NTELERLE HEDEFLENEN SEVYE Adgee bilmeyenler iin balang seviyesi

ÜNİTELERLE HEDEFLENEN SEVİYE Adıg'eç'e bilmeyenler için başlangıç seviyesi esas alınmıştır. Öncelikle Latin Harflerle okuma ve yazmayı Günlük konuşmalarda geçen kelime ve cümleleri Günleri, sayıları, renkleri min seviyede öğretmektir Maksimum 500 kelime hedeflenmiştir. İstenilen seviye sitedeki diğer slaytlar ile geliştirebilir. www. danef. com 1

ÜNİTELER Ses temelli Latin Alfabe sistemiyle okuma yazmayı öğrenme ( 8 saat) Zamirler ( 4 saat) Şimdiki zaman – Geçmiş zaman – Gelecek zaman ( 4 saat) Kim ? Kimin ? Nerede ? Nasıl ? Niçin ? ( 4 saat ) Renkler ( 2 saat) Sayılar ( 2 saat) Günler , Mevsimler, Aylar ( 4 saat) Saat ( 2 saat) Konum ( 2 saat) Zamanlar ve Fiil Yapıları ( 6 saat) Sıfat ( 2 saat) Yönler ( 2 saat) Zarf ( 2 saat) Cümle yapısı ( 2 saat) www. danef. com 2

NEDEN LATİN ALFABE Latin harflerin yazılması ve öğrenilmesi kolaydır. Dünyada yaygındır. Bilgisayar dilleri esas alır. İnternet ortamında ortak bir payda sağlar. Kombinasyonlu 66 kiril harfini öğrenmek , türkçe klaviyesi ile yazmak zordur. Okunduğu gibi yazılan, yazıldığı gibi okunan fonemik alfabe esas alınmıştır Adıg'edeki farklı sesler için türkçe harflere 12 sessiz, 1 sesli harf ilave edilmiştir. Harf harf ile tanımlanmamış, avrupa alfabeleri gibi işaretli tek harf kullanılmıştır. Ek harfler kendi eşsesin benzerdir. Ç / Ç' H / H' L / L' P / P' T / T ' gibi Siteye eklenen çeviri programı ile eserleri iki alfabeye anında çevrilebilmektedir. www. danef. com 3

Ç'eraşe Témbot un K'uk'o adlı romanında kullanılan 373. 716 harfin içerisinde Harflerin kullanım adedi ve sıklık yüzdeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir E 55383 14, 82 S 8851 2, 37 H 2930 0, 78 I 40040 10, 71 P 8716 2, 33 K' 2873 0, 77 A 26270 7, 03 N 8236 2, 20 L 2398 0, 64 Ğ 16079 4, 43 X 7483 2, 10 Ü 2165 0, 58 R 15464 4, 14 K 7186 2, 04 Q 1921 0, 51 Y 15460 4, 14 C' 7104 1, 90 Ç 1525 0, 41 Ş 15446 4, 13 F 6254 1, 67 Ö 1030 0, 28 W 15410 4, 12 D 6136 1, 64 C 1024 0, 27 U 12590 3, 37 L' 4936 1, 32 T' 1000 0, 27 M 12258 3, 28 É 4741 1, 27 S'' 993 0, 27 O 10840 2, 90 G 4737 1, 27 P' 669 0, 18 İ 10004 2, 68 J 4727 1, 26 Ğ' 479 0, 13 T 9932 2, 90 B 3535 0, 95 Z' 363 0, 10 Z 9243 2, 47 H' 3342 0, 89 S' 271 0, 07

SES TEMELLİ ALFABE Açık Hece Yapısı K A KAnc E KE É beres. KÉjiy I KIne İ şe. Kİn O KOps Ö li. KÖr U KUten Ü KÜp Sessiz harflerden sesli harf sayısı kadar farklı açık hece sesi elde edilmektedir. Bu sistemde harfler kelime içerisinde tek sesle okunmaktadır. 5

SES TEMELLİ CÜMLE OKUMA SİSTEMİ Sesten heceye, heceden kelimeye, kelimeden cümleye ulaşılan pratik okuma sistemidir. Sesli harfler kendileri birer ses olduğu gibi bir sessiz harfle birleşerek hece teşkil ederler. (Sesli harf + Sessiz harf) Kapalı Heceyi, (Sessiz harf + Sesli harf) Açık Heceyi oluştur. 33 sessiz, 9 sesli harli alfabeden teorik olarak 297 açık hece sesi elde edilir. Adıg'e dilinde ( 33 ü yeni kelimelerden gelen ) toplam 240 farklı açık hece sesi mevcuttur. TÜRKÇE ADIg'E 8 Sesli harf sayısı 9 21 Sessiz harf sayısı 33 168 Açık hece sayısı 240 www. danef. com 6

ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER baz'e zıç'éğeajın çije durıs şoför be acénté palyaço düçantés futbol bétemal ç'ımaf çöh'on zekoz'ağ parfüm bını acıy kauçuk z'e gaz Bislan ç'iğun çündı z'ıwo röntgen borepşın cips dağe zéşız'iye kargéy burş corme det fabe kazgır otobüs jemcug déjıwun fed ğeligin ç'ale yeı`cüc dıwo féjen agor cane çanı diz bzıl'fığ gu ç'ehı çe doğmıc fifen figür cegu çiye döküman farfor ğatxe www. danef. com 7

ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER ğe hésap Jineps K'ıne l'enten ğın ahıl joker şekin déléj ğogu h'ırbız' jök'u k'iç'ıjın zel'éwon ğu feguşhit'ıu` mıjur ç'eğawko bılım çıg'ay horayda ğejün bızak'o al'ın l'ag'e ç'erah'o kanc likör ligin g'ın hurcın K'ay kuten zel'iqun buğit'`u h'uray ke k'u alo ha jant'e K'ek'an küp hoparlör h'ağe jepk bereskéjiy ağoblağ haluğ herin jéletké k'éğetın l'ape halüj h'eden jıbğe kıne apedelel amal www. danef. com 8

ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER me Ninıw kıpiwtın h'uray sıd Mémıs normal Thap'iku' adre siap mıarıs nötr kaleport rénew personel miy Nurbiy kamp'o gurıt profesör modre nükleer puwpsehın ç'ebarin suret tümör pane ğet'ep'un büro süpermarket yimuk jep'aşö kompütür römork şate müze pe t'ıhamışqağo şıruk şejye benaqo p'e şıqe enstürüman şéğejen ne pélığuç'ı Qıne femsakın şıdı néwuş ç'epıç' benaqo serı şiz nıse ğet'ep'ığ s ıqu sére şok www. danef. com 9

ADIG'E DİLİNDE OLAN AÇIK HECELER şö Hat'it' s'us ıqu wudı ç'ıyı şurup kantof kans uw wüan yil'es neşü traktör ğeturen xate akordiyon takır gus'af şharıwt'upş daxe banliyö ut'an gubs an kompütür kıxéz'ı Ayub terı s'e adewade xı zawle jant'e s e xeğewen tıxinl' zefed téth'ığ s'ı wédewon deşxo dezéqon T'éhir s ıne şıwın şıxuj zı tın s'it'`u witamin yaşış ziar t'ı qos izıbz wored yej mazot tiap s'ojı Tha wöğepsew yemın Zul www. danef. com 10

