ok ileri giderek bir mavi afii okumak mete

çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete

içindekiler§ § § giriş yöntem üzerine İletinin Okunması ya da çözümleme § Görsel ileti § § § Ay + Yıldız Gökdelen Deniz Gökyüzü Bulut Renk(ler) § § Mavi Beyaz Kahverengi Renk karması § Ayırıcı/kavuşturucu çizgi § Dilsel ileti § Slogan § Anlambirimler § Biçimsel özellikler § Logo § Yazıbirimler § Biçimsel özellikler § Sonuç çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

giriş § Reklam, ‘bir ürün ya da hizmetin satışını arttırmak için doğrudan tanıtım amacıyla yapılan her türlü çaba’ biçiminde tanımlanabilir § Reklam, çeşitli tür ve kimliklerle karşımıza çıkar: § Durağan, devingen ya da karma görüntü içerebilir; görüntüsellikleri yazılı, çizimsel, resimlendirilmiş, fotoğraflı olabilir. § § § radyo ve televizyon reklamları, video ve sinema reklamları, ambalaj reklamları, açık hava reklamları; diğer reklamlar. . . § Bu çalışmada, yalnızca durağan görüntü ve dilsel (metinsel) özellik taşıyan bir afişi çözümleyeceğiz çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

yöntem üzerine • Göstergebilimsel veriler ve terimlerin izinde seçmeci bir tutum geliştireceğiz. • Göstergebilimsel çözümleme yöntemi gereğince, • -iletişim ortamındaki en küçük birimlerin saptanması amacıyla- göstergeler kesitlenebilir, • -anlamın, yaslandığı birimlerden çok, oluşumuyla ilgilenmek üzere- anlamlama dizgeleri incelenebilir • ve -dikkati göstergenin kullanıcısına yönelterek- edimsel bir yaklaşım geliştirilebilir. • “afiş”de tümleşik bir dizge oluşturan görüntüsel göstergeyi ve sözdizimsel yapıyı irdelerken, bir yandan da bu görsel olguların üstlendiği anlamsal işlevleri açımlama çabası içinde olacağız. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

reklamsal iletinin okunması ya da çözümleme • • Reklamlar ilk bakışta kapalı olmama amacına yönelik bir dizge oluştursalar da göstergelerini gizler gibidirler. Çözümleme işlemine geçildiğinde yorumlanması gereken, bu gizli göstergelerin anlamları ya da anlamlama alanıdır. Bir reklam iletisinin okunmasını sağlayan göstergelerin düzanlamlarıyla somut biçimde saptanması anlamsal yapıyı göz önüne sermeye yetmez; ancak, içkin çağrışımsal bağıntılara sahip yananlamsal bir bakış açısı geliştirmek, göstergelerin çeşitli ve zengin iletiler taşıdığını ortaya koyabilir. Tasarımı fotoğrafik göstergeyle yoğunlaşan afişin, yalın göstergelerinin kolaylıkla okunabildiği, ama aynı zamanda vurucu/kuşatıcı iletiler karması taşıdığı ilk bakışta sezinlenir. Reklamsal görüntüde, birbirini bütünleyen iki temel iletiden söz edilebilir: görsel ileti ve dilsel ileti. Öyleyse; görsel ileti + dilsel ileti = reklam metni’dir çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

görsel ileti • • Her görsel öğenin kendine özgü bir düzgüsü vardır ve okuyucular bu düzgülerce taşınan iletileri -bilinçli ya da bilinçsizce- alırlar. Görüntüsel gösterge bütünlüğünde sunulan görsel ileti, kolay okunabilir uzlaşımsal nitelikli görüntübirimlerle örülüdür. Görüntüsel göstergenin bağlamı görüntübirimlerin her birini sözlükbirimsel anlamlarının ötesine taşıyabilir. Afiş bağlamında kendine özgü anlamlar içeren görüntübirimleri tek okumaya çalışalım. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

