Opracowaa mgr in Katarzyna Twardowska Materiay Hodowla byda

Opracowała: mgr inż. Katarzyna Twardowska Materiały: „Hodowla bydła” praca zbiorowa; Internet

Zdolność wytwarzania przez jajniki dojrzałych komórek jajowych, a przez jądra dojrzałych plemników. Dojrzałość płciowa występuje wcześniej niż hodowlana (rozpłodowa) Krowa dojrzewa płciowo w wieku 6 miesięcy. Buhaj w wieku 6 - 12 miesięcy Czynniki środowiskowe mają wpływ na przyspieszenie lub opóźnienie dojrzałości płciowej poszczególnych osobników. Stwierdzono, że cielęta urodzone na wiosnę dojrzewają wcześniej niż te urodzone jesienią. Użytkowanie rozpłodowe buhaja rozpoczyna się u ras wcześnie dojrzewających między 12 - 18 miesiącem, a u późno dojrzewających między 18 -24

To okres zmian fizjologicznych i morfologicznych, jakie zachodzą w układzie rozrodczym między jednym a drugim jajeczkowaniem. U zdrowej krowy proces ten zachodzi stale, bez względu na porę roku, z wyjątkiem oczywiście okresu cielności. To zewnętrzny objaw dojrzałości płciowej Stan gotowości samicy do Dlatego bydło jest zaliczane do zwierząt pokrycia POLIESTRYCZNYCH (wielorujowych) To jeden z etapów cyklu płciowego

U jałówek powtarza się co 20 -23 dni U krów powtarza się co 21 -28 dni Niektórzy autorzy twierdzą, że Stosowana bywa wiosną ruja trwa krócej (śr. 15 synchronizacja rui celem godz. ) a jesienią dłużej o ujednolicenia terminu około 4 godziny wycieleń w stadzie. Synchronizację można wykonać preparatami sztucznymi lub hormonalnymi. Ruja u krowy trwa średnio 18 godzin , z odchyleniem od 6 do 36 godzin , najczęściej od 12 do 17 godzin

Ruja co 21 -28 dni 1 dzień cyklu Dzień/dni wystąpienia rui w godzinach Ostatni dzień cyklu Powiedzmy, że ruja wystąpiła w 21 dniu cyklu Ruja trwa 6 -36 godzin, średnio 12 -17 godzin. Godz. 000 Godz. 2400

Owulacja u krów następuje krótko po zakończeniu rui, to jest po ustąpieniu jej zewnętrznych objawów. Termin owulacji określa się w relacji do czasu pojawienia się pierwszych objawów rui (około 24 – 28 godzin od rozpoczęcia rui u krów, a u pierwiastek około 18 godzin po rozpoczęciu rui). Bardzo ważnym elementem nadzoru jest dokładne określenie terminu unasieniania krowy. Najlepsze wyniki sztucznej inseminacji krów uzyskuje się, wykonując zabieg w czasie 12– 18 godzin po zaobserwowaniu pierwszych objawów rui, czyli na krótko przed jej zakończeniem. W przybliżeniu oznacza to, że krowy, u których objawy rui zauważono rankiem inseminuje się po południu lub wieczorem, a gdy objawy rui zauważono po południu inseminuje się je rano następnego dnia. Jeżeli po 10– 12 godzinach po unasienieniu krowa nadal wykazuje objawy rui, zabieg należy niezwłocznie powtórzyć nasieniem tego samego buhaja.

Powiedzmy, że owulacja wystąpiła w 28 godz. rui i skończyła się 10 godzin po końcu rui Żywotność Komórki jajowej OŚ GODZINOWA ZDOLNOŚCI KOMÓRKI JAJOWEJ DO ZAPŁODNIENIA 12 – 17 godzin zewnętrznych objawów trwania rui Żywotność plemników Owulacja występuje między 24 a 28 do 34 godziy 1 godzina trwania rui Zabieg inseminacji w 12 -18 godzinie rui 30 godzina od rozpoczęcia rui Powtórzony zabieg inseminacji jeśli krowa nadal wykazuje ruję (1012 godz. po pierwszym zabiegu)

Jest to okres spokoju 1. Faza Następuje gdy układu równowagikrowa nie rozrodczego, została ciałko żółte zapłodniona. jest w 4. Faza zanikania Wówczas zaniku, rui chwilowo szyjka narządy są macicy jest nastawione na zamknięta, w ciąże, tworzy jajniku (kach) się ciałko żółte dojrzewa w miejsce komórka pęcherzyka, jajowa. wytwarzając progesteron Przekrwienie i rozrost gruczołów, błony 2. śluzowej, Faza jajowodów przygotowawcza Cykl rozpoczyna oraz rogów, trzonu i szyjki się od nowa 5. Faza macicy. porujowa Silne przekrwienie 3. Faza rui całego układu rozrodczego. obrzęk błony śluzowej, powiększenie i obrzmienie całego układu. Przez otwartą szyjkę macicy wydziela się do pochwy śluz, który potem wycieka ze szpary sromowej. Pęka pęcherzyk jajnikowy uwalniając komórkę jajową z płynem pęcherzyka.

LATOWANIE BYDLENIE GONIENIE POLOWANIE Na początku rui krowa stoi (gdy inne leżą), drepcze, porykuje, liże siebie i inne zwierzęta oraz ludzi, wygina grzbiet, często oddaje kał i mocz, wykazuje brak apetytu. 2 dni przed rują pojawia się śluz w pochwie. Po tych 2 dniach śluz gęstnieje i zwisa ze szpary sromowej w postaci sznura / sopla. U zdrowej krowy śluz jest klarowny i ciągliwy. Zanika w ciągu 1 -2 dni po owulacji. Przy badaniu macicy weterynarz wyczuwa jej napięcie, które z czasem ustępuje. Może nastąpić widoczne obrzmienie sromu jako że cały układ jest przekrwiony.

Spadek mleczności o jakieś 20% Istotne zmiany składu chemicznego mleka Temperatura ciała krowy podnosi się o 0, 5 – 1, 0 0 C Często występuje u krów żywionych paszami przemysłowymi, paszami złej jakości, skąpymi dawkami co zdarza się zimą. Obecność samca wpływa na wzrost aktywności płciowej krów. Niekiedy występuje latowanie co kilka dni, jest to objaw nimfomanii lub inaczej snębicy

U bydła ma charakter sezonowy: Wzrasta od maja i utrzymuje się do lipca. Spada od sierpnia do listopada Biologicznie korzystna pogoda

Skuteczność wzrasta przy częstszym obserwowaniu stada. Określanie p. H śluzu pochwy Skuteczność jest większa w oborach bez więziowych oraz na wybiegach/ okólnikach Określanie przewodnictwa elektrycznego śluzu pochwy ØZmiana konsystencji mleka Termometry ØZmiana temperatury mleka Pedometry ØWzmożona ruchliwość zwierzęcia Indykator rui Detektor rui

Moment pęknięcia pęcherzyka jajnikowego i uwolnienie dojrzałej komórki jajowej do lejka jajowodu. Następuje mniej więcej do 30 godziny (24 -34) od rozpoczęcia się rui i kończy w 10 do 12 godzinie po jej zakończeniu. Około 42% owulacji przypada na porę dnia między godzinną 14. 00 a 20. 00, mniej natomiast występuje wczesnym rankiem. Skuteczność unasienniania zależy od terminu wykonania zabiegu

Regulują występowanie rui i wpływają na rozwijanie się Oblicza się od pierwszego drugorzędnych cech dnia rui do początku płciowych. następnej Żeńskie hormony płciowe. Gdy nie nastąpi zapłodnienie ciałko żółte powstałe w miejscu pękniętego pęcherzyka Graffa zanika. Ustaje produkcja progesteronu i cykl rozpoczyna się od nowa estradiol estron

Sterydowy hormon płciowy. Odpowiedzialny za rozwój żeńskich narządów rozrodczych, reguluje cykl płciowy i ma wpływ na zachowanie seksualne, rozrost błony śluzowej macicy.

Hormon steroidowy, występujący w organizmie w niewielkich ilościach. Wzrost jego syntezy następuje w ciąży. Większość krążącego estriolu w trzecim trymestrze ciąży jest produktem płodu i łożyska. Jego prekursor jest syntetyzowany w gruczołach nadnerczowych płodu, a następnie przekształcany przez wątrobę i łożysko. Po przejściu przez łożysko estriol jest natychmiast metabolizowany, przede wszystkim w wątrobie matki

W połowie jest wytwarzany w jajniku, a w połowie pochodzi z konwersji estradiolu.

Cechy płciowe, specyficzne dla płci cechy cielesne. Dzieli się je na: - pierwszorzędowe, do których należą gruczoły płciowe, tj. jądra i jajniki, wydzielające hormony płciowe. - drugorzędowe, tzn. zewnętrzne narządy płciowe - prącie i srom oraz pochwa. - trzeciorzędowe, do których zalicza się m. in. gruczoły mleczne, intensywne owłosienie samców