Kirilde Tek harf olarak kabul edilen harf grupları vardır. Tek harf yerine 2 veya 3 harf yazmak kelimeyi uzatmakta ve öğrenmeyi zorlaştırmaktadır Üçlü harfler (11 adet ) ГЫ Гъу Жъу КIу Шъу ШIу ПIу Хъу Къу ПIу ТIу İkili harfler (26 adet ) Гъ Гу Дж Дз Ку Къ КI Жъ Жь Шъ ШI Цу ЦI Чъ ЧI Хъ Хь ПI ТI Лъ ЛI Iу IA IЭ IО Ы www. danef. com 12

Danef database çalışmalarında ts' ts dz çift harfler kullanılmıştır. TEK HARF & TEK SES Prensibiyle bu harfler s s' z' işaretli tek harflerle değiştirilmiştir. Kiril Alfabesinde tek harf yerine geçen 11 adet 3 lü ve 26 adet 2 li harf gurubu mevcuttur www. danef. com 13

BAZI DİLLERDEKİ İŞARETLİ HARFLER ADIG’E Nefşağom zewon zıl'eç'ın h'ul'fığew çılem desır zeç'e deç'ığ. Yat'`onere mafem axeme yaşışew zı nebg'ırem k'iğezejığ. Sıd adrexem yakebar yiow zıy ç'ewupç'ağep. Zawor yawuxığeptıy ğı makemıy çılem zıkşiatığep. SLOVAKÇA Nedělní milánské derby se neodehrávalo jen na hřišti. Oba tábory fanoušků si připravily rozsáhlé choreografie, v kterých pokračovaly i před začátkem druhého poločasu. Z přiložených fotek můžeme konstatovat, že nerazzurri nevyhráli jen na hřišti. LEHCE Wysoka jakość dźwięku przesyłanego przez mikrofon i zewnętrzny głośnik, a także inne ważne funkcje związane z trybem głośnomówiącym, umożliwiają wygodną komunikację w samochoz'ie ze znajomymi ROMENCE Yaafaceri destinat companiilor care doresc să îşi mobilizeze într-un mod mai eficient forţa de muncă. operaţională aflată în deplasare; ingineri de service pe teren gör det enklare att knäppa bilderna och den smidiga hjälper dig att använda kameran LİTVANYA Sąžiningumas - ratnsporto versle daug reiškia žodžiu sudaryti susitarimai, todėl visada jų laikomės. Be to, su vežėjais ir pervežimų užsakovais esame sudarę nemažai generalinių krovinių pervežimo sutarčių. 14

A D I G'E H A R F X E R E Ç Z G H K L P Q T S S X e pe, ne, ke, lanle ç ç apse, ç ehı, ç ıgu, ç iğun, zıç éğean z zekoz ağ, baz e, z ıwo g çıg ay, l ag e, çıg ı h ph e, h ırbız , ç erah o, bıh u k k u, k o, k inı, k élın l l ap e, al ın, zel éwon, zel iqun p p aste, p e, nep ıy, s ap o, Thap iku` q şıqah o, şıqe, Qıne, qodığ, s ıqu t ut an, yat e, t ı, t `u s s ag e, s ı s s a p o, s e, s ıfı x xate, xı, daxe, kıxéz ı, txinl , deşxo Danefde kayıtlı 29. 820 Adıg’e kelimenin 13. 950 kelimesi yalnız türkçe harflerle yazılmaktadır. Tamamını yazabilmek için yukarıdaki harfler gereklidir. 15

H A R F X E R A B Ç' C Ç D Z' E É F G Ğ G' H ane be ç'ale cane çem değu z'e mel téh'o fed gaz ğojı g'ın ha H' I İ J K K' L L' M N O Ö P P' h'ağe ığın min je ko lı l'ı mel ne mıjö pe p'e Q R S Ş T T' S' S U Ü W X Y Z şıqe ram sape şı s'e s e udan çü yi zı tı k'o t'ı of wos xate www. danef. com 16

E Mez É Tét Kullanım oranı: % 1 4. 75 Kullanım oranı: % 1. 26 Be çok Téh'o Örtü Pe Burun Téçın Üstten koparma Ne Göz Tétığo İtibar Ke Mezar Péwon Rekabet 17

Ç' ç'apse C cane Kullanım oranı: % 1. 89 Kullanım oranı: % 0. 27 Ç'A ç'ale Delikanlı CA Cane Gömlek Ç'E ç'ehı Uzun CE Cegu Düğün Ç'É Zıç'éğean Kaçırmak CÉ Acénte İthal kelime Ç'I ç'ımaf Kış CI Acıy Çok Ç'İ ç'iğun Eşlik etmek Cİ Cips İthal kelime Ç'O ? CO Corme Sucuk Ç'Ö ? CÖ ? Ç'U ? CU Jemcug Sedef Ç'Ü ? CÜ Yeıcüc 18

G' g'ın Ğ ğatxe Kullanım oranı: % 0. 13 Kullanım oranı: % 4. 41 ĞA Ğatxe Bahar G'A Çıg'ay Meşe ĞE Ğe Çağ G'E L'ag'e Yüksek ĞÉ ? G'É ? ĞI Ğın Ağlamak G'I Fıtag'ın Ğİ Buğit'`u İki yan G'İ ? ĞO Ğogu Yol G'O ? ĞÖ ? G'Ö ? ĞU Ğuç'ı Demir G'U ? ĞÜ ? G'Ü ? Gazyağı 19

H ha H' h'ağe Kullanım oranı: % 0. 78 Kullanım oranı: % 0. 89 HA Hade Ceset H'A H'ağe Örgü HE s'ıhe İtimat H'E H'eden Çaput HÉ Hésap İthal kelime H'É ? HI Ahıl Akraba H'I H'ırbız' Hİ Feguşhit'ıu` İkilem H'İ ? HO Horayda H'O Cerah'o tabanca HÖ ? H'Ö ? HU Hurcın Cep H'U H'uray Yuvarlak HÜ ? H'Ü ? Karpuz 20

K kanc K' k'ay Kullanım oranı: % 2. 03 Kullanım oranı: % 0. 77 KA Kanc Saksağan K'A K'ay İsim KE Ke Mezar K'E K'ekan İsim KÉ Bereskéjıy Çarşamba K'É K'éğetın Kilitlemek KI Kıne Kına K'I K'ıne İsim Kİ Şekin Tartmak K'İ K'iç'ıjın Terketmek KO Ceğawko Payanda K'O K'o Bacak KÖ Likör İthal kelime K'Ö ? KU Kuten Kırmak K'U K'u Araba KÜ Küp İthal kelime K'Ü ? 21

L lanle L' l'ape Kullanım oranı: % 0. 64 Kullanım oranı : % 1. 31 LA Labe Nehir adı L'A L'ap'e Pahallı LE Lecen Leğen L'E L'emıc Köprü LÉ Téléwizyon Télévizyon L'É Zel'éwon Rékabet LI Bılım Yararlı L'I Al'ın Yüzük Lİ Ligin Gıdıklanma L'İ Zel'iqun Yayılmak LO Alo İthal kelime L'O ? LÖ Hoparlör İthal kelime L'Ö ? LU Haluğ Ekmek L'U ? LÜ Halüj L'Ü ? 22

P Pag'e P' p'al'e Kullanım oranı: : % 2. 32 Kullanım oranı: : % 0. 18 PA Pane Diken P'A P'al'e mühlet PE Pe Burun P'E P'e Yatak PÉ Péliğuç'ı Çok sovuk P'É ? PI ç'epıç' Kenevir P'I Ğet'ep'ığ Sökük Pİ Kıpiwtın Kurtulmak P'İ Thap'iku İsim PO Kaleport Meşakkat P'O Kap'o Kepek PÖ ? P'Ö ? PU Puan İthal kelime P'U P'ur Evlatlık PÜ Kompütür İthal kelime P'Ü ? 23

