O M I Mimarlk Fakltesi I Mimarlk Blm

O. M. Ü I Mimarlık Fakültesi I Mimarlık Bölümü 2020 -2021 Güz Dönemi MIM 405 I MİMARİDE EKOLOJİK YAKLAŞIMLAR EKOLOJİK MOBİL BİNALAR Doç. Dr. Hakan Sağlam - Arş. Gör. Hilal Parlak Arslan

EKOLOJİK MOBİL BİNALAR 1// Giriş 2// Mobil Binaların Tarihsel Süreci 3// Mobil Binalarda Enerji Etkin Uygulamalar 4// Kaynaklar İÇERİK / 0

1// Giriş Mobilite kelimesi, yalın bir dille, bir yerden ya da sosyal bir durumdan dig erine geçme hareketine verilen isimdir (Anon, 1990). Mobil binalar bir araç vasıtasıyla tas ınabilen veya kendisi araç olan bina tipleridir. Bunların tercih sebepleri; kolay tas ınabilme-kurulabilme, gerektig inde ek bag lantılarla büyüyebilme ve dig er konut üretim tekniklerine göre hata payı daha düs ük ve ekonomik olmalarıdır. Günümüzde mobil binalar, afet halinde barınma ve korunma, tatillerde konaklama, sag lık hizmetleri için revir, bazen kısa süreli çalıs ma alanlarında hızlı bir şekilde kapalı alan ihtiyacımızı karşılayan bina türüdür. Sıklıkla barınma ihtiyacını giderme amaçlı mobil konut olarak kullanılmaktadır. Sonuç olarak mobil binalar, gerek insanların göçebe kültürün ve sosyal sorunların getirdiği hareket halinde olma mecburiyeti gerekse modern dünyanın farklı ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde hacim sağlaması sebebiyle oluşmuş bir kavramdır. GİRİŞ / 1

Tarihsel süreçte mobil konutlar, insanın kendini diğer insanlardan ve doğa şartlarından koruma, mahremiyetini sağlama, güvenli bir hacim oluşturma ihtiyacı ve hareket halinde olmasıyla ortaya çıkmıştır. Yiyecek bulmak için avcılık-toplayıcılık yaparak hayatını sürdüren insan, mevsimsel deg is iklikler ve av zamanlarına göre sürekli hareket halinde olmus tur. I lk bas larda mag ara ve ag aç kovuklarında yas amıs , ilerleyen zamanda avını takip ederken yanında tas ıyabileceg i biçimde geçici ya da mobil barınaklar yapmıs tır. Barınakları için taş, dal, kamış, hayvan kemikleri, hayvan derileri kullanmışlar zamanla farklı sistemler de geliştirmişlerdir. Bu barınaklar çadırlar ve kulübelerdir. M. Ö. 35 000 - 8 000 yılları arasında yaşamış göçebe-avcı uygarlıkların barınak tipleri (Özer, 1993) MOBİL BİNALARIN TARİHSEL SÜRECİ / 2

Mobil binalar yapım öncesi, yapım, işletim ve dönüştürme evreleri ele alındığında sabit binalardan daha az enerji harcamaktadır. Son birkaç yıldır sürdürülen testler, taşınabilir binaların geleneksel sabit binalardan ortalama %67 daha enerji etkin olduğunu göstermiştir. Mobil binaların tüm malzeme ve sistemleri fabrikalarda ön üretimli olarak hazırlanıp kurulacağı araziye getirildiği için yapım öncesi harcanan enerjiden tasarruf edilmektedir. Taşınabilir boyutlarda modüller haline getirilip araçlara yüklendiğinden daha az taşıma enerjisi harcanmaktadır. Taşınabilir binalar kullanıcının ihtiyaçları değiştiğinde, yeni birimlerin eklenmesi veya çıkarılması ile ihtiyaçlara cevap verebildiğinden, yeni bina üretimi için harcanacak enerjiyi engellenmektedir. Yok edilmesi istendiğinde de kolayca söküldüğünden dönüştürme aşamasında da enerji tasarrufu sağlamaktadır. MOBİL BİNALARDA ENERJİ ETKİN UYGULAMALAR / 3

MOBİL BİNALARDA ENERJİ ETKİN UYGULAMALAR / 3

Mobil binalarda enerji etkin uygulamalar için seçilen örnekler, ABD Enerji Bakanlığı tarafından düzenlenen Solar Decathlon 2011' de inşa edilmiş örneklerdir. 2002'den bu yana iki yılda bir düzenlenen Solar Decathlon’da öğrenci takımları, enerjisini tümüyle güneşten alan, düşük maliyetli, akıllı, iyi mühendislik hesaplarına dayanan evler tasarlamayı ve üretmeyi amaçlamaktadır. Bu projelerden incelenmek için seçilen örnekler özgünlükleri, farklı enerji etkinlik sistemleri, kullanılan malzemeler, form-enerji etkinlik ilişkileri göz önünde bulundurularak belirlenen genel değerlendirme puanlarına göre sıralamada ilk altıya giren örneklerdir. Bu örnekler Maryland Üniversitesi öğrenci ekibi tarafından inşa edilen Watershed, Purdue Üniversitesi öğrenci ekibi tarafından inşa edilen In Home, Victoria Üniversitesi öğrenci ekibi tarafından inşa edilen First Light, Middlebury Üniversitesi öğrenci ekibi tarafından inşa edilen Self Reliance, Ohio Devlet Üniversitesi öğrenci ekibi tarafından inşa edilen En Core, Southern California Institute of Architecture (SCI-Arc) ve California Institute of Technology (Caltech) okulları öğrenci ekibi tarafından inşa edilen CHIP’ tir. MOBİL BİNALARDA ENERJİ ETKİN UYGULAMALAR / 3

Solar Decathlon 2011 MOBİL BİNALARDA ENERJİ ETKİN UYGULAMALAR / 3