O EMPIRISMO Berkeley Locke Hume JOHN LOCKE 1632

O EMPIRISMO Berkeley Locke Hume

JOHN LOCKE 1632 -1704

O EMPIRISMO Corrente filosófica dos S. XVII e XVIII Os seus principais representantes son británicos. (empirismo inglés) O problema do Tema fundamental coñecemento Tesis máis importantes O ser das cousas dáse na conciencia A orixe do coñecemento é a experiencia por tanto negación das ideas innatas dos racionalistas O coñecemento humano está limitado pola experiencia. por tanto Pensante negación da metafísica Crítica á idea de Extensa sustancia Infinita Crítica á idea de causalidade Todo coñecemento é coñecemento de ideas. FENOMENISMO Conclusión O empirismo propón un novo concepto de razón dependente e limitada á experiencia práctica crítica cos seus límites e posibilidades

O COÑECEMENTO HUMANO Coñecer é percibir ideas na nosa mente Qué son? o que a mente contempla Teoría representativa do coñecemento Orixen Toda idea procede da Interna Experiencia Externa Tipos Ideas simples Ideas complexas Ideas xerais Ideas particulares Ten os seus límites Non é posible ir más alá das ideas simples As ideas simples son os materiais únicos do noso coñecemento

A METAFÍSICA intuitivo demostrativo Locke sosten un realismo crítico sensible O ser humano ten un coñecemento de si mesmo de Deus das cousas porque posee unha mente substancial Que ten plena conciencia de si mesma Que é fundamento da identidade persoal As Cousas naturais son coñecidas a través das sensacións teñen cualidades primarias secundarias

JOHN LOCKE: O liberalismo( textos 9 -10) OBRA: II Tratado sobre o goberno civil, 1690 ESTADO DE NATUREZA Os homes son libres e iguais; limitados pola lei natural Da lei natural salen os dereitos á: vida, saúde, liberdade e posesións No hai leis comúns, nin xuíz imparcial CAUSAS DO PACTO Cada home ten o poder executivo de castigar aos transgresores A vinganza leva o castigo máis alá da reparación do dano A situación agrávase. Obriga ao home a facelo pacto A causa é a violación da lei natural PACTO Os homes renuncian ao poder executivo natural. depósitanno na comunidade A comunidade, de acuerdo ás leis comúns, xulga diferenzas e castiga Só o consentimento dá orixe ao goberno lexítimo Os gobernantes quedan sometidos a leis fixas CONSECUENCIAS DO PACTO Os xuízes teñen que ser imparciais Os poderes lexislativo e executivo estarán separados CIDADÁNS Os cidadáns só renuncian ao poder executivo Si os gobernantes non cumpren, os cidadáns deben rebelarse

O Empirismo: DAVID HUME

Distinción impresión/idea Hume pretendía crear unha ciencia empírica do ser humano, así como Newton creara a ciencia física. As súas investigacións céntranse no entendemento, nas paixóns e na moral. Con respecto ao coñecemento, Hume parte de dúas preguntas fundamentais: ◦ De que materiais está provista a nosa mente? ◦ Qué uso podemos facer deles? Hume responde que todos os contidos da nosa mente son “percepcións”. As percepcións poden ser de dous tipos: impresións e ideas. ◦ As impresións son as percepcións máis inmediatas, actuais, vivas e intensas. As fundamentais son: sensacións, paixóns e emocións. ◦ As ideas son copias das impresións e por eso máis débiles e menos vivas.

Todas as ideas proceden das impresións. Isto proporciona a Hume o método filosófico que impón someter a proba todo concepto ou categoría que se presente, buscando a impresión que é a súa orixe e rexeitándoo se a súa orixe non é unha impresión. Non hai, polo tanto, ideas innatas. As ideas únense e combinan en virtude das formas de asociación denominadas contigüidade, semellanza e causalidade. A causa da asociación descoñecémola: só coñecemos os seus efectos. Unha idea pode causar unha nova impresión, pero esta xa non é unha impresión de sensación (orixinal) senón de reflexión. Tanto as ideas como as impresións poden ser simples ou complexas. A afirmación de que toda idea procede dunha impresión levou a Hume a criticar algúns conceptos fundamentais da filosofía como o concepto de causa ou de substancia.

A conexión ou asociación de ideas Memoria Ideas Imaxinación Conservan orde e forma das impresións Aparecen coa orde trastocado oo alterado Aínda que libre, sigue uns principios universais Leis da asociación da imaxinación na formación de Ideas complexas. Lei de semellanza: Fainos agrupar a ideas en virtude dun parecido ou identidade. Lei de contigüidade no espacio e no tempo: Lei de causalidade (relación causaefecto): Tendemos a establecer unha relación en base a súa proximidade temporal ou espacial Basada na anterior. A nosa mente tende a establecer relacións causa-efecto e a creer na súa necesidade

RELACIÓNS DE IDEAS E CUESTIÓNS DE FEITO Relacións de ideas Proposicións de xeometría, álxebra e aritmética. Analíticas. Exemplo: dúas máis dúas son catro. A verdade é independente da experiencia. É un coñecemento demostrativo certo. O seu contrario é imposible, implica contradicción. Son proposicións necesarias. Permiten a elaboración de razonamentos demostrativo Cuestión de feito Coñecemento derivado da experiencia. Proposicións sintéticas. Exemplo: a pizarra é rectangular. Non se chega por razonamento, é necesario recurrir á experiencia. A verdade está garantida pola experiencia. É certo o presente aos sentidos ou o rexistrado na memoria. . O seu contrario é posible, non implica contradicción. Son proposicións posibles. Permiten a elaboración só de razoamentos probables. CONSECUENCIA: O coñecemento factual sobre feitos futuros, dos que non temos impresións, basados na inferencia causal, non é un coñecemento absolutamente certo, senón probable. Hume se inspira en Leibniz para realizar esta distinción. (“verdades d feito”/ “verdades de razón”)

