Objektif Objektif Fotoraf makinelerinin nnde bulunmakta olan ve

Objektif

Objektif Fotoğraf makinelerinin önünde bulunmakta olan ve fotoğraflanacak görüntüyü film ya da sensör yüzeyine yansıtan fotoğraf makinesi parçasına objektif adı verilir. Işığın sensöre istenilen biçimde düşmesini sağlayan mercekler grubundan oluşan objektifler , fotoğraf makinelerinin en önemli parçalarından biridir. Objektifler birkaç mercek ya da mercek grubunun bir araya gelmesinden oluşur. Fotoğraf makinelerinin çalışma prensibi insan gözünden esinlenerek geliştirilmiştir. Işığın şiddetini ayarlayan ve objektif üstünde bulunmakta olan diyafram sistemi insan gözündeki orjinali iris ile neredeyse aynı özellikleri mevcuttur. Bir insan için gözü ne kadar önemliyse bir fotoğraf makinesi için de objektif o ölçüde mühimdir. Fotoğraf makinesinin dış dünya ile ilk temasını objektif temin eder. Bir objektifin kalitesi ve ışığa karşı olan hassasiyeti görüntü kalitesini direkt etkileyeceği için dikkat edilmesi gereken bir konudur. Görüntü kalitesinin direkt etkileyen en önemli değişkenlerden biri objektif kalitesidir. Keskin, net ve iyi kareler yakalamak için birinci koşul iyi bir objektif kullanmaktan geçer.

Objektifin Odak Uzunluğu Fotoğraf makinası, sonsuzda bulunan nesnelerin net bir görüntüsünü elde edebilecek şekilde ayarlandığında, duyargan yüzeyi(film yüzeyi) objektifin merceklerinin merkezinden ayıran uzaklığa odak uzaklığı denir.

Işık Geçirgenliği Objektifin en geniş diyafram açıklığında ışığı geçirme miktarıdır. Objektifin üzerinde yazılı olan 1: 1. 4, 1: 2. 8, 1: 3. 5, gibi sayılar bulunmaktadır, bu sayılar objektifin ışığı geçirme miktarıdır. Işık geçirgenliği objektif odak uzunluğunun objektif çapına oranıdır. Örneğin odak uzunluğu 28 mm olan bir objektifin ışık geçirgenliği 2. 8 ise objektif çapı 28/2, 8=10 mm'dir. Bir objektifin ışık geçirgenliğinin büyük olması o objektifin ışığa karşı daha duyarlı olmasını sağlar. Işık geçirgenliğinin fazla olması o objektifin kötü ışık koşullarında çekim yapabilme, dar alan derinliği elde etme veya yüksek örtücü (obtüratör-enstantane) hızlarına çıkabilme özelliklerini artırır. Işık geçirgenliği yüksek olan objektiflere "hızlı objektif" denir.

Görüş Açısı Objektifin film ya da sensör yüzeyine aktardığı görüntünün sınırlarının görüntü merkezinde yaptığı açı görüş açısıdır. Bu değer odak uzaklığı ile ters orantılıdır. Yani odak uzaklığı arttıkça görüş açısı azalır. Odak uzaklığı 50 mm olan standart objektif için görüş açısı yaklaşık 46 derecedir. Bu değer 100 mm için 24, 200 mm için 12, 35 mm için 54, 20 mm içinse 84 derece olur.

Odak Uzaklığı Şekillerini gördüğünüz değişik açı ve odak uzunluklarına sahip olan objektiflerde, odak uzunluğuna ve film boyutuna göre görüş açısı değişmektedir. Fotoğrafçılıkta objektif kullanımını, herkes odak uzunlukları ile belirtir, bu kullanım 24 x 36 mm’ lik küçük ölçekli film boyutunun yaygın olarak kullanılmasından dolayı herkesin anlayacağı bir dil oluşturmuştur. Fakat yukarıda da belirttiğim gibi objektiflerin farklılıklarını oluşturan görüş açıları film boyutuna ve odak uzunluğuna bağlı olarak değişmektedir ve bu bağıntı göreceğimiz gibidir. Tan ˉ¹(görüş açısı/2)=0, 5 x. Kx. F

