ocuk mzeleri Birlikte oyna Birlikte ren ocuk Mzeleri

Çocuk müzeleri Birlikte oyna… Birlikte öğren…

Çocuk Müzeleri: - Geniş bir gruba hitap eder, aile katılımını sağlar. - Ziyaretçilere haz verir. - Ana babalara bilgi ve destek sağlar. - Çocuk hakları konusunda farkındalık yaratır. - Yüksek gelir getirir.

Brooklyn Çocuk Müzesi’nin (1899) temel felsefesi: “Bir şeyler hakkında değil, birileri için” olmaktır…,

ziyaretçi-merkezli / aile dostu Çocuk müzeleri koleksiyon yapsalar da yapmasalar da bu onların temel işlevi değildir. Sadece koleksiyon bir yeri müze haline getirmez. Önemli olan ziyaretçinin eğitimi ve yaşantılarıdır.

Çocuk müzelerinin ortak amacı, çocuklara; görebileceği, dokunabileceği, yapabileceği, keşfedebileceği, yaratabileceği, düşleyebileceği, etkileşime girebileceği güvenli ve özgür bir ortam sunmaktır.

Richard Rende Ph. D. ’ye göre: Çocukların yeterli “dokun – yap” etkinliğine katılma şans yok… Bir danışman ya da kolaylaştırıcı olmaksızın kendi başlarına keşif şansları çok düşük. Teknolojik gelişmeler çocukluğu ve çocukluk algısını değiştirebiliyor. Çocukları daha az hareket eden, doğada daha az vakit geçiren hale getirebiliyor. Çevreyi keşfetme ihtiyaçları artıyor. “Yaratıcılık krizi” farklı bir sorun! Çocukların güvenli bir ortamda etkinliklere

ÖRNEK: Long Island Çocuk Müzesi’nin Temel İlkeleri Çocuklar gelişimsel hazır oluşlarına, bireysel öğrenme tarzlarına, kişisel ilgilerine göre öğrenirler. Çocuklar bağımsızlıklarını sınayan olanaklar verildiğinde özgüven geliştirirler. Çocuklar rol oynama aracılığıyla farklı bakış açılarını denerler. Çocuklar kuşaklararası bir çevrede gelişirler.

MÜZE Mesaj Etkileşimsel müze yaşantısı Bireysel, sosyal, fiziksel • Objelerle etkileşim(algılar, ilgiler) • Gözlem: Duyguları ifade etme Anlamlılık, hayal gücü, yorumlama • Kendi yaşamına bağlama • Ön hazırlık/bilgilenme • Müzenin anlamı/bakış açısı/yapısı • Objelerin anlamı/objeleri okuma • Kültürel değerler/yaşam • Gerçeği arama • Mesaj analizi • Uygulama, deney yapma • Değerlendirme • Ekip çalışması/İşbirliği • Tahminde bulunma, sonuç çıkarma Paykoç, 2009 BİREY Anlam Merak/Şaşırtma Güven sağlama Uyarıcı olma/harekete geçirme Kontrol olanağı verme Oyun İletişim Ön bilgileri ile bağlantı kurma

Müzede eğitim hangi becerileri geliştirebilir? Bilgi kazanma Kavrama Uygulama Analiz Sentez Değerlendirme Duyuşsal Hissetme Bilişsel Düşünme İNSAN ÇOCUK Öğrenci Eğitici İLGİ TUTUM Algılama/hazır olma Kurulma Öğretmen denetiminde yapma Mekanikleşme Beceri haline getirme Yeni durumlara uyum Yaratma Psikomotor Yapma, dokunma İlgi duyma/dikkat Tepkide bulunma/katılma Değer verme Değerleri düzenleme Değer sistemi /dünya görüşü geliştirme

Bilgileri Paylaşma: Sosyal beceriler GÜÇLENME Bilg i : im , iş me Er ün re üş e ile l d zm lg re çö Bi eşti m El oble pr MÜZEDE YER ALAN BİLGİLER leri K Yar ullanm a: düş atıcı ünm e DAYANIŞMA/İŞBİRLİĞİ KATILIM Müzede öğrenmenin temel boyutları

Sosyo-kültürel Bağlam Müze Deneyimi Fiziksel Bağlam Zaman Bireysel Bağlam Müze Deneyimi ve Bağlam, Falk ve Dierking (2002)

Fiziksel Bağlam: Bireysel ya da grup halindeki izleyicileri etkileyen, müzenin iç ve dış yapı özellikleri. Dizayn, ışıklandırma, sergileme, derece, sergi tasarımı, sosyal hizmetler (wc, kafeterya vb), etiketler, duvar panoları, sergi ortamındaki renkler, müze sonrasında geçirilen zaman vb. Bireysel Bağlam: Tüm izleyiciler biricik ve özeldir. Bilgi, tutum, deneyimler, perspektifler, motivasyon, ajandalar. Sosyal Bağlam: İzleyicinin deneyimini etkileyen ilişkiler, diğer izleyicilerle ilişkileri, müze personeliyle ilişkiler, aile bireyleri, arkadaşlar, sınıf arkadaşları vb iletişim vb.