ay + yıldız • • • Her iki ucundan çekiştirilerek bozundurulmuş “ay” ve ayın karnına iyice yaslanmış “yıldız”, görüntüsel göstergenin ilk göze çarpan görüntübirimi durumundadır. ‘beyaz’ renk giydirilmiş “ay” ve “yıldız”ın biraradalığı çok tanıdık bir simgeye gönderme yapar: bayrağa; Türk bayrağına. Bir bayrağı simgelemesinin ötesinde, yananlam düzleminde Türklere ve Türkiye’ye gönderme yapar “ay+yıldız”ın Amerika semalarında görünmesi bir ilerleme, bir açınım, bir büyüklük, bir gurur -bu gurur, aynı zamanda var olan bir kompleksi de yansıtır!- olgusunu da beraberinde getirmektedir. “ay+yıldız”ın bu ilüstrasyonu firmanın görsel (marka) kimliğini temsil ederken, aynı zamanda, bu çağrışımlara firmayı ortak eder Türk bayrağının göndergesi olmanın yanısıra, “ay”ın ayrı bir kültür ve uygarlık göndergesi -doğu gibi, müslümanlık gibitaşıdığını da göz ardı etmemek gerek (“haç” ya da “Davut yıldızı”yla karşıtlık ilişkisi kurulur böylece…) çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

gökdelen • • Sözlükbirimsel bağlamı ‘genellikle işyeri amacıyla kullanılan çok katlı yüksek bina’ biçiminde tanımlanabilir /gökdelen/ göstereni, anlamsal açıdan ‘barınak’ (ev, konak, yalı, köşk, kasır, şato, villa, saray, han, otel, apartman, kulübe, baraka, otağ, çadır, vb. ) uzamından ‘kalabalık’, ‘yüksek’, ‘XX. yüzyıl mimarisi’, ‘modern mimari’ ve ‘Batı mimarisi’ne dek bir dizi anlambirimciği giyinir. Büyük kent, devingen kent, çok sayıda insan, yoğun iş ortamı vb. görüngüler de bu diziye katılabilir. Düz anlamıyla çok katlı yapı gibi görünür ama yananlamıyla bunca değişik çağrışımı bulunur: • • Örneğin; kültürel ayrılığı imler ve imgesel düzlemde bir çatışmanın da uzamını esinler Kültürel değerlerin, toplumlarını temsil edebilme güçleri gizliden gizliye sezdirilir. ay + yıldız gökdelen biz, burası, Doğu vs onlar, orası, Batı çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

gökdelen • World Trade Center (Dünya Ticaret Merkezi) ikizkuleleriyle birlikte Manhattan’dan bir kesit sunularak, özelde New York genelde Amerika çağrıştırılıyor. • • New York iş dünyasının en büyük parasal, tecimsel ve endüstriyel merkezi olma özelliğini taşır. Daha önce de çeşitli ürünlerin tanıtılması amacıyla (gökdelenlerin arasından fışkıran cüsseli sigara paketleri gibi) afişlerde boy gösteren Manhattan, her zaman ‘büyük Amerika’nın büyük ürünleri’ni simgeler. Büyük olmak içinse orada bulunmayı istemek doğaldır. Manhattan görüntübirimi ile kavramsallaştırılan /Amerika/ göstereni, derin yapıda ‘yüzyılımızda güçlülüğü temsil eden tek adres’ (yananlam) imgesiyle belirlenmektedir. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

deniz • Görüntüsel göstergenin aşağı kısmına bütünüyle egemen mavilik, denize özgülükle (yananlam) koşutluk oluşturur dünya deneyimimiz ve ansiklopedik bilgimiz fotoğraftaki uzamın Atlas Okyanusu kıyısı olduğunu bize söyler. • mavi “deniz” göndergesinin kendi içinde buluşturduğu gerek imgesel gerekse düşsel, dahası şiirsel çağrışımlar algılanır: sükûnet, enginlik, genişlik, ferahlık, zengin düşler, ufuk, gemiler, sunulan yepyeni bir yaşam, vb. • “deniz”, ürün ya da firmaya eklemlenecek olursa, çıkarsama farklılaşır. Bu kez, denizler aşmak, uzaklara gitmek, çetinlik, sonsuz çaba vb. gibi yeni yananlamsal olgulara da ulaşılır. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

