ntestinal ve rogenital Protozoonlar 1 ORGANZMALAR AMP Entamoeba

İntestinal ve Ürogenital Protozoonlar 1

ORGANİZMALAR AMİP Entamoeba histolytica Giardia lamblia Dientamoeba fragilis KAMÇILI Trichomonas vajinalis KİRPİKLİ Balantidium coli Isospora belli Sarcocytis sp. SPOROZOA Cryptosporidium sp. Cyclospora MİCROSPORİDİA Microsporidia 2

3

Amipler *Ökaryotik ve tek hücreli mikroorganizma *Hareket edebilen, beslenen evre (trofozoit) trofozoit Hareketsiz, direçli ve enfektif evre (kist) kist Yaşam döngüleri 2 döneme ayrılır *İkiye bölünerek (trofozoitin bölünmesi) Çok çekirdekli olgun kistin çok sayıda trofozoite dönüşmesi *Hareket psödopod (yalancı ayak) 4 Çoğalır

Amipler *İnsanda bulunan organizmalar amiplerin çoğu kommensal *Buna rağmen Entamoeba histolytica önemli insan patojeni *Bazı serbest yaşayan amipler (Naegleria fowleri, Acanthamoeba sp. ) toprakta ve ılık tatlı suda ya da yüzme havuzunda bulunurlar; meningoensafalit veya keratite sebep olarak fırsatçı insan patojeni olabilir 5

Entamoeba histolytica Fizyoloji ve Yapı *Entamoeba histolytica’nın kist ve trofozoit formları enfekte hastaların dışkı örneklerinde tespit edilmiş *Sulu taze dışkılarda, aktif hareket eden trofozoitler görülebilirken *Katı dışkıda görülen tek form kistler 6

Entamoeba histolytica Patogenez *Ağız yoluyla alınır ve hastalığın ilerlemesiyle intestinal dokuda enflamasyon, kanama ve sekonder bakteri enfeksiyonuyla birlikte şişe benzeri ülsere yol açar *Hastalığın daha da ilerlemesi ile karaciğer, akciğer, dalak ve kalp gibi diğer organların da tutulumuna sebep olur *Amipler sadece oksijen basıncı düşük olan yerde bulunur, çünkü yüksek oksijen konsantrasyonlarında ölür 7

8

Entamoeba histolytica Epidemiyoloji *Dünya çapında yayılım gösterir *Alaska, Kanada, Doğu Avrupa gibi soğuk bölgelerde yaşamasına rağmen, zayıf sanitasyonun ve kontamine suyun bulunduğu tropikal ve subtropikal bölgeler *Enfekte kişilerin dışkılarında bulunur *Trofozoitleri mideden geçerken ölür *Sinekler ve hamam böcekleri kistlerin taşınmasında vektör 9

Entamoeba histolytica Klinik Belirtiler *İntestinal amibiazlı hastalarda kalın bağırsakta gelişen doku yıkımları: -Karın ağrısı -Kramp Klinik semptomlar gelişebilir -İshal *Hastalığın ilerleyen safhalarında her gün çok sayıda kanlı dışkılama karakterize *Karaciğer ilk olarak etkilenir çünkü kandaki trofozoitler bu organ yoluyla geçiş yaparak taşınır 10

Entamoeba histolytica Laboratuvar Tanı *Dışkıda trofozoitleri ile kistleri Dokuda trofozoitlerin Tespiti amibik enfeksiyonlar için tanısal *Dışkı örneklerinin mikroskobik incelemesi yetersizdir, çünkü protozoonlar örneklerde homojen olarak dağılmaz *Bundan dolayı çoklu dışkı örnekleri toplanmalı *Ekstraintestinal amibiyaz bazen karaciğer ve diğer organlar için tarama yöntemi *Apse materyalinin mikroskobik incelenmesi ile serolojik testler tanıyı doğrulayabilir 11

Entamoeba histolytica Tedavi, Korunma ve Kontrol *Akut fulminan amibiyazda iyodokinolu takiben metronidazol *Asemptomatik taşıyıcılar iyodokinol, diloksanid paramomisin *Suyun filtrelenmesi ve klorlanması *Su kaynatılmalı, sebze ve meyve iyi temizlenmeli 12 veya

13

Kamçılılar *Giardia lamblia Dientamoeba fragilis Trichomonas vajinalis *Giardia organizmaları Entemoeba histolytica ‘ya benzer şekilde yaşam döngülerinde kist ve trofozoit evrelerine sahip *Trichomonas ve Dientamoeba sp. ise kist evresi gözlenmez *Kamçı hareketi ile yer değiştirir 14

Giardia lamblia Fizyoloji ve Yapı *Hem kist hem de trofozoit formu enfekte kişinin dışkı örneklerinde saptanır Patogenez *Kistlerin ağız yoluyla alınmasıyla başlar *Açık doku negrozu yoktur 15