Müzede belli bir kavram ile ilgili çok yönlü inceleme olanağı Beceriler Gözlem Hayalgücü Ölçme Tasarım Dinleme İletişim El becerileri Tekstil Boya+ Kimyasal maddeler Milli kıyafet Tasarım Koruma Kostüm (Kıyafet) Fonksiyon Amaç Yapım Malzemeler Toplumda kıyafet

MÜZEDE E M E L E C N İ E NESN

Yapım Büyüklük Malzeme Parça sayısı Renk Stil Biçim Dekorasyon Sıcaklık Objeler ve çevreleri Kullanımla ilgili işaretler Doku Yapanın işaretleri Ağırlık Yaş/Zaman Koku Ses Durum

MÜZE EĞİTİMİ KURAMLARI KURAMCI KURAMIN İÇERİĞİ Nesne - Temelli Öğrenme Schlereth Müze nesnesini temel alarak program hazırlamak Disiplin Temelli Sanat Eğitimi Getty Disiplin Müze Okuryazarlığı Stapp Görsel kültür unsurlarından faydalanalım Öğrenme Biçimleri Kolb Çoklu Zeka Kuramı Gardner Bireysel öğrenme biçimleri ve bireyin psikolojisi Akıcı – Estetik Deneyim Csikszentmihalyi Estetik kuramları Görsel Düşünme Stratejileri Hausen ve Yenawine Görsel kültür kuramı Müze ve Toplum Karp Sosyomüzeoloji İletişim Aracı Olarak Müze Hooper Greenhill postmodernizm Ritüel Olarak Müze Duncan Oyun kuramları Müzede Anlam Yaratma Silverman Bireysel anlam oluşturma, toplumsal bağlam Müzede Öyküleme Roberts Post-Müze / Postmodern Müze Hooper Greenhill postmodernizm Müzede Yapılandırmacı Öğrenme Hein Yapılandırmacı yaklaşım Bağlamsal Öğrenme Modeli Falk ve Dierking Görsel Kültür Kuramı Duncam

HANDS-ON Dokunmalı Müze Ekinlikleri. Katılımcı için hedefleri ve kazanımları açık şekilde belirlenmiş, müze koleksiyonundan yola çıkarak hazırlanan gerçek ya da kopya nesne grupları kullanılarak gerçekleştirilen, etkileşimli (interactive) müze etkinliklerinin genel adı. İzleyici nesneye, sergi birimiyle vb. fiziksel olarak etkileşime geçer. Dokunur, iter, çeker, parçalarına ayırır, tamamlar vb. MINDS-ON Düşünmeli – Sorgulamalı Müze Etkinlikleri Müze izleyicisini öğrenme sürecinin öznesi haline getirmek için soru-cevap, sorgulama, beyin fırtınası vb yöntemleri kullanarak geliştirilen müze etkinliklerinin genel adı.

TYNE & WEAR MUSEUM, 1913

Doğa Tarihi Müzesi, Londra Dokunmalı Müze Etkinlikleri

Çocuk Müzesi Çocukların gelişimini temel alan, öğrenmeye öncelik tanıyan, çocukların çevreye ve dünyada olup bitene tanıklık etmelerini sağlayacak bilgi ve materyalleri araştıran, inceleyen, depolayan ve bunları yalnız çocukların değil genç ve yetişkinlerin de eğitimi amacıyla sergileyen eğlence, bilim ve keşif merkezidir (ACM, 2009).

Çocuk müzesini bir fikir olarak ortaya atan ve ilk çocuk müzesini kuran ABD’de bağımsız ve kendi kaynaklarını kendi yaratabilen çocuk müzelerinin sayısı 300’ün üzerindedir. ABD ile Avrupa’yı karşılaştıracak olursak Avrupa’da da bu müzelerin sayısının fazla olduğu görülmekte ancak çoğu çocuk müzesinin başka bir müzenin parçası olduğu da izlenmektedir. (Children’s Museum of Indianapolis, 1997).

