Ocena stanu oglnego dziecka Ocena stanu odywienia Anna

Ocena stanu ogólnego dziecka Ocena stanu odżywienia Anna Piwowarczyk Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym, WUM

Stan ogólny - obserwacja • • • Zachowanie/reakcja na lekarza Czy się bawi? Czy zwraca uwagę na otoczenie/lekarza? Czy prezentuje jakieś objawy? Czy mówi/płacze? • Oddech • Kolor skóry

Stan ogólny – obserwacja/rozmowa • Wygląd ogólny: ▫ ▫ ▫ Komfort Samopoczucie Aktywność Wygląd fizyczny (zadbany/nie) Budowa ciała i stan odżywienia • Pozycja ciała • Ocena rozwoju

Pediatryczna Skala Glasgow • Odpowiedź wzrokowa: ▫ 1 pkt – Nie otwiera oczu. • Odpowiedź ruchowa: ▫ 2 pkt – Otwiera oczy na ból. ▫ 1 pkt – Brak odpowiedzi ▫ 3 pkt – Otwiera oczy na polecenie ruchowej. głosowe. ▫ 2 pkt – Reakcja wyprostna. ▫ 4 pkt – Otwiera oczy spontanicznie. ▫ 3 pkt – Reakcja zgięciowa. • Odpowiedź słowna: ▫ 4 pkt – Odsuwa się od bólu. ▫ 1 pkt – Brak odpowiedzi słownej. ▫ 5 pkt – Lokalizuje ból. ▫ 2 pkt – Pobudzone, niespokojne. ▫ 6 pkt – Spełnia polecenia. ▫ 3 pkt – Niespokojne w odpowiedzi na bodźce. ▫ 4 pkt – Płacz ustępujący po przytuleniu. ▫ 5 pkt – Uśmiecha się, wodzi wzrokiem.

Ocena stanu odżywienia

Czynniki determinujące rozwój • Geny • Różnice etniczne (choć ten sam potencjał – siatki WHO) – zmiany pokoleniowe; większe znaczenie czynników środowiskowych niż genetycznych • Hormony • Odżywianie Pediatric Nutrition in Practice, Koletzko B, Karger Publishers, 2008

Etapy rozwoju • • Żywienie Wewnątrzmaciczny Niemowlęcy Dzieciństwo Okres dojrzewania A Biologically-Oriented Mathematical Model (ICP) for Human Growth, Karlberg J, 1989

Stan odżywienia – nadwaga i otyłość Prawidłowa masa ciała: BMI > 5 i <85 pc do wieku i płci (wg CDC)

Zaburzenia stanu odżywienia przyczyny • Niezbilansowana dieta/niedożywienie • Stany chorobowe: § zaburzenia wchłaniania § nadmierne straty § nadmierne zużycie energii Otyłość

Niedożywienie w chorobach przewlekłych • • • Choroby kardiologiczne 60% Choroby neurologiczne 10 -30% Nowotwory 10 -28% Choroby przewodu pokarmowego 15 -30% Zaburzenia psychiczne Prevalence of malnutrition in paediatric hospital patients; Pawellek i wsp. Clin Nutr 2008; 27: 72– 76

Niezbilansowana dieta The effects of nutritional supplementation on physical growth of children at risk of malnutrition, Mora JO, Am. J. Clin. Nutr. 34: 1885 -1892, 1981

Zaburzenia stanu odżywienia - skutki Syntezy neuroprzekaźników Aktywność i spostrzegawczość Tempo wzrastania i wzrostu Ryzyko infekcji ostatecznego Częstość powikłań Odporność pooperacyjnych Procesy naprawcze, gojenie ran Masa mięśniowa Wydolność narządów wewnętrznych Wchłanianie jelitowe Metabolizm leków Gedeihstörung und Untergewicht , Koletzko B, Koletzko S, Differentialdiagnose Pädiatrie, Munchen, 1999

Przyczyny zgonów w grupie dzieci do lat 5 GLOBAL HEALTH RISKS, WHO, Report, 2009

Jak ocenić stan odżywienia?

