ONDOKUZ MAYIS NVERSTES FENEDEBYAT FAKLTES CORAFYA BLM BLGELER
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ COĞRAFYA BÖLÜMÜ BÖLGELER COĞRAFYASI I Dr. Öğr. Üyesi Fatih ALTUĞ
BÖLGELER COĞRAFYASI 1 Regional Geography 1 Bu derste kullanılan her türlü belge, bilgi, fotoğraf, harita vb. , dokümanlar sadece eğitim amaçlı olarak kullanılmaktadır.
BÖLGELER COĞRAFYASI 1 13. Hafta Dr. Öğr. Üyesi Fatih ALTUĞ
EGE BÖLGESİ’NİN BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ
3. YERALTI KAYNAKLARI • Bölge hem metalik madenler hem de enerji kaynakları bakımından önemli bir potansiyele sahiptir. • Bölgenin en önemli zenginliği linyittir. • Manisa-Soma, Kütahya-Değirmisaz ve Tavşanlı linyit rezervlerinin en fazla olduğu sahadır.
• Soma çevresindeki linyitlerin kalori değeri çok yüksek olduğu için konutların ısıtılmasında ve Soma Termik Santralinde yakıt olarak kullanılır. • Kütahya çevresindeki düşük kalorili linyitler Seyitömer ve Tunçbilek termik santrallerinde kullanılır.
• Söke, Tire, Nazilli, Aydın’ın güneyi ve Yatağan diğer önemli linyit yataklarıdır. • Bunlardan en büyük rezerve sahip olanı Yatağan’da yer alır. • Fakat düşük kalorili olduğu için, aynı isimli santralde yakıt olarak kullanılır.
• Krom: Kütahya-Balıkesir arası ve menteşe yöresinde, • Demir: Edremit-Eymir, Ayvalık-Altınova, Sima, Turgutlu-Torbalı, • Zımpara Taşı: Menderes masifi, Akhisar, Tire, Uşak, Selçuk, Milas, Yatağan • Altın: Bergama
• Civa: Karaburun Yarımadası-Ödemiş-Halıköy, Tire ve Gediz, • Arsenik: Ödemiş, Tire, Salihli, • Uranyum: Gediz
• Mermer: Afyon kaliteli mermer yataklarına sahiptir. Ayrıca Kütahya, Burdur, Akhisar’da da mermer yatakları mevcuttur. • Tuz: İzmir Çamaltı ve Ayvalık tuzlaları
• Bölge kaplıca ve maden suyu bakımından da önemlidir. • Afyon, Uşak, Kütahya, Denizli-Pamukkale ve Karahayıt, Denizli, Çeşme, Balçova • Maden suyu: Afyon, Kula, Alaşehir
4. SANAYİ • Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi’nden sonra sanayi faaliyetlerinde ikinci sırada yer alır. • Sanayi faaliyetleri bölge içinde iki alanda sanayi zonu oluşturmaktadır. • 1 - İzmir- Manisa ekseni • 2 - Denizli
• İzmir Körfezi- Kemalpaşa ve İzmir Körfezi. Karabağlar-Torbalı arası sanayi tesislerinin yoğunlaştığı alanlardır. • Manisa özellikle elektronik sanayinde gelişmiştir. • Denizli ise başta tekstil olmak üzere çeşitli sektörlerde gelişmiş bir sanayi yapısına sahiptir.
• Bölgede sanayinin gelişmesinin nedenleri: • • • - Ulaşımın elverişli olması, - Hammadde bakımından zengin olması, - Pazar imkanlarının gelişmiş olması, - Ucuz işgücü, - Enerji,
• GIDA SANAYİ • Gıda sanayinin merkezi İzmir ve çevresidir: makarna, bisküvi, bitkisel yağ, alkollü içecek • Ege Bölgesi yaklaşık 100. 000 üreticinin kurduğu TARİŞ kooperatifi hem yerel üreticinin ürünlerini değerlendirmekte hem de ülkemize model olmaktadır. • TARİŞ, incir, kuru üzüm, zeytinyağı, sabun ve deterjan üretiminde önemli bir yere sahiptir.
