OLUTURMACI YAKLAIMDA KULLANILAN YNTEM VE TEKNKLER Balca retim

OLUŞTURMACI YAKLAŞIMDA KULLANILAN YÖNTEM VE TEKNİKLER

Başlıca Öğretim Yöntem ve Teknikleri 1 - Kavram Haritaları, Kavram Ağı, Anlam Çözümleme Tablosu 2 - V Diyagramı 3 - Bulmacalar (Kare Bulmaca, Çengel Bulmaca) 4 - Venn Şeması 5 - Yapılandırılmış Grid(alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinden biridir. öğrencilerin konuyu bilmeden soruyu doğru cevaplamaları hemen imkansızd 6 - Oyun ve Drama 7 - Problem 8 - Kritik Düşünme (Olay sorgulama) 9 - Modeller 10 - Analoji (Benzetme. Çok dikkatli olmalı, uzmanca yapılmalı ) 11 - Deney 12 - Beyin Fırtınası 13 - Buluş Yolu 14 - İşbirlikli Öğrenme, Grup Çalışması, Parçalı Öğretim (Yap-boz) 15 - Günlük Hayattan Örnekler 16 - Bilgisayar Destekli Öğretim 17 - Proje 18 - Gezi- Gözlem 19 -Örnek olay

KAVRAM HARİTASI • Kavramlar arasındaki ilişkilerin iki boyutlu şemayla ifade edildiği, anlamlı öğrenmeyi sağlayan, tıpkı yol haritası gibi yol gösteren bir eğitim aracıdır (Liu, Hinchey, 1996, s. 35; Novak, 1995, s. 235).

Kavram Haritalarının Yapılışı n n n Kavramlar listesindeki en genel veya en üst düzeyde olan kavram seçilerek sayfanın başına yazılır. Diğer kavramlar aşamalı olarak hiyerarşik bir biçimde yerleştirilir. Kavramların haritadaki diğer sözcüklerden kolayca ayırt edilebilmesi için, kavramlar kutu veya yuvarlak içine alınır(çerçevelenir). Kavramlar arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla kavramlar çizgilerle bağlanır ve bu ilişkilerin üzerine ilişkinin tarifi veya fiili yazılır. İlişkinin yönü önemli olduğundan ok ile gösterilir.

örnektir

Bitki İle İlgili Bir Kavram Haritası BİTKİ yi Toprağa bağlar yi Dik tutar KÖK GÖVDE de Üremeyi sağlar ye Besin üretir YAPRAK ÇİÇEK

MADDE olabilir Karışım dır Çözelti Sonucunda oluşur Çözünme olabilir birden fazla içerir Saf Madde

İtme/Çekme Hızlanma olarak tanımlanır Yavaşlama olabilir sebep olabilir Durma KUVVET sebep olabilir Hareket Sallanma olabilir sebep olabilir oluşturabilir Bükme Şekil değişikliği oluşturabilir Sıkma olabilir oluşturabilir Germe Vurma Dönme Yön değiştirme

GÜNEŞ etrafında dolanır DÜNYA etrafında dolanır yapar Dönme Hareketi AY oluşumuna sebep olur sonucudur Gece/Gündüz

IŞIK ile karşılaşabilir MADDE olabilir Saydam oluşturmaz olabilir Y. Saydam Gri oluşturur GÖLGE olabilir Opak Koyu oluşturur

Kavram Haritasının Kavram Haritası

Hiyerarşi i e ık nt ğla Ba es m li Bağlantı kelimesi Özel Kavram Bağlantı kelimesi Örnek tı ke lim es i Genel z a r Çap ntı Kavra a l ğ Ba Bağlantı kelimesi m. Bağlantı kelimesi Daha Az Genel Kavram Bağlantı kelimesi Özel Kavram lan Merkez Kavram Genel Kavra m Bağlantı kelimesi Daha Az Genel Kavram Ba ğ Örnek Bağlantı kelimesi Özel Kavram az r p Ça antı l Bağ Örnek Daha Az Genel Kavram Bağlantı kelimesi Özel Kavram Örnek Hiyerarşik Kavram Haritası Değerlendirme Modeli Özel Kavram

KAVRAM AĞI * Kavramlar arası ilişkiler, bazen ağ oluşturur. Kavram ağları, kavram haritasının özel durumlarıdır. GAZ Yoğunlaşma (Isı vererek oluşur) Buharlaşma (Isı alarak oluşur) SIVI Donma (Isı vererek oluşur) Erime (Isı alarak oluşur) KATI