16

Giardia lamblia Epidemiyoloji *Dünya çapında dağılıma sahip *Göl, akarsu ile dağlık bölgelerin çoğunda «yabani hayat özelliği» gösterir *Bu yabani hayat özelliği kunduz ve misk faresi gibi hayvanlardan kaynaklanır 17

Giardia lamblia Klinik bilgiler *Asemptomatik taşıyıcı ya da hafif ishalden emilim bozukluğu semptomlarına *Kötü kokulu Sulu ishal Karın ağrısı Midede gaz toplanması Yağlı dışkı ile ani şekilde başlar *Doku yıkımı olmadığı için dışkı örneklerinde kan ve mukus nadir 18

Giardia lamblia Laboratuvar Tanı *İshal ve abdominal rahatsızlıklar başlamasıyla dışkı örnekleri kist ve trofozoit yönünden incelenmeli *İntestinal parazit görülmeyen hastalarda tek bir negatif örnek sonucunu asla kabul etmemelidir *Üç gün boyunca her gün dışkı örneği incelenmeli 19

Giardia lamblia Laboratuvar Tanı *Hastanın dışkı örneği sürekli negatif çıkıyorsa: -Duodenal aspirasyon -Entero-Test -String test -İnce bağırsağın üst kısmından biyopsi yapılması *Konvansiyonel mikroskopiye ek olarak dışkı antijenlerini belirleyen immunolojik testler (çapraz immunelektroforez, enzim immunoassay, immunokromatografik ve indirekt immunofluoresans boyası) 20

Giardia lamblia Tedavi, Korunma ve Kontrol *Giardia türlerini yok etmede asemptomatik taşıyıcı ve semptomatik hasarlar önemlidir *Tercih edilen ilaçlar; metronidazol veya nitazokanid *Alternatifler; tinidazol, paromomisin ve kinakrin *Sular kaynatılmalı *Filtrasyon sisteminin bakımı da kistlerin önemli 21

Dientamoeba fragilis Fizyoloji ve Yapı *Başlangıçta amip olarak tanımlanmış fakat trofozoitin iç yapısı tipik bir kamçılı *Kist evresi tanımlanmamış Epidemiyoloji *Dünya genelinde yayılıma sahip *Fekal-oral ve oral-anal yoldan da geçiş olmakta 22

Dientamoeba fragilis Kritik Belirtiler *Çoğu asemptomatik, çekum ve kolonun yukarısında kolonize olur *Ancak bazı hastalarda: -Abdominal ağrı -Gaz -Geçici ishal gibi rahatsızlıklar gelişebilir -İştahsızlık -Kilo kaybı 23

Dientamoeba fragilis Laboratuvar Tanı *Dışkı örneklerinin mikroskobik muayenesinde tipik trofozoitlerin görülmesi ile doğrulanır *Trofozoit küçüktür ve bir ya da iki nükleusa sahip *Dışkı örnekleri düzenli incelenmesi yararlı 24

Dientamoeba fragilis Tedavi, Koruma ve Kontrol *Seçilen tedavi iyodokinol *Alternatif tedavi olarak: Tetrasiklin ve paromomisin *Enfeksiyondan yeterli sanitivasyon şartlarını sağlayarak korunulabilir 25

Trichomonas vajinalis Fizyoloji ve Yapı *İntestinal bir protozoon değil daha ziyade ürogenital enfeksiyona sebep olmakta *Kamçılıdaki hareketten; dört kamçı ve kısa dalgalanan membran sorumlu *Yalnızca trofozoit olarak bulunur *Kadınlarda üretra ile vajinada, erkeklerde ise üretra ile prostatik bezlerde yaşamakta 26

Trichomonas vajinalis Epidemiyoloji *Seksüel yolla yayılan dünya çapında yaygın bir parazit *Enfeksiyon bulaşması sınırlandırılmış trofozoit formlarının dayanıksızlığı ile 27

Trichomonas vajinalis Klinik Belirtiler *Enfekte kadınların çoğu asemptomatik veya az miktarda sulu vajinal bir akıntı mevcut *Vajinitler geniş çapta enflamasyon, epitel hücrelerde: -Yıkım -Kaşınma -Yanma -Ağrılı idrara çıkma ile birlikte şekillenir 28

Trichomonas vajinalis Laboratuvar Tanı *Mikroskobik incelemelerde karakteristik olarak trofozoitler için vajinal ve üretral akıntı tercih edilmeli *Boyalı (Giemsa, Papanicolau) veya boyasız yaymalar incelenebilir *Tanıyı doğrulamak için organizmanın kültürü yapılabilir veya monoklonal floresan antikor boyalar *Nükleik asit prob analizi, serolojik testler 29

Trichomonas vajinalis Tedavi, Korunma ve Kontrol *Tedavide metronizol tercih edilir *Yetişkinlerde trikomonyaz tedavisi için tinidazol kullanılabileceği onaylanmış *Kişisel hijyen, çamaşırların ve tuvalet malzemelerinin ortak kullanımından kaçınılmalı ve güvenli cinsel ilişki enfeksiyondan korunmada rol oynar 30

Dinlediğiniz için teşekkürler 31