OPTYKA OKULAROWA METODY KOREKCJI WAD WZROKU OSTRO WZROKU

OPTYKA OKULAROWA METODY KOREKCJI WAD WZROKU

OSTROŚĆ WZROKU Jest to pomiar zdolności oka do rozróżniania szczegółów obserwowanych obiektów (pomiar najmniejszego kąta rozdzielczości) zależny od odległości.

REFRAKCJA DO BLIŻY I DALI 1. Ostrość wzroku 2. Amplituda akomodacji 3. Konwergencja 4. Widzenie stereoskopowe

„PELNA OSTROŚĆ WZROKU” 1, 0; 5/5; 10/10; 20/20 – Standard ustalony przez Helmholtza w połowie XIX w. Współczesne badania sugerują ustawienie nowej normy na poziomie 1. 2 -1. 6

BADANIE REFRAKCJI Metoda obiektywna oparta na wynikach skiaskopii, autorefraktometrii. Metoda subiektywna, oparta na współpracy z pacjentem powinna weryfikować wyniki refrakcji obiektywnej

AKOMODACJA JEST ZDOLNOŚCIĄ PRZYSTOSOWANIA OKA NORMOWZROCZNEGO DO OSTREGO WIDZENIA Z BLISKA

AKOMODACJA Teoria Helmholtza (1885 r) – skurcz mięśnia rzęskowego powoduje zwolnienie obwódki rzęskowej, soczewka przyjmuje kształt bardziej sferyczny i wzrasta jej moc refrakcji

AKOMODACJA Teoria Schachar`a (1994) – gdy mięsień rzęskowy jest rozluźniony istnieje mniejsze napięcie w strefowych włóknach w równiku soczewki. W czasie jego skurczu dochodzi do powiększenia średnicy soczewki z stromym jej uniesieniem w centralnej części.

OPTOTYPY SPECJALNE Figura gwiaździsta ( tarcza zegara) do wykrywania astygmatyzmu Test czerwono zielony Solniczka - test do precyzowania osi i mocy cylindra przy pomocy cylindra skrzyżowanego Jacksona

FIGURA GWIAŹDZISTA Różne możliwe konfiguracje testu Najbardziej precyzyjne wyniki przy 12 potrójnych liniach występujących co 30 stopni

FIGURA GWIAŹDZISTA Interpretacja – reguła tzw. 30 stek - „niższa” godzina x 30 wyznacza oś astygmatyzmu. Spośród wszystkich linii tylko 2 odpowiadają głównym południkom, jedna jest niewyraźna, druga pozostanie wyraźna

FIGURA GWIAŹDZISTA - ZASADY Oko z astygmatyzmem nie jest zdolne do widzenia wszystkich linii jednakowo ostro, bo ich ogniskowe znajdują się w różnej odległości od siatkówki.

FIGURA GWIAŹDZISTA - ZASADY Linia widziana wyraźniej odpowiada południkowi, który ogniskuje promienie bliżej siatkówki Linia widziana mniej wyraźnie odpowiada południkowi, który ogniskuje promienie dalej od siatkówki Akomodacja może zakłócić prawidłową ocenę Konieczne jest stworzenie krótkowzrocznego ( fogging ) astygmatyzmu

FIGURA GWIAŹDZISTA - TECHNIKA BADANIA Prawidłowe ustawienie oprawy próbnej lub foroptera Zbadanie wyjściowej ostrości wzroku do dali Zamglenie widzenia ( fogging) Zasłonięcie drugiego oka ( po 1 -2 min )

FIGURA GWIAŹDZISTA - TECHNIKA BADANIA Zmniejszenie zamglenia do poziomu 0. 4 Określenie osi astygmatyzmu Wyrównanie istniejącego astygmatyzmu przy użyciu cylindrów minusowych Redukcja zamglenia do możliwej ostrości wzroku uzyskania Badania drugiego oka metoda jw. najlepszej

ZAMGLENIE WIDZENIA ( FOGGING ) Wstępna ocena wady pacjenta Wyjściowa ostrość wzroku Stare szkła korekcyjne Autorefraktometr Zamglenie przez dodanie + 3. 0 dptr do spodziewanej wady Zmniejszanie zamglenie widzenia do ostrości wzroku ok. 0. 4

OKRESLENIE OSI ASTYGMATYZMU Przy uzyskanym przez zamglenie astygmatyźmie krótkowzrocznym złożonym pacjent widzi wyraźniej linie położoną 900 od południka osi Ilość linii widzianych ostro wskazuje na stopień astygmatyzmu Czasami konieczna jest „ uczenie” pacjenta

WYRÓWNANIE ISTNIEJĄCEGO ASTYGMATYZMU Przy pomocy cylindrów minusowych umieszczanych w odpowiedniej osi, zwiększanych co 0. 25 Dptr, aż do uzyskania ostrego widzenia wszystkich linii figury gwiaździstej Konieczna jest korekcja ekwiwalentu sferycznego ( + 0. 25 dptr na każde -0. 5 Dcyl aby utrzymać stan krótkowzroczności ( zapobiega to aktywnej akomodacji !!!)