Maddenin Halleri (KA) Katı Gaz Yoğun uçucu Kristal yapılı sıkıştırılabilir Sıkıştırılamaz moleküller seyrek Sık istiflenmiş difüzlenir MADDENİN HALLERİ Sıvı Şekilsiz Akıcı Sıkıştırılamaz

Hava Durumu (KA) Açık güneşli sıcak soğuk Yağışlı kar yağmur çilenti dolu tipi HAVA DURUMU Rüzgarlı fırtına esinti kasırga hortum

Metaller iletken parlak genelde katı indirgen şekillendirilebilir bileşik halinde ELEMENTLER Soygazlar reaksiyon vermezler gaz tek atomlu Ametaller yalıtkan mat katı, sıvı, gaz yükseltgen şekillendirilemez

ØBitki ØHayvan ØGözle görülmeyen canlılar ØÇiçekli Bitkiler ØÇiçeksiz Bitkiler ØOmurgalı Hayvanlar ØOmurgasız Hayvanlar Yengeç, Yılan, Fare Mısır, Eğrelti Otu Solucan, Pırasa, At, Maymun, Kedi, Kara yosunu, At Kuyruğu Karınca, Çekirge CANLILAR

CANLILAR Bitkiler Hayvanlar Gözle görülmeyen canlılar Çiçekli Bitkiler Çiçeksiz Bitkiler Omurgalı Hayvanlar Omurgasız Hayvanlar Yılan, Fare, At, Maymun, Kedi Karınca, Çekirge, Solucan, Yengeç Kara yosunu, At Kuyruğu, Eğrelti Otu Mısır, Pırasa,

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOSU Madde veya Cisim Katı Su Sıvı Gaz * Oksijen Madde Cisim * * * Sıra * Tahta * Lastik * * Tebeşir * * Hava * *

Madde ve maddelerin özellikleri Katı Maddeler Taş Hava Su Tahta Tuz Demir Sıvı Gaz İletken Karışım Element Bileşik

Madde ve maddelerin özellikleri Katı Sıvı Gaz İletken Karışım Element Bileşik Maddeler Taş X X Hava X X Su Tahta X Tuz X Demir X X X

Elementler ve özellikleri Elementler Fe Katı Sıvı Gaz X Cl X Rn X Ag X Hg Na X X N Pb İletkenlik Metal X X Soygaz Radyoaktiflik X X X Ametal X X X

Elementler ve özellikleri Elementler Fe Cl Rn Ag Hg Na N Pb Katı Sıvı Gaz İletkenlik Metal Ametal Soygaz Radyoaktiflik

Suda Yaşayan Hayvanlar Memeli Yunus Sazan Kurbağa Kunduz Ördek Kaplumbağa Solungaçlı Yenir Tatlı suda yaşar Denizde yaşar Pullu Kabuklu Tüylü

Yakıtlar ve Özellikleri Yakıtlar Kok köm. Linyit Doğalgaz Mazot Gazyağı Fuel-oil Benzin Odun Hidrojen Katı Sıvı Gaz Kül oluşturur Kül oluşturmaz Fosil kökenli

Suda Yaşayan Hayvanlar Yunus Memeli Solungaçlı X X Sazan X Yenir Denizde yaşar Pullu Kabuklu Tüylü X X Kurbağa Kunduz Tatlı suda yaşar X X X Ördek X X Kaplumbağa X X X

V DİYAGRAMI * V diyagramı öğrenciye kavramlar ve bu kavramların oluşumunda izlenen yollar arasında ilişki kurmada yardımcı olur. * Öğrenci V diyagramını oluştururken; - problemin ilgili olduğu kavramları - araştırma ile ilgili nesneleri - veri toplamayı - bu verileri transfer etmeyi öğrenir.

V DİYAGRAMI KAVRAM Teori Kurallar Kavramlar ODAK SORU Karşılıklı Etki Dönüştürümler Veriler SONUÇ METOD İddialar

Örnek V diyagramı ODAK SORU KAVRAM Basit sarkacın hareketinde enerji nasıl değişir? Teori: Basit sarkacın hareketinde toplam enerji miktarı sabittir. Sarkaç hareket ederken potansiyel enerji kinetik enerjiye kinetik enerji potansiyel enerjiye dönüşür. Kavramlar: ENERJİ- HAREKET METOD Bilgi İddiası: Toplam enerji Miktarı sabittir. Enerji korunur.

