NTERNET VE TEKNOLOJ BAIMLILII Prof Dr Birgl Cumurcu

İNTERNET VE TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI Prof. Dr. Birgül Cumurcu İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi AMATEM SORUMLUSU

HAYAT TARZI DEĞİŞTİ

EĞİTİM SİSTEMİ DEĞİŞTİ

AİLELERİN BEKLENTİLERİ DEĞİŞTİ

ÇOCUKLAR DA DEĞİŞTİ

DAHA YALNIZ

HAYVANLARI GÖRMEDEN,

DOĞAYI SEVMEDEN BÜYÜYORLAR

SONUÇTA; ALGILARI FARKLI

İLGİLERİ FARKLI

HAYALLERİ FARKLI

VÜCUT SİSTEMLERİ FARKLI

HAYATA BAKIŞLARI FARKLI

YORUMLARI FARKLI OLUYOR

Teknoloji Kullanımı = İlerleme Teknoloji Bağımlılığı = Gerileme

BAĞIMLILIK NEDİR? Bağımlılık kişinin kullandığı bir nesne üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır.

BAĞIMLILIK KRİTERLERİ Bağımlılık demek için aşağıdaki belirtilerden birkaçının olması yeterlidir. Kullanılan şeyin miktarının giderek artması Kullanılan şeyin miktarı azaltılınca ya da kesilince huzursuzluk, uykusuzluk, titreme gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması Ruhsal, sosyal, adli ya da bedensel bir sorun oluşturmasına rağmen madde kullanmaya devam etmek. Kişinin kullandığı şey üstünde kontrolü kaybetmesi ve tasarladığında fazla kullanması Zamanının büyük çoğunluğunu kullandığı şey ile geçirmesi Kullandığı şeyin kişisel toplumsal sorumluluklarını yerine getirmesini engellemesi (iş, okul, aile gibi)

CEP TELEFONU Her geçen gün cep telefonu kullanımı gençler arasında sağlıksız bir şekilde yaygınlaşıyor. Cep telefonu bağımlıları günde 6 -7 saat cep telefonu kullanıyorlar. Cep telefonu bağımlılığı kaygı, uyku bozuklukları ve hatta sindirim sistemi sorunlarına kadar çok sayıda fiziksel rahatsızlığı beraberinde getiriyor.

BİLGİSAYAR Başkent Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre 15 yaşından küçükler günde 1 -5 saat, 16 -19 yaş grubu 1 -7 saat bilgisayar kullanıyorlar.

İNTERNET İnternete bağlanmak en yaygın bilgisayar kullanım nedeni. Ancak internet kullanımı hem bağımlılık riski hem de zararlı içerikli siteler nedeniyle ciddi tehlike arz ediyor.

BİLGİSAYAR OYUNLARI Bilgisayar oyunları bir diğer uzun süreli bilgisayar kullanım nedeni. Bilgisayar oyunları da bağımlılık oluşturmada risk faktörüdür.

TELEVİZYON Yapılan araştırmalar gençlerin günde ortalama 5 saat tv seyrettiklerini ortaya koymaktadır

BAĞIMLILIĞIN EVRELERİ Deneysel Kullanım Sosyal Kullanım Operasyonel Kullanım Zevk alıcı olarak Tedavi edici olarak Bağımlı Kullanımı

ÖNLEYİCİ FAKTÖRLER § Güçlü ve pozitif aile bağları, § Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olması, § Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması, § Ebeveynlerin çocuklarının yaşamlarına ilgili olmaları, § Okulda başarılı olma; okul, klüpler gibi kurumlarla kurulmuş güçlü bir bağ, § Bağımlılık yapan şeylerin kullanımı ile ilgili doğru bilgilenme.

