OPERATIVNE PROCEDURE Procedures for Air Navigation Services Air

OPERATIVNE PROCEDURE Procedures for Air Navigation Services — Air Traffic Management (Doc 4444) docent dr Miroslav Jovanović, dipl. inž.

ATM 1. 2. 3. 4. 5. 6. General provisions for air traffic services Separation methods and minima Separation in the vicinity of aerodromes Procedures for aerodrome control service Coordination Procedures related to emergencies, communication failure and contingencies Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services RESPONSIBILITY FOR THE PROVISION OF AIR TRAFFIC CONTROL SERVICE Area control service je obezbeđena: a) centrom za kontrolu oblasti (ACC); ili b) od strane jedinice koja pruža uslugu kontrole pristupa (approach control service) u kontrolnoj zoni ili u kontrolnoj oblasti u ograničenom obimu koja je određena prvenstveno za pružanje usluge kontrole pristupa, kada nema ACC-a. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services Approach control service Aerodrome control service Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services RESPONSIBILITY FOR THE PROVISION OF FLIGHT INFORMATION SERVICE AND ALERTING SERVICE Usluga informisanja o letovima i usluga upozorenja (Flight information service and alerting service) bic e data na sledec i način: unutar (FIR): informacijskim centrom za letove, osim ako odgovornost za pružanje takvih usluga nije dodeljena jedinici za kontrolu letenja koja ima adekvatne uslove za vršenje takvih odgovornosti, i u kontrolisanom vazdušnom prostoru i na kontrolisanim aerodromima: od strane relevantnih jedinica kontrole letenja. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services DIVISION OF RESPONSIBILITY FOR CONTROL BETWEEN AIR TRAFFIC CONTROL UNITS Odgovarajuc i ATS c e odrediti područje odgovornosti za svaku jedinicu kontrole letenja i, kada je primjenjivo, za pojedinačne kontrolne sektore unutar jedinice ATC. Ako postoji više radnih mesta u okviru ATC-a unutar jedne jedinice ili sektora, definišu se dužnosti i odgovornosti pojedinih radnih pozicija. Osim za letove na kojima se vrši samo usluga kontrole aerodroma, kontrola dolaznih i odlaznih letova deli se između jedinica koje pružaju usluge kontrole aerodroma i jedinica koje pružaju uslugu kontrole pristupa po sledećem: Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services DIVISION OF RESPONSIBILITY FOR CONTROL BETWEEN AIR TRAFFIC CONTROL UNITS Prijem aviona. Kontrola prijema vazduhoplova prenosi se iz jedinice koja pruža uslugu kontrole pristupa jedinici koja pruža usluge kontrole aerodroma kada vazduhoplov: 1. nalazi se u blizini aerodroma, i • smatra se da c e pristup i slijetanje biti dovršeni vizuelno u odnosu na zemlju, ili • dostigao je neprekidne vizuelne meteorološke uslove, ili 1. je na propisanom nivou, ili 2. je sletio. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services Odlazak vazduhoplova. Kontrola vazduhoplova prenosi se iz jedinice koja pruža usluge kontrole aerodroma jedinici koja pruža uslugu kontrole pristupa: U povoljnim meteo uslovima: vreme kada napusta zonu aerodroma, kada je neophodno da koristi instrumentalno letenje, ili kad je avion na određenom nivou, i U složenim meteo uslovima: odmah nakon poletanja ili na određenom nivou. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services FLIGHT PLAN AIR TRAFFIC CONTROL CLEARANCES Uputstva (odobrenja, dozvole) se izdaju isključivo za ubrzavanje i odvajanje vazdušnog saobrac aja i zasnivaju se na poznatim saobrac ajnim uslovima koji utiču na bezbednost u letu. Ukoliko uputstva ne odgovaraju pilotu vazduhoplova, može se zatražiti i ako je to moguc e, dobiti ispravku odobrenje. Kontrolisani i nekontrolisani let. Let sa sletanjima (dozvola od tačke do tačke). Odobrenja sadrže pozitivne i koncizne podatke formulisane na standardan način. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services AIR TRAFFIC CONTROL CLEARANCES Uputstva (odobrenja, dozvole) se izdaju isključivo za ubrzavanje i odvajanje vazdušnog saobrac aja i zasnivaju se na poznatim saobrac ajnim uslovima koji utiču na bezbednost u letu. Ukoliko uputstva ne odgovaraju pilotu vazduhoplova, može se zatražiti i ako je to moguc e, dobiti ispravku odobrenje. Kontrolisani i nekontrolisani let. Let sa sletanjima (dozvola od tačke do tačke). Odobrenja sadrže pozitivne i koncizne podatke formulisane na standardan način. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services HORIZONTAL SPEED CONTROL INSTRUCTIONS Da bi se olakšao bezbedan protok saobrac aja, vazduhoplovu se može, pod uslovima koje je odredio nadležni organ, uputiti da podesi brzinu na određeni način. Uputstvo za kontrolu brzine ostaje na snazi dok ga kontrolor eksplicitno ne otkaže ili dopuni. Kontrola brzine se ne primenjuje na avione koji ulaze ili su u zoni čekanja. Na nivoima iznad 7 600 m (FL 250), podešavanja brzine u 0. 01 Macha; na nivoima ispod 7 600 m (FL 250), prilagođavanje brzine treba da se izrazi u km/h (kt) na osnovu (IAS). Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services HORIZONTAL SPEED CONTROL INSTRUCTIONS Avion treba, kada je to moguc e, da apsorbuje period prijavljenog kašnjenja na terminalu krstarenjem s smanjenom brzinom u drugom delu svog leta. Smanjenje brzine na manje od 460 km/h (250 kt) IAS tokom spuštanja treba primeniti samo uz saglasnost letačke posade. Prilikom dolaska vazduhoplov treba leteti u čistoj konfiguraciji što duže. Ispod 4550 m (FL 150), smanjenje brzine za avione može biti manji od 410 km/h (220 kt) IAS, koji c e obično biti vrlo blizu minimalne brzine aviona u čistoj konfiguraciji. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services HORIZONTAL SPEED CONTROL INSTRUCTIONS Samo manja podešavanja brzine koja ne prelaze ± 40 km/h (20 kt) IAS treba koristiti za avione pri srednjem i finalnom pristupu. Kontrolu brzine ne bi trebalo primenjivati na avione nakon što je prošao tačku od 7 km (4 NM) od praga piste pri finalnom pristupu. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services VERTICAL SPEED CONTROL INSTRUCTIONS Da bi se olakšao siguran i pravilan tok saobrac aja, vazduhoplovu se može uputiti da podesi brzinu penjanja ili spuštanja. Vertikalna kontrola brzine može se primeniti između dva aviona u penjanju ili dva aviona u spuštanju da bi se uspostavio ili održao minimum vertikalnog razdvajanja. Vertikalna podešavanja brzine treba ograničiti na one potrebne za uspostavljanje i/ili održavanje željenog minimalnog razdvajanja. Treba izbegavati uputstva koja uključuju česte promjene brzine penjanja / spuštanja. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services VERTICAL SPEED CONTROL INSTRUCTIONS Letačko osoblje c e obavijestiti kontrolu, ako nije u moguc nosti da se pridržava određene brzine penjanja ili spuštanja. U takvim slučajevima, kontrolor c e primeniti alternativnu metodu da bi se postigao odgovarajuc i minimum između aviona, bez odlaganja. Posada aviona se obaveštava kada se više ne zahteva ograničenje brzine penjanja/spuštanja. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services CHANGE FROM IFR TO VFR FLIGHT Prelazak sa instrumentalnog letenja (IFR) na vizuelno letenje (VFR) je prihvatljivo samo ako je poruka koju inicira pilot-kapetan sa posebnim izrazom "CANCELLING MY IFR FLIGHT", zajedno sa promenama, ako ih ima, koje treba izvršiti po postojec em planu leta, primi kontrola letenja. Bez odgovora, ide potvrda "IFR FLIGHT CANCELLED AT. . . (time)", koju šalje kontrola letenja. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services ALTIMETER SETTING PROCEDURES Za letove u blizini aerodroma i unutar područja kontrole terminala, vertikalna pozicija vazduhoplova izražava se u visini na ili ispod stepena prelaska i prema uslovima nivoa leta na ili iznad nivoa tranzicije. Kada avion koji je dobio dozvolu za sletanje završava prilaz korišc enjem atmosferskog pritiska na nadmorskoj visini aerodroma (QFE), vertikalni položaj vazduhoplova se izražava u visini iznad nadmorske visine aerodroma tokom tog dela njenog leta za koji se QFE može iskoristiti, osim što c e se izraziti u vidu visine iznad praga piste: Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services ALTIMETER SETTING PROCEDURES sa instrumenta na pisti, ako je prag 2 m (7 ft) ili više ispod elevacije aerodroma; i za precizan prilaz pisti. Za letove na putu, vertikalni položaj vazduhoplova se izražava u smislu: a) nivoa leta na ili iznad najniže upotrebljivog nivoa leta; i b) nadmorske visine ispod najniže upotrebljivog nivoa leta; Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services ALTIMETER SETTING PROCEDURES Postavljanje visinomera QNH mora biti korišćeno u spuštanja do nadmorske visine ispod nivoa prelaska, prilaznim uslovima ili odobrenjima za ulazak u krug, i u taksiranju za odlazni avion, osim ako se zna da je avion vec primio tu informaciju. Letnji semestar 2017/2018

General provisions for air traffic services Letnji semestar 2017/2018