OPIOIDYOPIATY Dr n med Karina Chmielewska ICD10 DSMIV

OPIOIDY/OPIATY Dr n. med. Karina Chmielewska

ICD-10 DSM-IV • • • • • • Alkohol Opiaty Kanabinole Leki uspokajające. . . Kokaina Inne s. stymulujące Halucynogeny Tytoń Lotne rozpuszczalniki Kilka sub. lub inne Alkohol Amfetaminy Kofeina Kanabis Kokaina Halucynogeny Inhalanty Nikotyna Opioidy Fencyklidyna. Substancje uspokajające, nasenne, anksjolityk i. • Inne (np. sterydy). • Używanie wielu.

Działanie depresyjne na oun • opioidy • alkohol • leki uspokajające i nasenne czyli przy przedawkowaniu kliniczne objawy dają obraz śpiączki.

Najczęściej stosowane w Polsce opiaty/opioidy • Heroina – proszek (biały) • Brown sugar – brązowe, matowe bryłki • Opium – ciemnobrązowe bryłki niekiedy proszek • palony, i. v. , i. m. , s. c. , rzadko doustnie, donosowo • Palony, i. v……. • Palone, doustnie

c. d. przetwory domowe • „kompot” – płyn o kolorze kompotu wigilijnego • „makowara” „zupa” „poppy tea” – ciemny płyn • „zielone” „mleczko makowe”- biały płyn • i. v……… i. m. , s. c. • Doustnie • i. v. ………i. m. , s. c.

Morfina, kodeina i opioidy syntetyczne • Morfina – tabletki, • i. m. , s. c. , i. v. , syrop, plastry, ampułki przezskórnie, doustnie, dokanałowo • Kodeina – tabletki, syrop • Doustnie…. . • Np. pentazocyna (Fortral), fentanyl, • Jak morfina, petydyna (Dolargan) metadon, tramadol, buprenorfina

Układ opioidowy (Simon 1992) • Receptor mu – beta-endorfina • delta – enkefalina • kappa- dynorfina • Pobudzenie r. opioidowych powoduje zmiany behawioralne oraz wpływa na układ: • endokrynny • odpornościowy • wegetatywny

Zmiany behawioralne: • • • Analgezja nadrdzeniowa i rdzeniowa Zmiany nastroju –uspokojenie Zmniejszenie aktywności ruchowej Zmniejszenie łaknienia Działanie p/drgawkowe i p/psychotyczne Rozwój tolerancji, objawy abstynencyjne

Wpływ na układ endokrynny • Zwiększenie stężenia: prolaktyny i hormonu wzrostu • Zmniejszenie stężenia: lipotropiny, testosteronu i hormonu antydiuretycznego Wpływ na układ immunologiczny • Uogólniona limfadenopatia • Osłabienie układu odpornościowego

Działanie wegetatywne: • • • Zwężenie źrenic Hamowanie ośrodka oddechowego Obniżenie RR krwi Zwolnienie rytmu serca Zwolnienie perystaltyki jelit Hipotermia

neuroadaptacja • Wyrazem neuroadaptacji mózgu jest występowanie: wzrostu tolerancji i zespółu abstynencyjnego • Są to przeciwstawne sobie zjawiska ale bezwzględnie związane ze sobą. • Występowanie neuroadaptacji mózgu nie zawsze świadczy o uzależnieniu: kryterium uzależnienia co najmniej 3 objawy kliniczne.

Neuroadaptacja spowodowana przewlekłym przyjmowaniem opioidów (uzależnienie) powoduje: 1. Zmianę syntezy i uwalniania endogennych peptydów opioidowych oraz 2. Wtórną zmianę sensytywności i gęstości receptorów opioidowych

Działanie opioidów • Euforia, błogostan • Zmniejszenie uczucia bólu, głodu, potrzeb seksualnych • Subiektywne uczucie ciepła • Spowolnienie psychoruchowe i senność • Zwężenie źrenic • Osłabienie: reakcji źrenic na światło, reaktywności ośrodka kaszlu (!), wydzielania soków żołądkowych, perystaltyki jelit (!) • Obniżenie RR, bradykardia, bradypnoe

Ostre zatrucie opiatami • • • Śpiączka Szpilkowate źrenice Spłycenie i zwolnienie częstości oddechów Spadek RR Bladość powłok Obniżenie temperatury ciała Częsta przyczyna śmierci: aspiracja treści pokarmowej

Stosowanie opioidów • Zazwyczaj powoduje progresję w kierunku uzależnienia • Ulega zmianie droga przyjmowania: od palenia do przyjmowania dożylnego w celu wzmocnienia działania • Regularne stosowanie powoduje rozwój tolerancji i tolerancji krzyżowej • Maleje działanie euforyzujące opioidów. Nowy cel przyjmowania: uniknięcie objawów abstynencyjnych