REDUKCJA ZAMGLENIA Po wyrównaniu astygmatyzmu zmniejszamy stopniowo co 0. 25 dptr zamglenie do uzyskania najlepszej możliwej ostrości wzroku, przy użyciu najsłabszych szkieł minusowych lub najsilniejszych plusowych ( test czerwono zielony)

MOŻLIWE PROBLEMY Zbyt słaba ostrość wzroku Zbyt słabe zamglenie ( akomodacja zaburza widzenie) Zbyt wąska źrenica ( efekt otworu stenopeicznego) Brak współpracy pacjenta

TEST CZERWONO-ZIELONY Zawiera 2 kolorowe prostokąty z symbolami Służy do badania balansu jednoocznego (precyzowanie mocy sfery) Oparty jest na zjawisku aberracji chromatycznej Nie jest zależny od zdolności rozpoznawania barw

TEST CZERWONO-ZIELONY-ZASADY Oko z emetropią przy widzeniu fotopowym jast najbardziej wrażliwe na fale o długości 555 nm (światło żółte) W stanie emmetropii symbole na czerwonym i zielonym polu widziane są jednakowo ostro.

TEST CZERWONO-ZIELONY-ZASADY W krótkowzroczności obraz pola czerwonego jest ogniskowany bliżej siatkówki i pacjent widzi wyraźniej symbole na tym polu

TEST CZERWONO-ZIELONY-ZASADY W nadwzroczności obraz pola zielonego jest ogniskowany bliżej siatkówki

TEST CZERWONO-ZIELONY TECHNIKA BADANIA Test przeprowadzamy po uzyskaniu najlepszej możliwej ostrości wzroku po całkowitym wyrównaniu wady refrakcji Badamy jednoocznie (drugie oko zasłonięte) Dążymy do uzyskania jednakowej ostrości widzenia obu pól

TEST CZERWONO-ZIELONY TECHNIKA BADANIA Gdy pacjent widzi ostrzej symbole na polu czerwonym, dodajemy mocy (-) co 0. 25 dptr Gdy pacjent widzi ostrzej symbole na polu zielonym, dodajemy mocy (+) co 0. 25 dptr

„SOLNICZKA” Optoyp składa się z 18 lub 19 czarnych kropek ułożonych współśrodkowo (1 -5 -12 lub 1 -6 -12) na białym tle Wszystkie kropki są jednakowej średnicy Cały optotyp jest widziany pod kątem 6 stopni Aby test by efektywny ostrość wzroku musi być lepsza niż 0. 4

CYLINDER SKRZYŻOWANY JACKSONA Do badania używamy cylindra skrzyżowanego Jacksona Używamy cylindra o jak najmniejszej wartości, zależnie od uzyskanej ostrości wzroku.

„SOLNICZKA”-METODA BADANIA Test przeprowadzamy dla każdego oka z osobna, przy drugim oku zasłoniętym. Najczęściej używany jest do precyzowania osi i mocy cylindra Najpierw precyzujemy OŚ, a później dopiero moc cylindra Istotne jest odpowiednie poinstruowanie pacjenta o istocie badania oraz właściwe zadawanie pytań.

„SOLNICZKA”- METODA BADANIA Dla sprecyzowania osi cylindra, rączkę cylindra skrzyżowanego ustawiamy w osi cylindra w szkle próbnym Cylinder skrzyżowany obracamy w osi rączki. Oś cylindra w szkle próbnym o 5 stopni w kierunku pozycji cylindra jednoimiennego w cylindrze skrzyżowanym i dążymy do jednakowego widzenia testu przy obu położeniach cylindra skrzyżowanego.

„SOLNICZKA”- METODA BADANIA

„SOLNICZKA”- METODA BADANIA Dla sprecyzowania mocy cylindra, oś cylindra skrzyżowanego ustawiamy w osi cylindra w szkle próbnym Cylinder skrzyżowany obracamy w osi rączki. W zależności od wybranego przez pacjenta położenia cyl. skrzyżowanego wzmacniamy, lub osłabiamy moc cyl. w szkle próbnym. Pamiętamy o kompensacji ekwiwalentu sferycznego, dążymy do jednakowego widzenia testu przy obu położeniach cyl skrzyżowanego.