T tamğe T' t'arko Kullanım oranı: % 2. 89 Kullanım oranı: % 1 , 63 TA Tamğe Damga T'A T'arko Çentik TE Terı Biz T'E T'equ Az TÉ Tét Üstünde T'É T'éhir İsim TI Tın Vermek T'I T'ı Koç Tİ Tiz Üstü dolu T'İ Hat'it' İsim TO Kantof Patates T'O ? TÖ Traktör Siz T'Ö ? TU Ğeturen Araklamak T'U Şharıwt'upş TÜ Kompütür İthal kelime T'Ü ? Başıboş 24

S' s'ape S s ap'o Kullanım oranı: % 0. 07 Kullanım oranı: % 0. 26 S'A s'ak'o Keskin olmıyan S A S ap'o Arsız S'E s'e Diş S E S e Ad S'É ? S'I s'ı Yün S I S ıne Islak S'İ s'it'`u İki diş S İ Hams iy Çavdar S'O s'ojı Yonca S O ? S'Ö ? S'U s'us'ıqu S U Kans uw S'Ü ? S Ü ? Uğurböceği Kaval 25

Z' xez'aqo Kullanım oranı: % 0. 10 Z'A Xez'aqo Dilenci Z'E z'e Ordu Z'É ? Z'I z'ıwo Çuval Z'İ Zıdéz'iye Yukarı hopluyor Z'O ? Z'Ö ? Z'U ? Z'Ü ? 26

Q qodın Kullanım oranı: % 1 , 63 QA Şıqaxo Dana çobanı QE Şıqe Dana QÉ ? QI Qıne Qİ ? QO Benaqo QÖ ? QU S ıqu QÜ ? İsim Güreşçi Küçük 27

X xate Kullanım oranı: % 2. 09 XA Xate Bahçe XE Daxe Güzel XÉ Kıxéz'ı Çiselemek XI Xı Deniz Xİ Txinl' Kitap XO Deşxo Ceviz XÖ ? XU Şxuj XÜ ? Kalça 28

A ane Kullanım oranı: % 7. 0 Agu Avuç içi Ade Maşa Aze Mahir Al'e Eldiven 29

B baz'e Kullanım oranı: % 0. 94 BA Baz'e Sinek BE Be Çok BÉ Bétemal Belalı BI Bını Çoluk çocuk Bİ Bislan İsim BO Bow Çok BÖ ? BU Burş Karabiber BÜ Otobüs İthal kelime 30

Ç Çıg'ı Kullanım oranı: % 0. 41 ÇA Çanı Keskin ÇE Çe Dalak ÇÉ ? ÇI Çıne Topaç Çİ Çije Uzak ÇO Palyaço İthal kelime ÇÖ Çöh'on Sürünmek ÇU Kauçuk İthal kelime ÇÜ Çündı Karanlık 31

D dağe Kullanım oranı: % 1. 63 DA Dağe Yağ DE Det Arasında DÉ Déjıwun Koro tutmak DI Dıwo Sülük Dİ Diz Arası dolu DO Doğmıc Asık suratlı DÖ Döküman İthal kelime DU Durıs Ciddi DÜ Düçan Bakkal 32

F fabe Kullanım oranı: % 1. 67 FA Fabe Sıcak FE Fed Benzer FÉ Féjen Başlamak FI Bzıl'fığ Bayan Fİ Fifen Denkgelmek FO Farfor Porselen FÖ Şoför İthal kelime FU Futbol İthal kelime FÜ Parfüm İthal kelime 33

G gaz Kullanım oranı: % 1. 26 GA Gaz İthal kelime GE Röntgen İthal kelime GÉ Kargéy Doğan GI Kazgır Kazma Gİ Ğeligin Gıdıklama GO Agor Tempo GÖ ? GU Gu Kalp GÜ Figür İthal kelime 34

İ izın Kullanım oranı: % 2. 66 ç'iz Altı dopdolu Makin Tartma Min Bin Pıyı Düşman 35

J jağe Kullanım oranı: % 1. 26 JA Jant'e Baş köşe JE Jepk Çene JÉ Jéletké Yelek JI Jıbğe Rüzgar Jİ Jineps İsim JO Joker İthal kelime JÖ Jök'u Köz JU Mıjur Süngü JÜ Ğejün Eritmek 36

M maze Kullanım oranı : % 3. 26 MA Amal İmkan ME Me Koku MÉ Mémıs İsim MI Mıarıs Elma Mİ Miy Bu MO Modre Diğeri MÖ Tümör İthal kelime MU Yimuk Yetmiyen MÜ Müze İthal kelime 37

N nağo Kullanım oranı: : % 2. 19 NA Nafe Aşikar NE Ne Göz NÉ Néwuş Yarın NI Nıse Gelin Nİ Ninıw İsim NO Normal İthal kelime NÖ Nötr İthal kelime NU Nurbiy İsim NÜ Nükléér İthal kelime 38

O of Kullanım oranı: % 2. 89 Otın Ovmak Or otej Havadis Ont'ağ Eğri Goş Bölü 39

Ö çöake Kullanım oranı: % 0. 27 ç'ışö Ten Jönaqo Tarla sürme Orjör Geveze Jöağo Yıldız 40

R ram Kullanım oranı: % 4. 12 RA Ram Çerçeve RE Rezen Razı olmak RÉ Rénew Daima RI Gurıt Ortanca Rİ Ridade İsim RO Büro İthal kelime RÖ Römork İthal kelime RU Ruslan İsim RÜ Enstrüman İthal kelime 41

S sape Kullanım oranı: % 2. 36 SA Sak Dikkat SE Serı Ben SÉ Sére Enteresan SI Sıd Ne Sİ Siap Elimde yok SO Personél İthal kelime SÖ Profésör İthal kelime SU Suret Fotoğraf SÜ Süpér İthal kelime 42

Ş şağe Kullanım oranı: % 4. 11 ŞA Şağe Fitil ŞE Şe Süt ŞÉ Şéğejen Başlatmak ŞI Şıdı Eşek Şİ Şiz Dopdolu ŞO Şok İthal kelime ŞÖ Şö Siz ŞU Şurup İthal kelime ŞÜ Neşü Kör 43

U udan Kullanım oranı: % 3. 35 Uğo Duman Uh'o Perde Ule Aptal Upe Ön 44

Ü çündı Kullanım oranı: % 0. 58 Çü Boğa Şüı İyi Şüağe Yarar Üğetın Bekletilme 45

W wate Kullanım oranı: % 4. 10 WA Wate Çekiç WE Zeweç'ın Arkaya vurmak WÉ Wédewon Dava açmak WI Şıwın Tuzlamak Wİ Witamin İthal kelime WO Wored WÖ Wösen Alışmak WU Wudı Büyücü WÜ Wüan Sahip olmak 46

Y yay Kullanım oranı: % 4. 12 YA Yay Onların YE Raye İsim YE Yemın Şer YI ç'ıyı Çığlık Yİ Yiz Dopdolu YO Akordiyon Akardiyon YÖ Banliyö İthal kelime YU Ayub İsim YÜ ? 47

Z zawle Kullanım oranı: % 2. 46 ZA Zawle Çok ZE Zefed Benzer ZÉ Zéç'e Tümü ZI Zı Tek Zİ Ziar Sahibi ZO Mazot İthal kelime ZÖ ? ZU Zul ZÜ ? İsim 48