gökyüzü • Fotoğrafik görüntünün yukarısındaki mavilik, başımızı yukarı kaldırdığımızda tüm uzamı kaplayan, ufukla sınırlandırılmış bitimsiz bir örtüye ya da kubbeye gönderme yapar. Yıldız(lar), onun göndergesinin tamamlayıcı -ve kesinleyici- öğesidir; görünmediklerinde bir umutsuzluk, bir karamsarlık imgesi ortaya çıkar. • ‘gökyüzü’, derinlik, boşluk gibi yananlamsal imgeleri de çağrıştırır, zamanı belirleyicilik işlevi de üstlenir. ‘ay+yıldız’ın bulunmasıyla zaman öncelikle akşama (ya da geceye) gönderme yapar. (Zaman geceyse (ya da akşamsa) binalardan ışık sızması gerekirdi. Elektrik uygarlığına tanık olmuş deneyim verilerimiz, bize, gece (ya da karanlık) zamanlarında binalardan ışık sızması gerektiğini söylüyor. ) çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

bulut • • bulutlar, düzanlamı dışında, üzüntü, tasa, hüzün olgularından “yağmur” gösterilenine dek bir dizi yananlamsal göndergeye sahiptir: ‘Kara bulutlar’, ‘toz bulutu’ gibi birleşkebirimler ya da ‘bulut olmak’ gibi deyişler… Görüntünün sağ üst kısmındaki “bulut”un (griye doğru kayan) koyuluğu hem bir alacakaranlık hem de kapalı hava görüngüsünü beraberinde getirir. Soldakiler ise, büyük kütlenin bu (anlamsal) yükünü hafifletir nitelikte: • Koyuluğun kavramsallaştırdığı bilinmezlik, gizemlilik, bungunluk, kasvet, gerginlik etkisi yapan kapalılık, karşıtsal ikilik oluşturduğu bulut kümeciğindeki beyazlıklarla yerini tikel bir rahatlamaya bırakır. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

renk(ler) • • Renk tayfında yüzlerce tonuyla kendi içinde özerk bir dizi oluşturan renkbirimler, canlılık, dirilik, neşe, korku gibi yoğun düzeyde imgesel ve simgesel göndermeleri de kapsamlarına alırlar. Renklerin kendine özgü bir dili, bir söylemi vardır. Bir renkbirim, bir dilden diğerine ya da bir toplumdan öbürüne çoğu kez anlam alanının farklılaştırır. • • Örneğin Çin’de yas, beyaz renkbirimiyle simgelenirken, aynı olgu birçok toplumda siyah ile betimlenir. “Birçok toplumda kırmızının ateşin, kanın rengi olmasından kaynaklanan tehlike, şiddet anlamına karşılık; Afrika toplumlarının çoğunda beyaz tehlike, doğaüstünün gücü, ölüm anlamına gelir Biz burada inceleme nesnemizdeki görsel iletiye egemen ama birbirine yeterince karşıt (kontrast) üç renkbirime -mavi, beyaz, kahverengi- kısaca değineceğiz. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

mavi • • Mavi renkbirim ve tonları barış, sevgi, sıcaklık, dostluk, sükunet, dinginlik, serinlik, rahatlık, tazelik, gibi kavram alanını kuşatıcıdır Mavi, görüntüye egemen bir biçimde kullanılmıştır (firmanın adıyla özdeşlik taşıması buna sebep olsa gerektir!) • Mavi alanların açıklık ve koyuluk vurgusu deniz ile gökyüzü göstergelerinin rahatlıkla ayrışmasını sağlar. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

