kantonrechter Partijen kunnen zelf afspaken maken over mogelijheden van hoger beroep Rechtbank Amsterdam (ktr. ) 1 december 2014, ECLI: NL: RBAMS: 2014: 8279 Geschil: Het al dan niet voortduren van een eindejaarsuitkeringsregeling (na de looptijd van 5 jaar) en het herleven van een prestatietoeslagregeling. Partijen zouden 'in overleg' treden over het vervolg, wat volgens de OR 'met instemming' van de OR betekent. Oordeel: Geen instemmingsrecht OR. Eindejaarsuitkeringsregeling is tijdelijke overgangsregeling, die in de plaats is getreden van de tijdelijke prestatietoeslagregeling. De prestatietoeslagregeling herleeft daarom niet. 28

Mediation 29

Mediation Uitgangspunt: Vertrouwelijkheid en geheimhouding • Wanneer mediation? : - als communicatie is verstoord - gebrek aan onderling vertrouwen bij escalatie • Doel mediation: - onderling tot een oplossing komen - beide partijen moeten zich in oplossing kunnen vinden - niet een oplossing waar alle partijen 100% enthousiast over zijn 30

Kosten procedure • Kosten juridische bijstand (art. 22 leden 1 en 2 WOR) • Van te voren overleg (art. 22 lid 3 WOR) • Proceskostenveroordeling (art. 22 a WOR) - In rechtsgedingen tussen de ondernemer en de OR kan de OR niet in de proceskosten worden veroordeeld • Aansprakelijkheid individuele OR-leden? - OR kan niet aansprakelijk worden gesteld want hij heeft geen rechtspersoonlijkheid - De deskundige kan de leden van de OR(-commissie) persoonlijk aansprakelijk stellen voor betaling van zijn factuur als niet is voldaan voorwaarden art. 22 WOR 31

Voorkomen van procedures • OR dient belang van de onderneming, niet per se het belang van de werknemers • Procedures zetten de verhoudingen op scherp • Vanuit beide kanten belang om procedures te vermijden Tips: - Dreiging van procedure => drukmiddel in onderhandelingen! - Mediation en/of convenant (32 WOR) voorstellen! 32

33

PRAKTISCHE HANDLEIDING

Vragen? Ernst van Win e. vanwin@declercq. com 35