( ` ) WUÇÜP'E kesme / accent grave yar, sevgili keşen keş`en bilmek içeriye çekili xeşağ xeş`ağ dikili, ekili içine batmak xewon xew`on çentikleme kokusunu alma yewun yew`un gagalama bey pşı pş`ı on mantar hau` hayır yap ş `ı şıı` var Bazı kelimeler aynı harfleri içerdiği halde heceler yarım oktav kadar duraksanarak okunmaktadır Kelimeyi heceye bölmeden kesme işareti ile bütünlük korunur kesmenin geldiği hecede yarım oktav kadar durulur, varsa sağındaki heceye devam edilir. www. danef. com 49

S E YEOXER ŞAHIS ZAMİRLERİ / PERSONAL PRONOUNS SE Serı BEN WO Worı SEN AR Arı O TE Terı BİZ ŞÖ Şörı SİZ AXER Axer ONLAR www. danef. com 50

S E YEOXER ŞAHIS ZAMİRLERİ / PERSONAL PRONOUNS SE seçe BEN koşuyorum WO woçe SEN koşuyorsun AR maçe O koşuyor TE teçe BİZ koşuyoruz ŞÖ şöçe SİZ koşuyorsunuz AXER maçe(x) ONLAR koşuyorlar www. danef. com 51

S E YEOXER İYELİK ZAMİRLERİ / POSSESIVE PRONOUNS SE SIY Benim WO WUY Senin AY YİY Onun TE TIY Bizim ŞÖ ŞÜY Sizin AXEME YAY Onların www. danef. com 52

S E YEOXER İYELİK ZAMİRLERİ / POSSESIVE PRONOUNS Sİ Wune Benim Evim WÜ Wune Senin Evin Yİ Wune Onun Evi Tİ Wune Bizim Evimiz ŞÜ Wune Sizin Eviniz YA Wune Onların Evi www. danef. com 53

FİİL VE ÇEKİMİ Danef database inde 3300 vektörel olmak üzere toplam 7400 fiil mevcuttur. Zaman çekim 10 form olup bu kurs için 4 temel zaman formu verilecektir. Dilimizde gizli zamir fiil öncesi gelmektedir. Gizli zamirin kelime ses uyumu nedeniyle özellikle vektörel fiillerin çekimleri; dili yeni öğrenenler için zor olmaktadır. Bir sonraki slaytta 5. satıra kadar olan örnekler düzenli fiiller olup, fiiller kendi grubundaki çekim kalıbına uymaktadır. Çözüm için, aynı çekim grubuna giren fiiller sınıflanarak, her sınıfın çekim kalıplarına göre istenilen fiil çekilebilecektir. naje@danef. com 54

FİİL GRUPLARI ve ÇEKİM KALIPLARI S FİİL KÖK 1. TEKİL 2. TEKİL 3. TEKİL 1. ÇOĞUL 2. ÇOĞUL 3. ÇOĞUL 1 atın atı SE Seatı WO Woatı AY Yeatı TE Teatı ŞÖ Şöatı AXEME Yaatıx 2 yecen ce SE Séce WO Wöce AR Yece TE Tece ŞÖ Şöce AXER Yecex 3 çen çe SE Seçe WO Woçe AR Maçe TE Teçe ŞÖ Şöçe AXER Maçex 4 ç'ean ç'ea SE Sıç'ea WO Wuç'ea AR ç'ea TE Tıç'ea ŞÖ Şüç'ea AXER ç'eax 5 çıyen çıye SE Seçıye WO Woçıye AR Meçıye TE Teçıye ŞÖ Şöçıye AXER Meçıyex 9 yeşexın şexı SE Yeseşexı WO Yewoşexı AY Réşexı TE Yeteşexı ŞÖ Yeşöşexı AXEME Raşexıx 10 çeş`en ş`e WO ç'ewoş`e AY ç'éş`e TE ç'eteş`e ŞÖ ç'eşöş`e AXEME ç'aş`ex 11 dehıyen hıye SE Desehıye WO Dewohıye AY Déhıye TE Detehıye ŞÖ Deşöhıye AXEME dahıyex 12 blexın xı SE Blesexı WO Blewoxı AY Bléxı TE Bletexı ŞÖ Bleşöxı AXEME Blaxıx 13 fehın hı SE Fesehı WO Fewohı AY Féhı TE fetehı ŞÖ feşöhı AXEME Yahıx SE ç'eseş`e naje@danef. com 55

Yit L'eh'an Şimdiki Zaman Atın : kaldırmak 1. grup kaldırıyorum kaldırıyormuyum ? kaldırmıyorum kaldırmıyormuyum ? SE Seatı Seata ? Sıatırep Sıatıreba ? WO Woatı Woata ? Wuatırep Wuatıreba ? AY Yeatı Yeata ? Yiatırep Yiatıreba ? TE Teatı Teata ? Tıatırep Tıatıreba ? ŞÖ Şöatı Şöata ? Şüatırep Şöatıreba ? AXEME Yatı Yaatıxa ? Yaatıxerep Yeatıxereba ? düzenli fiil www. danef. com 56

Yit L'eh'an Şimdiki Zaman Yecen: Okumak 2. grup Okuyorum okuyormuyum ? okumuyorum okumuyormuyum ? SE Séce Séca ? Sécerep Sécereba ? WO Wöce Wöca ? Wöcerep Wöcereba ? AR Yece Yeca ? Yecerep Yecereba ? TE Téce Téca ? Técerep Técereba ? ŞÖ Şöce Şöca ? Şöcerep Şöcereba ? AXER Yecexa ? Yecexerep Yecexereba ? düzenli fiil www. danef. com 57

Yit L'eh'an Şimdiki Zaman 3. grup Çen : koşmak Koşuyorum Koşuyor muyum ? Koşumuyorum Koşumuyormuyum ? SE Seçe Seça ? Sıçerep Sıçereba ? WO Woçe Woça ? Wuçerep Wuçereba ? AR Maçe Maça ? Çerep Çereba ? TE Teçe Teça ? Tıçerep Tıçereba ? ŞÖ Şöçe Şöça ? Şüçerep Şüçereba ? Maçexa ? Çexerep Çexereba ? düzenli fiil AXER www. danef. com 58

Yit L'eh'an Şimdiki Zaman ç'ean : desteklemek 4. grup düzenli fiil Yemek yiyorum Yemek yiyormuyum ? Yemek yemiyorum Yemek yemiyormuyum ? SE Sıç'ea ? Sıç'earep Sıç'eareba ? WO Wuç'ea ? Wuç'earep Wuç'eareba ? AR Arç'ea ? ç'earep ç'eareba ? TE Tıç'ea ? Tıç'earep Tıç'eareba ? ŞÖ Şüç'ea ? Şüç'earep Şüç'eareba ? ç'eaxa ? ç'eaxerep ç'eaxereba ? AXER www. danef. com 59

Yit L'eh'an Şimdiki Zaman Çiyen : Uyumak 5. grup Uyuyorum Uyuyor muyum ? Uyumuyorum Uyumuyormuyum ? SE Seçiye Seçiya ? Sıçiyerep Sıçiyereba ? WO Woçiye Woçiya ? Wuçiyerep Wuçiyereba ? AR Meçiye Meçiya ? Çiyerep Çiyereba ? TE Teçiye Teçiya ? Tıçiyerep Tıçiyereba ? ŞÖ Şöçiye Şöçiya ? Şüçiyerep Şüçiyereba ? Meçiyexa ? Çiyexerep Çiyexereba ? düzenli fiil AXER www. danef. com 60

Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman Atın : kaldırmak 1. grup kaldırdım mı ? kaldırmadım mı ? SE Sıatığa ? Sıatığep Sıatığeba ? WO Wuatığa ? Wuatığep Wuatığeba ? AY Yiatığa ? Yiatığep Yiatığeba ? TE Tıatığa ? Tıatığep Tıatığeba ? ŞÖ Şüatığa ? Şüatığep Şüatığeba ? Yeatığexa ? Yeatığexep Yeatığexeba ? düzenli fiil AXEME www. danef. com 61

Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman Yecen: Okumak 2. grup okudum mu ? okumadım mı ? SE Sécağa ? Sécağep Sécağeba ? WO Wöcağa ? Wöcağep Wöcağeba ? AR Yecağa ? Yecağep Yecağeba ? TE Técağa ? Técağep Técağeba ? ŞÖ Şöcağa ? Şöcağep Şöcağeba ? Yecağexa ? Yecağexep Yecağexeba ? düzenli fiil AXER www. danef. com 62

Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman 3. grup Çen : koşmak düzenli fiil Koştum mu ? Koşmadım mı ? SE Sıçağa ? Sıçağep Sıçağeba ? WO Wuçağa ? Wuçağep Wuçağeba ? AR Çağe Çağa ? Çağep Çeğeba ? TE Tıçağa ? Tıçağep Tıçağeba ? ŞÖ Şüçağa ? Şüçağep Şüçeğeba ? AXER Çağexa ? Çağexep Çağexeba ? www. danef. com 63

Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman ç'ean : desteklemek 4. grup düzenli fiil Destekliyorum Destekliyormuyum ? Desteklemiyorum Destekliemiyormuyum ? SE Sıç'eağa ? Sıç'eağep Sıç'eağeba ? WO Wuç'eağa ? Wuç'eağep Wuç'eağeba ? AR ç'eağ Arç'eağa ? ç'eağep ç'eağeba ? TE Tıç'eağa ? Tıç'eağep Tıç'eağeba ? ŞÖ Şüç'eağa ? Şüç'eağep Şüç'eağeba ? AXER ç'eağexa ? ç'eaxeğep ç'eağexeba ? www. danef. com 64

Bleç'ığe L'eh'an Geçmiş Zaman Çiyen : Uyumak 5. grup Uyudum Destekliyorum Uyudum mu ? Destekliyormuyum ? Uyumadım Desteklemiyorum Uyumadım mı ? Destekliemiyormuyum ? SE Sıçiyağ Sısç'eağ Sıçiyağa ? Sıç'eağa ? Sıçiyağep Sıç'eağep Sıçiyağeba ? Sıç'eağeba ? WO Wuçiyağ Wuç'eağ Wuçiyağa ? Wuç'eağa ? Wuçiyağep Wuç'eağep Wuçiyağeba ? Wuç'eağeba ? AR Çiyağe Arç'eağ Çiyağa ? Arç'eağa ? Çiyağep ç'eağep Çiyağeba ? ç'eağeba ? TE Tıçiyağ Tıç'eağ Tıçiyağa ? Tıç'eağa ? Tıçiyağep Tıç'eağep Tıçiyağeba ? Tıç'eağeba ? ŞÖ Şüçiyağ Şüç'eağ Şüçiyağa ? Şüç'eağa ? Şüçiyağep Şüç'eağep Şüçiyağeba ? Şüç'eağeba ? AXER Çiyağex ç'eağex Çiyağexa ? ç'eağexa ? Çiyağexep ç'eaxeğep Çiyağexeba ? ç'eağexeba ? düzenli fiil www. danef. com 65

Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 1. grup Atın : kaldırmak okuyacam mı ? okumuyacam Okumuyacam mı ? SE Sıatışta ? Sıatıştep Sıatıştıba ? WO Wuatışta ? Wuatıştep Wuatıştıba ? AY Yiatışta ? Yiatıştep Yiatıştıba ? TE Tıatışta ? Tıatıştep Tıatıştıba ? ŞÖ Şüatışta ? Şüatıştep Şüatıştıba ? Yeatıştıxa ? Yeatıştıxep Yeatıştıxeba ? düzenli fiil AXEME www. danef. com 66

Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman 2. grup Yecen: Okumak okuyacam mı ? okumuyacam Okumuyacam mı ? SE Séceşta ? Séceştep Séceştba ? WO Wöceşta ? Wöceştep Wöceştba ? AR Yeceşta ? Yeceştep Yeceştba ? TE Téceşta ? Téceştep Téceştba ? ŞÖ Şöceşta ? Şöceştep Şöceştba ? Yeceştıx Yeceştxa ? Yeceştxep Yeceştxeba ? düzenli fiil AXER www. danef. com 67

Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman Çen : koşmak 3. grup Koşacam mı ? Koşmıyacam mı ? SE Sıçeşta ? Sıçeştep Sıçeştıba ? WO Wuçeşta ? Wuçeştep Wuçeştıba ? AR Çeşta ? Çeştep Çeştıba ? TE Tıçeşta ? Tıçeştep Tıçeştıba ? ŞÖ Şüçeşta ? Şüçeştep Şüçeştıba ? AXER Çeştıxa ? Çeştıxep Çeştıxeba ? düzenli fiil www. danef. com 68

Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman ç'ean : desteklemek 4. grup düzenli fiil Yemek yiyecem mi ? Yemek yemiyecem mi ? SE Sıç'eaşta ? Sıç'eaştep Sıç'eaştıba ? WO Wuç'eaşt Woç'eaşta ? Wuç'eaştep Wuç'eaştıba ? AR ç'eaşta ? ç'eaştep ç'eaştıba ? TE Tıç'eaşta ? Tıç'eaştep Tıç'eaştıba ? ŞÖ Şüç'eaşta ? Şüç'eaştep Şüç'eaştıba ? AXER ç'eaştıxa ? ç'eaştıxep ç'eaştıxeba ? www. danef. com 69

Keqoşt L'eh'an Gelecek zaman Çiyen : Uyumak 5. grup Uyuyacam mı ? Uyumıycam mı ? SE Sıçiyeşta ? Sıçiyeştep Sıçiyeştıba ? WO Wuçiyeşta ? Wuçiyeştep Wuçiyeştıba ? AR Çiyeşta ? Çiyeştep Çiyeştıba ? TE Tıçiyeşta ? Tıçiyeştep Tıçiyeştıba ? ŞÖ Şüçiyeşta ? Şüçiyeştep Şüçiyeştıba ? AXER Çiyeştıxa ? Çiyeştıxep Çiyeştıxeba ? düzenli fiil www. danef. com 70

WUNAŞÖ Emir kipi Kaldırma Okuma Atı Wumatı Yec Wömıc Koşma Çe Wumıç Destekleme Uyuma ç'aı` Wuç'emı` Çiye Wumçiy naje@danef. com 71

VEKTÖREL FİLLER ön eklerle konum belirleyen ÖN EK + ORTA EK + FİİL KÖKÜ ZE XE Z'IN (birbirinden ayırmak) Bu slayt 1. Kur seviyesine sadece bilgi içindir. www. danef. com 72