Çocuk müzesi ile bilim, teknoloji ve keşif merkezlerinin önemli örneklerini içeren ülkeler: 1. Kuzey Amerika: Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada 2. Güney Amerika: Meksika, Venezuella, Kolombiya, Kosta Rika, Şili ve Panama 3. Kıta Avrupa: Almanya, Avusturya, İngiltere, İskoçya, İrlanda, Hollanda, İtalya, İspanya, Belçika ve Fransa 4. İskandinavya: Norveç, İsviçre, İsveç, Danimarka ve Finlandiya 5. Doğu Avrupa ve Balkanlar: Rusya, Yunanistan, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Macaristan, Sırbistan, Polonya ve Kosova 6. Uzak Doğu, Asya ve Pasifik: Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti, Güney Kore, Filipinler, Endonezya, Tayland, Singapur ve Malezya 7. Orta Doğu ve Arap Yarımadası: Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Mısır ve İsrail 8. Okyanusya: Avustralya ve Yeni Zelanda 9. Afrika Kıtası: Güney Afrika Cumhuriyeti, Bostwana ve Mauritus.

Çocuk Müzelerinin Tarihçesi Çocuk müzelerinin ortaya çıkışı 19. yüzyılın son çeyreği ile 20. yüzyılın başlarına rastlamaktadır. Günümüz ana babalarına yabancı olmayan “çocukların dokunarak ve yaparak öğrenmesi” anlayışı ancak 1900’lerin başında benimsenmeye başlanmıştır.

Dünyanın ilk çocuk müzesi olan Brooklyn Çocuk Müzesi, 1899’da New York’da açılmıştır. Müzenin amacı, çocukların zevklerini inceleştirecek, yaşama ilişkin konulara ilgilerini artıracak ve özellikle okul öncesi ile ilköğretim çağındaki çocuklarla öğretmenlerine eğitim alanında fırsatlar ve yaratıcı programlar sunacak, okul dışı serbest zamanlarını etkin biçimde değerlendirebilecekleri bir mekân yaratmaktır (Brooklyn Children’s Museum, 2008).

“Çocuk Müzesi fikri, Brooklyn Çocuk Müzesi’nin dünyaya armağanıdır. . . ” Anna Gallup, 1926 1920’lerde Brooklyn Çocuk Müzesi ziyaretçileri

Çocuk müzelerinde gerçekleştirilen etkinliklerin ortak bir özelliği vardır. Çocuk müzeleri bu çalışmalarda geleneksel müzelerdeki kimi kurallara “hoşçakal” der ve kendi kurallarını hatırlar: “Lütfen Dokunun!” “Bu müzede nesnelere dokunmamak yasaktır!”.

Çocuğa verilen önem artıyor (Çocuk eğitimine ve çocuk ruh sağlığına verilen önem artıyor). Gökmen’e göre (2004), dünyada çocukerkil diyebileceğimiz, çocuğun isteklerine göre işleyen bir aile türünün ortaya çıkmış olması çocuk müzelerinin sayısının hızla artmasına neden olmaktadır.

Çocuk Müzelerinde Sergileme Sergilenen nesneler, eğitim aracı olarak hizmet verir. Bu nesneler öğrenmeyi isteklendiren özelliktedir. Sergilerde ziyaretçilerin istekleri ön plandadır ve ziyaretçiye doğrudan nesnelerle ilişki kurma fırsatı tanınır.

Çocuk Müzelerindeki Sergiler: Doğrudan deneyim olanakları sunan Heyecan verici mekansal kurgular barındıran Gerçekçi bir öğrenme ortamı sunan (öğrenmeyi deneyime bağlar) Duyguları uyaran özellikleri ile öne çıkmaktadır. . .

Brooklyn Çocuk Müzesi Etkinlik Takvimi

Miami Çocuk Müzesi

Çocuk Müzesi Türevleri Keşif Merkezi Bilim Merkezi Keşif Odası Keşif Galerisi Mikro Galeri Çocukluk Müzesi Çocuk Sanatları Müzesi Planetaryum Vivarium

Etkileşimli Müze Türleri Çocuk müzeleri kapsamına girmemekle birlikte farklı yaş gruplarından çocuk, genç ve yetişkinleri hedef alan ve çocuk müzelerine benzer sergi ve etkinlik tasarlama ilkelerini benimseyen Eğitim Müzeleri, Çocukluk Müzeleri, Bilim Merkezleri (Teknoloji ve Keşif Merkezleri), Planetaryumlar, Çocuk Sanatları Müzeleri, Oyuncak ve Okul Müzeleri de bulunmaktadır.

Bilim merkezleri bilimsel ve teknolojik gelişmeleri etkileşimli sergilerle çocuklara ulaştırır… çocukluk müzeleri çocuk kültürüne ilişkin nesneler aracılığıyla çocukluğun tarihini araştırır. Oyuncak müzeleri oyuncağın tarihini ve tarih boyunca yaşadığı değişimleri araştırır. Eğitim müzeleri eğitim – öğretim tarihine ilişkin nesneleri araştırır ve sergiler. Okul müzeleri ile bir okulun tarihi ele alınabildiği gibi, okullaşmanın tarihi de yansıtılabilir.