ÖRNEK V DİYAGRAMI

ÖRNEK V DİYAGRAMI

ÖRNEK V DİYAGRAMI

BULMACALAR n n n n Öğrencilerin kavram öğrenmelerini sağlamak, Mesaj vermek, Onları derse motive etmek, Eğlenirken öğrenmelerini sağlamak, Meraklarını canlı tutmak, Pekiştireç amaçlı Ölçme ve değerlendirme için kullanılabilir.

Başlıca iki çeşit bulmaca kullanılır. Bunlar; 1 - Kare bulmacalar 2 - Çengel bulmacalar

Kare Bulmaca Mesaj: AY IŞIK KAYNAĞI DEĞİLDİR. Flüoresan Kirlilik Karanlık Enerji Aydınlık Yıldız Kaynak Yapay Doğal Şimşek Güneş Göz Işık

Çengel Bulmaca Soldan Sağa 1 - Doğal ışık kaynağı olan bir böcektir. 2 - Gece ışık yoksa etraf öyledir. 3 - Görebilmek için gereklidir. 4 - Kendiliğinden ışık veren bir kaynaktır. 5 - Kendiliğinden ışık veren ve etrafı aydınlatan cisimlere denir. Yukarıdan Aşağıya 1 - Karanlıkta ışık yanınca olur. 2 - En büyük ışık kaynağımızdır. 3 - Fazla ışık yaratır. 4 - Görme organımızdır. 5 - Işık onun bir çeşididir.

Kare Bulmacanın Hazırlanması-1 n Öncelikle öğrenciye konuyla ilgili verilmesi gereken bir mesaj seçilir. Örneğin; Işık doğrusal yolla yayılır. Elektrik enerjisini tasarruflu kullanalım. Dengeli beslenelim. Çevremizi temiz tutalım…vb. n n Vermek istenen mesajın harf sayısı belirlenir. Örneğin; mesajımız “HER CİSMİN EYLEMSİZLİĞİ VARDIR” olsun. Toplam harf sayısı: 3+6+12+6=27 dir. 10 x 10’luk bir bulmaca hazırlayalım. Bu durumda toplam kare sayısı 100 olur. Mesajımızın harf sayısını toplam kare sayısından çıkaralım. 100 -27=73 Konuyla ilgili önemli kavramlar sıralanır ve bu kavramların harf sayılarının toplamı 73 olacak kavramlar seçilir.

Kare Bulmacanın Hazırlanması-2 n Kavramlarımız şunlar olsun: Kavramlar Harf sayıları Hareket 7 Vektör 6 Enerji 6 Kuvvet 6 Bileşke 7 Makine 6 Newton 6 Joule 5 Watt 4 Güç 3 İş 2 Makara 6 Vinç 4 Konum 5 Toplam 73

Kare Bulmacanın Hazırlanması-3 K U V V E T n n Kavramlar belirlendikten sonra soldan sağa, yukarıdan aşağıya gelişigüzel sıralanır. Bu işlem sırasında uzun kelimelerden başlanması ve bunların kenarlara yerleştirilmesi kolaylık sağlayacaktır. B İ L E Ş K E H A R E K E T N E WT O N

Kare Bulmacanın Hazırlanması-4 n n Kavramların üste çakışmamasına Yan yana çok fazla boşluk bırakılmamasına dikkat edilmelidir. H A R K U V V E T K E T B İ L E Ş K N E W T O N

Kare Bulmacanın Hazırlanması-5 K U V V E T n Bütün kavramları bulmacanın içine yerleştirelim. V B E J M A K A R A O K H İ K İ U O W A L T Ş L G N M A R E Ö E Ü U A T E Ş R Ç M K T K K V İ N Ç İ E E E N E R J İ N T N E W T O N E

Kare Bulmacanın Hazırlanması-6 n Kavramlardan arda kalan boşluklara mesaj yerleştirilir. H E K U V V E T R C İ B İ L E Ş K E D V E K T Ö R İ E N S M İ Ş İ L V N E J O U L E İ İ E W M İ L G Ü Ç N R T A N E S Z Ğ Ç J O K K O N U M V İ N A E M M A K İ N E R Y W A T T A R I A H A R E K E T R

Çengel Bulmacanın Hazırlanması-1 n Konu ile ilgili kavramlar belirlenir. Örneğin kavramlarımız aşağıdaki gibi olsun: Ağırlık Kilogram Buhar Metreküp Newton Kütle Terazi Gaz Cisim Hacim

Çengel Bulmacanın Hazırlanması-2 n n Kavramlar soldan sağa ve yukarıdan aşağıya aynı sayıda olacak şekilde birer harflerini birbiriyle çakıştırarak dizilirler ve numaralandırılırlar. Belirlenen kavramların cevap oluşturacağı şekilde sorular hazırlanır.

