ONDOKUZ MAYIS NVERSTES PSKOLOJK DANIMANLIK VE REHBERLK ARZUM

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK ARZUM GÜZEY z 19010541 Topluma Hizmet Uygulamaları

z Pandemi nedir? § 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü Koronavirüs (Covid-19) salgınını pandemi ilan etti. Pandemi: Bir kıta, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren, salgın hastalıklara verilen genel addır.

z Coronavirüs (koronavirüs) nedir? § Coronavirüsler, hayvanlarda veya insanlarda hastalığa neden olabilecek büyük bir virüs ailesidir. Daha önce rastlanan birkaç coronavirüsün soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara kadar neden olduğu bilinmektedir. En son keşfedilen coronavirüs, COVID-19 hastalığına neden olur. Bu yeni virüs ve hastalık, salgının Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentinde başlamasından önce bilinmiyordu.

z _ Koronavirüs yakınma ve bulguları nelerdir?

_ §Olgu bildirimlerinde ateş, kuru öksürük, halsizlik gibi yakınma ve bulgular ağırlıklıdır. §Bildirilen tanı almış olguların % 98’den fazlasında ateş, §% 70’inde halsizlik/yorgunluk, §%60’ında kuru öksürük, % 50 -60’ında nefes darlığı, §Yarıya yakınında kas ağrıları vardır. §Balgam çıkışı 1/4 oranında bildirilmiştir. §Hastaneye başvuruda yaşamsal bulgular (nabız, kan basıncı, bilinç, ateş) kural olarak normal olabilir. §Gastrointestinal yakınmalar (ishal –kusma, karın ağrısı) da %10 civarında bulunabilir. §Takipte 3 olgudan 1’inde bulunurken yoğun bakım olgularında çoğunlukla saptanır. §Diğer grip sendromlarında 3 -5 gün içinde belirgin bir iyileşme görülürken COVID-19 olgularında 7 -8 gün içinde giderek kötüleşme belirgindir. §Ortalama 8 gün sonra belirgin nefes darlığı gelişmesi beklenir. § 15 -16 günde ölüm veya iyileşme anlamında sonuçlanma söz konusudur.

z Koronavirüs hangi yollar ile bulaşır? § Koronavirüs çok küçük boyutta olduğundan hapşırma-öksürme sırasında virüsleri içeren damlacıklar yoluyla, 3 saate kadar havada asılı kalarak bireyler arasında yayılabilmektedir. Co. VID 19’un salgına dönüşmesindeki en önemli nokta burasıdır. Ayrıca hastaların dokunduğu yüzey veya eşyalara sonradan dokunan kişilerin ellerini yüzüne-gözüne götürmesi, diğer insanlarla el sıkışma vb temaslarla yayılım da çok önemlidir. Virüsün insandan insana bulaşması için genellikle 1, 8 -2 metreden (6 feet) yakın temas gereklidir. Ancak yeni yayınlarda bu uzaklık 4, 5 metreye kadar çıkabilmektedir. Yine fekal-oral bulaş da bildirilmiştir. §

z Şüpheli kişinin izlemesi gereken yol nedir? §Evde kal, hastaneye/acile gitmeden telefon edip tıbbi yardım iste. § Kendini öncelikle evdekilerden izole et. § Aile hekiminden telefonla randevu al (gitmeden bilgi ver) § Yüz maskesi kullan. § Hapşırma/öksürmede dikkatli ol, yüzünü kapat. § Sık sık (ortam değiştirdikçe) el yıka. § Eşyaları ortak kullanmamaya çalış. Kullanmak durumunda kaldıklarının da iyi temizlenmesini, yıkanmasını sağla. § Yakınma ve bulgularının seyrini değerlendir, kötüleşme oluyorsa tıbbi yardım al/hastaneye git.

z Coronavirüs (koronavirüs) tedavisi nasıl yapılır? Yeni tip Coronavirüs enfeksiyonu için spesifik tedavi mevcut değildir, antibiyotiklerin hastalığın önlenmesinde ya da tedavisinde yeri yoktur. Tedavi hastanın şikayetlerine yönelik olan destek tedavisidir.

z COVID-19 hastalığına karşı nasıl beslenilmedir? § Pandemi döneminde, bağışıklık sistemini güçlendirici şekilde beslenme düzeninde değişiklik yapılmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü günde ortalama 5 ile 8 porsiyon arasında meyve ve sebze tüketimini önermektedir. Bağışıklık sisteminin özellikle güçlü tutulması gereken bu dönemde, bahsedilen bu miktarı biraz daha artırmanız önerilir.

z Pandemi sürecinde psikolojimizi korumak için nelere dikkat etmeliyiz? § Her insan stresli durumlara kişisel özellikleri, travmatik deneyimleri ve içinde bulunduğu şartlar dahilinde farklı tepkiler verebilir. Belirsizlik herkes için ciddi bir problem. Her şeyi kontrol edemeyiz. Öncelikle kontrol edebileceğimiz noktalardaki tüm önlemleri aldığımıza emin olmalıyız. Unutmamamız gereken en önemli şey kaygı ve paniğin virüsten daha bulaşıcı olduğudur.