KAPLAMA ALANI Bir objektifin oluşturduğu görüntü daire şeklindedir (yapıları itibariyle). Görüntünün en net bölgesi ise ortasında oluşur. Bir objektifin oluşturduğu görüntünün en net olduğu bölgenin çapına ‘objektifin kaplama alanı' adı verilir. Örneğin 35 mm filmin görüntü alanı 24 x 36 mm'dir. Köşeleri birleştirdiğimizde oluşan üçgenin uzun kenarı ise yaklaşık 43. 2 mm'ye tekabül eder. Bu rakam ise 35 mm film ile kullanılabilecek objektifin minimum bu kaplama alanına sahip olması gerektiği anlamına gelir.

Tecrübeli bir fotoğrafçı bir fotoğrafa baktığında, fotoğrafın görüş açısına göre aşağı yukarı nasıl bir objektif kullanıldığını(film boyutuna bağlı olarak) anlayabilir 35 mm’lik film kullanan bir fotoğraf makinası için objektif adlandırmaları: 6 mm ile 16 mm arası balık gözü objektif 17 mm ile 28 mm arası geniş açılı objektif 50 mm normal açılı objektif 50 mm’nin üzeri ise dar açılı objektif, olarak adlandırılır

Görüş açılarını bilmeniz size farklı boyutlarda fotoğraf makinası kullanımında, mimari veya parselasyon çalışmaların da, sayısal aralıkların kullanımında ve 3 D stüdyo gibi programların kullanımında gerekli olurlar.

Objektif Çeşitleri 1: Normal Objektifler Konumuz ağırlıklı olarak 35 mm formatı olduğundan bu tür için insan gözüne yakın perspektif değeri veren objektif 50 mm dir. normal objektif olarak tanımlanan bu objektifler insan gözünün gördüğü gibi fotoğraf çekerler. fotoğraflanan hususların boyutları değişmez (küçülüp büyümez). bilhassa değiştirebilir objektiflere sahip slr fotoğraf makinesi kullananlar tarafından tercih edilen bu objektifler, hafif olmaları, basit mekanizmalara sahip olmaları sebebiyle tercih edilir. odak mesafeleri değişken olmadığı için bu ürünler kompakt cihazlarda fazla tercih edilmez. (Standart (Normal olan) objektifler: 35 mm. (24 X 36 mm. Tam kare) yani Full Frame (46 derece görüş açısı) Fotoğraf ve Film dünyasında Standart format olan bu değer, bugün kullandığımız Digital makinalarda Film yerine kullanılan Sensör’ün boyutlarıyla tanımlanır. Full Frame digital Sensör üretimi sensörlerin fiziksel boyutları büyüdükçe üretimi zorlaşır vede fiyatları artar. Kompakt veya DSLR fotoğraf makinelerinin fiyatının uygun olabilmesi için daha küçük sensör boyutları kullanma zorunluluğu oluşur, işte bunun için objektiflerde bu değerlere göre üretilir. Bu sebeple Crop faktörlü (Çarpanlı) objektifler için ise bu değer 50 -55 mm. dir. Bu objektiflerin çektiği görüntüler, çıplak gözle görünen görüntünün aynısı olduğu için standart objektifler diye adlandırılır. Standart objektifler genel amaçlıdır, maksimum diyafram açıklıkları geniş olduğu için (1. 4 civarı) bu objektiflerle çekilen resimler keskin net ve mükemmeldir. )

Standart (Normal) Objektifler

Geniç Açılı Objektifler: Standart veya tele objektiflere göre daha geniş alanı fotoğrafa dahil eder, geniş açılı objektifler genelde 10 mm. ile 24 mm. arasındakilerdir, fakat resim kenarlarında şekil bozulmasına neden olurlar. Bu tip objektifler Manzara, Panorama, Gökyüzü, Kalabalık sahne, ve dar iç mekan çekimleri için ideal objektiflerdir.