beyaz • • Beyaz renkbirimi ‘ay+yıldız’daki dolgusuyla hem Türk bayrağının özgün renk yapısına gönderme yapıyor hem de -renksel bütünlük içinde- onu iyice belirginleştirme niteliği taşıyor. Temizlik, saflık, masumiyet, açıklık, şeffaflık, parlaklık, aydınlık, dürüstlük, sonsuzluk, boşluk vb. göndergeler ile kavramsallaşan “beyaz”, bir yandan firma adına bu göndergeleri giydirirken diğer yandan görüntüsel iletide birincil olarak neyin görülmesi/okunması gerektiğine vurgu yapar. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

kahverengi • • Kahverengi, yalnızca gökdelen rengidir ve doğal olarak gökdelenleri belirginleştirir karma koyu tonları soyluluk, saygınlık, değerlilik, görkem, mağrurluk, soğukluk ve gerçeklik gibi göndermelerle gökdelen göstergesinin anlam alanını genişletir; onlara hem gerçeklik hem ulaşılmazlık/erişilmezlik imgesini yükler. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

renk karması • • • ‘Siyahlık’, ‘grilik’, ‘zeytunilik’ gibi ek koyuluklardan oluşan renk karması, bir belirsizlik izlenimi verir. Gölge renkler, bir bilinmezliğe, bir belirsizliğe, bir sessizliğe; kapalılık ya da kapalı havaysa bir sağanağa, dolayısıyla bir bungunluk, bir kasvet, bir kararsızlık ortamına gönderme yapabilir. Görüntüsel göstergenin iletisini yananlamsal düzeyde yoğun bir biçimde etkileyen renk dönüşümleri ve farklı renk tonları, akşamın alacakaranlığı ya da gün doğumu gibi yanılsamaları körükler. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

ayırıcı / kavuşturucu çizgi • • Bir cetvelle düzgünce çizilmiş görünümü veren düz, yatay, ince, beyaz- çizgi, deniz göstergesinin üzerinde yarı kesintili topolojik bir yayılım gösterir; Slogan ve logonun arasına çizilen bu çizgi, ayırıcı ve bütünleyici niteliğinin yanısıra belirginleştirme özelliği de taşır. • • (iki öğeyi -slogan ve logo- birbirinden ayırır. Uçlarını sınırlandıran ama aynı ölçüde doksan derecelik açıyla karşıt yönlerde sonsuza açık iki dikey doğru aracılığıyla, farklı sözdizimsel/çizimsel yapıdaki bu iki kurucu ögeyi aynı uzamda yeniden buluşturur. ) Ayrıca, kısa dikey çizgiler güç, güven, hatta gurur duyguları uyandırır, yatay çizgilerse sessizlik ve dinginlik etkisi yaratır. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

görsel iletideki bulguların derlenmesi • • • Görsel ileti (ya da görüntüsel gösterge) Görüntübirim ler (ya da gösterenler) İçerikbirimler (ya da gösterilenler) düzanlamlar Bütünüyle ürün ile firmayı öne çıkarmak amacıyla tasarlanan görüntübirimlerin, görüntü bağlamında düzanlamlarını öteleyen çeşitli yananlamsal değerleriyle görsel iletiyi kurguladıklarını gördük. Bu saptamayla birlikte, buraya kadar açımlama yoluyla irdelemeye çalıştığımız görüntüsel göstergenin söylemini bir çizelgede (yanda) görselleştirelim. Daha sonra, dilsel iletiyi okumaya geçebiliriz. Türk bayrağı Türkler, Türkiye, ilerleme, gurur, üretici firma, akşam, zaman, Doğu, . . . çok katlı yüksek bina Manhattan, New York, Amerika, Batı, büyük kent, kalabalık, iş dünyası, tecim, para, devingenlik, yoğunluk, güç, kültürel değer, . . . deniz mavi engin su sükunet, enginlik, genişlik, ferahlık, düşsellik, ufuk, yalnızlık, uzaklık, çetinlik, çaba, gemiler, . . . gökyüzü uzayın görünebilir yüzü derinlik, sonsuz boşluk, kubbe, umutsuzluk, karamsarlık, zaman, . . . ince su parçacıkları yığını meçhullük, gizemlilik, üzüntü, tasa, hüzün, yağmur, alacakaranlık, kapalılık, bungunluk, kasvet, gerginlik, güçlük, . . . bir renk barış, sevgi, sıcaklık, dostluk, sükunet, dinginlik, serinlik, rahatlık, tazelik, firma, . . . bir renk temizlik, saflık, masumiyet, açıklık, şeffaflık, parlaklık, aydınlık, dürüstlük, sonsuzluk, boşluk, . . . ay+yıldız gökdelen bulut mavi r e n k b i r i m l e yananlamlar beyaz kahveren gi bir renk saygınlık, çok ilerisoyluluk, giderek bir mavi afişi okumak değerlilik, görkem, mete çamdereli mağrurluk, soğukluk, erişilmezlik, . . .

