OCUKLARDA FZK MUAYENE Yrd Do Dr Tlay KUZLU

ÇOCUKLARDA FİZİK MUAYENE Yrd. Doç. Dr. Tülay KUZLU AYYILDIZ

Erişkin ve çocuk hasta arasındaki farklar, Çocuktan ve aileden sağlıklı öykü almanın özellikleri, Çocukluk çağı dönemlerine göre üzerinde durulması gereken konular, Hemşire-hasta-aile ilişkisinde dikkat edilecek noktalar,

Çocuk ve Adölesanlarla İletişim İlkeleri Bebeklik dönemi (0 -1 yaş) n Dokunarak iletişim n Yumuşak ses tonu n Göz teması n Aşırı uyaran n 8 aylık

Çocuk ve Adölesanlarla İletişim İlkeleri Oyun dönemi (1 -3 yaş) n Zaman n Tartışma n Göz teması n Oyun n Basit dil n Dil gelişimi

Hasta Çocuğa Yaklaşım

Çocuklarla ve Adölesanlarla İletişim İlkeleri Okul Öncesi Dönem (3 -6 Yaş) n Somut düşünme hayal etme n Oyun n Dikkat süresi

Çocuklarla ve Adölesanlarla İletişim İlkeleri Okul Dönem (6 -12 Yaş) n Sözcük seçimi n Kendini ifade fırsatı n Empatik, çevresinden etkilenir.

Çocuklarla ve Adölesanlarla İletişim İlkeleri Ergenlik Dönemi (12 -18 Yaş) n Dinleme n Saygı n Öğüt vermeyiniz n Güvenilir olunuz

Tanımlayıcı-fiziksel veriler • Hikayenin alınış tarih ve saati • Yaşı • Cinsiyeti • Doğum yeri ve/ya da yaşadığı yer • Adres-telefon • Etnik grup • Hikaye kimden alındı-güvenilirliği ?

Tanımlayıcı-fiziksel veriler A. Şikayetlerin herbirinin; 1. Başlangıç tarihi gelişimi, 2. Özellikleri, şiddeti, süresi, arttıran azaltan faktörler 3. Sonuçları, 4. Daha önce bu şikayetleri oldu mu, doktora gitti mi, yapılan tetkikler, kullanılan ilaçlar.

Tanımlayıcı-fiziksel veriler B. ÖZGEÇMİŞ • Prenatal-postnatal dönemlere ait özellikleri, • Beslenme • Büyüme gelişme • Hastanın aşılama programı, diş kontrolleri, güvenlik önlemleri • Geçirdiği hastalıklar, cerrahi müdahaleler, kazalar • Parazit hikayesi, Pika

Tanımlayıcı-fiziksel veriler B. ÖZGEÇMİŞ • Geçirdiği akut enfeksiyon hastalıkları • Hastanede yatma ve ameliyatlar • Travmalar • İlaçlar

Tanımlayıcı-fiziksel veriler n n n n Şimdiki sağlık öyküsü Sağlığın korunması Allerji İlaçlar Güvenlik önlemleri Aktivite egzersiz Uyku

Tanımlayıcı-fiziksel veriler D. Büyüme-Gelişme E. Soy geçmiş; ailevi bir hastalık düşünülüyorsa aile ağacı K. Sosyal durum

Psikososyal Veriler n n n Aile kompozisyonu Ev ortamının tanımlanması Okul ortamı ve diğer ortamlar Son görüşmeden bu yana yaşam biçimindeki değişiklikler Yenidoğanlar-Adölesanlar

Çocuklarda Fizik Muayene Ölçümler ve Vital Fonksiyonların Değerlendirilmesi

Fiziksel Değerlendirme Yöntemleri n n İnspeksiyon Palpasyon Oskültasyon Perküsyon

Çocuklardaki farklılıklar n n n Ön fontanel-arka fontanel Kafa yapısı Metabolizma hızları Dil Kulak yolu Trakeanın yapısı

Çocuklardaki farklılıklar n n n n Göğüs kafesi Solunum sistemi Kalp atım hızı Abdomen yapısı Sıvı elektrolit dengesizliği riski Kan hacmi kilo oranı: 80 ml/kg Kasların yapısı

