Ontwikkelingen en regels op het gebied van Duurzaam

Ontwikkelingen en regels op het gebied van Duurzaam Terreinbeheer Corné Kempenaar Licentieverlenging/seminar Hardenberg, 13 jan. 2011

Inhoud presentatie (ca 1 uur) n n n Probleemstelling DOB in het kort Wet en regelgeving l n n Certificering DOB in de praktijk Innovaties

Verbruik GBM en enkele biociden in niet-landbouw 2008 (schatting 2008, 245 ton a. s. per jaar, per sector)

Verbruik GBM en enkele biociden in niet-landbouw 2008 (schatting 2008, 245 ton a. s. per jaar, per type middel) Ruim de helft hiervan is glyfosaat

Knelpunt: vooral verhardingen geven emissie . . . Zuivering-installatie (RWZI/AWZI)

Emissie draagt bij aan normoverschrijding n Chemische onkruidbestrijding op verhardingen is een belangrijk knelpunt bij de drinkwaterproductie uit oppervlaktewater in Nederland l l l n Afspoeling van verhardingen De norm ligt op 0, 1 microgram per liter Glyfosaat en MCPA: normoverschrijdingen Ecologische risico’s van deze middelen op verhardingen spelen geen rol bij toelating

Innamepunten oppervlaktewater voor drinkwaterproductie

Inzoemen op twee punten Keizersveer Eijsden

Glyfosaat, jaargem. concentratie in Maas (bron: Riwa Maas) 2009: 6/18 > 0, 1 2010: 1/7 > 0, 1 Norm

Glyfosaat, jaargem. concentratie in de Maas Norm

AMPA, jaargem. concentratie in de Maas

Monitoring rivierwater RIWA Maas Keizersveer Niers n n n Maas en zijrivieren Metingen en modelstudies Nederland draagt ca. 50% bij aan de glyfosaatbelasting van de Maas Roer Geleenbeek Dieze Neerbeek Jeker Eijsden Geul

Kortom; Er moe(s)t iets veranderen om problemen bij drinkwaterproductie uit oppervlaktewater te voorkomen -> wet en regelgeving nationaal -> stroomopwaarts / EU

Invoering DOB en middelverbruik n n n Brabant, Zeeland en Utrecht Voorlichting & Advisering Registratie middelverbruik via DOB registratie module Glyfosaat: 50% reductie MCPA: 75% reductie

DOB methode in het keuze’s kort n Afgewogen maken m. b. t. l l n Geïntegreerde aanpak l l n Balans streefbeelden, methoden, effectiviteit, milieu-effecten en kosten Door bestuurders, beheerders en uitvoerders ‘Eén methode aanpak’ niet meer van deze tijd Maatwerk niet per se chemisch bestrijden Professionele en transparante organisatie l Planning, registratie, certificering

Hulpmiddelen van het DOB systeem n Richtlijnen voor terreineigenaar/gemeente l n Richtlijnen voor aannemer/uitvoerder l n Shortlist 2 Tips l n Shortlist 0 en 1 Preventie, organisatie en omgaan met onkruidstreefbeelden Hulpmiddelen l l Handboek, Weerfax, registratiemodule Website (www. dob-verhardingen. nl)

Inzoemen op enkele DOB richtlijnen

DOB-richtlijn: Verhardingen langs water n Geen inzet van bestrijdingsmiddelen l l n Op verhardingen die op minder dan 1 m afstand van oppervlaktewater liggen (langs grachten, kanalen ed. ) Op verharde dijklichamen die schuin aflopen naar rijkswater Gebruik niet-chemische methoden of onkruidbestrijker

DOB-richtlijn: Neerslag n n n Gebruik geen herbiciden als er binnen 24 uur >1 mm neerslag wordt voorspeld en de kans op neerslag meer dan 40% is Raadpleeg een erkende weervoorspelling (bv DOBweerfax of DOB online) Criteria machinespecifiek

Uitzonderingen Neerslag-criterium n Verbeterde selectieve toedienings -technieken l n Gebruik geen herbiciden als er binnen 15 uur neerslag wordt voorspeld Onkruidbestrijkers l Gebruik geen herbiciden als er binnen 6 uur neerslag wordt voorspeld

DOB-richtlijn: Herbiciden n Toepassing bestrijdingsmiddelen volgens shortlist 2 Streef naar zo min mogelijk middel verbruik Glyfosaat l l n Bovengrens: 720 g a. s. /ha half-open verharding/jaar (= 2 l Roundup Evolution) Per ronde niet meer dan 360 g a. s. MCPA l l l Alleen pleksgewijs bij specifieke probleemonkruiden Bovengrens: 50 g a. i. /ha half-open verharding/jaar Streef naar max. 1 ronde per 2 jaar

Waar moet u aan voldoen (NL wetgeving) ? ! n Gewasbeschermingsmiddelen & Biociden wet l l Gekwalificeerd, kundig personeel Werken volgens label • DOB bij verhardingen l l l Gewasbeschermingsplan moet aanwezig zijn Registratie van middelverbruik Regels voor apparatuur (machinerichtlijn)