dilsel ileti • • Reklamsal görüntüdeki dilsel bir dizim, alımlayıcıyı doğrudan görüntünün amaçlanmış gösterilenlerine yönlendirir; sınırlayıcı, belirleyici, kesinleyici bir rol oynar Reklam iletisinde okunması istenen egemen anlamı belirginleştirir; anlamı demirler. (Anlam demirlemesi dilsel iletinin en sık görülen işlevidir; genellikle reklam ile basın fotoğrafında kendini gösterir. ) • Çizimsel yazı ya da yazısal resimleme biçiminde görünen yazıbirimlerin (graphème) ve kavramyazının (idéogramme) oluşturduğu metinsel iletinin kurucu öğelerini iki başlık altında toplayabiliriz: Slogan ve logo çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

slogan • • Slogan görüntüsel metnin başlığı niteliği taşır slogan, görsel iletiyi tanımlar ve açımlar ama aynı zamanda yoğun anlamsal açılımlarıyla alıcı kitleyi (=bakıp geçenleri) markaya çağırma işlevi de üstlenir. Sloganın en ayırıcı ve en belirgin özelliği, kısa oluşu ve dilsel karmaşadan uzak duran yalınlığıdır; kolay hatırlanabilirliğidir. Marka efsanesini eğretilemeli biçimde yaratan “çok ileri gittik” dizimini iki düzlemde irdelemek uygun görünmektedir: anlambirimsel ve biçimsel. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

anlambirimler • ‘Ürünümü satın al’ biçiminde buyruksal bir tutum takınmayan ‘çok ileri gittik’, içiçe geçmiş ya da birbirine kenetlenmiş iki iletiyi barındırır: • düzanlam (uzaklara gitmek) ve yananlam (haddini aşmak). • Slogan dizimindeki anlambirimler her şeyden önce üç gösterenden oluşuyor: • /çok/, /ileri/, /gittik/. Bir söylem ve anlatının bir araya gelmesiyle ortaya çıkan dizimde birinci anlambirim “çok”, sözceye ‘aşırılık’ niteliği kazandırmaktadır. Sayısal büyüklük, nicel fazlalık, süre/ölçüsel aşırılık gibi bir anlamsal alanı kuşatan “çok” nitelemesi, slogan dizimi bağlamında söz konusu iki işlevi de yüklenir: “ileri” anlambirimini de niteler, “ileri gittik” deyimini de. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

anlambirimler • “Çok”un bu ikili işlevi sözceye de ikili bir anlamsal alan açar: • • “İleri” nitelemesinin tamlayanı işleviyle, ‘daha öteler’ uzamında mesafe tanımazlık, sınırsızlık, sınıraşırılık, aşırı uzaklık, öteleme, öne geçme, durak bilmeme gibi göndergelere de kapı açar “ileri gittik” deyimini etkilediğinde ise, sözcenin göndergeleri birden yön değiştirir. bu kez, haddi aşmak, “söz ve davranışta ölçü dışına çıkmak, gereksiz, aşırı davranışta bulunmak” anlam alanına doğru yönelir ve tecimsel rekabet/atılım, ulusaşırı/uluslararası başarı, dışa/dünyaya açılım, (haklı) gurur, asıl önemlisi o erişilmez ülkeye/Amerika’ya ulaşma, dolayısıyla toplumun ileri gitme özlemlerini dillendirir. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