ATEŞ NABIZ VİTAL ÖLÇÜMLER SOLUNUM KAN BASINCI

Vital Fonksiyonların Değerlendirilmesi-1 BÖLGELER NORMAL DEĞERLER ORTALAMA Oral 36, 5– 37, 5 °C 37 °C Rektal 37 -38 °C 37. 5 °C Aksiller 36 -37 °C 36. 5 °C Timpanik 36, 5– 37, 5 °C 37 °C

Vital Fonksiyonların Değerlendirilmesi-2 Yaş Nabız hızı/dakika Ortalama Yenidoğan 120 -160 140 Bebek 100 -140 120 Çocuk 80 -120 100 Adölesan 80 37 °C

Vital Fonksiyonların Değerlendirilmesi-6 SOLUNUM n Solunum özellikleri, n Yenidoğanda: 30 -60/dk n 1 ay 1 yaş 25 -35/dk n 1 -5 yaş 20 -25/dk n 12 yaş üzeri 16 -20

Vital Fonksiyonların Değerlendirilmesi-7 KAN BASINCI Kan basıncı ölçme ve değerlendirme, Yenidoğan: 80 -45 mm. Hg 3 yaş: 90 -50 mm. Hg 6 yaş: 90 - 60 mm. Hg

Deri ve deri altı dokusunun değerlendirilmesi

ÇOCUKLARDA DERİNİN ÖZELLİKLERİ n Çocuklarda deri, yetişkinlerden farklı özelliklere sahiptir. n Süt çocuklarında ve özellikle yenidoğanlarda derinin epidermis tabakası çok incedir. n Deri enfeksiyonları hızla yayılabilir. n Enfeksiyon ve travmalar, deride kolayca eritem, ödem ve veziküllerin oluşumuna yol açar.

n. Malnütrüsyonlu çocuklarda deri altı yağ dokusu az olduğundan venler belirginleşir. n. Kalp yetmezliği veya venöz dolaşımın engellendiği durumlarda venler geniş ve dolgun görünür.

n. Down sendromunda ise ayada tek çizgi ( Simian çizgisi) avuç ortasının distalinde çatallanma gösterir.

Çocuklarda sık görülen deri lezyonları(1) Primer; • Makül, • Papüler, • Vezikül, • Bül, • Püstül, • Ödem plağı, • Nodül, • Kist

MAKÜL

PAPÜL

PAPÜL

Papül (İlaç reak. ) Papül (molluscum contagiosum)

Vezikül (Varicella)

Vezikül (Varicella)

Vezikül (Molluscum contagiosum) Vezikül (Herpes simplex)

Vezikül (Insect bite)

Bül (Büllöz İmpetigo) Bül (Fotodermatit)

NODÜL

Nöroblastoma

Çocuklarda sık görülen deri lezyonları(2) Sekonder; Kabuk, Pullanma, Fissur, Erozyon, Likenifikasyon, Ülser, Nedbe (skar), Atrofi.

Erozyon (Büllöz İmpetigo)

Ülser (Antrax)

Keloid (Skar)

Deri ve deri altı dokusunun değerlendirilmesi Derinin rengi Pigmentasyonu Siyanoz Solukluk Döküntü Sarılık Peteşi Ekimoz Deri altı yağ dokusunun durumu Skarlar Ödem Turgor-Tonusu Terleme

Purpura (Henoch-Schönlein send)

Purpura (Henoch-Schönlein send)

Telenjiaktezik benler Toksik eritem

Tümör (Dev Melanotik nevüs) n. Spina üzerindeki saçlı nevüsler spina bifida veya meningoselle ilgili olabilir.

Hiperpigmentasyon

Milia n. Alın, yanaklar ve burunda görülen 1 -2 mm çapında papüllerdir. n. Ağız içinde de olabilir ve bunlara 'Epstein incileri' denir. n. Term bebeklerin yaklaşık % 40' ında görülür. n. Tedavi gerektirmez, n. Doğumdan sonraki haftalarda ve en fazla 2 ay içinde kendiliğinden kaybolur.

Hipopigmentasyon (Albinism)

Hipopigmentasyon (Vitiligo)

Deride döküntülü lezyonlar n Çocukluk çağında döküntülü hastalıklarla sık karşılaşılır. n Döküntüler konjenital veya kalıtsal bozukluklardan kaynaklanabileceği gibi viral, bakteriyel, paraziter ve otoimmun hastalıkların gidişinde de ortaya çıkabilir.

