NTRAVENZ SIVI TEDAVS Vcut Svlar Vcut arlnn Erkekte

  • Slides: 46
Download presentation
İNTRAVENÖZ SIVI TEDAVİSİ

İNTRAVENÖZ SIVI TEDAVİSİ

Vücut Sıvıları; Vücut ağırlığının ü Erkekte %60’ ı ü Kadında %50’ si ü Yenidoğanda

Vücut Sıvıları; Vücut ağırlığının ü Erkekte %60’ ı ü Kadında %50’ si ü Yenidoğanda %75 -80’ i

VÜCUT SIVI DENGESİ Su, vücuttaki tüm kompartmanlar arasında en büyük olanı

VÜCUT SIVI DENGESİ Su, vücuttaki tüm kompartmanlar arasında en büyük olanı

I. Hücre içi sıvı (%40) II. Hücre dışı sıvı (%20) ü Plazma ü İntersitisyel

I. Hücre içi sıvı (%40) II. Hücre dışı sıvı (%20) ü Plazma ü İntersitisyel sıvı ü Transsellüler sıvı

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü Membran boyunca bir maddenin diffüzyonu hızı: 1. Membranın o

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü Membran boyunca bir maddenin diffüzyonu hızı: 1. Membranın o madde için geçirgenliği 2. Her iki taraf arasındaki konsantrasyon farkı 3. Her iki taraf arasındaki basınç farkı

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü OZMOZ (PASİF) Suyun bir memrandan diffüzyonu

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü OZMOZ (PASİF) Suyun bir memrandan diffüzyonu

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü KOLAYLAŞTIRILMIŞ DİFFÜZYON (PASİF) Bir membrandan büyük bir molekülün transportu

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü KOLAYLAŞTIRILMIŞ DİFFÜZYON (PASİF) Bir membrandan büyük bir molekülün transportu Yüksek konsantrasyon “Taşıyıcı” molekül Örnek: Glukoz Düşük konsantrasyon

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü FİLTRASYON (PASİF) Su ve moleküller kan basıncı ile membran

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü FİLTRASYON (PASİF) Su ve moleküller kan basıncı ile membran ya da damar duvarından geçmeye zorlanır Örnek: Böbrek, kapiller damarlar

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü AKTİF TRANSPORT (AKTİF- ENERJİ GEREKTİRİR) Düşük konsantrasyon “Taşıyıcı” molekül

SIVI KOMPARTMANLARI ARASINDA DEĞİŞİM ü AKTİF TRANSPORT (AKTİF- ENERJİ GEREKTİRİR) Düşük konsantrasyon “Taşıyıcı” molekül Örnek: Na+-K+ pompası Yüksek konsantrasyon

VÜCUT SIVISININ VE KOMPOZİSYONUNUN KONTROLÜ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

VÜCUT SIVISININ VE KOMPOZİSYONUNUN KONTROLÜ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Atriyal natriüretik peptid Vazopressin Aldosteron Paratiroid Hormon Kalsitonin Prostaglandinler Dopaminerjik reseptörler α- adrenerjik reseptörler Susama mekanizması Böbreğin intrensek özellikleri

İNTRASELLÜLER SIVI ü Total vücut sıvısının % 60’ ı ü ~2 lt eritrosit ü

İNTRASELLÜLER SIVI ü Total vücut sıvısının % 60’ ı ü ~2 lt eritrosit ü Major iyonlar K+ ve HPO 4 -2

İNTRASELLÜLER SIVI ü Hücre membranında ATP’ ye bağımlı bir pompa Na+-K+ değişiminden sorumlu

İNTRASELLÜLER SIVI ü Hücre membranında ATP’ ye bağımlı bir pompa Na+-K+ değişiminden sorumlu

İNTRASELLÜLER SIVI ü K+ intrasellüler ozmotik basıncın en önemli belirleyicisi ü İskemi, hipoksi Na+-K+

İNTRASELLÜLER SIVI ü K+ intrasellüler ozmotik basıncın en önemli belirleyicisi ü İskemi, hipoksi Na+-K+ ATPaz aktivitesini bozar İlerleyici hücre şişmesi

İNTRAVASKÜLER SIVI ü Plazma olarak da ifade edilir ü Total vücut sıvısının % 8’

İNTRAVASKÜLER SIVI ü Plazma olarak da ifade edilir ü Total vücut sıvısının % 8’ i ü Major iyonlar ü Protein (+) Na+, Cl-