Çengel Bulmacanın Hazırlanması-4 Soldan sağa 1 - Kütleye etki eden yerçekimi kuvvetidir. 2 - Suyun gaz halidir. 3 - Hacim birimidir. 4 - Kütleyi ölçen alettir. 5 - Maddenin uzayda kapladığı yerdir. Yukarıdan Aşağıya 1 - Kütle birimidir. 2 - Ağırlık birimidir. 3 - Maddenin değişmeyen halidir. 4 - Maddenin şekli ve hacmi sabit olmayan halidir. 5 - Maddenin şekillenmiş halidir.

Beyin Fırtınası n n n Belli bir süre içinde çözümlenmesi gereken bir problemin, katılımlı öğretimle çözümünün sağlanması şeklinde yapılan bir öğretim modelidir. Beyin fırtınası yapmak için öğretmen tarafından ortaya bir problem atılır. Bu problemle ilgili öğrencilere söz hakkı verilerek dinlenir. Ancak öğretmen olumlu ya da olumsuz bir cevap vermeksizin öğrencileri dinler ve sürekli onlara söz verir. Konuşmaları için öğrencileri teşvik eder. (Gürdal ve arkadaşları, 2001, 102)

Analoji (benzetme) n Yabancılık çekilen bir olgunun, yabancılık çekilmeyen bize tanıdık gelen bir olguya benzetilerek açıklanmasıdır. n Tanıdık olmayan olgu hedeftir. n Tanıdık olgu ise kaynaktır (Gürdal ve arkadaşları, 2001, 98).

Analojiler Basit analojiler Hikaye tarzında analojiler Resimli analojiler

Modeller n n n Soyut kavramların somutlaştırılmasında kullanılabilecek etkili bir öğretim tekniğidir. Modellerin kullanımı ile hem görerek hem yaparak öğrenme gerçekleştirilir. Modeller yapılırken öğrencilerin çevrelerinden bulabilecekleri materyaller seçilmelidir.

Model Çeşitleri n n n n Soyut modeller Tam modeller Büyütülmüş veya küçültülmüş modeller Kesitli modeller Sökülebilir modeller Çalışan modeller Elle yapılan modeller Maketler(Gürdal ve arkadaşları, 2001, 101).

Drama n n n Drama aracılığıyla olaylar ve durumlar arasındaki bağlantılar kolayca öğrenilebilir. Drama öğrencilerin kendilerini ifade edebilmesine, karar verme ve yaratıcı olma konularında araştırmacı bir kimlik kazanmasına yardımcı olur. Drama eğitim, öğrenme ve öğretmeyi içerir.

Dramanın Yararları n n n Karmaşık olayları anlaşılır hale gelmesini sağlar, Olayların anlaşılmasına yardımcı olur, Soyut kavramların somutlaştırılmasına yardımcı olur, Öğrencilerin iletişim yeteneklerinin gelişmesine yardımcı olur, Öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirir, Eleştirel düşünmeyi sağlar, Öğrencilerin sosyal ve kişisel gelişimlerini sağlar, Öğrencilerin problem çözme yeteneklerinin gelişmesini sağlar, Öğrencilerin gelişimlerini görmelerini sağlar, Öğrenciler arasında iş birliğinin artmasını sağlar, Kavram geliştirmeyi sağlar, Öğrencilerin keşif yapmalarını sağlar, n Öğrencilerin zihinsel kapasitelerinin artmasını sağlar (Gürdal n . arkadaşları, 2001, 106). ve

Deney n n n İlmi bir gerçeği ispat etmek için yapılan işi tecrübe etmektir. Bir başka ifadeyle deney; insanların yaşam boyunca elde ettiği uygulamalardır. Deney ve gözlemler problem çözümünde kullanılırlar.

Deneyle Öğretimin Amaçları n n n Öğrencileri doğa olaylarıyla karşıya getirir. Soyut kavramları somutlaştırır. Öğrencinin deneysel yöntemi öğrenmesini sağlar. Öğrencinin çeşitli beceriler kazanmasını sağlar. Öğrencilerin fen derslerine karşı olumlu tutum geliştirmesini sağlar.

