Obraz epidemiologiczny i kliniczny czerniaka zoliwego regionu gowy

Obraz epidemiologiczny i kliniczny czerniaka złośliwego regionu głowy i szyi Artur Klimas

Epidemiologia czerniaka 16 miejsce u mężczyzn i 15 miejsce u kobiet wśród zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce (w Australii 4 miejsce, w USA odpowiednio 5 i 7 miejsce) n Ok. 1% zgonów z powodu nowotworów złośliwych n Ok. 25% MM zlokalizowanych jest w obszarze głowy i szyi n

Czynniki etiologiczne n n Narażenie na promieniowanie UV (UVB, uszkodzenie DNA melanocytów) Fenotyp wrażliwości na promienie UV (jasne włosy, niebieskie oczy, jasna karnacja, skłonność do oparzeń słonecznych) Predyspozycje genetyczne (xeroderma pigmentosum-autos. rec. , FAMMM-autos. dom. ) Liczne znamiona wrodzone (5 znamion >5 mm lub 50 > 2 mm), zespół znamion dysplastycznych – ryzyko transformacji 5 -20%

Czynniki etiologiczne – c. d. Liczne znamiona nabyte (>100 u dorosłego, >50 u dziecka n Przewlekłe leczenie lekami immunosupresyjnymi n Lentigo maligna (transformacja w 5 -50 %) n

Postacie kliniczne czerniaka Czerniak szerzący się powierzchownie n Typ guzkowy n Czerniak w plamie soczewicowatej n Typ akralny Podtypy q Melanoma amelanoticum (4 -5 %) q Mucosal melanoma (1 -7%; 50% w obrębie głowy i szyi) n

Ocena stopnia zaawansowania Skala Clarka n Skala Breslowa n Stopniowanie TNM wg AJCC z 2002 r. n

Klasyfikacja TNM T 1 ≤ 1 mm (głębokość naciekania) n T 2 1, 1 mm – 2, 0 mm n T 3 2, 1 mm – 4, 0 mm n T 4 > 4, 0 mm a: bez owrzodzenia, b: z owrzodzeniem n N 1 1 węzeł a: mikroprzerzut, b: makroprzerzut n N 2 2 -3 węzły a: mikroprzerzut, b: makroprzerzut, c: przerzuty „in transit” lub satelity bez przerzutów do węzłów chłonnych n N 3 4 i więcej węzłów lub przerzuty „in transit” lub satelity z przerzutem do węzłów chłonnych n

Klasyfikacja TNM – c. d. M 1 a odległe przerzuty do skóry, tk. podskórnej, pozaregionalnych węzłów chłonnych + poziom LDH prawidłowy n M 1 b przerzuty do płuc + poziom LDH prawidłowy n M 1 c przerzuty do innych narządów trzewnych z prawidłowym poziomem LDH lub każdy przerzut odległy z podwyższonym poziomem LDH n

Zasady postępowania Profilaktyczno-diagnostyczne wycięcie n Wycięcie terapeutyczne 2 systemy oceny stopnia ryzyka dla podejrzanych zmian barwnikowych (klasyfikacja Glasgow i system ABCDE) n Ocena zaawansowania regionalnego i ogólnego n Ocena węzła wartowniczego n Poszerzenie marginesu resekcji n

Zalecane marginesy resekcji Melanoma in situ: margines 0, 5 cm n Czerniak T 1: margines 1 cm, n Czerniak T 2: margines 1 -2 cm, n Czerniak T 3: margines 2 cm, n Czerniak T 4: margines 3 cm. n

Zasady postępowania – c. d. Chirurgia podstawą leczenia n Dopuszczalność biopsji w przypadku LM n Potwierdzony przerzut węzłowy → limfadenektomia (wycięcie elektywne przy N(-) nie jest zalecane) n Czynna postawa w przypadku wznów n

Zasady postępowania – c. d. Radioterapia jako leczenie uzupełniające lub paliatywne n Chemioterapia (najczęściej dakarbazina) n Interferon alfa 2 B n Szczepionka anty-czerniakowa n

Czynniki rokownicze n n Stopień zaawansowania klinicznego (przeżycia 5 letnie od 95% w I ° do 6, 7 % w IV °) Cechy histologiczne guza (wysoki indeks mitotyczny, owrzodzenie, cechy regresji w obrębie nacieku, inwazja wewnątrznaczyniowa i okołonerwowa, obecność ognisk satelitarnych) Płeć i wiek pacjentów (lepsze rokowanie u kobiet i u młodszych chorych) Lokalizacja (region głowy i szyi najgorzej rokuje wśród lokalizacji skórnych; b. źle rokują czerniaki błon śluz. – przeżycie 5 -letnie ok. 25%

Czerniak złośliwy należy traktować jako nowotwór nieprzewidywalny! „Do tej pory nie jest wytłumaczalny fakt, iż u blisko 1% pacjentów z MM obserwuje się samoistną regresję, nawet w przypadkach z odległymi przerzutami, czy długie okresy remisji po paliatywnym leczeniu wznów regionalnych czy odległych. ”

Dziękuję za uwagę