BAĞIMLILIK: TEMEL RİSK FAKTÖRLERİ • Eşlik eden bir patoloji • Olumsuz arkadaş çevresi • Aile içi çatışmalar • Ders/iş başarısında ya da okul dışındaki faaliyetlerde başarısızlık

KENDİNİZ VE ÇOCUKLARINIZ İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

DİĞER BAĞIMLILIKLARINIZI KONTROL EDİN

TEKNOLOJİYİ ALIRKEN KILIFINI HAZIRLAYIN İnterneti alır almaz bilgisayarınıza zararlı sitelerden koruma programlarını yükleyin. Bu tür programlar Türkçe olarak birçok siteden ücretsiz ya da cüzi ücretlerle indirilebiliyor. Bunun yanında arama motorlarında problem yaşamamanız için belli arama motorlarını kullanın ve onların ayarlarını güvenli arama olarak düzenleyin.

TEKNOLOJİ DİLİNİ ÖĞRENİN

TEKNOLOJİ EVİNİZİN BAŞ KÖŞESİNDE OLSUN Teknolojik aletlerin evin/okulun ortak kullanım alanlarında olmasına dikkat edin. Çocukların odasında televizyon, bilgisayar ya da en azından internet olması sizin kontrolünüzü zorlaştıracak belki imkânsız kılacaktır.

NEREDE OLDUĞUNU(ZU) BİLİN

GÜVENLİ TEKNOLOJİ KULLANIMINI ÖĞRENİN &ÖĞRETİN

TEKNOLOJİNİN DE KURALLARI OLDUĞUNU BİLİN & BİLDİRİN

HEDEF OLMADAN OLMAZ

OKUMADAN OLMAZ

ZAMAN SINIRLAMASI ŞART

TEKNOLOJİYİ PAYLAŞIN İnternete zaman beraber girin ya da o girdiğinde gidip yanına oturarak onunla internet ilgisini paylaşın. Bilmediğiniz program, site ya da yenilikleri sorun ve öğrenin. Teknoloji sohbetleri yapın.

SAĞLIĞI KORUMAYI ÖĞRENİN &ÖĞRETİN Uzun süreli internet ve bilgisayar kullanımı bilinçsiz kullanım halinde bedensel (baş, göz, boyun, omuzlar, dirsekler, kollar, bilek, ön kol, el ve parmaklar, aşağı sırt ve bel, yukarı sırt, kalça, bacak, diz, ayak ve ayak bileklerinde görülen sorunlar gibi) ve / veya psikolojik (stres, sinirlilik, acelecilik gibi) boyutlu sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Dolayısıyla çocuğunuza bu problemleri yaşamayacağı şekilde bir kullanım ortamı sağlamalı ve kullanım ile ilgili bazı egzersizleri öğretmelisiniz. Bedensel sorunların çözümüyle ilgili ergonomiye uygun sandalye seçilmeli, kol ve bacaklar yatay ve dikeyde 90 olmalı, göz monitöre en az 68 -71 cm. uzaklıkta olmalı, monitör yeterince büyük, ışığı ve parlaklığı ayarlanmış ve radyasyon düzeyi düşük olmalı, klavye ve fare yeterli büyüklükte olmalı, çalışma mekanı her açıdan uygun (yeterli genişlik, ışık gibi) olmalı, belirli aralarla mola vermeli ve bedensel egzersiz yapılmalıdır. Psikolojik olarak yıpranma hissedildiğinde çalışmaya ara verilmelidir.

TEKNOLOJİ DEFTERİ OLUŞTURUN Hem sizin hem de çocuğunuzun teknolojik aletlerle ne kadar vakit geçirdiğini görebilmeniz ve sağlıksız kullanımı her ikinizin de kontrol edebilmeniz için teknolojik aletleri kullandığınız saatlerin yazıldığı bir teknoloji defteri tutmak faydalı olabilir.

ORTAK VAKİTLERİ ÇOĞALTIN Aile olarak geçirdiğiniz ortak vakitlerin olmasına ve bu vakitlerde herkesin birlikte olmasına özen gösterin. Özellikle kahvaltı ve akşam yemeklerin beraberce yemeğe dikkat edin.