Deney Türleri n n n Gösteri deneyleri Bireysel deneyler Grup deneyleri Sonuçlarına Göre Deney Türleri n n Kapalı uçlu deneyler Açık uçlu deneyler

Buluş Yoluyla Öğretim n n Buluş yoluyla öğretimde öğretilecek bilgi öğrenciye hazır olarak verilmez; öğrencinin kendisinin ulaşması istenir. Bunun için öğrencilerin ilgi duyduğu alan seçilip bu konuda deneyler yaptırılarak keşfetmesi sağlanmalıdır. Buluş yoluyla öğretimde önce öğrencilerin merak uyandırması sağlanmalı, başarma isteği kamçılanmalı, ilgi duydukları alanlardan yararlanılmalıdır. Öğrencilerin keşfedebilmeleri için bir deney veya problem ortaya atılmalı ve onların bireysel ya da grup çalışmasıyla bu problemi çözmesi istenmelidir.

Buluş Yönteminin Faydaları n n Öğrenciler konuyu tümevarımla keşfeder. Aktif öğretim sağlanır. Temel kavramlardan alt kavramlara geçiş sağlanır. Öğrencinin kendine güveni artar.

Buluş Yoluyla Öğretimde Takip Edilmesi Gereken Basamaklar n n n n Öğrencinin merakını uyandırma. Öğrencinin yeni konunun yapısal düzenini kavramasına yardım etme. Tümevarım yoluyla başka öğrenme etkinlikleri düzenleme. Öğrencileri kodlama sistemi geliştirmeye teşvik etme. Bir problemi belirlemeye ve çözmeye yönelik etkinlikler oluşturma. Seziş ve tümevarım yoluyla düşünmeye teşvik etme. Öğrenciye buldukları genellemeyi yazılı olarak ifade ettirme (Gürdal ve arkadaşları, 2001, 56).

İşbirlikli Öğrenme-grup Çalışması İşbirliği öğrencilere; n Arkadaşlarından yardım isteme, n Düşüncelerini özetleyebilme, n Arkadaşlarının sonuçlarını sentezleyebilme, n Kendi fikirlerini analiz etme, n Arkadaşlarının fikirlerini analiz etme, n Çok yönlü düşünme yeteneklerini kazandırır (Gürdal ve arkadaşları, 2001, 69).

n İşbirlikli öğrenme öğrencilerin sosyal iletişim becerisinin artmasını sağlar. n Bu tür öğrenmede her bir öğrenci farklı görevler alır. n İşbirlikli öğrenme sürecinde grup çalışması önemli bir yere sahiptir. n Grup çalışmaları öğrencilerin tartışma ve soru sorma yeteneğinin artmasını sağlamaktadır. n Grup çalışması grup üyelerinin daha önceki bilgilerini kullanmalarını sağlamaktadır.

İşbirlikli Öğrenmede Roller Rol Sorumluluk Materyal yöneticisi Materyal ve araç temin etme İletişimci Diğer gruplar ve öğretmenle konuşmak, rapor sunmak Yazıcı Verileri kaydetmek, raporu yazmak Düzenleyici Herkesin rolünü yapmasını sağlamak Teşvikçi Herkesin katkıda bulunmasını teşvik etmek İzleyici İşlemleri, zamanı ve verilen süreyi kontrol etmek Grup üyesi Görevin tamamlanmasını sağlamak, grupla işbirliği yapmak

Parçalı Öğretim n n n n n Parçalı öğretimin uygulanabilmesi için öncelikle problem veya konu belirlenir. Problemin çözümlenmesi için gruplar oluşturulur. Problem alt bölümlere ayrılır. Grup üyelerinin sayısı konu alanlarının katları kadardır. Gruplara birer isim verilir. Her gruptaki öğrenciye bir numara verilir. Her grupta aynı konuyu alan öğrencilerin numaraları da aynı olmalıdır. Her gruptan aynı numaralı öğrenciler, bir araya gelerek, konuyla ilgili araştırmalara yaparlar. Araştırma bitince herkes kendi grubuna döner ve öğrendiklerini grup arkadaşlarıyla paylaşır Gürdal ve arkadaşları, 2001, 73).

A GRUBU Grup A 1, A 2, A 3 B GRUBU B 1, B 2, B 3 C GRUBU C 1, C 2, C 3 üyeleri A 1, B 1, C 1 Konu Sağlık personeli A 2, B 2, C 2 Sağlık kuruluşları A 3, B 3, C 3 Hastalıklardan korunma yolları

Problem Çözme n n Problem çözme yöntemi bilimsel problemlerin olduğu kadar kişisel problemlerin çözülmesinde de kullanılabilir. Bu yöntem insanların zor ve karmaşık problemleri çözerken kullandıkları yöntemdir. Çocuk problem çözme sürecinde, çok farklı özellikler içeren sosyal ve fiziksel bir çevre içinde etkin olarak rol üstlenmeyi ve bu çevrede değişiklikler yapmayı öğrenir. Problem çözme hem bireysel hem de grupça yapılmaktadır.