Uzależnienie od opioidów - skutki • Przedawkowania • Deficyty w okresie kształtowania osobowości • Obniżona odporność ukł. immunologicznego – choroby wszczepienne: HCV, HIV, HBV, bakteryjne • Prostytucja • Kryminogenność (produkcja, handel, kradzieże) • Noworodki – HIV, z. abstynencyjne, sieroctwo • Choroba społecznie zakaźna

Opioidowy zespół abstynencyjny • • Rozszerzenie źrenic Wzrost: RR, tętna, temp. Piloerekcja Wysięk z nosa, Łzawienie, poty Kichanie Biegunka, wymioty Zab. snu Objawy obiektywne • Pragnienie narkotyku • Dreszcze • Bóle stawowomięśniowe • Nudności • Bóle, skurcze brzucha • Drażliwość • Osłabienie Objawy subiektywne

Przebieg zespołu abstynencyjnego • • W zależności od dawki Rodzaju narkotyku Warunków detoksykacji Dobrowolności Leczenia objawów abstynencyjnych Indywidualnych cech Doświadczenia w chorobie Ogólnego stanu zdrowia

Opioidy Stymulanty • • • Krótki czas działania Krótkie „ciągi” Psychozotwórcze Pobudzające Z. Abstynencyjny – dominują objawy psychiczne • Ostre zatrucie – psychoza • • • Znacznie dłuższy Długie „ciągi” Antypsychotyczne Uspokajające Z. Abstynencyjny – dominują objawy fizykalne • Ostre zatrucie – śpiączka

• Upicie zwykłe – próg nietrzeźwości 0, 5 promila. • Lekkie zatrucie – 0, 5 -1, 0 - pobudzenie psychoruchowe, zmniejszona zdolność kontrolowania postępowania, poczucie beztroski, łatwy kontakt z ludźmi Wyraźne objawy zatrucia – 2, 0 -2, 5 - oczopląs, upośledzenie widzenia, wolna reakcja źrenic na światło, ubóstwo treści wypowiedzi, znaczne upośledzenie koordynacji ruchowej, reakcje niewspółmierne do bodźców, działania popędowe (seks).

Upicie głębokie alk. • Stężenie 3, 5 – 4, 0 promila - Objawy: bełkot, powolność ruchów, niezborność, „chód na szerokiej podstawie”, preferencja postawy siedzącej niż leżącej - Obniżenie RR, temperatury - Zanik odruchów neurologicznych (m. in. udławienie treścią pokarmową - Narastanie zaburzeń świadomości - Stężenie powyżej 4, 0 promila - Głębokie zahamowanie oun (do śmierci włącznie)

Upicie (zatrucie) patologiczne - przebiega pod postacią zawężenia świadomości (zamroczenie) lub z dominacją objawów wytwórczych -stan utrzymuje się do kilkunastu godzin -człowiek sprawia wrażenie trzeźwego -zachowania agresywne, wściekłości -zakończone tzw. snem terminalnym -pokryte okresem niepamięci -często czyny karalne -bardzo rzadko występuje

Powikłania psychiatryczne • • - Ostre: majaczenie alkoholowe Przewlekłe: przewlekła halucynoza, paranoja alkoholowa, zespół amnestyczny Korsakowa (Wernickiego-Korsakowa); co najmniej po 20 latach picia - otępienie alkoholowe

Majaczenie alkoholowe • Wyraz zespołu abstynencyjnego • Przyczynowy związek z przerwaniem picia lub zredukowaniem dawki • Objawy abstynencyjne + obj. Majaczenia • Zaburzenia świadomości • Omamy: wzrokowe, słuchowe, dotykowe • lęk

• • • Drżenia mięśniowe Urojenia – dziania się, prześladowcze Podniecenie psychoruchowe Zaburzenia snu Nadaktywność układu autonomicznego tzn. tachykardia, rozszerzenie źrenic, nadciśnienie, wzmożona potliwość

Zespół amnestyczny • Zaburzenia pamięci świeżej, zaburzenia poczucia czasu (zaburzona chronologia sytuacji) • Zachowane natychmiastowe odtwarzanie • Brak: zaburzeń świadomości i globalnych procesów poznawczych • Konfabulacje +/-

Neurobehawioralne skutki picia alkoholu • Alkohol i agresja – interakcje czynników neurobiologicznych, genetycznych, społecznych, kulturowych – niejasne przyczyny dlaczego u niektórych alkohol jest agresjogenny ? ? • Przewlekłe używanie alkoholu wraz z niedożywieniem zaburza funkcje neuropsychologiczne: koncentracja uwagi, pamięć logiczna, operowanie pojęciami, myślenie abstrakcyjne, rozwiązywanie problemów.

Płeć a alkohol • M. są bardziej skłonni do picia alk. w tym intensywnego niż K • Te same dawki alk. dają wyższe stężenie we krwi K. niż M. • Uszkodzenie mózgu i wątroby szybsze u K. niż u M. • Szybszy rozwój uzależnienia u K. niż u M.