Eritem (büllöz impetigo) Eritem (Erythema neonatarum)

Eritem (Diaper dermatit) Eritem (İlaç reak. )

Deri turgorunda azalma n Turgor bakılırken kıvrımın hemen düzelmemesi turgorun bozulmuş olduğunu gösterir. n Genellikle ağır dehidratasyonun işaretidir.

Pamukçuk n. Oral kandidiyazis olarak da tanımlanan, n. Candida albicans

Bez dermatiti (Pişik) n. Kontakt dermatitin bir şeklidir nidrar üresi, namonyak, ndışkı, nsabunlar ve ndeterjanların yarattığı kimyasal iritasyon rol oynar.

Dermatoz seboreik dermatit n Epidermis hastalıkları içinde süt çocuklarında en sık görülen dermatoz seboreik dermatittir. n İlk iki ayda ortaya çıkar. n Saçlı deride kirli sarı pullanma 'konak' ile başlar.

Atopik Dermatit n. Bu çocukların çoğunda ve ailelerinde astım veya saman nezlesi öyküsü vardır.

Ürtiker (Kurdeşen)

İktiyoz Epidermal yıkım ve yapımın artması nedeniyle epiderm hücrelerinin aşırı proliferasyonu ve korneum tabakasının düzenli dökülememesi sonucu gelişir n

Saç ve Vücut Kıllanmasında Değişiklikler Aşırı kıllanma hipertrikoz veya hirsutizm olarak adlandırılır. n Kıllanma (Hirşutizm)

Tırnaklar n Tırnaklar inspeksiyon ve palpasyon yoluyla şekil ve kontür yönünden incelenir. n Tırnak kenarları düz, pürüzsüz, çerçeveli ve temiz olmalıdır. n Tırnaklar palpe edildiğinde sert olmalıdır.

Lenfatik sistem muayenesi Büyüklükleri Hareketlilikleri Hassasiyeti Lokal ısı artımları Sertlikleri

Yüz göz ve boyun muayenesi (1) Yüz ifadesi, Simetrisi, Yüzde ödem, travma, allerji Yüzde asimetri,

Kulak burun boğaz muayenesi-1 Burun kanatları solunumu Otoskop Burun mukozası Kanama, akıntı Ayrı ayrı burun boşlukları değerlendirilir Epistaksis, Koanal atrezi, Burun kökü Koku duyusu

Kulak burun boğaz muayenesi-1 Sinüsler 5 -6 yaşına kadar tam Gelişmez Sinüs muayenesi

Kulak burun boğaz muayenesi-1 Yenidoğan ve bebekler Burun solunumu yaparlar Burun üzerinde milialar bulunur Çocuklar

Çocuklarda Dilin Fiziksel Değerlendirilmesi |Dilin büyük olası (makroglossi) |Devamlı olarak ağızdan dışarı uzatılan dil zeka geriliği,

Çocuklarda Dilin Fiziksel Değerlendirilmesi |Kızılın başlangıcında paslı beyaz çilek, daha sonra pasın kalkmasıyla kırmızı çilek görünümü ortaya çıkar

Kulak burun boğaz muayenesi-2 Oral değerlendirme Dudak damak yarıkları, Dudaklar, Dişler, Ağız, dil, dişeti muayenesi,

Yüz göz ve boyun muayenesi (4) Tortikolis, Boyunda ödem, Boyundaki lenf zincirleri, Tiroid bezinin muayenesi,

Yüz göz ve boyun muayenesi (4) Trekeanın muayenesi, palpasyon ve üfürüm. Ense sertliği, boyun venlerinde pulsasyon, venöz dolgunluk.

Yüz göz ve boyun muayenesi Trekeanın muayenesi, Ense sertliği,

Solunum Sistemi

Çocuğun erişkinden farklılıkları

Solunum Sisteminin Tanılanması

İnspeksiyon

Toraks muayenesi Raşitik bulgular,

Oskültasyon t Çıplak kulağı göğse dayayıp yapılabildiği gibi, bir stetoskop aracılığı ile de yapılabilir t Steteskop soğuk ise ısıtılmalı ve oskültasyon sırasında çocuğun steteskopa değmesi engellenmelidir

Kardiyovasküler Sistem Muayenesi

Öykü Alma 1. Gestasyon yaşı § Preterm bebeklerde

Kardiovasküler sistem muayenesi

Kan Basıncı Ölçümü t 3 yaşından itibaren en az senede bir KB ölçülmeli.