Örnek Bir Problem: Bölüm I. İş Hayatında İlk Gün Çevre mühendisliğinden henüz mezun genç bir mühendis olarak iş hayatınıza çevre sorunları araştırma merkezinde başlıyorsunuz. İlk günün verdiği heyecan ve mutlulukla henüz odanıza girmişken bir görevli, müdürün odasında sizi beklediğini iletiyor. Bir “hoş geldin” davetidir diye aklınızdan geçiriyor ve gayet vakur bir edayla müdürün odasına giriyorsunuz.

ÖRNEK Bu hayal, müdürün atandığınız bölümde iki yıldır eleman olmadığını söylemesi ve incelemenizi istediği 40 kadar dosyayı göstermesiyle son buluyor. Dosyaları iki görevlinin de yardımıyla güçlükle odanıza taşıyorsunuz. Dosyalarda 8 ay boyunca Erzurum merkezinde bulunan 5 ölçüm istasyonundan alınan hava kalitesi ölçüm sonuçları yer almaktadır.

ÖRNEK Müdürünüz, bu dosyalardaki bilgilerden yola çıkarak, aşağıdaki hususları irdeleyen bir rapor istemektedir. n Varsa kirliliğin boyutları n Bu kirliliğin muhtemel kaynakları n Kirliliğin sonuçları. İşe, bu dosyalardaki verileri tablolaştırarak il geneline ait ortalama değerler elde etmekle başlıyorsunuz.

İki günlük bir çalışmanın ardından aşağıdaki tabloyu elde etmeyi başardınız. Aylar NO 2 (µg/m 3) Cx. Hy (µg/m 3) SO 2 (µg/m 3) CO (µg/m 3) Ekim 205 90 125 13 Kasım 214 98 140 15 Aralık 248 105 165 19 Ocak 269 115 172 22 Şubat 295 122 255 20 Mart 275 118 283 21 Nisan 260 108 296 18 Mayıs 241 104 304 17 Sizce müdüre ileteceğiniz raporda hangi bilgiler ve veriler yer almalıdır?

Bölüm II. Yazışmalar SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Sayı: B. 08. 4. STB. 4. 25. 01. 02 Konu: Baca Emisyonları 05/08/2007 İLGİLİ KAMU VE ÖZEL SEKTÖR KURULUŞLARINA Çevre bakanlığının çevre sorunları araştırma merkezinin bulgularına dayalı olarak bakanlığımıza göndermiş olduğu Erzurum il merkezi bazındaki hava kalitesi raporu ekte sunulmuştur. Bu rapora binaen bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli işletmelerin baca emisyonlarını uluslararası standartlar ölçüsünde gözden geçirerek gerekli önlemleri alması aksi takdirde çevre bakanlığı tarafından ilgili çevre kanunları gereğince işlem yapılacağı bilgilerinize rica olunur. Uğur AVCI Müsteşar (Bakan a. )

Yukarıdaki resmi yazıyı alan Canpolat Çimento fabrikası yönetim kurulu başkanı, fabrikada çalışan mühendislerle bir toplantı yaparak onlara bu resmi yazıdan bahsedip çevre sorunları araştırma merkezinin hazırladığı raporu iletiyor. Ve her birinden baca gazı emisyonlarının uluslararası standartlar ölçüsüne getirilebilmesi için önerilerini bir hafta içinde varsa ilgili departmanların görüşleri de eklenmiş olarak sunmalarını istiyor. O toplantıya katılmış bir mühendis olarak önerileriniz neler olurdu?

Bölüm III. Gazetelerden Seçmeler Yatağan yine zehir saçtı Hürriyet-Ege (1 Kasım 2000, Çarşamba) MUĞLA' nın Yatağan İlçesi'nde, iki gün üste inversiyon olayı gerçekleşti. Saat 11. 00'de rüzgârın çıkmasıyla inversiyon sona erdi. Olayı Yatağanlılar hissetmedi. Dün saat 10. 25'te başlayan ve yaklaşık 1, 5 saat süren inversiyon olayında baca gazları ilçe merkezi ile Madenciler Köyü üzerine çökünce korku yarattı. İNVERSİYON nedeniyle Belediye Başkanı Hasan Haşmet Işık, hoparlörlerden yaptırdığı anonslarda halkı sokağa çıkmaması için uyardı. Başkan Işık, okul müdürlerine de telefon ederek öğrencileri teneffüse çıkarmamasını istedi.