• Diğer taraftan, İzmir, Ayvalık ve Edremit çevresinde çok sayıda zeytinyağı ve sabun imalathanesi bulunur. • İzmir’de Süt ürünleri, et işleme tesisleri (Pınar Et ve Süt Ürünleri) bulunur. • Kütahya ve Uşak’ta şeker fabrikaları, • Afyon’da et işleme, şekerleme
• KİMYA SANAYİ • İzmir Aliağa Petrol Rafinerisi sayesinde, özellikle İzmir ve çevresinde hammaddesi petrol ürünlerine dayalı sanayi tesisleri gelişmiştir. • Sentetik boya, selüloz, plastik boru, plastik kapı ve pencere sistemleri vs.
• MAKİNE VE METAL SANAYİ • İzmir’de 3 adet demir-çelik fabrikası ve çok sayıda alüminyum işleme tesisi mevcuttur. • Buralardan temin edilen ara ürüne bağlı olarak Denizli, Nazilli ve Manisa’da metal eşya sanayi, elektrikli beyaz eşya, televizyon, bilgisayar ve mutfak eşyaları sanayisi gelişmiştir.
• TAŞA TOPRAĞA DAYALI SANAYİ • Bölge genelinde 10’a yakın çimento fabrikası bulunmaktadır. • Kütahya ve Bilecik seramik sanayinde, • İzmir ve Manisa tuğla-kiremit sanayinde gelişmiştir.
• ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ • İzmir, Muğla ve Afyon’da selüloz ve kağıt fabrikaları (özelleştirildi), • İzmir’de mobilya sanayi gelişmiştir
5. ULAŞIM VE TİCARET • Bölgenin topografyası ulaşım sistemlerinin gelişmesi için uygun koşullar oluşturmuştur. • Grabenler, kıyı ile iç kesimler arasındaki bağlantının gelişmesini kolaylaştırmaktadır. • Grabenlerin doğu-batı yönünde uzanması ulaşımında bu şekilde gelişmesini sağlamıştır.
• Horstların uzanış doğrultusundan dolayı kuzeygüney yönünde ulaşım daha az gelişmiştir. • Bölgenin bu özeliklerinden dolayı tarihten beri önemli yolların başlangıç-bitiş noktası olmasını sağlamıştır (Kral Yolu).
• İç kesimlerden getirilen mallar kıyıdaki limanlar vasıtasıyla Ege ve Akdeniz’deki limanlara ulaştırılırdı. • Tarihte, Milet, Efes, Didim, Foça ve Çandarlı körfezlerinde çok sayıda şehir devletinin varlığı ekonomik güç ile açıklanabilir. • Bu liman şehirleri kıyının alüvyonlarla dolması sonucunda iç kesimde kalmışlar ve terk edilmişlerdir.
• DEMİRYOLU ULAŞIMI • Ülkemizde demiryolu ağının en sık olduğu bölge Ege’dir. • Ülkemizdeki ilk demiryolu, sömürgeci bir anlayışla İzmir-Aydın arasında 1856’da İngilizler tarafından yapılmıştır. • Daha sonra, Denizli-Dinar-Eğirdir güzergahına yapılmıştır.
• Fransızlar ise İzmir-Turgutlu arasına demiryolu yapmışlardır. Bu hat daha sonra Afyon-Soma’ya kadar uzatıldı. • Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine kadar gelişen demiryolu, Cumhuriyetle birlikte gelişimini devam ettirmiştir. • Bu gelişime bağlı olarak bölgenin Marmara ve İç bölgelerle demiryolu bağlantısı sağlanmıştır.
• KARA YOLU ULAŞIMI • Bölgenin karayolu geçmişi oldukça eskiye gitmektedir. • Fakat ülke genelinde olduğu gibi esas gelişim 1950’lerden sonra başlamıştır. • Yol güzergahları akarsu vadilerini takip eder. • İzmir-Aydın arası otoyoldur. Diğer yolların önemli bir bölümü ise duble yoldur.
• DENİZ ULAŞIMI • Bölgenin ticaretinde denizyollarının ayrı bir önemi vardır. • Bölgenin ithalat ve ihracatı limanlar ile gerçekleştirilir. • İzmir limanı aynı zamanda ülkemizin ana ihracat limanıdır ve kapısıdır.
• İzmir limanı büyük bir yükleme-boşaltma kapasitesine sahiptir. • İç bölgelerden gelen tarım ürünlerinin büyük bir bölümü bu limandan ihraç edilir. • Ayrıca bölgede sanayinin gelişmesine bağlı olarak sanayi ürünleri ihracatı da yapılmaktadır.