Keşif Merkezi (Discovery center) 1970’lerde İngiltere’de ve ABD’deki okullarda başlayan bir uygulamadır. Bilimsel konuların aktarılması, deneylerle, gösterimlerle işlenmesi için oluşturulan ortamlardır. Bilim merkezleri okul eğitiminden uzak ortamlardır. Orijinal nesneyle ya da nesne olmaksızın deney setleri ve deney üniteleriyle eğitim yapılan mini müzeler ya da keşif merkezleridir. Amaçları, bilim ve teknolojinin tanıtılması ve halka doğrudan öğretilmesidir.

Discovery Center Museum - Rockfold, Illinois, USA Güç Evi, Vahşi Doğa, Mevsimler, Renkler ve Işık, Vücudumuz vb.

Bilim Merkezi (Science center) Belli bilim disiplinlerine, bu disiplinlere ilişkin temel ilkelere ve yeni teknolojilere odaklanan, tarihsel olgulardan ziyade deneylere ve süreçlere vurgu yapan etkileşim merkezlerdir.

NEMO Bilim Merkezi, Amsterdam, Hollanda DNAmız, Keşif Merkezi, Uzay Laboratuarı, Fenomen, Makine Parkı, İnanılmaz Yapılar vb.

Keşif Odası (Discovery Room) Bir müze içinde ya da farklı bir kompleks içinde ayrı bir bölüm olarak kurulan, bünyesinde dokunulabilen, deneyimlenebilen ve incelenebilen nesneler bulunduran odalardır. Keşif odası, ziyaretçilerine kendi başlarına öğrenme süreçlerini biçimlendirebildikleri ve ziyaretçilerin müzenin tamamına ilişkin bilgi alabildikleri ve fikir edinebildikleri bölümdür.

Peabody Doğa Tarihi Müzesi Keşif Odası, Yale, USA Zehirli kurbağalar, zehirli fosiller, dinozor kemikleri sergisi, botanik sergisi vb.

Keşif Galerisi (Discovery Gallery) Keşif galerisi müze içinde mini bir müze olarak adlandırılmaktadır. Keşfe dayalı bir öğrenme ortamı sunan keşif galerinde orijinal müze nesneleri yer alabilmekte ve izleyicilerin kullanımına sunulabilmektedir. Keşif odaları, etkinlikten ziyade “keşif” temellidir.

Royal Ontario Müzesi Keşif Galerisi, Kanada Galeride doğa tarihi numuneleri ve dünya kültürlerine ilişkin çeşitli aksesuarlar izleyicilerin kullanımına açıktır.

Mikro Galeri (Micro Gallery) Mikro galeri izleyicilere eğlenceli ve bilgilendirici bir bilgi sistemi sunan ve müze koleksiyonuyla sergiler hakkında temel bilgiler sağlayan küçük bir etkinlik alanıdır. Mikro galeri düşüncesinin altında yatan felsefe, izleyicilerin müze sergileri hakkında derinlemesine bilgi edinmesinin ardından müzeyi daha büyük bir istek ve merakla yeniden ziyaret ettiği fikridir.

Ulusal Sanat Galerisi Mikro Galeri, USA

Çocukluk Müzesi Çocukluğun tarihini çocuk yetiştirme biçimleri, oyuncaklar, çocuk sanat çalışmaları, çocuk giysileri, çocuk edebiyatı yapıtları, eğitim tarihi vb. üzerinden araştıran; bu alanlara ilişkin nesneleri toplayan ve eğitim amacıyla kullanan müzedir.

Victoria and Albert Museum of Childhood, United Kingdom

Çocuk Sanatları Müzesi Çocuklar tarafından yapılan sanat çalışmalarını toplayan, sınıflandıran, sergileyen ve sanat konulu atölye çalışmalarında elde edilen çocuk sanat çalışmalarını kullanarak koleksiyon oluşturan müze türüdür. Bu müzeler çocukları sanatçıyla buluşturma amacı da taşırlar.

Young at Art, Fort Lauderdale, USA

Planetaryum, çeşitli gök cisimlerini ve onların uzay boşluğundaki hareketlerini bir seyirci topluluğuna izletebilmek için özel olarak tasarlanmış, IMEX yada 3 D teknolojilerini kullanan yüksek teknolojili gösterim salonudur.

Creation Museum Planetarium, Kentucky, USA

Vivaryum Doğa parkları, hayvanat bahçeleri ya da doğa tarihi müzeleri içinde; değişik hayvan ve bitki türlerinin içinde yaşadıkları ve doğal ortamlarının birebir kopya edilmesi ile oluşturulmuş yapay ortamdır.

East Bay Vivarium, California, USA

m i r e T e ş k k r ü e d E Ceren Karadeniz ckaradeniz@ankara. edu. tr