Yatağan’da yine gaz çökmesi! Muğla’nın Yatağan İlçesi’nde gaz çökmesi yaşanması nedeniyle termik santralde üretim durduruldu. NTV, 06 Aralık 2005 Salı MUĞLA Yatağan Termik Santrali’nde son günlerde artan inversiyon yani gaz çökmesi olaylarına karşı önlemler alındı. Sabah saatlerinde havanın durgun olması üzerine santral yönetimi, üretimi durdurma kararı aldı. Üç ünite bu kararın ardından peşe devre dışı bırakıldı.

Yatağan santralinde yine 'hava' alarmı Muğla DHA (Milliyet 21 Eylül 2005, Çarşamba) Muğla'da yine Yatağan Termik Santrali'nin yarattığı kirlilik nedeniyle panik vardı. Yatağan'da önceki gün saat 11. 30'da yapılan ölçümlerde, termik santralın zehirli baca gazlarının ilçenin üzerine çöktüğübelirlendi. 'Çevre ve insan sağlığı önemli' Yatağan Termik Santralı Müdürü Aziz Tığ, konuyla ilgili şu bilgileri verdi: "Rüzgârın da çıkmasıyla hava normale döndü. Çevre ve insan sağlığı bizim için önemli. İnversiyon ihtimaline karşı santral düşük kapasite ile çalışıyor. Hava kirliliği olduğunda uyarı beklemeden derhal duruma müdahale ediyoruz. "

Örnek Olay n n n Örnek olaylar eğitimde kullanılan mesaj yüklü hikayelerdir. Bu hikayeler günlük yaşamda anlatılan eğlence amaçlı hikayelerden farklıdır ve daha çok eğitsel bir amaca hizmet etmektedir (Herreid (2), Kaynak alım: www. ublib. buffalo. edu). Örnek olay öğrencilerin zihinsel süreçlerinin ve problem çözme becerilerinin gelişimini sağlayacak, öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirmelerine ve üst düzey düşünme becerileri oluşturmalarına neden olacak yapılandırmacı bir öğretim yaklaşımıdır (Çakır ve arkadaşları, Kaynak alım: www. fedu. metu. edu. tr). Örnek olay kullanımı ile birlikte, öğrenciler günlük yaşam içindeki bir çok olayın fen bilimiyle olan ilişkisini kolaylıkla kurabilmektedir.

Örnek olay tekniğinin başarıya ulaşabilmesi için uygulama aşamasında şu kriterlere dikkat edilmelidir; n n n Örnek olay sınıfın tamamınca bilinmelidir, Örnek olay kendi içinde bir bütünlük sağlamalıdır, Örnek olayda temel bir sorun olmalıdır, Örnek olay öğrenciye ön bilgi vermelidir, Örnek olay hakkında tartışma yapılmalı ve rapor haline getirilmelidir, Örnek olay düşündürücü ve eğitsel olmalıdır (www. geocities. com).

Oyun n n Oyunlar öğrenilen bilginin pekiştirilmesini ve daha rahat bir şekilde tekrar edilmesini sağlayan etkinliklerdir. Oyunların eğitim içerisindeki amacı özellikle öğrenmeye yönelik olmalı ve sınıfta belli bir amaca hizmet etmesi için uygulanmalıdır (Demirel, 1999, s. 123). Özellikle materyallerin kullanımıyla oynanabilen oyunlar, öğrencilerin bilimsel kavram gelişimine temel olacak keşifler yapmalarına neden olmaktadır. Çocukların ilgilerini çeken ve tanıdıkları materyallerin kullanılması, onların derste daha etkin olmalarını sağlamaktadır (Gürdal ve arkadaşları, 2001, s. 109).

Proje Öğrencilerin okullarda bir problemin parçası olacak yerde problem çözen bireyler olması için proje çalışmalarına önem verilmelidir. n n n Proje hazırlamada önemli boyutlar; Problemin belirlenmesi Takvimin planlanması Maliyet hesabı

Gezi- Gözlem n n n Laboratuar imkanı olmayan kırsal bölgelerde oldukça etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Gezi-gözlem tekniğinin yararları: Doğrudan öğrenciyi bilgi kaynağına götürür. Dersin sıkıcılığını azaltır. Çevreyi tanımaya katkıda bulunur. Öğretmen ve öğrenciyi yakınlaştırır. İş bölümü ve birlikte yaşama zevkini arttırır.