ARADA TOPLUCA ARA VERİN

SEBEPLERE DİKKAT EDİN Teknoloji bağımlılığına sebep olan diğer psikolojik problemlerin farkında olmak ve tedavisine gitmek teknoloji bağımlılığını önleme adına çok ciddi önem arzetmektedir. Nitekim konuyla alakalı yapılan çalışmalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşayan bir çocuğun tedavisinin ihmal edilmesi sonucu internet bağımlılığının geliştiğinin yer alması dikkate değer bir örnektir.

ALTERNATİF OLUŞTURUN Çocukların internette çok vakit geçirmemesi için evde/okulda ya da ev/okul dışında severek yapabileceği alternatifler bulun. Bu bir spor ya da hobi çalışmasına katılmak da olabilir, okulda sınıfça ya da evde ailece oyunlar oynamak ya da sohbet etmek de olabilir. Dikkat etmeniz gereken nokta yaptığınız faaliyetten çocukların da zevk alması ya da onun sevdiği faaliyetleri yapmanızdır.

HEP OTURMAK OLMAZ

SİZİN ALTERNATİFLERİNİZ NELER? Çocuklarımıza teknolojiye karşı alternatif faaliyetler tavsiye ederken kendimiz için de mutlaka alternatif faaliyetler oluşturmamız gereklidir. Çünkü özellikle çocuklar için davranış sözün önündedir ve davranışın etkisi sözden fazladır. Bu nedenle siz çocuğunuza alternatif faaliyetler konusunda örnek olmazsanız söylediğiniz veya uyguladığınız hiçbir şeyin kalıcı etkisi olmayacaktır. Çünkü çocukları zararlı teknoloji kullanımından korumanın en önemli adımı iyi bir model olmaktır.

SEYRETMEK SPOR DEĞİLDİR Sporla ilgilenmeyi genelde maçları seyretmek olarak anlayan oldukça çok sayıda insan varken biz bu hataya düşmemeli, çocuğumuzun içinde bulunduğu dönemin onun fiziksel gelişimi için ne kadar önemli olduğunu göz önünde bulundurarak mutlaka spora düzenli vakit ayırmasını sağlamalıyız.

YEREL MAKAMLARI HAREKETE GEÇİRİN Hiç şüphesiz birey olarak yapabileceklerini ve imkanlarınız sınırlıdır. Bu nedenle her anlamda daha geniş imkanlara sahip yerel makamları özellikle belediyeleri çocuklara ve gençlere yönelik daha fazla program organize etmeleri ve mekanlar oluşturmaları yönünde harekete geçirmeniz işinizi kolaylaştıracaktır.

BAŞA GELMEDEN BAŞTAN BAŞLAYIN Söz konusu bütün öneriler hiç şüphesiz evvelemirde teknoloji bağımlılığı ile karşılaşmadan/karşılaşmamak için yapılması gereken hazırlıklardır. Şayet bir bağımlılık durumu geliştiyse mutlak surette bütün önerilerin yanında bir uzman desteği almak şarttır.

ANNE-BABALARA TAVSİYELER ERGENLİK DÖNEMİNDE çocuğunuzun arkadaşlarını ve onların ebeveynlerini tanıyın ve arkadaşlıklar kurun. Bağımlılık yapan şeyler ve etkileri hakkında korkularınıza değil, gerçek dayalı bilgilerle konuşun onun sorumluluklarını onun adına yüklenmeyin problemlerini paylaşmaya ve onu dinlemeye istekli olun sorumluluk almalarını destekleyin, onların sorumluluklarını siz üstlenmeyin boş zamanlarında spor veya sanatla uğraşmasını teşvik edin birey olarak fikirlerine saygı duyun kurallarınızda tutarlı olun daha çok ortak nokta bulup daha çok vakit geçirmeye çalışın

DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN…