Odnos izmeu jezika i govora Dr sc Husnija

Odnos između jezika i govora Dr. sc. Husnija Hasanbegović

n n n Prema nekim izvorima, F. de Sasina je prvi u svojim lingvističnim istraživanjima, jasno počeo da razlikuje pojam jezik, kao istorijski nastali objektivni sistem znakova i govor, kao proces saopćenja pomoću jezika. Ono što u govorno socijalnoj komunikaciji pripada govoru je fonacija, artikulacija i prozodija, svojstva jezika su : leksika, semantika, morfologija, gramatika i sintaksa.

n n n Govor je sredstvo za izražavanje jezika a znakovi i pisanje su samo načini kojima se jezik izražava. Jezik je važno sredstvo kojim se uspostavlja i učvršćuje socijalna i osobna veza između djeteta i njegovih roditelja Zbog toga je jedan od bitnih uvjeta u izgradnji govora i jezika kod gluhih, pored aktivnog verbalizma, uključivati i neverbalnu formu. Kao što čujuće dijete ima potrebu za komunikacijom sa svojim roditeljima, to isto treba i gluho dijete.

n n n Dijete rođenjem ima potrebu da upoznaje svijet oko sebe. Dijete će upoznavati svijet prvenstveno preko jezika. Prve jezičke elemente, dijete nauči kroz različite oblike komunikacije

n n n Jezik je nastao tokom društvenog razvoja a predstavlja komplikovan sistem kodova. Jezik je složena aktivnost, koja čini sistem u okviru kojega postoji niz podsistema, odnosno sastavnica koji zajedno čine cjelinu Nije poznato od kada se u ljudskoj historiji pojavljuje jezik i riječ kao osnovna jedinica jezika. O porijeklu jezika razvile su se neke teorijske postavke. Početna filozofska razmišnjanja su da je jezik nastao prirodnim putem ili da je nastao kao rezultat dogovora među ljudima koji ga koriste. Kada su u pitanju teorijske postavke, danas se često govori o teoriji jezičnog empirizma i teoriji jezičnog nativizma

n n Neki autori smatraju da je jezik urođena kategorija koja se razvija pod uticajem spoljnih poticaja, dok drugi autori smatraju je jezik razvojna kategorija, te da je riječ u početku imala simpraktični karakter, tj. da je riječ dobijala smisao iz situacije, konkretne praktične aktivnosti. U posljednje vrijeme se sve više podrazumijeva, da je jezik biološka funkcija ljudskog mozga i da mala djeca posjeduju prirođenu sposobnost da do svoje pete ili šeste godine usvajaju jezik, dok poslije tog vremena, učenje jezika postaje napor. [1] N. Chomsky, 1972. Gramatika i um, Nolit Beograd

n n n Po svojoj građi, jezik se manifestira na nekoliko nivoa: fonetsko-fonološki, čija je osnovna jedinica fonem, kao najmanja jezična jedinica koja je nedjeljiva i nije nosilac značenja; morfemsko-morfološki, čija je jedinica morfem kao najniža jezična jedinica koja nastaje udruživanjem fonema i nosilac je odgovarajućeg značenja (tvorbenog, gramatičnog, leksičnog); leksično - semantični, čija je osnovna jedinica leksem, koja nastaje udruživanjem morfema i može biti nosilac više značenja; i sintaksični nivo, čije su jedinice riječi, rečenice i sintagme, koje uglavnom funkcioniraju samostalno. Svaki nivo jezične građe izučava odgovarajuće jedinice, prateći njihovo udruživanje u tzv. jedinice višeg reda, odnosno složenije jezične cjeline.

n Riječ označava stvari, obilježja, radnje i odnose. [1] Riječ može da zauzima oblik imenice, kada obično označava predmet; može da zauzima oblik glagola, kada obično označava radnju; može da zauzima oblik pridjeva, kada označava osobinu i može da zauzima oblik prijedloga ili sveze, kada označava neke odnose. [1] A. R. Lurija, 2000. Jezik i svest, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, str. 33.

n n n Prema ovom autoru, artikulisani spoljašnji govor postepeno prelazi u šapat, zatim se redukuje i postaje unutrašnji govor koji trpeći dalja skraćenja, postaje osnova za onaj intimni proces, koji se kroz svoje kasnije nastale oblike pretvara u misao. Prema Vigotskom je unutrašnji govor ona karika, koja stoji između početne misli i završnog spoljnog (govornog ) iskaza Analizirajući unutrašnji govor, autor navodi, da to nije govorenje bez zvuka, već on ima potpuno određenu funkciju i razlikuje se kako od misli tako i od spoljašnjeg govora, koji ima predikativnu funkciju, a taj predikativni sadržaj (ono što mora biti rečeno o predmetu) ima osnovni zadatak da pretvori unutršnju misao u artikulisanu govornu konstrukciju. Na taj način, unutrašni govor je spojna karika između misli koje nemaju gramatičku strukturu i oformljenog govornog iskaza, koji ima gramatičku strukturu.