ODDIY QIRQIMLAR Qirqimni bajarish qoidalari Egamov Hoshim Xudoyberdievich
ODDIY QIRQIMLAR Qirqimni bajarish qoidalari © Egamov Hoshim Xudoyberdievich, 2010
А А-А А Qirqim-bu biror bir detalni bir yoki bir nechta teksliklar bilan xayolan kesish orqali hosil qilingan tasvir. Bunda kesuvchi tekslik yuzasida hosil bo`lgan tasvir va uning orqa tomonida ko`rinib turgan detal qismlari ham qo`shib chiziladi. Qirqimlar odatda predmrtlarning ichki tuzilishlarini aniqlash uchun qo`llaniladi
Detalning asosiy ko`rinishi. Yaqqol tasvir.
Chizmada detalning frontal, gorizontal va profil proeksiyalari tasvirlanadi. Detalning ichki ko`rinishlari bizga ko`rinmasligi sababli, ular shtrix chiziqlar bilan ko`rsatilgan. Agarda detalning ichki qismida bir qancha teshiklar, o`yiqlar, ariqchalar bo`lsa, ularni imkoni boricha aniq ko`rstosh kerak bo`ladi. Ana shunday maqsadlar uchun esa qirqimlar qo`llaniladi.
Detalning ichki tuzilishini ko`rish uchun uni xayolan tekislik bilan kesish lozim. Bu esa kesuvchi tekislik Kesuvchi tekislik
Detalning xayoliy tekislik bilan qirqib olingan yarim qismi
Detalga berilgan frontal qirqim (yaqqol tasvir)
Frontal qirqimning kesuvchi tekislikda qolgan tasviri
Qirqim ko`rinishlar bilan birgalikda o`zaro bog`liq bo`ladi. Frontal qirqim – bosh ko`rinish sifatida qaraladi.
Profil qirqimni qurishda kesuvchi tekislik silindrik teshikning o`q chizig`I bo`ylab o`tadi Agarda kesuvchi tekislik proeksiyalar tekisligiga parallel qirqim profil qirqim deb ataladi profil bo`lsa,
Detalning qirqilgan qismi xayolan olib tashlangan
Detalning qirqilgan qismi xayolan olib tashlangan
Detalning frontal qirqimi va profil qirqimning rasmi
Chizmada frontal va profil qirqimlarning ifodalanishi. Kesim yuzasi qizil rangli chiziqlarda shtrixlangan. А-А А А
Gorizontal qirqim Agarda kesuvchi tekislik gorizontal tekislikka, ya’ni gorizontal proeksiyaga parallel bo`lsa, bundau qirqim “GORIZONTAL QIRQIM” deb ataladi. Ayrim hollarda birorta ham tekislikka parallel bo`lmagan tekislik uchrasa, u og`ma qirqim deb ataladi.
Detalning yuqori qismi xayolan olib tashlangan Bu qirqim yuzasi
Gorizontal qirqimning ustdan ko`rinishi
Gorizontal qirqim surati Bu kesuvchi tekislik
Gorizontal qirqimning ustdan ko`rinishi А А А-А
Qirqim va kesim orasidagi farq
Kesim yuzasi shtrix bilan ajratib qo`yilgan Bu xayoliy tekislik sirtida hosil bo`lgan kesim yuzasi
Qirqim va kesim orasidagi farq А-А А А-А Qirqim detal xayoliy tekislik bilan kesilgandan so`ng, uning yuzasida va orqa tomonida mavjud bo`lgan qo`shimda detallarning ham qo`shib chizilishi bilan kesimdan farq qiladi. А 1 1 - qirqim 2 2 - kesim
1. Qanday tasvir qirqim deb ataladi? 2. Chizmada qirqimlar nima uchun qo`llaniladi? 3. Qanday qirqim - frontal, gorizontal yoki profil qirqim deb ataladi? 4. Qanday holatlarda qirqimlar belgilanmaydi? 5. Qirqim berilgan chizmalarda o`zgarishlar ro`y beradi? 6. Qirqim yuzalar qanday ajralib turadi? qanday
- Slides: 29