A CIENCIA versan sobre relacións de ideas. Matemáticas permiten realizar razoamentos demostrativos seguros e certos a priori. Física Metafísica versa sobre feitos que reduce a leis as leis son probables. permite facer previsións sobre o futuro. rexeitada totalmente por Hume porque carece de valor É unha ilusión que manten un Escepticismo que impide moderado caer en dogmatismos abordar cuestións abstrusas

Crítica á Metafísica A esixencia de que a toda idea ten que corresponderlle unha impresión, levou a Hume a criticar os conceptos fundamentais da filosofía como a idea de causa ou a de substancia. Hume pregúntase: a que impresión corresponden estas ideas? “Se albergamos a sospeita de que un termo filosófico se emprega sen significado ou idea algunha (como ocorre con farta frecuencia), só haberá que preguntar de que impresión se deriva a suposta idea; e se é imposible asignarlle unha, confirmouse a nosa entendemento humano) sospeita. “ (Investigación sobre o

O PROBLEMA DA SUSTANCIA(TEXTO 8) SUSTANCIA Idea complexa xurde da actividade combinatoria da mente, non das impresións. Formadas polas leis da asociación, o costume e a tendencia evocadora. Crítica á sustancia: Non hai impresión de algo que una e esté debaixo das cualidades que percibimos. Crítica á sustancia extensa cartesiana Descartes distinguía Cualidades Primarias → Obxectivas → Están nos obxectos Cualidades Secundarias → Subxectivas → No están nos obxectos Hume: As cualidades primarias dependen das secundarias para o seu coñecemento, e como aquelas son subxectivas. Crítica á sustancia infinita cartesiana Demostracións da existencia de Deus No hai percepción de Deu Basadas no principio de causalidade (Tomás de Aquino, Descartes. . . ). O principio de causalidade carece de validez obxectiva. Basadas nas ideas innatas (Descartes). As ideas innatas carecen de valor. No hai idea válida sen a súa impresión correspondiente. Crítica á sustancia pensante cartesiana a dúbida metódica só nos dí que hai pensamentos indubitables, non que unha sustancia os sustente. a sustancia pensante non se deriva de ningunha impresión, polo que carece de fundamento. É un conxunto de ideas simples, unidas pola imaxinación, ao que designamos un nome (nominalismo), que nos recorda dito conxunto.

Crítica á idea de substancia Non existe unha impresión da idea de substancia. Non é máis que unha colección de ideas simples unidas pola imaxinación. Os filósofos como Descartes falan de tres substancias (o eu, o mundo e Deus) pero para Hume as tres son falsas posto que non temos impresión ningunha delas. O eu (alma): por qué creo que son a mesma persoa que onte? Non hai ningunha impresión do eu, só unha colección de percepcións (pensamentos, sentimentos, recordos, . . . ). A memoria fainos crer que existe o eu pero é unha ilusión, é falso. Confundimos a idea de sucesión coa de identidade.

CRÍTICA DE HUME AO PRINCIPIO DE CAUSALIDADE(Texto 7) “Todo o que empeza a existir ten unha causa” A RELACIÓN CAUSA-EFECTO NON É NECESARIA Non é unha relación de ideas Non se coñece a priori, por puro razonamiento A análise do obxecto non dí nada da “súa” causa Non é un coñecemento de feitos A experiencia só instrúe sobre a conxunción constante de “causa” e “efecto”. Só amosa que un feito sucede regularmente a outro Causa e efecto son heteroxéneos O entendemento pode concibir efectos distintos non contradictorios O Noso coñecemento de feitos se limita a impresións e ideas actuais Da conexión causa-efecto non temos impresións O coñecemento que prevea o futuro non é certo, senón probable. Ten o seu fundamento no hábito ou costume da contigüidade espacio-temporal de causa-efecto.

O HÁBITO OU COSTUME Entre causa e efecto non hai conexión necesaria Non hai fundamento para pensar que no futuro sigan ocorrendo os mesmos efectos Seguimos esperando os mismo efectos aos experimentados no pasado O fundamento é o hábito ou a costume Principal guía da vida do home. Fai que a experiencia pasada sirva para predecilo futuro. Non é un principio racional → non produce coñecemento. É un acto de sentimento (impresión de reflexión) → produce crenza. Como todo coñecemento fundaméntase nunha impresión. A forza da creza dependerá do grado da probabilidade da certeza do coñecemento Ontolóxicamente nega a causalidade: Non é algo real que se dé no mundo Consecuencias Gnoseolóxicamente admite a causalidade, como lei que rixe o funcionamento da imaxinación. Debido ás experiencias pasadas determínanos a crer na súa necesidade

“Cremos” que a bola lila se moverá se lle damos coa branca porque sempre ocurreu así, pero non podemos estar seguros ao 100%

FENOMENISMO A mente só coñece percepcións (impresións e ideas). a existencia dos corpos, distintos das percepcións vólvese problemática Dos obxectos exteriores, distintos das percepcións, non hai coñecemento, só coñecemos o que aparece: FENOMENISMO Do mundo exterior non hai xustificación racional. Non sabemos a qué se deben as nosas impresións: ESCEPTICISMO. Do mundo exterior (e do eu) non hai coñecemento, só crenza. A crenza é un sentimiento, que ocupa un posto tan importante na mente humana como a razón. A validez do coñecemento dos obxetos exteriores depende da crenza xerada pola costume.