Geniç Açılı Objektifler:

Balıkgözü Objektif Görüş açısı bakımından genişliği en fazla olan objektiflerdir. Bu objektiflerde resmin yatay ve dikey çizgileri aşırı derecede bozulmaya uğrar, onun için kullanım alanları sınırlıdır. Daha çok özel yaratıcı resimler ve dar mekan çekimleri için tercih edilirler.

Balıkgözü Objektif

Teleobjektifler (Dar Açılı) Tele objektifler uzun odak uzaklıklı objektiflerdir. 35 mm (fullframe) için 85 mm den başlayarak 2000 mm kadar çıkabilirler. Tele objektiflerin görüntüde ortaya çıkardığı etki , geniş açılı objektiflerin tersidir. Yani konuyu ön plana çıkarıp arka planı daraltırlar. Tele objektiflerin en yaygın olanı 85 mm ile 200 mm arası olanlardır. Özellikle 135 mm en çok kullanılandır. 85 mm ve 105 mm portre çekimlerinde en çok kullanılan lenslerdir. Bu tip objektifler ağır olduğu için elinizde tutarak fotoğrafınızı çekerken, el titremesinden dolayı resmin bozuk çıkmaması için ya hızlı enstatane yada tripod kullanmamız gerektiğini unutmamak gerekir. Teleobjektif Lensler, Doğa, Yabani veya Vahşi hayvan vb. gibi fotoğrafları yakına getirmekte mükemmeldirler.

Teleobjektifler (Dar Açılı)

Zoom (Değişken odaklı Objektifler): zoom objektif, Kompakt (Hafif, Küçük ve profesyonel olmayan) 35 ile 90 mm. arasında zoom yapan sabit objektifli fotoğraf makinaları için çok uygundur. SLR makineye sahip olanlar için ise 24 -35 mm. 28 -50 mm. 35 -70 mm. 80 -210 mm. 200 -600 mm. zoom objektif alternatifleri vardır. Zoom lensler min. ve max. Değerler arası odak uzaklıklarında, sabit odaklı objektif gibi işlev görürüler. fakat her zaman sabit odaklı objektiflerin resim ve optik kalitesi daha iyidir ayrıca daha da hafiftirler.

Makro Objektifler Yakın plan (Çiçek, Böcek vb. gibi) çekimleri için kullanılırlar 1. 1 görüntü kabiliyetine sahiptirler, ayrıca Makro özellikli zoom objektiflerde vardır.

Makro Objektifler

Aynalı Objektifler Bu tip objektifler, çeşitli özellikte aynalar kullanılarak odak uzaklığının artması sağlanarak imal edilenlerdir, bu tip objektiflerin boyutları , muadili diğer objektiflere kıyasla daha kısadır.

Aynalı Objektifler

Tilt Shift (Perspektif Kaydırmalı Lensler Tilt-shift lensler konvansiyonel lenslerden farklı olarak perspektif düzeltebilme, alan derinliği kontolü sağlama gibi özellikleri ile mimari, manzara, çeşitli yaratıcı portre ve minyatür etki içeren marjinal fotoğrafların çekiminde kullanılan, fotografik optikler arasında varolan en özel ve profesyonel lenslerdir. Hareket edebilen yapılarından dolayı otomatik netleme (AF autofocus) modülü içermediklerinden (unutulmamalıdır ki en gelişmiş AF sistemi bile doğru yapılmış bir manuel focus (MF) kadar başarılı değildir. ) optik elemanların yerleşimi micron seviyesinde hassas ölçümlerle hesaplanarak yerleştirilir. Dolayısıyla dünyada kusursuz olarak tabir edilen tek objektif türüdür. Tilt-shift objektifler aynı zamanda kendi eksenleri etrafında dönebilmeleri ile de rotasyon açısını ayarlamamıza imkan sağlar ki aslında tilt ve shift fonksiyonları rotasyon açısı ayarlanamadan hiçbir işe yaramaz. Tilt fonksiyonu optik elemanların 0 ile 8. 5 derecelik birimler seviyesinde hareket edebilmesine dayanır. Diğer bir deyişle lensin sensör ekseni üzerindeki paralel düzlemini değiştirerek alan derinliği kontrolü sağlarız.