OSKÜLTASYON t. Oskültasyonda kalp hızı ve düzenliliği, normal kalp sesleri, ek sesler ve üfürümler değerlendirilir.

SİNDİRİM SİSTEMİNİN MUAYENESİ

Abdominal Muayene (1)

Ağız Muayenesi n Ağız kokusu

Ağız Muayenesi n n Ağzın açılamaması Kabakulakta ağrı nedeniyle ağız kolay açılamaz ve çiğneme ağrılıdır

n n Kızamıkta ağızda azı dişleri hizasında koplik lekeleri vardır Behçet hastalığında ağızda tekrarlayan tek ya da çok sayıda ülserler vardır

Dişler ve Diş Eti n n Süt dişleri özellikle 6. ayda çıkmaya başlar. 3 yaşında 20 süt dişi çıkmıştır

Süt Dişleri

n Süt dişlerinin çıkımı sırasında çocukta huzursuzluk, hafif ateş ve ağızdan salya gelimi artar

n n 6 yaşından itibaren kalıcı dişler çıkmaya başlar. Kalıcı dişler 32 tanedir. Muayede dişlerin sayısı, yaşına uygun olup olmadığı ve çürükler kontrol edilir

Kalıcı Dişler

Diş eti n n Diş etleri normalde pembe renktedir. Diş eti iltihabına gingivit denir.

Damak ve Çene n n Önde sert damak ve arkada yumuşak damak olmak üzere iki kısımdan oluşur. Damak yarığı sadece yumuşak damakta olabilir veya sert damağı da içine alabilir.

Karın Muayenesi - İnspeksiyon n Çocuk tamamen soyulduktan sonra hem ayakta hem de yatarken karnın şekline bakılır. İnspeksiyon için ışık yeterli olmalıdır. İnspeksiyon sırasında karın derisi, karın simetrisi ve şişkinliği incelenmelidir.

Karın Muayenesi - Oskültasyon n n Karının oskültasyonu inspeksiyondan sonra yapılmalıdır. Bağırsak sesleri peristaltik hareketler sonucunda oluşan kısa ve çınlama tarzında olan çocuklarda dakikada 4 -5 kez duyulan seslerdir.

Abdominal Muayene (5) Oskültasyon; Barsak peristaltizminin özellikleri, Epigastrik bölgede üfürümler, Peritonitte peritonun sürtünme sesi

Karın Muayenesi - Palpasyon n n Karın muayenesinde palpasyon en son yapılmalıdır Palpasyon sırasında çocuğun yüz ifadesine dikkat edilmelidir

Dış genital organların muayenesi Konjenital anaomaliler VE Kız çocuklarında akıntı yönünden değerlendirme Testis muayenesi

Sırt ve ekstremitelerin muayenesi (1) Skapulaların pozisyonu, Vertebral kolonun biçimi, Dermoid kist, Meningosel, Meningomiyelosel,

Sırt ve ekstremitelerin muayenesi (1) Postür, kifoz, lordoz, skolioz,

Kas gücünün değerlendirilmesi Postür n Lumbor lordos; 5 yaşta kaybolur n Kifoz n Skolyoz

Sırt ve ekstremitelerin muayenesi (2) Ekstremitelerin simetrisi, İşlevleri, polidaktili, sindaktili

Kas gücünün değerlendirilmesi n n n Hipoksi Down sendromu Gower belirtisi

ÇOCUKLARDA SİNİR SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Motor ve mental gelişim basamakları ayrıntılı olarak sorgulanır. t Başını tutması (0 -3 ay), t desteksiz oturması (5 -7 ay), t sıralaması ve yürümesinin (~12 ay) hangi aylarda olduğu, t bilinçli olarak gülümseme (3 ay), t cisimleri uzanarak tutabilme (5 -7 ay), t heceleme (9 -10 ay), t tek kelime söyleme (12 -14 ay), t basit cümleleri kurmaya başlama (~20 ay), t hareketli kişileri izleme (6 -7 ay), t ilk iki parmağı ile cisimleri tutabilme (10 ay), t sfinkter kontrolünü geliştirme (2 -3 yıl), gibi zamanları kaydedilir.

t Normal bir süt çocuğunda en erken sosyal davranış bakışla ilişki kurmadır. t Bilinçli gülme 4. -6. aylarda belirir.

