OPR I KRYTYKA Anty i alterglobalizm jako nowe

OPÓR I KRYTYKA Anty i alterglobalizm jako nowe ruchy społeczne

PLAN WYKŁADU • Źródła krytyki globalizacji • Przypomnienie autorów zaangażowanych w nurt krytyczny • Antyglobalizm i alterglobalizm jako nowe, wielkie ruchy protestu: kropla drąży skałę • Hasła : „jutro zaczyna się dzisiaj”, „lepszy świat jest możliwy”, Tobin tax, „myśl i działaj lokalnie” „pluralisycznie, inaczej, inkluzyjnie”, precz z sweatshops • Międzynarodowe Forum Społeczne • ATTAC (Association for the Taxation of financial Transaction for the Aid of Citizens) 2 • Krytyka ruchu alter i antyglobalizacyjnego

POCZĄTKI ZORGANIZOWANEJ KRYTYKI I OPORU WOBEC GLOBALIZACJI • 1999 - pierwszy zorganizowany protest w Seattle podczas posiedzenia Światowej Organizacji Handlu (WTO), 70 tys. uczestników 3

PRZYPOMNIENIE AUTORÓW ZAANGAŻOWANYCH W NURT KRYTYCZNY • John Gray: upadek liberalnego projektu globalizacji • Joseph Stiglitz: krytyka rynkowego fundamentalizmu • Amartya Sen: postulat bardziej wyrównanej dystrybucji zasobów i sprawstwa • Peter Evans : trzy rodziny kontrhegemonicznej globalizacji: kobiety, świat pracy i ekologia 4

ŹRÓDŁA KRYTYKI GLOBALIZACJI • Utrzymujący się nierówny podział korzyści z globalizacji • Relatywne pogorszenie się położenia warstw pracujących w krajach rozwiniętych • Niepopularność globalizacji w młodym pokoleniu; pojęcie służące do wyjaśnieniu wielu negatywnych zjawisk • Zainteresowanie efektami globalizacji coraz większej ilośc grup społecznych, dotkniętych jej efektami: znaczenie refleksji • Mobilizacja ruchu socjaldemokratycznego w świecie- próba solidarności ponad podziałami religijnymi • Włączenie się radykalnych nacjonalistycznych i fundamentalistycznych • Rola INGOs 5

ANTYGLOBALIZM • Przyjazny niektórym postaciom globalizacji : dzielenie się przyjaźnią, przyjaźnią kulturą, kuchnią, solidarnością, dobrami i bogactwami naturalnymi, • Deklaruje zainteresowanie problemami osób i grup, tracących na globalizacji, • Upomina się o prawa „wykluczonych”, • Akceptuje postęp technologiczny: rozwoju telewizji satelitarnej, internetu, komputerów, telefonów komórkowych • Diagnozuje zmniejszenie znaczenia demokratycznego systemu rządów oraz spadek możliwości wpływania na losy państw za pomocą kartki wyborczej, a zastąpienie ich dyktatem światowych instytucji finansowych 6

ZRÓŻNICOWANIE RUCHU • Rolnicy, związki zawodowe, organizacje ekologiczne, socjaliści, komuniści, anarchiści, organizacje walczące o przestrzeganie praw człowieka, organizacje kobiece, chrześcijańskie, imigranci, organizacje antyrasistowskie, ale także członkowie ugrupowań nacjonalistycznych • Ruchy antyglobalizacyjme to: niewielkie, kilkunastoosobowe grupy, działające na obszarze niewielkiego regionu, większe, działające na szczeblu krajowym (największe to organizacje związkowe), aż po organizacje międzynarodowe 7

HASŁA EKONOMICZNE ANTYGLOBALISTÓW • Opodatkowanie międzynarodowego kapitału – podatek Jamesa Tobina i wykorzystanie pochodzących z tego podatku funduszy na pomoc dla krajów Trzeciego Świata i biedniejszych i obywateli • Likwidacja rajów podatkowych, • Wprowadzenie odpowiedzialności prawnej i finansowej wielkich korporacji za wszystkie podejmowane przez nie akcje (np. karanie za niszczenie środowiska), • Umorzenie długu krajom Trzeciego Świata • Przeciw reprywatyzacji gospodarczej i komercjalizacji usług publicznych 8

INNE POSTULATY ANTYGLOBALISTÓW • Decyzje powinny być podejmowane jak najbliższej ludzi, których one bezpośrednio dotyczą • Rządy powinny samodzielnie podejmować decyzje i zwracać uwagę na zgodność polityki gospodarczej z oczekiwaniami społeczeństwa. • Organizacje społeczne powinny być dopuszczone do procesu decyzyjnego • Respektowanie praw kobiet • Walka z handlem kobietami i dziećmi • Postulaty ekologiczne. 9