Ocena stanu odżywienia • • Pomiary antropometryczne Badanie podmiotowe i przedmiotowe Ilościowa i jakościowa ocena diety Badania dodatkowe

Cel • Ocena dobrostanu dziecka • Identyfikacja osób z nieprawidłowym stanem odżywienia • Wczesne rozpoznawanie niektórych chorób • Monitorowanie leczenia Haymond, Acta Paediatrica 2013

Ocena diety • Wstępna ocena jakościowa – wywiad: pory posiłków, przyjmowane pokarmy, problemy podczas karmienia • Ocena ilościowa – zapis diety 2 -3 dniowy (ocena dietetyka, programy komputerowe)

Wywiad - żywienie • Okres niemowlęcy: rodzaj pokarmu (mleko kobiece/modyfikowane), technika karmienia, czas karmienia, pokarmy uzupełniające Mleko modyfikowane: ilość, częstość, zapotrzebowanie energetyczne, sposób przygotowania, dodatki

Wywiad - żywienie • Dzieci starsze: liczba posiłków + przekąski, kompozycja – ocena diety, okoliczności (z rodziną, miejsce, atmosfera), płyny (mleko, soki)

Wywiad – stan zdrowia • • Dotychczasowy rozwój dziecka Choroby aktualne/przebyte Dolegliwości Tryb życia

Wywiad rodzinny • Przebieg rozwoju rodziców • Sytuacja społeczno-ekonomiczna

Pomiary antropometryczne • Masa ciała • Wzrost (lub długość) • Obwód głowy (do 2 r. ż. ) § Obwód ramienia § Grubość fałdu skórnego Odpowiedni sprzęt

Pomiary antropometryczne Siatki centylowe

Siatki centylowe • WHO (standard< 5 rż. , normy rozwojowe: 5 -19 lat) W Polsce zaleca się stosowanie standardu WHO u dzieci do 2 r. ż. • OLA/OLAF (3 -18, 5 lat) • Szczególne grupy pacjentów (np. MPDz, wcześniaki, z. Downa)

Wzrost

Długość ciała

Masa ciała

Pomiar grubości fałdu skórnego

Kryteria niedożywienia NIE MA JEDNEGO PRZYJĘTEGO WYKŁADNIKA NIEDOŻYWIENIA U DZIECI

Niedożywienie WHO ADA/ASPEN (przekrojowo) 2014 Z-score: masa do wieku /masa do długości/BMI (do 5 r. ż. ) • < -2 niedowaga/niedożywienie • < -3 znaczna niedowaga/ niedożywienie Z- score: BMI/masa do długości • Łagodne -1 – -1, 9 • Umiarkowane • Znaczne ≤ -3 WHO Z-score: masa do wieku / BMI (> 5 r. ż. ) • < -2 niedowaga / szczupłość • < -3 znaczna niedowaga / znaczna szczupłość

Niedożywienie – ocena długofalowa JADA 2014 parametr łagodne umiarkowane znaczne masa/długości z-score wg WHO spadek o 1 spadek o 2 przyrost masy ciała ( < 2 r. ż. ) < 75 % < 50 % < 25 % ubytek m. c. (2 -10 r. ż. ) 5 7, 5 10 spadek o 3 Consensus Statement of the Academy of Nutrition and Dietetics/American Society for Parenteral and Enteral Nutrition

CZERWONE FLAGI Badanie przedmiotowe Badanie podmiotowe • Objawy sugerujące chorobę serca • Opóźnienie rozwojowe • Cechy dysmorfii • Organomegalia i/lub limfadenopatia • Nieskuteczna interwencja żywieniowa • Ciężkie lub nawracające zakażenia układu oddechowego, moczowego, błon śluzowych • Nawracające wymioty/biegunka Cole S, Am Fam Physician, 2011

Wskazania do hospitalizacji • Ciężkie niedożywienie • Współistniejące choroby • Brak poprawy po interwencji dietetycznej w trybie ambulatoryjnym • Sytuacja psychosocjalna sugerująca ryzyko dla dziecka • Konieczność obiektywnej oceny diety • Upośledzenie funkcji rodzicielskiej • Zaburzenia relacji dziecko-rodzic • Lęk rodziców

Otyłość • Definicja ? • Narzędzia oceny BMI = masa ciała [kg] / wzrost [m] do kwadratu

Do 5 r. ż. Nadwaga: > 2 z-score Otyłość: > 3 z-score > 5 r. ż. Nadwaga: > 1 z-score Otyłość: > 2 z-score Ciężka otyłość: > 3 z-score

Dziękuję za uwagę