„SOLNICZKA”- METODA BADANIA

BALANS OBUOCZNY Ostatni element refrakcji subiektywnej upewnia nas, czy akomodacja jest jednakowo rozluźniona w obu oczach Metody: -fogging z zachowaniem obuocznego widzenia - pryzmaty - filtry polaryzacyjne

BALANS OBUOCZNY-FOGGING Wstawiamy +2. 0 Dsph przed każde oko (ostrość wzroku spada do 0. 1 -0. 2) Optotyp 0. 2 powinien być widziany jednakowo niewyraźnie przed każdym okiem Przy braku jednakowego widzenia dodajemy +0. 25 dsph do oka lepiej widzącego

BALANS OBUOCZNY- PRYZMATY Badanie przeprowadzamy na poziomie najlepszej możliwej ostrości widzenia Badania obuoczne Przed prawe i lewe oku wstawiamy po 2 dpt pryzmatyczne bazami w stronach przeciwnych.

BALANS OBUOCZNY- PRYZMATY Pacjent wówczas widzi dwa obrazy. Jeżeli jednym okiem widzi „swój” obraz wyraźniej Wówczas dodajemy przed to oko +0. 25 Dsph, aż do uzyskania jednakowego widzenia obu oczami.

BALANS OBUOCZNY- FILTRY POLARYZACYJNE Badanie jest obuoczne i prowadzone w zaciemnionym pokoju. Filtry polaryzacyjne zakładamy przed oba oczy Pacjent widzi dwa obrazy; powinien je widzieć jednakowo; jeżeli jest inaczej to badamy jak poprzednio, aż do uzyskania jednakowego widzenia obu oczami. Test jest bardzo wrażliwy na czynniki zakłócające ( zła korekcja wady, zaćma, innne schorzenia oka)

BALANS OBUOCZNY- FILTRY POLARYZACYJNE Pacjent widzi dwa obrazy; powinien je widzieć jednakowo; jeżeli jest inaczej to badamy jak poprzednio, aż do uzyskania jednakowego widzenia obu oczami.

ROZSTAW ŹRENIC Reguła Prentice P = D c ( pdptr) gdzie: P - odchylenie promienia w dioptriach pryzmatycznych c – decentracja soczewki w cm D – moc soczewki w dioptriach

ROZSTAW ŹRENIC Zależność między decentracją, a efektem pryzmatycznym może być wykorzystana do uzyskania potrzebnego efektu pryzmatycznego Z reguły Prentica wynika: c = P/D Jeżeli potrzebny jest efekt pryzmatyczny 4 dptr, a soczewka ma moc 3 dptr, to decentracja wyniesie 0, 75 cm, czyli 7. 5 mm

ROZSTAW ŹRENIC Kierunek odchylenia zgodny jest z kierunkiem decentracji, gdy soczewka jest dodatnia i przeciwny gdy soczewka jest ujemna.

PRYZMATY Wielkość odchylenia pryzmatu możemy obliczyć ze wzoru: = ( n-1) gdzie = 1 + 2 np. pryzmat o kącie łamiącym = 20 i współczynniku załamania n = 1, 52, odchylenie pryzmatu obliczamy ze wzoru: = (n-1) = (1, 52 -1) 20 = 10, 4.

PRYZMATY Pryzmaty ustawiamy zawsze krawędzią w kierunku odchylenia oka, czyli w kierunku działania nadczynnego mięśnia. Pryzmatem korygujemy tylko połowę wady. W przypadkach wychyleń w kierunku pionowym, korygujemy wadę całkowicie.

PRYZMATY W heteroforii pryzmaty stosuje się aby uzyskać zmianę kierunku bodźców optycznych padających na siatkówkę przy zachowaniu napięcia mięśni zewnętrznych oczu w stanie ich spoczynku.

PRYZMATY Moment uspokojenia i ustalenia się równowagi nerwowo-mięśniowej, jaki następuje podczas noszenia pryzmatów wpływa korzystnie na czynności kory mózgowej, wzmacnia fuzję i tzw. mechanizm inerwacji wyrównawczej, który powoduje równoległe ustawienie oczu i zanik heteroforii, bądź tylko objawów z nią związanych.

PRYZMATY - EGZOFORIA Egzoforia do bliży powoduje męczenie i ból oczu, „skakanie liter”, nawet okresowe dwojenie. W egzoforii pryzmaty ułatwiają pracę z bliska oraz zapobiegają powstawaniu lub powiększaniu się krótkowzroczności u dzieci i młodzieży.

PRYZMATY - EZOFORIA Ezoforia daje przede wszystkim dolegliwości podczas intensywnego patrzenia w dal ( kino, teatr). W ezoforii przepisujemy pryzmaty krawędzią do nosa, a wielkość stosowanego pryzmatu jest połową kąta odchylenia oka.

PRYZMATY - HYPERFORIE Wychylenia oczu w kierunku pionowym są bardzo przykre dla pacjenta. Całkowicie korygujemy wychylenie przepisując przed jedno oko pryzmat krawędzią do dołu, przed drugie - do góry.