FİZİKSEL MUAYENE

Mental Durumun Değerlendirilmesi

t Çocuğun dokunma, görsel ve ses uyarılarına yanıtı saptanır. t Bilincin açık olduğu durumlarda ağrılı uyarıya yanıt saptanır. t Süt çocuklarından yaşına uygun düzeyde oynaması beklenir ve diğer çocuklar zaman, yer, kişi ve amaca uygun olarak test edilir.

t Daha büyük çocuklar, ifade edici ve algılayıcı dil fonksiyonu yanında, okuma, yazma, sayısal beceri, genel bilgi, özet sonuç, yargı, mizah ve bellek yönünden test edilebilir.

Zeka Düzeyi t Mental geriliği olan çocuklar daha muayene odasına girdiklerinde çevre ilgilerinin az olması ile dikkati çekerler. Bu çocuklarla iletişim kurulması zordur.

Kraniyal Sinir Prosedür I (Olfaktor Sinir) Çocuktan gözleri kapalıyken bilindik bir kokuyu tanıması istenir. Bu işlem her burun deliği için ayrı yapılır. II (Optik Sinir) Görme Snellen kartları ile test edilebilir. Her iki göz ayrı test edilmelidir. III, IV, VI (Okulomotor, Troklear, Abdusens Sinir) Çocuktan her yönde hareket ettirilen, eldeki bir oyuncağı takip etmesi istenir. V (Trigeminal Sinir) Çocuktan yüze tutulan bir tutam pamuğu tanımlaması istenir. Yüze yaklaşıldığında gözün kırpılmasıyla korneal releks test edilir. VII (Fasiyal Sinir) Gülme hareketi yaptırılarak yüzün hareketi gözlenir. VIII (Akustik Sinir) Fısıldanarak söylenenlere yanıt alma. IX, X (Glossofarengeal, Vagus Siniri) Çocuğa ağzını açması ve a demesi söylenir. Yumuşak damak ve uvulanın hareketsiz olması, öğürme refleksinin azalması ya da kaybolması felç göstergesidir. XI (Aksesuar sinir) Başın aksi yöne döndürülememesi, lezyon tarafında omzun yukarıya kalkık olması felç işaretidir. XII Hipoglossal Sinir Dil hareketlerinde paralizi, atrofi ya da fasikülasyon olup olmadığı değerlendirilmelidir.

Serebellum Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi t ‘’Parmağı burna götürme testi, ayaktayken gözünü açıp kapama, çocuğun yatar vaziyetteyken ayak başparmağını işaret etmesi gibi’’ t Değerlendirmede kullanılan teknikler çocuğun yaşına uygun olmalıdır.

Motor Fonksiyonların Değerlendirilmesi Kuvvet; t Bebeklerde gözlemle değerlendirilir. t Kol ve bacak hareketleri simetrik olmalıdır, bacaklar yataktan kaldırılmalıdır.

t Süt çocuklarında ; t Çocuk başının üstündeki yüksekliğe erişebilmelidir, yürüteçle yürümeli, koşmalı, hoplamalı, kolayca merdiven inip çıkmalı ve yerden kalkabilmelidir.

Yenidoğanlarda Sinir Sisteminin Değerlendirilmesi t Başın büyüklüğü, biçimi, fontaneller ve suturalar kontrol edilir.

Tanıya Yardımcı Laboratuvar Testleri t En çok kullanılanlarından biri de Denver gelişimsel tarama testidir.

Yenidoğan İsteme bağlı, yani bebeğinin isteyerek yaptığı hareketler, bebeğiniz birkaç haftalık olduktan sonra başlar. Hareketler bütün vücudu ilgilendirir. Henüz yüz mimikleri gelişmemiştir. Görme keskinliği azdır, ancak bebek parlak ve hareketli objeleri takip edebilir.

REFLEKSLER VE GÖRÜLME ZAMANLARI

YENİDOĞAN REFLEKSLERİ 28. 10. 2020 140