anlambirimler • Çeşitli çıkarsamalara gönderme yapabilen dizimin çokanlamlı yapısını, düzanlam ve yananlam olgularıyla birlikte bir çizimde gösterelim. anlatım ç o k i l e r i g i t t i k d ü z a n l a m y a n l a m çok+ileri → gittik çok → ileri+gittik içerik (1. ) düzanlam ötelere varma (1. ) yananlam mesafe tanımazlık, sınırsızlık, sınıraşırılık, aşırı uzaklık, öteleme, öne geçme, durak bilmeme, . . . (2. ) düzanlam haddi aşma (2. ) yananlam tecimsel rekabet/atılım, ulusaşırı/uluslararası başarı, dışa/dünyaya açılım, (haklı) gurur, erişilmez Amerika’ya kadar ulaşma, . . . çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

anlambirimler • Sloganda, öyleyse, düz anlatım gibi görünen dolaylı bir anlatım yeğlenmiştir. • • • Bilinçli bir saptırma/şaşırtma amacı taşıyan bu seçim alıcı kitlenin ilgisini/heyecanını diri tutacak ve şiirsel bir etki de yaratabilecektir. Bu tür bir sesleniş, yaşanan gururu kapalı biçimde birlikte paylaşmayı öneren yumuşak/içten bir söyleşi ortamı da yaratacaktır. Ayrıca, “gittik”deki geçmiş zamanlı eylem kullanımı başarı/uzaklık bağlamında kesin ve keskin bir yargı söylemini ortaya çıkarır. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

biçimsel özellikler • Slogan dizimi doğal olarak çizgiseldir ama düz çizgi biçimin kolaylıkla terk eder. • • Sloganın üç anlambirimi 1+3+2’lik seslem düzeniyle ritmik bir yapı oluşturur • • yazıbirimler, şiirsel nitelikli bir güzelyazı (hüsnühat) kıvamındadır. Ancak, okurken, seslemede zorluk çıkarmayan dizim, yazısal görünümünde de boyutsal aykırılıklar sunar: [k], [i] ve [t] yazıbirimlerinin yinelenmeli kullanımı dizimi sıradışılığa iter. Sloganı ve gözü ‘çok’a odaklayan [o]’dan sonra iki kez yinelenen [K], emin adımları, kararlı bir yürüyüşü, bir ilerleyişi, bir yükselişi dillendirir. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

biçimsel özellikler • • • Üç anlambirimin sonundaki yazıbirimlerin büyüklüğü [K. . . İ. . . K]- firmanın büyüklüğünü ve çizimsel bir dengeyi/eşitliği; ya da başlangıçta küçük sonda büyük olarak konumlanan yazıbirimler -[ç. . . K]- gökdelenlerle koşutluk kurarak büyük uğraşların sonunda elde edilen bir başarıyı simgeliyor, olabilir… Anlambirimlerin işaret edici işlevini temsil eden ve zemini düşey olarak delen dimdik [i]’lerin, -logodaki [i] ile de bütünleşerek- beş kez yinelenmesi göze yeterince çarpıyor. Sesletmede iki [K] duruşunu/duraklamasını kaygan zemine çeken [i], artdamaksıl [k]’nın sertliğini -/ço-ki-leri/ biçiminde okutarak- yumuşatıyor. [L]’yi de büyümüş yazıbirim olarak alınca ortaya garip bir [KlİK] (/klik/ okuyunuz) çıkıyor. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