Waar moet u aan voldoen (EU wetten/kaders) ? ! n Regels voor ‘op de markt brengen van PPP’ l n EU richtlijn ‘duurzaam gebruik PPP’ l l l n IPM, actieplannen Minimaliseer of nulgebruik in openbare ruimten Keuring apparatuur en eisen personeel EU ‘Machinerichtlijn’ l n Vooral toelating, wet vanaf zomer 2011 Eisen m. b. t. arbeid- en milieuveiligheid EU ‘kaderrichtlijn water’ l Doelen voor 2015 en 2030: kwaliteit en kwantiteit, beschermde gebieden en prioritaire stoffen

De essentie van de nieuwe regelgeving n Verplichting tot planmatig werken en registreren l n Meer preventie en geïntegreerd werken (IPM) l l n gewasbeschermingsplan Verbodgebieden bestrijdingsmiddelen verhardingen Daarbuiten niet chemische methoden of verplichte toepassing emissiebeperkende maatregelen volgens DOB-richtlijnen Certificering bij professioneel gebruik middelen op verhardingen doet intrede

Barometer Duurzaam Terreinbeheer n Terreineigenaar (gemeenten/grote bedrijven) l l l n Goud: duurzaam beheer (openbare) ruimte Zilver: geen gebruik bestrijdingsmiddelen in openbaar groen, sportvelden en op verhardingen (paar uitzonderingen) Brons: onkruidbestrijding verhardingen volgens DOB richtlijnen Toepassers glyfosaat (aannemer/hoveniers) l Certificaat ‘Toepassing Glyfosaat’

Barometer DT - glyfosaat op verhardingen n Verplichte certificering gebruik ‘glyfosaat op verhardingen’ is ingetrokken per november 2010 CTGB bestudeert of andere regelgeving uit België of Duitsland perspectief biedt (=vergunningstelel) 23 bedrijven zijn BDT ‘glyfosaat’ gecertificeerd via Ki. Wa, SGS, NAK Agro/Cicero

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Brons n DOB verhardingen voor beheerder l n Shortlist 1 Uitvoerder houdt zich aan DOB l Shortlist 2

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Zilver n Geen gebruik bestrijdingsmiddelen voor onkruid-, plaag en ziektebestrijding l l l n Openbaar groen Sportvelden Verhardingen Paar uitzonderingen l l l Reuzenberenklauw/kweek/ japanse duizendknoop/ridderzuring Eikenprocessierups Enkele uitheemse boomsoorten

Barometer Duurzaam Terreinbeheer - Goud n n Functies groene en verharde terreinen duurzaam in stand houden Belangrijkste thema’s l l l l l onkruid-, plaag en ziektebestrijding in groen onkruidbestrijding op verhardingen bemesting in groen verwerking groen- en zwerfafval hondenpoepbeleid gladheidsbestrijding natuurplan inkoop planten en materialen brandstoffen en smeermiddelen

Barometer DT – glyfosaat op verhardingen n Belangrijkste controlepunten certificaat l l l Oppervlak te beheren verhardingen (opdrachtgever) Plattegronden (>1 ha) met spuitvrije zones (opdrachtgever) Hoeveelheid middelgebruik!! Toetsing aan DOB gebruiksnorm Toepassing neerslag-criterium Bewijs van vakbekwaamheid uitvoerder

DTB Registratiemodule via internet n n n Registratie per werkeenheid Verhardingen, groen en sportvelden Gemakkelijk en snel Overzichten (certificering) Toegangscodes via e-mail www. dob-verhardingen. nl

Barometer: niet-chemische technieken n Borstelen, Branden, Heet water en Hete Lucht l l n Niet meer dan 4 keer inzetten per seizoen Milieueffecten emissies door energieverbruik Pas combinaties van methoden toe Gaat selectie van minder gevoelige onkruiden tegen Quick-scan milieueffecten

Milieueffecten niet-chemische technieken n n Voorbeeld Brabantse gemeente Streefbeeld ‘B’ 90% machinaal/10% handmatig Werkpakketten l Borstelen 2 x (‘huidig beheer’) • Te beperkt voor handhaven B-kwaliteit l l l Branden 4 x Heet water-WAVE � 3 x DOB chemisch 2 x

Barometer: niet-chemische technieken Toon werkbalken Grafiek 2: Score per methode (genormaliseerd, gewogen) Invoerscherm 3. 5 E-07 Grafiek 1 3. 0 E-07 2. 5 E-07 2. 0 E-07 weegfactor 1. 5 E-07 1. 0 E-07 5. 0 E-08 0. 0 E+00 M- Bo rst ele n MBr an de n MHe et Mwa ter H-B Ch em is ch osm H-B aa ier ran de H-H n ee tw H-C he ate r mis ch ( sp Abiotische uitputting 1 Broeikaseffect 1 Ozonlaag aantasting 1 Smogvorming 1 Ecotoxiciteit water 1 Ecotoxiciteit terrestrisch 1 Humane toxiciteit 1 Verzuring 1 Aquatische vermesting 1 Terrestrische vermesting 1 uitl a ns)

Innovaties op gebied Duurzaam terreinbeheer

Werkgroep op een proeflocatie (Barendrecht, juni 2008)

KRW innovatieproject Duurzaam Terreinbeheer Onderwerpen: n Onkruidwerende en regenwaterzuiverende verhardingen n Innovatieve onkruidbestrijding verhardingen (UV-licht) n Optimalisatie onkruidbeheersing verhardingen n Sensorgestuurde gewasbescherming sportvelden n Sensorgestuurde bemesting sportvelden n Innovatief processchema voor terreinbeheer n Kennisverspreiding