ZI ZE KI KIZE + ç'E ç'efın zıç'efın zeç'efın kızeç'efın DE defın zıdefın zedefın kızedefın Fİ fifın zıfifın zefifın kızefifın GO KÉ gofın zıgofın zegofın kızegofın k'éfın zık'éfın zek'éfın kızek'éfın K'İ k'ifın zık'ifın zek'ifın kızek'ifın KO kofın zıkofın zekofın kızekofın L'I l'ıfın zıl'ıfın zel'ıfın kızel'ıfın PE pefın zıpefın zepefın kızepefın pıfın zıpıfın zepıfın kızepıfın RE Rİ ŞI refın zırefın zerefın kızerefın rifın zırifın zerifın kızerifın şıfın zışıfın zeşıfın kızeşıfın TE tefın zıtefın zetefın kızetefın TÉ téfın zıtéfın zetéfın kızetéfın U ufın zıufın zeufın kızeufın XE xefın zıxefın zexefın kızexefın Xİ xifın zıxifın zexifın kızexifın Yİ yifın zıyifın zeyifın kızeyifın PI + FIN Bu slayt 1. Kur seviyesine sadece bilgi içindir. 73

Bazı fiiller SINIF FİİL 3 guzejön 1 ğeth'en 3 ğın 1 ğeğın 2 yeçexın 1 ğems en 1 şten 1 téxın 1 ğeturen 3 bzecen 5 çıyen 3 bekon 4 yel'en 4 l'ıwon 1 ğepsın 1 ğenefın 2 bğedeç'ın 3 ğog'ın 3 k'uwen 1 ğecen 1 ğeç'ıyin 2 yepl'ın 4 ç'el'ıpl'en 4 depl'en 4 ç'epl'en 1 p'un 4 féjen 4 xenen 4 ç'ebın KÖK guzajö ğath'e ğı ğeğı çexı ğams e şte txı ğeture bzace çıye bako él'e l'ewo ğepsı ğenefı bğedeç'ı ğog'ı k'uwe ğace ğeç'ıyi pl'ı ç'el'ıpl'e dapl'e ç'epl'e p'u féje xane ç'ebı Türkçe acele etmek ağırlamak ağlatmak akmak ( aşağıya ) aldatmak almak (üstünden ) araklamak arsızlanmak uyumak atlamak ( adım kadar ) atlamak (üstünden ) atmak (birisinin arkasına ) ayartmak aydınlatmak ayrılık bağırmak seslendirtmek bağırtmak bakmak ( birsinin peşine ) bakmak ( birşeyin arasına ) bakmak ( birşeyin altına ) bakmak, beslemek başlamak batıp kalmak batmak SINIF FİİL 1 ğes'eç'en 3 bg'en 2 yejen 4 şıtın 1 ğenefen 1 wusın 4 xebıcen 2 xın 1 wuneç'ın 1 ğelen 1 ğefıkon 3 ğotın 4 şıan 1 ğeçerezın 1 ğeguan 3 cen 3 lejen 1 ğewol'en 1 wuten 3 tığon 2 wupç'en 1 ğeçen 1 ğezen 5 ç'ıyin 2 yiç'ın 1 ğeth'ın 1 ğeben KÖK ğes'aç'e bg'e je je şıt ğenafe wusı xebıce xı wueç'ı ğale ğefıko ğotı şıı` ğeçerezı ğegua ce laje ğewoal'e wute tığo wupç'ı ğaçe ğaze ç'ıyi ç'ı ğeth'ı ğabe Türkçe becermek beddua etmek beklemek ( ayakta ) belirlemek bestelemek bıçaklamak biçmek boşaltmak boyamak bozmak bulunmak burmak canına tak ettirmek çağırmak çalısmak çalıştırmak çalkalamak çalmak, aşırmak çapa yapmak çatlatmak çevirmek, saymak çığlık atmak çıkmak ( içinden ) çizmek çoğaltmak www. danef. com 74

Bazı fiiller SINIF FİİL 4 keşön 1 wutının 2 yebg'ın 3 wuteşön 1 ğonın 3 ğoyın 1 ğet'ep'un 2 belerğın 3 l'eon 1 bzın 3 deon 4 keh'un 1 ğeşıpken 4 ç'ean 2 yibenen 1 ğeştın 4 deç'en 3 wuçün 4 utın 4 ç'erıtın 4 ç'ebıcen 4 debıcen 4 gofen 3 psel'en 4 téw`an 5 cın 1 ğesen 1 wufen 1 ph'oten KÖK kaşö wutını bg'ı wutaşö ğonı ğoyı ğet'ep'u belerğı l'ao bzı dao keh'u ğeşıpke ç'ea bane ğeştı daç'e wuçü ut ç'erıt ç'ebıce debıce goafe psal'e téw`a cı ğese wufe ph'oate Türkçe dans etmek dayak atmak değmek deli olmak delmek derlemek dikiş sökmek dikkati gevşeme dilemek dilmek dinlemek doğmak doğrulamak dokunmak ( birşeyin altına ) dolusmak dondurmak dökmek ( birşeyin arasına ) durmak ( birşeyin önünde ) durmak ( yanında ) dürtmek ( birşeyin altına ) dürtmek ( birşeyin arasına ) düşmek ( yanına ) düşünmek Ebelemek (üstünden ) eğirmek eğitmek eğmek ele geçirmek SINIF FİİL 4 zeabeç'ın 2 yeabın 4 ç'eaben 4 deaben 4 xean 4 awel'ewon 3 çöh'on 4 ç'eşün 3 t'qun 3 jün 5 t'en 1 ğep'ert'en 1 wubın 4 ç'erıl'etın 1 ğel'eten 4 téqon 1 ğegujön 4 bleç'ın 4 ç'eç'ın 4 kızeprıç'ın 3 orjörın 4 dehan 4 zeç'erıçen 4 ç'erıhan 4 ketın 1 ğetumpın 5 k'oşın 1 ğeqon KÖK zeabeç'ı abı ç'eabe deabe xea awel'awo çöah'o ç'eşü t'qu jü t'e ğep'art'e wubı ç'erıl'etı ğel'ate téqo ğegujö bleç'ı ç'eç'ı kızeprıç'ı orjörı deha zeç'erıçe ç'erıha ketı ğetumpı k'oşı ğaqo Türkçe elini arkaya atmak ellemek ( birşeyin altına ) ellemek ( birşeyin arasına ) ellemek (içine ) ellerini sağa sola çırpmak emeklemek emmek ergimek erimek eşmek ezmek fırlamak ( yanından ) fırlatmak galip gelmek geciktirmek geçmek ( bu tarafa ) gevezelik girmek ( birşeyin arasına ) gitmek ( geri hızla ) gitmek ( yanına ) Dönmemek ( hala ) gizlemek göç göndermek ( birini ) www. danef. com 75