JAK DZIAŁAJĄ? CZY TYLKO „ORGANIZUJĄ ZAMIESZKI? ” • Organizują spotkania, dyskusje, sympozja, konferencje, wykłady, strajki, wydają ulotki, broszury, czasopisma, książki, blogi, portale, publikują listy protestacyjne. • Działają pojedynczo, lub też łączą się dla przeprowadzenia konkretnych akcji. • Starają się także prowadzić lobbing dla poparcia swoich żądań, głównie wśród polityków pochodzących z ugrupowań lewicowych. • Często uzyskują poparcie swoich żądaniach przez intelektualistów i kościoły 10

ALTERGLOBALIZM • W odróżnieniu od antyglobalistów alterglobaliści dążą do radykalnej zmiany obecnych stosunków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych, poprzez m. in. budowanie globalnego społeczeństwa obywatelskiego • Celem ataków alterglobalistów - wielkie ponadnarodowe instytucje: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank światowy, Światowa Organizacja Handlu, Unia Europejska, ONZ 11

GURU ANTY I ALTERGLOBALIZMU • Noam Chomsky: konkurencyjność rynku … ograniczona przez dominację multinationals, organizacji charakterze totalitarnym, książki : Zysk ponad ludzi: neoliberalizm a ład globalny. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2000, Hegemonia albo przetrwanie: Amerykańskie dążenie do globalnej dominacji. Studio Emka, Warszawa 2005, • Naomi Klein, No logo, 2000 (2004) : negatywny wpływ strategii marketingowych zorientowanych na markę, wywierany na życie społeczeństw krajów rozwiniętych oraz działania korporacji w krajach biednych, przyczyniające się do ich dalszego zubożenia, odprysk: styl w modzie no logo, odzież bez widocznego znaczka firmowego producenta, ciucholandy 12

13

HASŁO JANA PAWŁA II: JUTRO ZACZYNA SIĘ DZISIAJ 14

HASŁO: LEPSZY ŚWIAT JEST MOŻLIWY • Używane jako hasło światowych i regionalnych Forów Społecznych • globalna ekonomiczna demokracja zbudowana na podstawie zasad pomocniczości, praw człowieka, wspólnego dziedzictwa, różnorodności i równości 15

16

HASŁO: „ LUDZKOŚĆ PLURALISTYCZNA, INKLUZYJNA” • w kontraście do brutalnej, uniwersalnej, wojennej • Autor: subcomandante Marcos , ideowy przywódca zapatystów w Meksyku, walczących ze światowymi organizacjami agrobiznesowymi na południu Meksyku na tle zabrania przez rząd „ziemi wspólnej” • Przeciwko globalnej władzy 17

HASŁO: „MYŚL I DZIAŁAJ LOKALNIE” • W opozycji do biznesowego: myśl globalnie, działaj lokalnie • Waga lokalnych inspiracji i lokalnie silnie zakorzenionych lokalnych koncepcji • Nie tracić lokalnego gruntu w pomysłach , które mogą być globalne 18

HASŁO: PODATEK TOBINA • zaproponowany przez Jamesa Tobina, amerykańskiego noblistę w dziedzinie ekonomii, • Podatek od szybkich spekulacyjnych transakcji walutowych (handel pieniędzmi przy wykorzystywaniu kursu walut) • Dochód z podatku miałby być przeznaczony na wyrównanie nierówności społecznych • Eksperyment: Szwecja 1984 1990, Węgry 2013, • Plany UE w Parlamencie UE od 2013, po akceptacji Komisji i Rady Europy 19

HASŁO: „PRECZ Z SWEATSHOPS” • Przeciwko relokacji brudnej produkcji do krajów trzeciego świata, z tanią siłą robocza, zatrudnianą po najniższych kosztach, bez ochrony bhp i ubezpieczenia od zdrowia, bezrobocia i emerytalnego, • Czarna lista „wyzyskiwaczy” 20

ŚWIATOWE FORUM EKONOMICZNE • 2001 - pierwsze Światowe Forum Społeczne, Porto Allegre, jako alternatywa wobec światowego Forum Ekonomicznego w Davos – Deklaracja z Porto Allegre • Kontynuacja posiedzeń Światowego Forum Społecznego: 2002, 2003, 2005 Porto Allegre , 2004 Bombaj, 2006 policentryczne, 2007 Nairobia (Kenia), obecnie strategia policentryzmu + Forum przy okazji spotkań w Davos 21

22

KRYTYKA W STOSUNKU DO ALTER I ANTYGLOBALIZMU • Wiodący nurt: czasopismo Financial Times • Zarzuty: komary zaczynają się roić (24 miliony podpisów pod petycją w sprawie umorzenia długów biednym krajom) • Niezorganizowani, nieefektywni, brak poparcia w trzecim świecie 23