biçimsel özellikler • • İkinci [İ]’deki yükselişin, ikiz kulelerin yüksekliğine koşut olduğu düşünülürse, [İ]’lerin yinelenimi ya da yer değiştiriminden, bir atlama, bir sıçrama, bir yansıma, ama aynı zamanda bir incelik izlenimi alınır; [t] ikilemesinde de bir güven, bir dayanışma, hatta dayanıklılık olgusunun varlığını duyumsanır. Bir küçülen bir büyüyen, yinelenen ya da sırta veren bütün yazıbirimler, sonuçta, gözün uyarılmasını ve iletinin en çarpıcı biçimde algılanmasını sağlarlar. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

logo • • • Logo karma bir gösterendir; “dil ile desen arasında gidip gelen ikircil bir reklam göstereni ya da imge-sözcüktür” Logo, markanın betimsel açılımı, bir başka deyişle kısaltılmış betimsel göstergesidir. Markayı betimleyen simge ya da göstergelerin toplaşmasıyla bir tür resimyazı (pictogramme) biçimine dönüşür Logo, reklam görüntüsünde markanın simgesel değerine gönderme yapar. Alıcıya bir marka kimliği sunar. Ürünün yokluğunda- zihinlerde görselleştirilmesini sağlar. Mavi Jeans’in logosu, metinsel iletiyi sonlandırıyor ve görüntüsel göstergenin sağ alt köşesine yaslanmış yazıbirimlerinin kalınlığıyla gözü yakalıyor. Tasarımı ikiye ayırarak okumaya çalışalım: yazıbirimler ve biçimsel özellikler çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

yazıbirimler • • • Yazıbirim içeren logolar, çoğunlukla iki ya da üç seslemle yapılandırılır. Firma adları çok seslemli olsa bile, bu sayı logonun görüntüsüne yansıtılmamaya özen gösterilir. Seslem ve yazıbirim sayısının fazla olmaması logonun doğası gereğidir. her logoda yazıbirim kullanma zorunluluğu da yoktur. Karnında deniz renkli “jeans” anlambirimini taşıyan beyaz “mavi” logosu dört yazıbirim ile iki seslemden oluşuyor: • • Tek seslemli “jeans”in “mavi”ye yedirilmesi onu ikincil düzleme atarak önemsizleştiriyor. O herşeyden önce bir Türk firması; küreselleşen dünyada (=Amerika’da!) yerini alıyor, üstelik Türkçe bir adlandırma ile • mavi ile yapışık bulunan ‘jeans’ anlambiriminde aynı tutumu göremiyoruz. Logodaki -ve firma adındaki-, ‘Amerika jeans üretiyor, biz de aynısını üretiyoruz’ demeye gelen ‘jeans’, Türkçeye yazılışı ve sesletimiyle birlikte giren geçerli bir kullanım çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

yazıbirimler • /blucin/in Türkçeye, kaynak dildeki yazısal göstergeleri korunarak Amerikanca’dan geçtiği öngörülebilirdir • • Bunu söylerken, dilimizde yetmişli yıllardan beri Amerika'da üretilen belirli jeans markalarına (Lewis gibi) yönelik olarak kullanılagelen ‘amerikan kot’ tamlamasını anımsatmak isteriz. Mavi'nin renk tayfından bir kesiti göstermesinin ötesinde, ‘sevgi, barış, dostluk’ gibi yananlamsal imgeleri içselleştirmesi, markanın çağrışımsal zenginliğini de simgeliyor • Mavi Jeans, ne kadar da ‘blue jeans’in yalnızca belgecinin Türkçeleştirilmesiyle elde edilmişse de, ‘blue jeans’e karşılık olarak, ilkin ‘mavi kot pantolon’ gibi bir tamlama yeğlenmiş olsaydı, bu tamlama markanın göndergeleri açısından Mavi Jeans'in çağrıştırdıklarına kıyasla oldukça zayıf kalabilirdi. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