• Aliağa Limanı ise petrol ürünlerinin taşınmasında önemli bir yere sahiptir. • Rafineride işlenen petrol türevleri buradan ihraç edilir. • Aliağa limanı ihtiyacını karşılayamadığı için özel sektöre ait limanlarda yapılmıştır.
• Sadece İzmir’de hem özel hem de kamuya ait 23 adet liman bulunmaktadır. • İstanbul-Ambarlı’dan sonra en fazla konteyner elleçleme İzmir-Aliağa limanlarından gerçekleşmektedir.
• HAVA ULAŞIMI • 1987 yılında İzmir’de yapılan Adnan Menderes Havalimanı hem ulusal hem de uluslar arası seferlerin yapıldığı bölgenin önemli bir limanıdır. • Özellikle yaz aylarında yoğunluğu artmaktdır. hava trafiğinin
• Afyon, Denizli ve Kütahya ile Edremit, Milas, Bodrum ve Selçuk’ta da hava alanları bulunmaktadır. • Bodrum hava alanı yaz aylarında oldukça yoğun bir trafiğe sahiptir.
• TİCARET • Bölgede ticari hayat oldukça gelişmiştir. • İzmir Serbest Ticaret Bölgesi, bölge ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. • Yine uluslar arası İzmir Fuarı eskiden beri bölge için önemli bir ticari faalyettir.
• Ege Bölgesi ülkemizde ihracatın başladığı bölge olarak kabul edilir. • 2018 yılında 20 milyar dolardan fazla ihracat gerçekleştiren bölgenin ihracat lideri İzmir’dir (10 milyar dolar). • İzmir’de faaliyet gösteren Ege Serbest Bölgesi ve İzmir Serbest Bölgesi’nin 2018 yılında yaptığı 2, 3 milyar dolarlık ihracatta dahil edildiğinde Ege Bölgesi’nin ihracat rakamı 23 milyar 110 milyon dolara ulaşmaktadır.
• Türkiye 2018 yılını 168, 1 milyar dolarlık ihracatının % 12, 3’ünü bölge gerçekleştirmiştir. • Ege Bölgesi’nin 2018 yılı ithalatı bir önceki yıla kıyasla yaklaşık 2, 5 milyar dolar gerileyerek 15, 2 milyar dolarak gerçekleşmiştir. • TÜİK ve TİM verilerine göre bölge 5, 5 milyar dolar dış ticaret fazlası vermiştir. • İhracatın ithalatı karşılama oranı % 137’dir.
• Bölgenin dış ticaret hacmi 36 milyar dolar civarındadır. • İhracatta ikinci sırada Manisa gelmektedir (4, 4 milyar $), • Diğer iller: • Denizli, 3 milyar $, Aydın 721 milyon $, Muğla 500 milyon $, Afyon 411 milyon $, Uşak 214 milyon $,
6. TURİZM • Ege Bölgesi’nin elverişli iklim koşulları, uygun koy ve körfezleri, kumsalları, doğal güzellikleri ve tarihi eserleri turizmin gelişmesi için uygun bir ortam oluşturmaktadır. • Son yıllardaki yat limanları, tatil köyleri ve çeşitli turistik tesisleri turizmin gelişmesini hızlandırmıştır.
• Ege Bölgesi Türkiye’de turistik belgeli tesislerin 1/3’üne sahiptir. • Yatak kapasitesi bakımından ise Marmara ve Akdeniz bölgelerinden sonra üçüncü sıradadır.
• Bölgedeki tarihi ve arkeolojik öneme sahip başlıca turistik alanlar: • Bayraklı, Bergama, Efes, Milet, Priyen, Didim, Sart, Karacasu
• Bitki örtüsü ve doğal güzellikleri yönünde önemli başlıca turistik alanlar: • Kuşadası, Kalamaki/Dilek Yarımadası, Gölcük/Bozdağlar, Spil Dağı/Manisa, Karagöl/Yamanlar Dağı • Son yıllarda ikincil konutların sayısında da önemli artışlar görülmektedir.
• İzmir, Çeşme, Kuşadası, Bodrum Marmaris deniz turizminde önemlidir. ve • Yine İzmir Fuarı’da turizm açısından önemli bir etkinliktir.
- Slides: 41