Bazı fiiller SINIF FİİL 4 l'ıpl'en 1 l'eç'ın 3 benen 1 ğeh'un 1 ğedexen 1 fın 4 téhan 3 ğoşen 1 wugın 1 ğefeben 2 yeşön 1 kuten 1 ş`ın 3 qoten 1 ğewupç'eç'en 2 yenes ın 4 k'éxın 1 ğel'eğon 3 beg'ın 1 ğetecın 2 apıç'ın 1 atın 1 ğedélen 3 alın 1 ğepıten 4 blexın 4 gurıfen 4 deqoden KÖK l'ıpl'e l'eç'ı bane ğeh'u ğedaxe fı téha ğoaşe gu ğefabe şö kute ş`ı qote ğewupç'aç'e nes ı k'éxı ğel'ağo beg'ı ğetecı apıç'ı atı ğedéle alı ğepıte blexı gurıfe deqoade Türkçe gözetlemek gücü yetmek güreşmek gütmek güzelleştirmek hamur açmak hareket etmek, yola çıkmak hata etmek havanda dövmek ısıtmak içmek ihlal etmek ilerlemek iliklemek imrenmek inmek ( yukarıdan aşağıya ) işaret etmek kabarmak kabartmak kaçırmak kaldırmak kanmak kapatmak karşıdan geçirmek kavramak Kaybolmak ( arasında ) SINIF FİİL 2 yet'en 1 ğeçanın 1 ğeh'ıyen 3 h'ıyen 1 ğewut'ıun 1 ğeblın 1 ğeşın 1 ğelıbjen 1 ğepl'ın 2 yepemın 1 ğeşten 3 çen 4 l'ıçen 1 ğet'ıļ'ın 1 ğeayen 3 abel'eben 1 ğean 4 şüeç'ın 3 ğun 1 ğeğuşın 2 yijen 1 ğes ıqun 3 h'onen 3 bzen 1 ğerezen 3 th'en 1 hın 2 yecen KÖK t'e ğeçanı ğeh'ıye ğewut'ıu ğeblı ğeşı ğelıbje ğepl'ı pemı ğaşte çe l'eçe ğet'ıļ'ı ğeaye abel'abe ğea şüeç'ı ğu ğeğuşı je ğes ıqu h'oane bze ğeraze th'e hı ce Türkçe kazımak keskinlemek kımıldatmak kıpırdamak kırıştırmak kışkırtmak kıvırmak kızartmak kızdırmak ( ateşte ) koklamak korkutmak koşmak ( peşinden ) koymak ( yerine ) kötülemek kurcalamak kurmak ( düzeneği ) kurtulmak ( ucundan ) kurumak kurutmak ( taneli mlz. ) kusmak (üstüne ) küçültmek küfür etmek makaslamak memnun etmek mutluluk nakletmek okumak www. danef. com 76

Bazı fiiller SINIF FİİL 4 tél'ın 1 h'un 3 h'un 4 ket'ısın 4 şısın 4 usın 4 tésın 4 desın 4 şhaşısın 4 ç'erısın 1 ğet'ısın 1 otın 3 cegun 1 ğecegun 3 pşın 1 wuç'ın 3 bewon 1 blen 1 ğebıl'ın 4 peqotın 5 çünth'en 1 ğelıdın 4 ç'el'ıqon 1 ğejen 2 yezeğın 4 ç'ebenen 1 şen 1 l'ıten 4 ç'el'ıcen KÖK tél'ı h'u ket'ısı şıs us tés des şhaşısı ç'erıs ğet'ısı otı cegu ğecegu pşı wuç'ı bewo ble ğebıl'ı peqotı çünth'e ğelıdı ç'el'ıqo ğaje zeğı ç'ebane şe l'ıte ç'el'ıce Türkçe olmak ( birşeyin üstünden ) otlama ( hayvanın ) oturmak (önünde ) oturmak ( birşeyin üstünde ) oturmak ( arasından) oturmak ( başucunda ) oturmak ( birisinin yanında ) oturtmak ovmak oynatmak ölçmek öldürmek öpücük örmek örtbas etmek öte gitmek paralamak parlatmak peşinden gitmek pişirmek razı olmak saldırmak ( birşeyin altına ) satmak saymak seslenmek SINIF FİİL 1 wuşefın 1 ğeg'ırzın 1 ğeğonlen 1 wupsın 2 h'unç'en 4 xeth'on 1 ğeborepşın 4 şüenen 3 jökun 3 jön 4 ç'ewon 1 ğeç'en 1 ğeşınen 3 h'oh'on 1 bg'ınen 1 ul'`en 1 k'uden 2 yewon 1 ğeçın 5 şıpen 3 bıcen 1 ğewutısen 1 ığın 1 ğelığon 4 ç'ebıbıç'ın 3 bıbın 4 ç'ebıben 4 debıben 3 bıbeten KÖK wuşefı ğeg'ırzı ğeğonle wupsı h'uç'e xath'o ğeborepşı şüane jöku jö ç'awo ğeç'e ğeşıne h'oah'o bg'ıne ul'`e k'ude wo ğeçı şıpe bıce ğewutıse ığı ğelığo ç'ebıbıç'ı bıbı ç'ebıbe debıbe bıbate Türkçe sır saklamak silkelemek soldurmak soymak sürükleyerek içeriye atmak şişirmek takılmak taşkınlık yapmak tavana değmek tazelemek tehdit etmek temenni etmek terk etmek teyellemek tıkamak tokat atmak topaç çevirmek toplamak ( yerdekileri ) tos vurmak tozutmak tutmak ( elde ) tüs'ülemek uçarak kaçmak (altından ) uçmak ( birşeyin altına ) uçmak ( birşeyin arasına ) uçuşmak www. danef. com 77

PL'IŞÖA S EXER sıfatlar / adjectives Sıfatlar isimleri niteler ve belirgin özelliklerini tanımlar. Bir isime ait bütün özellikler o ismin sıfatıdır. Dilimizde sıfat tamlamaları Türkçe ve İngilizcenin tersine nitelediği isimden sonra gelmektedir wune s ıqu` küçük ev mıarıse pl'ıj kırmızı elma pşaşe daxe güzel kız ç'ale pşer şişman çocuk naje@danef. com 78

ZAĞORE PL'IŞÖA S EXER dıcı acı stırı acı (biber) cade büyük çağo berrak gou şirin onteğu ağır yük bğuze dar neç'ı boş ule ahmak pşerı şişman şenıç asabi uşı akıllı l'h'ançe alçak wuçöağ bitkin ş`eğoay anlaşılması zor naje@danef. com 79

ZARFLAR / ADVERBS Zarflar eylemleri niteler. Bir eyleme ait bütün özellikler o eylemin zarflarıdır. K'ur fabjew yefı Arabyı süratli sürüyor Yia neç'ew keqojığ Eli boş döndü Sabiyır cegunew yejejığ Çocuk yeniden oyuna daldı Terezew kao Doğruyu söyle Femıyew qoağe İstemiyerek gitti Zandew şıt ! Dik dur ! naje@danef. com 80

Bazı Zarflar guaw lıdew wuzew jajew neç'ew guşxew neşöw şıpkew daow psınç'ew amışew çanew şetanwuzew th'ew dırsew wodew neh' maç'ew guşü`ew neh' bew femıyew gukıdeçew şıhafew karıwuşxew wuç'ıtew sakew naje@danef. com 81

edatlar / prepositions Edatlar ismi nitelemezler. Tek başına kullanılmayan, bir isim ile kullanılıp O ismin anlamını tamamlayan kelime gruplarıdır. ç'aler çıg'ım yiç'ıb det Çocuk Ağacın arkasında. Unç'ıbzer yiqos' yil' Anahtar içinde Yatere yikore zeç'erıt Baba oğul yana duruyor Bzıwur çıg' şhapem pıs Kuş ağacın tepesinde. naje@danef. com 82

Bazı Edatlar yiç'eğ yipaşha zetét ç'erıt ç'et yiç'ıu` xet fezenç'abz det şıt yiwuj fezanç'ew yiç'ıbç'e yiqos yiç'ıb zerıt kot zexet fedew peşü`et upe zeç'erıt pıs zegol' pıt yipe zegot ut zepıt yipaşha zetél' peut naje@danef. com 83