biçimsel özellikler • • Logo görüntüsel göstergenin özetidir Logo tasarımının beyaz zemini, hem deniz hem de içinde barındırdığı ‘jeans’ anlambirimi ile renksel karşıtsallık, logoya görünürlük kazandırıyor. Logoyu oluşturan yazıbirimlerinin kalınca dolguları markanın gücünü betimliyor. Gücü simgeleştiren dolgusu geniş logo, aynı zamanda başlangıcı [m]’de sonu [v]’de bitecek biçimde resimlenen ‘jeans’in görülmesini de sağlıyor. • • [m] ile [v]’nin ağız açıklıklarının bakışımsız konumu, tümleşik bir uzam algısına neden olmakta. Ayrıca, ‘jeans’in mavi renkle bezenmesi, hem ürünü kendine özgü rengiyle özdeşleştiriyor hem de kendini görüntüdeki egemen mavilikle bütünleştiriyor. hedef kitleye verilmek istenen ‘beni unutma’ iletisi logoda gizlenmiş ve bu yolla markanın anımsanma kolaylığı hedeflenmiştir. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

biçimsel özellikler • Ayrıca, ‘mavi gökyüzü ve deniz’ ile ‘beyaz ay + yıldız’ ikiliğindeki renksel karşıtsallığın, logonun içkin yapısında tersine çevrilerek belirginleştiğini de gözlemliyoruz: A mavi üzerine beyaz 1) 2) ay + yıldız deniz üzerindeki slogan ve logo A vs B beyaz üzerine mavi B logo üzerine jeans çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

genel değerlendirme ve Sonuç • Bütün reklam bildirilerinde her zaman aynı ve tek bir gösterilen vardır: o da tanıtılan ürünün mükemmelliğidir. • • Ürün ya da firmanın bu mükemmel niteliği reklam iletisinin ‘gösterilenler’i düzeyinde okunur ve ürünü değerli kılan nitelik(ler)in görüntüsel ve metinsel bir anlatımı reklam iletisinin ‘gösterenler’i düzeyinde gerçekleşir. Üretildikleri dönemin sosyo-kültürel yapısını da yansıtan reklam görüntüsü belirgindir ya da en azından tumturaklıdır. Görüntüsel reklam iletileri bir anlam çevresinde dolaşan kapalı/çetrefil göstergeler içermezler, tam tersine, olabildiğince açık iletilirler ’iyi’ bir reklam iletisi kendinde en zengin sözsanatını yoğun olarak taşır • söz sanatları, eğretilemeler, sözcük oyunları, dili gizli gösterilenlere doğru genişletir ve bunları algılayan insana, bu yolla, doğrudan doğruya bir bütünsellik deneyiminin gücünü verir; çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

genel değerlendirme ve sonuç • • Reklam amacıyla tasarlanmış bir afiş hem gerçek hem de kurgusal verileri betimler ve kendine yöneltilen bakıştan ayrılmaz. Biz bu çözümleme sonucunda; • • görüntüde sunulan iletilerin anlam evreninde göstergebilimsel bir yolculuk yapmanın, okuma ve anlamlama için kaçınılmaz bir gereklilik olduğunu gördük. Görsel ileti ve metinsel ileti biçiminde kesitlediğimiz bütün anlatı öğelerinin -görüntübirimler, anlambirimler, yazıbirimlergörüntünün iletisi bağlamında toplumun ortak bilincine seslendiğini gözlemledik. Toplumsal ortak paydayı yakalayan durağan reklam görüntüsünün ‘serüven’, ‘keşif’, ‘fetih’, ‘güçlülük’, ‘cesaret’, ‘yiğitlik’ gibi imgeler çerçevesinde ‘ülkesinin Amerika’daki -ilk ve tek(!)temsilcisi’ göndergesiyle bütünleşen bir söylemi ortaya çıkardığını saptadık. Son olarak, ‘kot’un anavatanı Amerika’ya -bir Türk Markası aracılığıyla- yapılan çıkarmanın ardından, tecimsel fetih keyfini -ürünün tüketicisi olsun ya da olmasın- kamuoyuyla paylaşan söylemsel anlatının, imgesel düzeyde kendi efsanesini yarattığı söylenebilir. çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli

çizimsel sonuç çok ileri giderek bir mavi afişi okumak mete çamdereli