İyi bir gezi için; n n n Gidilecek yer öğretmen tarafından önceden görülmeli, Öğrenci velilerinden yazılı izin alınmalıdır. Gezi öncesi sınıfta tartışma ortamı açılarak öğretme etkinlikleri planı yapılmalıdır. Öğrencilerle birlikte gezinin organizasyonu konuşulmalıdır. Gezi sırasında disipline ve gezi planına uyum sağlanmalıdır. Gezi sırasında öğrenme planı dahilinde gözlem ve incelemeler sürdürülmelidir(Gürdal ve arkadaşları, 2001, 74).

Yapılandırılmış Grid n n n Yapılandırılmış grid; alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinden biridir. Bu teknik uygulanırken; yaşa ve seviyeye bağlı olarak dokuz ya da on iki kutucuktan oluşan bir tablo hazırlanır. Konu ile ilgili kavramlar, resimler, sayılar, eşitlikler, tanımlar veya formüller gelişigüzel kutucuklara yerleştirir. Öğrencilerden, Her sorunun cevabı için uygun kutucukları bulmaları, Bu kutucuk numaralarını mantıksal veya işlevsel sıraya göre dizmeleri istenir.

n n Öğrencilerin verdiği cevap konu hakkındaki eksik veya yanlış bilgilerini ortaya çıkararak bilişsel yapıdaki aksaklıkları gösterir. Bu teknikte öğrencilerin konuyu bilmeden soruyu doğru cevaplamaları yani tahminde bulunmaları hemen imkansızdır.

Örnek Etkinlik: n Aşağıdaki numaralandırılmış kutucuklarda çeşitli hayvan isimleri verilmiştir. n Tabloya göre aşağıda verilen soruları kutucuk numaralarını kullanarak cevaplayınız.

1. Yukarıdaki kutucuklardan hangisi/hangileri omurgalı hayvanlar sınıfına dahil olan canlıları içerir? 2. Birinci soruda seçtiğiniz hayvanları balıksürüngen-kurbağa-kuş- memeli doğrultusunda sıralayınız 3. Yukarıdaki kutucuklardan hangisi omurgasız hayvanlar sınıfına dahil olan canlıları içerir? (M. E. B. 2004 program kitapçığı)

Venn Şeması PİLLE ÇALIŞAN ARAÇLAR AKÜYLE ÇALIŞAN ARAÇLAR ŞEHİR CEREYANIYLA ÇALIŞAN ARAÇLAR

IŞIK SES yansıma aydınlatma görme göz titreşim yayılma enerji şiddet Doğal/yapay kirlilik soğurma işitme yankı kulak

GÜNLÜK HAYATTAN ÖRNEKLER

BİLİMSEL SORGULAMA

NSES’ye göre bilimsel sorgulama; n n Bilim adamlarının doğal dünyayı çalıştıkları ve çalışmalarından elde ettikleri sonuçlardan açıklamalar önerdikleri farklı yollardır. Bilimsel sorgulama aynı zamanda bilginin geliştirilmesi ve bilimsel fikirlerin anlaşılmasındaki öğrenci aktivitelerini içermekte ve bilim adamlarının doğal dünyayı nasıl çalıştıklarını anlamalarını sağlamaktadır.

Bilimsel Sorgulamanın Temelleri n n n n Gözlem yapma, Sorular oluşturma, Ne bilindiğiyle ilgili bilgi edinebilmek amacıyla inceleme yapma, Araştırma planlama, Deneysel kanıtlar ışığında ne bilindiğini gözden geçirme, Verileri yorumlamak ve analiz etmek için çeşitli araçlar kullanma, Sorular, açıklamalar, tahminler önerme ve sonuçları ilişkilendirmedir (Kim, Hannafin, 2004).

Bilimsel Sorgulama Öğretimi Ve Öğrenimi n n n n n Öğrenciler soru ve hipotez geliştirmeyi gerektiren bir araştırmaya katılır, Veri toplar, Verileri analiz eder, Sonuçları belirleyerek test eder (Çakır, 2004). Sorgulama belli bir çevrede olur. Öğretmen sorgulamayı eğitimin bir formu olarak görür, Öğretmen ve öğrenci iş birliğini arttırmalıdır, Öğretmen ve öğrenci rolleri kompleks ve değişkendir, Öğretmenlerin geleneksel derslere göre daha çok katılımını gerektirmektedir. YAKUTİYE İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