Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling 1 Introductie

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling 1 Introductie 2 Erfelijkheid en prenatale ontwikkeling -Elke cel 46 chromosomen of 23 chromosomenparen -Zaad- en eicellen 23 chromosomen -Nieuwe cel = zygote (chromosoom van de vader en chromosoom van de moeder) -22 paren chromosomen gelijk (autosomen) bij man/vrouw 23 ste paar = geslachtschromosoom Afwijkingen t. h. v. chromosomen -Syndroom van Down -Syndroom van Turner X-gebonden erfelijke aandoeningen -Fragiele X-syndroom -Syndroom van Rett P. Dejonckheere ©

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling • Dominante en recessieve genen -Dominantieprincipe van Mendel Een gen is dominant over het andere In voorbeeld is paars dominant over wit Dus uit eerste generatie ontstaan enkel paarse bloemen. In de tweede generatie ontstaat opnieuw wit (25%) naast 75% paarse. Dus het onderdrukt gen is er wel maar komt niet tot expressie (kan dus wel worden doorgegeven)

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling • Bepaling van geslacht Bij versmelting van eicel en zaadcel zijn volgende combinaties mogelijk op het 23 ste chromosoom: XX (meisje), XY (jongen), XX (meisje), XY (jongen). Dus mannelijke zaadcel bepaalt het geslacht van de baby. • Zwangerschap en geboorte Bevruchte eicel 0 -2 weken Embryo 2 -8 weken Foetus 9 -38 weken Duur gemiddeld 40 weken 37 -42 weken = zwangerschap op tijd <37 weken = vroeggeboorte of prematuriteit 32 weken = extreme prematuriteit risico's voor ernstige handicaps, gedragsproblemen, leerproblemen, … < 3% tweelingengeboorte (monozygoot of dizygoot) Drieling = trizygoot. Prenatale invloeden en bedreigingen: ziekten van de moeder (bv rubella, CMV, aids), drugs/medicijnen (bv antibiotica), roken (ook passief roken), alcohol (foetaal alcoholsyndroom of FAS), ondervoeding, leeftijd moeder, emotionele factoren (bv stress en angst)

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling 3 lichamelijke groei • groeiprincipes P. Dejonckheere ©

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling Lichaamsverhoudingen (baby ≠ peuter ≠ lagereschoolkind ≠ adolescent) -Een groot hoofd vergeleken met rest lichaam. -Eerste maanden verloopt groei van kind vrij snel zowel op vlak van zijn lengte als op vlak van gewicht. De groei = asynchroon = niet overal even snel en constant. Groei voorspellen Grove benaderingen P. Dejonckheere ©

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling Groei uitdrukken in percentielen Percentiel 50 50% van de kinderen is kleiner of gelijk aan het gemeten kind terwijl de overige groep groter is of gelijk Percentiel 90 90% van de kinderen is kleiner of gelijk aan het gemeten kind terwijl 10% groter is of gelijk Gebruikelijke weergave In SD’s = zegt iets over de Spreiding ten aanzien van Het gemiddelde P. Dejonckheere ©

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling 4 Groeifactorren Factoren die de groei van het kind bepalen -Genetisch -Hormonen en voeding (groeihormoon, schildklierhormoon, testosteron, oestrogenen) -Deze hormonen spelen voor de geboorte en een paar maanden na de geboorte nog geen rol in groei kind. -Vanaf 6 à 9 maanden groeihormoon van belang (ondersteund door schildklierhormoon) -Vanaf puberteit (start meisje 9 -14 j / jongen 10 -15 j) geslachtshormonen zetten groeispurt in gang (jongen groeit langer door) -Lichamelijke veranderingen onzekerheid -Puberteit lichamelijke veranderingen (primaire en secundaire geslachtskenmerken) -Vroeger of later dan verwacht? jongen meisje ! Bedreigingen: ondervoeding, ziekten. P. Dejonckheere ©

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Fysieke Ontwikkeling 4 Gezondheid • Overgewicht (BMI) ( voeding, beweging, erfelijkheid, medisch, omgevingsfactoren) • Anorexia Nervosa ( angst volwassen worden, negatief lichaamsbeeld, emotionele gevoeligheid, stress enz. ) • Boulimia Nervosa ( gelijkaardige oorzaken als AN) • Stress coping • • Allergieën Astma Kanker Epilepsie Partiële versus generaliserende • Slapen Pavor nocturnus – Slaapwandelen – Nachtmerries - Insomnie • Zindelijkheid P. Dejonckheere ©