Tilt Shift (Perspektif Kaydırmalı Lensler Dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur ise sözkonusu objektiflerin tilt ve shift hareketlerini – ve + olarak yapmalarından ötürü belirli ışık koşullarında sensör üzerine az veya çok ışık düşer, dolayısıyla fotoğrafımız çok karanlık veya çok aydınlık olabilir. Bu durumda en garanti yöntem örtücü hızı üzerinden yani enstantane değeri ile müdahale etmektir. Bu durumun asıl sebebi, objektifin konvansiyonel objektiflerden temel farkı olan kendi düzlemi üzerinde hareket edebilmesinden dolayı, sensöre kesintisiz görüntü aktarabilmek adına arka bölümünde diyafram yapraklarının olmamasıdr. Özellikle Nikon PC-E serisi lensler ‘‘micro” özelliği ile 1/2 reprodüksiyona sahip olmalarından ötürü, elektromanyetik diyafram desteği ile de çok ciddi avantaj sağlar. Tilt-shift objektifler fonksiyonları ve tamamen manuel oluşları sebebiyle ciddi motivasyon gerektirir ve sadece profesyonellere özeldir. Mümkün olduğunca tripod üzerinde ve özellikle dik kadraj çekimler yapıldığında ise L Bracket ile kullanılması tavsiye edilir.

Tilt Shift (Perspektif Kaydırmalı Lensler

Lens Kalitesi Ölçme

Genellikle lens adıyla bilinen objektifler DSLR fotoğraf makinelerinin en önemli parçalarıdır. İlk yazımızda da belirttiğimiz gibi DSLR üzerinde bulunan objektifler değiştirilebilirler. Çekeceğiniz fotoğrafa uygun olan objektif modelini seçerek çok daha iyi bir sonuca ulaşmanız mümkün. Peki bu objektiflerin çeşitleri nelerdir, üzerlerinde yazan sayılar ne anlama gelmektedir biraz bunlardan bahsedelim.

Öncelikle lenslerin üzerlerinde yazan mm değerlerine değinelim. Her lensin üzerinde sayısal değerler bulunur. Bu değerlerin anlamını basitçe açıklarsak küçük olan değer lensin görüntüleyebileceği en geniş açıyı ifade eder, büyük olan değer de ne kadar uzağı görüntüleyebileceğinizi. Somutlaştırmak gerekirse, 18 -55 mm değerlerine sahip bir objektif en fazla 18 mm değerinin alabileceği genişlikte açıyı ve 55 mm değerinin ulaşabildiği uzaklığı fotoğraflayabilir. Oysa 11 -16 mm değerlerine sahip bir objektif 11 mm değerinin daha geniş bir açıyı görebilmesi sebebiyle 18 mm değerinden daha geniş bir alanı fotoğrafa sığdırabilir. Ancak 16 mm değeri 55 mm değerinden oldukça düşük olduğu için 11 -16 mm objektif uzaktaki cisimleri çekme konusunda başarısızdır. Buradan varacağımız sonuç mm değeri düştükçe fotoğraflayabileceğimiz alanın genişliği de artar. 11 mm ‘nin 18 mm’den daha geniş alanı fotoğrafa sığdırabilmesinin mantığı da budur.