İNTERSİTİSYEL SIVI ü Total vücut sıvısının % 32’ si ü Major iyonlar ü Protein

İNTERSİTİSYEL SIVI ü Total vücut sıvısının % 32’ si ü Major iyonlar ü Protein içeriği düşük (2 g/dl) Na+, Cl-

İNTERSİTİSYEL SIVI ü Büyük kısmı ekstrasellüler proteoglikanlarla kimyasal olarak bağlı ve jel yapısında ü

İNTERSİTİSYEL SIVI ü Büyük kısmı ekstrasellüler proteoglikanlarla kimyasal olarak bağlı ve jel yapısında ü İntersitisyel sıvı basıncının (-) olduğu düşünülür

İntravenöz Sıvılar ü Kristalloidler (küçük moleküllü) ü Kolloidler (büyük moleküllü)

İntravenöz Sıvılar ü Kristalloidler (küçük moleküllü) ü Kolloidler (büyük moleküllü)

Kristalloid Sıvılar • Glukoz içeren ya da içermeyen düşük molekül ağırlıklı iyon solüsyonları •

Kristalloid Sıvılar • Glukoz içeren ya da içermeyen düşük molekül ağırlıklı iyon solüsyonları • Kompartmanlar arasında osmotik basınca göre hızla dağılırlar

Kristalloid Sıvılar ü Primer su kaybına bağlı kayıplar hipotonik solüsyonlarla replase edilirler: idame tipi

Kristalloid Sıvılar ü Primer su kaybına bağlı kayıplar hipotonik solüsyonlarla replase edilirler: idame tipi solüsyonlar ü Su ve elektrolit kaybına bağlı kayıplar izotonik solüsyonlarla replase edilirler: replasman tipi solüsyonlar

 Normal saline (NS) % 0. 9 Na. Cl D 5 W su içinde

Normal saline (NS) % 0. 9 Na. Cl D 5 W su içinde %5 dextroz D 5 ¼ NS D 5 ½ NS ¼ NS

Solüsyon D 5 W Tonisite Hipotonik Na(m. Eq/l) - Cl(m. Eq/l) - SF(NS)%0. 9

Solüsyon D 5 W Tonisite Hipotonik Na(m. Eq/l) - Cl(m. Eq/l) - SF(NS)%0. 9 Na. Cl İzotonik 154 %5 D 1/4 NS İzotonik 38. 5 %5 D %0, 45 Na. Cl Hipertonik 77 77 %5 D Na. Cl Hipertonik 154 Laktatlı Ringer(LR) İzotonik 130 109 %5 D LR Hipertonik 130 109 %0, 45 Na. Cl Hipotonik 77 77 %3 Na. Cl Hipertonik 513 %5 Na. Cl Hipertonik 855 % 7. 5 Na. HCO 3 Hipertonik 893 Plasmalyte İzotonik 140 98

İzotonik sıvılar İntravasküler alan üOzmolariteleri serum ozmolaritesine yakın İntersitisyel alan üBüyük miktarlarda kristaloidlerin hızlı

İzotonik sıvılar İntravasküler alan üOzmolariteleri serum ozmolaritesine yakın İntersitisyel alan üBüyük miktarlarda kristaloidlerin hızlı bir şekilde uygulanması ile doku ödemi Hücre üÖrnek: Laktatlı Ringer(LR) NS

İntravasküler alan Hipotonik sıvılar ü Osmolariteleri serum ozmolaritesinden daha düşük İntersitisyel alan Hücre İntravasküler

İntravasküler alan Hipotonik sıvılar ü Osmolariteleri serum ozmolaritesinden daha düşük İntersitisyel alan Hücre İntravasküler alan üÖrnek: % 0. 45 Na. Cl İntersitisyel alan % 5 Dekstroz Hücre

Hipertonik sıvılar üOzmolariteleri serum ozmolaritesinden daha büyük üÖrnek: %5 D 1/2 SF %5 D

Hipertonik sıvılar üOzmolariteleri serum ozmolaritesinden daha büyük üÖrnek: %5 D 1/2 SF %5 D LR %5 D SF %3 NS %7, 5 Na. HCO 3 Hücre İntravasküler alan Hücre

Dengeli Tuz Solüsyonları ü Elektrolit kompozisyonları ESS’ a benzer ü %0, 9 Na. Cl’

Dengeli Tuz Solüsyonları ü Elektrolit kompozisyonları ESS’ a benzer ü %0, 9 Na. Cl’ e göre hafif hipotonik ve elektrolit içerikleri farklı

Na K Mg Cl HPO 4 asetat - İsolyte 140 10 3 103 İsolyte

Na K Mg Cl HPO 4 asetat - İsolyte 140 10 3 103 İsolyte 141 5 S 98 1 27 40 15 20 3 - İsolyte 40 M 35 İsolyte 25 P 20 3 22 3 47 - diğer Osm Ca, 320 sitrat gluko 295 nat Dx 400 Laktat, Dx 350

Ringer Laktat • 1880’ de Sydney Ringer tarafından Ringer solüsyonu • 1930’ da ise

Ringer Laktat • 1880’ de Sydney Ringer tarafından Ringer solüsyonu • 1930’ da ise Alexis Hartmann, Ringer solüsyonuna sodyum laktat ekleyerek metabolik asidoz tedavisinde kullanmış (Laktatlı Ringer = Hartman Solüsyonu)

Ringer Laktat ü ü ü Hafif hipotonik Cerrahi sıvı kayıplarında en yaygın kullanılan solüsyon

Ringer Laktat ü ü ü Hafif hipotonik Cerrahi sıvı kayıplarında en yaygın kullanılan solüsyon ESS’ nın bileşimine yakın olarak ideal idame sıvısı ü Laktat KC’ de bikarbonata dönüşür ü p. H 6, 4

Na K Ca Cl Ringer 147 4 4 155 Laktatlı Ringerli 130 4 3

Na K Ca Cl Ringer 147 4 4 155 Laktatlı Ringerli 130 4 3 109 %5 Dx LR 130 4 3 109 Laktat Dx - - 310 28 - 275 28 50 560 Osm

Ringer Laktat ü Hafif hipotonik ve litre başına içerdiği ~100 ml serbest su ile

Ringer Laktat ü Hafif hipotonik ve litre başına içerdiği ~100 ml serbest su ile serum Na+’ u 130 m. Eq/L’ ye düşürme eğiliminde olmasına rağmen ESS kompozisyonunu en az etkileyen sıvı ü Büyük volümler gerektiğinde en fizyolojik solüsyon

 • İçerdiği Ca+2, bazı ilaçlara bağlanabilir ve biyoyararlanım ve etkinliklerini azaltabilir • Ca+2

• İçerdiği Ca+2, bazı ilaçlara bağlanabilir ve biyoyararlanım ve etkinliklerini azaltabilir • Ca+2 kan ürünlerindeki sitrata bağlanıp antikoagülanı inaktive ederek donör kanında pıhtı oluşumu • Kan ürünlerini dilüe etmek için LR solüsyonu KONTRENDİKE

Ringer Laktatla Geçimsiz Olan İlaçlar; Kesin Yüksek olası Olası Amikasin Amfoteresin Kan ürünleri Sefamandol

Ringer Laktatla Geçimsiz Olan İlaçlar; Kesin Yüksek olası Olası Amikasin Amfoteresin Kan ürünleri Sefamandol Metaraminol Tiyopental Ampisilin Doksasilin Mannitol Nitrogliserin Nitroprusid Norepinefrin Penisilin Siklosporin Azlosilin TMP-STX Propranolol

İzotonik Sodyumklorür • Kristalloid solüsyonların prototipi • %0, 9 Na. Cl veya normal salin

İzotonik Sodyumklorür • Kristalloid solüsyonların prototipi • %0, 9 Na. Cl veya normal salin (NS) de denir (NS: 58 gr/L , isotonik: 9 gr/l Na+ ve Cl- içerir) • Verildikten 1 sa sonra İV volümde ~ %25’ i kalır

İzotonik Sodyumklorür • Plazmaya göre hafif hipertonik • p. H’ ı plazmadan daha düşük

İzotonik Sodyumklorür • Plazmaya göre hafif hipertonik • p. H’ ı plazmadan daha düşük (5, 7) • 154 m. Eq/L Na+ ve Cl- içerir • Normal SF (NS), hipokloremik metabolik asidoz ve transfüzyon öncesinde eritrosit süspansiyonunu dilüe etmede tercih

Hipotonik Sıvılar ü % 0, 45 Na. Cl (1/2 SF) ü % 5 Dekstroz

Hipotonik Sıvılar ü % 0, 45 Na. Cl (1/2 SF) ü % 5 Dekstroz sudaki solüsyonu

%5 Dekstroz ü Dekstroz metabolize olduğundan serbest su gibi fonksiyon görür ü ü Hipernatremi

%5 Dekstroz ü Dekstroz metabolize olduğundan serbest su gibi fonksiyon görür ü ü Hipernatremi tedavisinde İzoozmotik: hemolize neden olmaz (saf su ile hemoliz olur) ü İnsülin alan diyabetik hastalarda hipoglisemiyi önlemek için

Dekstroz (gr/L) Kalori (kcal) Osmolarite (m. Osm/l) %5 Dekstroz 50 170 250 %10 Dekstroz

Dekstroz (gr/L) Kalori (kcal) Osmolarite (m. Osm/l) %5 Dekstroz 50 170 250 %10 Dekstroz 100 340 500 %20 Dekstroz 200 680 1000 %30 Dekstroz 300 1012 1500 %50 Dekstroz 500 1700 2500

 • • Beyin ve alyuvarların glukoz tüketimi ~2 mg/kg/dk Yeterli karbonhidrat sağlanamazsa aminoasit

• • Beyin ve alyuvarların glukoz tüketimi ~2 mg/kg/dk Yeterli karbonhidrat sağlanamazsa aminoasit rezervinden glikojenoliz ve glukoneogenezle gerekli glukoz sağlanır fakat protein katabolizması

ü Karbonhidratlar katabolizmayı önler ancak dozu kesin değil ü Total açlık da tercih edilebilir;

ü Karbonhidratlar katabolizmayı önler ancak dozu kesin değil ü Total açlık da tercih edilebilir; insülin konsantrasyonu çok düşük seviyelere iner kalorik kaynak olarak lipolizin kullanımı kolaylaşır

Kristalloid Sıvıların Yan Etkileri 1. Bütün ESS’ nın volümünü 2. İntersitisyel sıvı gereğinden fazla

Kristalloid Sıvıların Yan Etkileri 1. Bütün ESS’ nın volümünü 2. İntersitisyel sıvı gereğinden fazla genişler lenfatik drenaj bozulur

3. Pulmoner ödem oluşturarak, AC kompliyansında azalma ve hipoksi 4. Gaz değişiminde bozulma 5.

3. Pulmoner ödem oluşturarak, AC kompliyansında azalma ve hipoksi 4. Gaz değişiminde bozulma 5. Periferde; kaslarda ve GIS’ de ödem ve oksijenlenmede bozulma

6. Yüksek volümde kullanıldıklarında hiperkloremi bikarbonat miktarı azalır: non-anyon gap metabolik asidoz

6. Yüksek volümde kullanıldıklarında hiperkloremi bikarbonat miktarı azalır: non-anyon gap metabolik asidoz

Kolloid sıvılar Kolloid solüsyonlar daha yüksek molekül ağırlığına sahip maddelerden oluşur. Kristalloidlerden farklı olarak,

Kolloid sıvılar Kolloid solüsyonlar daha yüksek molekül ağırlığına sahip maddelerden oluşur. Kristalloidlerden farklı olarak, kanama oranınca verildiklerinde yeterli hacmi sağlarlar. Çünkü ilk 4 -6 saatlik süreçte tamamı damar içinde kalmaya eğilimlidir. Kolloid solüsyonlar, plazma proteinlerini taklit ederler. Bu sayede kanın kolloid ozmotik basıncının devam ettirilmesini ya da arttırılmasını sağlarlar.

Kolloid sıvılar İlk tercih olarak değil de, kristalloidlerle yanıt alınamayan tedavilerde sürece dahil edilirler.

Kolloid sıvılar İlk tercih olarak değil de, kristalloidlerle yanıt alınamayan tedavilerde sürece dahil edilirler. İlk tercih olmaları, renal fonksiyonları da sıkıntıya sokabilir. - Yüksek maliyetlidirler. - Alerjik reaksiyon oluşturma riskleri daha fazladır.

Kolloidler sıvılar 1. İnsan kanından elde edilen doğal kolloidler (İnsan albumini, taze donmuş plazma,

Kolloidler sıvılar 1. İnsan kanından elde edilen doğal kolloidler (İnsan albumini, taze donmuş plazma, plazma protein fraksiyonu, immunglobulin solüsyonları) 2. Hayvansal olmayan yapay kolloidler (Dekstranlar, hidroksietil nişastalar [HES] ve jelatinler.

 Kolloidler kanama miktarı kadar yeterli olurken, kristalloidleri kaybın 3 -4 katı değerde vermek

Kolloidler kanama miktarı kadar yeterli olurken, kristalloidleri kaybın 3 -4 katı değerde vermek gerekir. Eğer 3 -4 L kristalloid verdik ve hemodinamik yanıtın yetersizliğini gördüysek, tedaviye kolloid solüsyonları da dahil etmek gerekir.