Kompakt fotoğraf makineleri vs DSLR-Like cihazlarda sıkça kullanılan ancak DSLR modellerinde duymayacağınız bir özellik olan optik zoom kavramına da değinelim. Optik zoom hesabı lensin büyük mm değerinin küçük olana bölünmesi ile elde edilir. Örneğin 18 -55 mm objektife 55/18 = 3. 05 x optik zoom yapıyor denir. Ancak optik zoom kavramı DSLR sınıfı modellerde kullanılmaz. Burada önemli olan mm değeridir. Objektifin mm değeri ne kadar büyükse uzaktaki cisimlere o kadar yaklaşabilir. Yani 300 -500 mm değerlerine sahip bir objektif teoride 500/300=1. 66 x optik zoom yapar. Ancak 500 mm değeri çok yüksek bir değerdir ve uzaktaki cisimleri oldukça yakında gibi gösterir. 500 mm değeri 55 mm değerine göre cisimleri neredeyse 10 kat daha fazla yakınlaştırır. Bakıldığında 18 -55 mm objektif 300 -500 mm objektife göre daha fazla optik zoom yapıyor gibi görünse de her iki objektif de en son mm değerine getirildiğinde 500 mm değeri 55 mm değerinden neredeyse 10 kat daha büyük gösterecektir. Bu nedenle optik zoom kavramı oldukça yanıltıcı bir kavramdır. Aklınızda tutmanız gereken nokta şu : küçük olan mm değeri ne kadar düşük olursa o kadar geniş bir alanı fotoğrafa sığdırırsınız, büyük olan mm değeri ne kadar yüksek olursa o kadar uzağı fotoğraflayabilirsiniz. Aşağıda, aynı yerin 55 mm ve 500 mm ile çekilmiş iki fotoğrafını görebilirsiniz. 55 mm ile çekilmiş ilk fotoğrafta kitap okuyan bayan oldukça küçük ve uzakta görünürken 500 mm değerinde hemen objektifin önündeymiş gibi görünmekte.

Aşağıdaki görseller ile daha da somut bir sonuç elde edelim. İlk görsel 11 mm değerine ait. Gördüğünüz gibi fotoğrafa daha geniş bir alan dahil edilmiş. 18 mm değerinde çekilmiş karede ise daha dar bir alan var. Bir nevi fotoğrafta ileri doğru yürüyormuşsunuz gibi düşünebilirsiniz. İlerledikçe yani mm değeri arttıkça karşıdaki cisimlere yaklaşıyorsunuz ancak gördüğünüz alan daralıyor. 11 mm değerinde çekilmiş bir fotoğraf 55 mm değerinde çekilmiş fotoğraf 18 mm değerinde çekilmiş bir fotoğraf 500 mm değerinde çekilmiş fotoğraf

Çarpan Değeri Nedir. Fotoğraf konusunda acemi olan kullanıcıların da anlayabilmesi için elimizden geldiğince basit ve görsellerle desteklenmiş şekilde açıklamaya çalışacağız. DSLR fotoğraf makineleri sensör büyüklüklerine göre iki sınıfa ayrılırlar: APS-C ve Full Frame sensörler boyut olarak eski fotoğraf makinelerinin kullandığı filmler ile aynı boyuttalar. APS-C sensörlü cihazların sensörleri ise Full Frame makinelere göre daha küçük. Objektif üzerinden gelen ışık sensöre ulaşıyor ve fotoğraf orada oluşuyor. Ancak APS-C sensörlü cihazlarda bu alan küçük olduğu için görüntünün bir kısmı o alana girebiliyor. İşte bu orana da crop yani çarpan deniyor. Nikon’da bu oran 1. 5 iken Canon’da 1. 6 değerinde.

Bu çarpanın sizi nasıl etkileyeceğini kısaca açıklayalım. APS-C sensörlü makinelerde bulunan bu çarpan makinenin üzerine taktığınız objektifin mm değerlerine etki ediyor. Yani en küçük ve en büyük mm değerleri o değer ile çarpılıyor. Örneğin, 18 -55 mm değerlere sahip bir lens APS-C sensörlü bir Nikon gövdeye takıldığında ( Nikon’da çarpan değeri 1. 5 idi ) siz o lensi ( 18× 1. 5=27 mm, 55× 1. 5=82. 5 mm ) 27 -82. 5 mm değerlerine sahip bir lens gibi kullanıyorsunuz. Uzak mesafeleri fotoğraflarken bu durum size avantaj sağlayabilir ancak geniş açı çekimlerde size dezavantaj olarak geri dönüyor. Ne kadar düşük mm değerine sahipseniz o kadar geniş bir alanı kadrajınıza sığdırırsınız. Bu nedenle Full Frame bir gövde ile kullanacağınız 18 -55 mm değerli bir objektif size gerçek 18 mm değerini sunacaktır. APS-C sensörlü bir gövde ile kullanacağınız bir 18 -55 mm lens ise size en fazla 27 mm değerinin genişliğini sunacaktır. 18 mm 27 mm den daha geniş bir açıyı fotoğraflayabildiği için çarpan faktörü size dezavantaj getirmiş olur. Aşağıda önce Full Frame ( FX format olarak geçer. ) bir gövde ile 14 mm değerinde çekilmiş bir kareyi ardından da croplu ( Nikon’da DX format olarak adlandırılır ) bir makine ile 14 mm değerinde çekilmiş kareyi görebilirsiniz. İkisi de aynı mm değerine sahip olmasına rağmen çarpan değerine sahip olan makine daha dar bir açıyı fotoğraflayabilmiştir.

Full Frame ile 14 mm değerinde çekilmiş fotoğraf Croplu makine le 14 mm değerinde çekilmiş fotoğraf

Bu noktada sizin dikkat etmeniz gereken bir diğer önemli husus objektif seçimidir. Günümüzde sadece çarpan değerine sahip APS-C gövdeler ile kullanılabilen lensler üretilmekte. Bu lensleri Full Frame bir gövde ile kullanırsanız daha büyük bir sensör olduğu için fotoğrafınızın etrafında siyah bir boş alan oluşacaktır. Bu lenslerin üretiliş amacı APS-C boyutundaki sensörler ile kullanılmak olduğu için Full Frame bir sensör bu lenslere büyük gelir. Bu nedenle lensin aktardığı görüntü sensörün tamamını değil sadece bir kısmını doldurabilir. Fotoğrafta yer alan siyahlığın sebebi de budur. Aşağıda yer alan fotoğrafa bakarsanız çok daha rahat anlayabilirsiniz. Şu anda APS-C sensörlü bir makine gövdesine sahipseniz ve ileride Full Frame bir gövdeye geçmeyi planlıyorsanız sadece croplu makineler için üretilen objektifleri tercih etmeyin. Eğer tercih ederseniz makinenizi değiştirdiğinizde tüm lensleriniz de işe yaramaz hale gelecektir. Bu arada Full Frame gövdelerin APS-C sensörlü gövdelere oranla daha pahalı olduklarını da belirtelim.

Kırmızı çerçeve Full Frame gövdenin fotoğraflayacağı alanı, mavi çerçeve de croplu bir gövdenin fotoğraflayacağı alanı göstermektedir

OBJEKTİF GÖRÜŞ AÇILARI ODAK UZAKLIĞI 15 mm 21 mm 24 mm 28 mm 35 mm 40 mm 50 mm 65 mm 75 mm 85 mm 90 mm 105 mm 135 mm 150 mm 180 mm 200 mm 210 mm 250 mm 300 mm 400 mm 500 mm 600 mm 800 mm 1000 mm 35 mm 100º 91º 84º 75º 63º 51º 46º 37º 32º 28º 27º 23º 18º 16º 13º 12º 11º 10º 8º 6º 5º 4º 3º 2, 5º 4, 5 x 6 115º 90º 82º 70º 57º 50º 45º 42º 37º 29º 26º 22º 20º 19º 16º 13º 10º 8º 7º 5º 4º 6 x 6 6 x 7 97º 89º 76º 63º 56º 50º 47º 41º 33º 30º 25º 22º 21º 18º 15º 11º 9º 7, 5º 6º 4, 5º 6 x 8 96º 83, 5º 69º 61º 55º 52º 46º 33º 27º 25º 24º 20º 17º 13º 10º 8, 5º 6, 3º 5º 6 x 9 87º 72º 64º 58º 55º 48º 38, 5º 35º 29º 26, 5º 21º 18º 13º 10º 9º 7º 5, 4º 75º 68º 61º 58, 5º 51º 41º 37º 31º 28º 27º 23º 19º 14º 11, 5º 10º 7, 2º 5, 7º

Dersin Sonu