T É T GOT T É L' naje@danef. com GOL' 84

YİT DET YİL' naje@danef. com DEL' 85

Ç'ET UT Ç'EL' naje@danef. com UL' 86

KOT XET KOL' naje@danef. com XEL' 87

DES KOS US ç'ES naje@danef. com 88

GOS YİS T É S naje@danef. com 89

PIS PIL' XES naje@danef. com 90

ZI PÇAĞE – BE PÇAĞE tekil - çoğul Tekil kelimenin sonuna ( XE ) eki alarak çoğul hale gelirler. İsmin -i halinde ( r ), ismin -de halinde ( m ) ses uyumu ekini alır s'exer tığoaqo xer s'ığoxer s'exem tığoaqo xem s'ığo xem şejyexer şejyexem mı xer mı xem mo xer mo xem naje@danef. com 91

İSMİN HALLERİ Ev Güzel ev Yalın hal Wune daxe Evi sattı -i hali Wuner yişağ Eve gidiyorum -e hali Wunem Evde kaldı -de hali Wunem kenağ Evden getirdim -den hali wunem Wunem k'isxığ seqo naje@danef. com 92

GUŞIAL'E cümle Murat nepe keqoşt Murat bu gün gelecek Setenay canem wutı tıréz'e Setenay gömleği ütülüyor Si nane haluğ yiğejağ. Annem ekmek pişirdi. Newuşı woşx k'éşxışt. Yarın yağmur yağacak Tığer kıkoç'ı Güneş doğuyor Jıbğe k'épşağ Rüzgar esti Adıg'abze cümle yapısı ( Özne+ Nesne + Yüklem ) formuna uygundur. naje@danef. com 93

Mır sıd ? - Mır çetuw. Bu ne ? - Bu kedi. Mır xet ? - Mır Ayde. Bu kim ? - Bu Ayde. Mıy yişö sıd ? - Ğojı. Bunun rengi ne ? - Sarı. Sıdığo tıqon ? - Nepe tığaqu`. Ne zaman gideriz ? - Bu gün gidelim. Ay sıd yiorer ? - Seriy sıkeqoşt yeo. O ne diyor ? - Bende gelecem diyor. Sıd wuzfayer? - Mo halığur kıseptına. Ne istiyorsun ? - O ekmeği verirmisin. www. danef. com 94

Ar sıd ? - Ar şı. O ne ? - O at. Ar xet ? - Ar Pşımaf. O kim ? - O Pşımaf. Ay yişö sıd fed ? - Pl'ıjı. O nun rengi ne neye benziyor ? - Kırmızı. Sıdıç'e tıqon ? - K'uç'e tıqon. Neyle gidelim ? - Araba ile gideriz. Mı k'ur xetı yiy ? - Sış`erep. (ç'erep ) Bu araba kimin ? - Bilmiyorum. Ar sıd zıfayer ? O ne istiyor ? - Şığın ç'ekes'ı (ş`ekes'ı ) fay. - Yeni elbise istiyor. www. danef. com 95

Wü s e sıd ? - Se sis e Danef Adınız ne ? - Benim ismim Danef Xetxeme waşış ? - Wojxeme saşış. Kimlerdensin ? - Woj lardanım Wü nıbj Thapş ? - T'`oç'ım sit. Yaşınız kaç ? - 20 Yaşındayım Tıde wuqore ? - Bezerım seqo. Nereye gidiyorsun ? - Pazara gidiyorum Yi woase sıd fediz ? - Dışiş. Fiatı kaç ? - 3 lira ( üç altın ) www. danef. com 96

Moy yis e sıd ? - Ay yis e Nağo Onun ismi ne ? - Onu ismi Nağo Wü l'ekoas e sıd ? - Naje Soyadın adı ne ? - Naje Ay yinıbj sıd fediz ? - Sış`erep. ç'elaç'e. O nun yaşı ne kadar ? - Bilmiyorum. Genç (oldukça) Tıde wuşış ? - Konyem sı şış. Nerelisin ? - Konyalıyım. Sıd fedizew peçıj ? - Km: t'`oç'ıre xıre. Ne kadar uzakta ? - 26 KM. www. danef. com 97

Woşx k'éşxı Yağmur yağıyor Wos k'ésı Kar yağıyor Woşü` k'éxı Dolu yağıyor Pşağo tét Hava sisli Tığer koha Güneş batıyor Tığer kıkoç'ı Güneş Doğuyor Ogur zetéştıç'ığ. Her taraf don. Dunayer febaye Dünya çok sıcak Nef meşı Gün ağarıyor Mezaxe keh'uğ Hava karardı Jıbğe k'épşe Rüzgar esiyor Woşöapşe tét Hava bulutlu Jıbğer zepıwuğ Rüzgar dindi Şıbler meğoağo www. danef. com Gök gürlüyor 98

Değow zıfap. Ogur çıa ( şıa ) Sıkı giyin. Dışarısı soğuk Sigu` zeaha, sıkejışt İçim bunalıyor. Kusacağım Çıa kısxehağ Soğuk aldım Çıa sel'`e. Üşüyorum. Néwuş doktorum (azem) qo. Yarın doktora git. L'eped şüs exer zışıl' Siyah çorabı giy Wü cane şüeyi Gömleğin kirli Wü ç'eğç'elxer zebleh'u` İç çamaşırlarını değiştir Ogur çıa. Ujöw zıfap Dışarısı sovuk. Kalın giyin www. danef. com 99

Şayım sıd depşxıştır ? Çay ile ne yersin ? ç'ence jağa ? ç'ence jöağa wuzfayer ? Yumurtayı pişmiş mi, kaynamışmı istersin ? Koayere zéytınıre yikuşt. Peynirle zeytin yeter Psı re şığu kıset Su ile tuzu ver Hanth'upsı wöşöşta ? Çorbamı içeceksin Hau` şay séşöşt. Hayır çay içeceğim Şecağom psıhalüje tışxışt. Keqoj ! Öğleyin psıhalüje yiyeceğiz. Dön gel ! Pçıha çetlıbje kıtfeşı` Akşama çetlıbje yap. Mır mışıwu, mor şıwğo Bu tuzsuz, o tuzlu. Aşü`ı xet fayer ? Kim tatlı ister www. danef. com 100

Allah rahatlık versin Çeş rehat kıwoqu Hoş geldin k'éblağ Teşekkür ederim, iyiyim. Ya sen ? thawoéğepsew, değu, worı ? Sağol, herkes iyi opsew, zeç'e değu Kötü değil Deyep Yarın görüşürüz néwuş tızerel'eğun Senden çok razıyız l'eşew tıpferaz Arkadaşlar! nıbceğuxer! Öyledir arıştın Zora sokma Sémığez Gücenme bana lütfen! gubğen kısfemışı`! Bu benim suçum mır se silaj Herşey yolunda mı? zeç'e tereza? Yeni yılın uğurlu olsun Yil'esıç'er mafe pfeh'u` Bayramın kutlu olsun wümefeç' mafe pfeh'u` Hadisene! néqoba!, h'ıyeba www. danef. com 101

Bağışla kısfeğeğu Bir saat sonra zı sıhat newjı Bekle! kısaj! Her sabah pçedıjı kes Her gün mafe kes Her gece çeşı kes Ne oldu? sıd h'uğe? Kaç kez ? thapşre? Bir kalıp peynir verin lütfen zı koayé gram hal kısetba Bir kilo elma tartın lütfen zı kilo mıarıse keşeçıba On yumurta ver ç'enç'ipş kıset Paket süt verin lütfen zı tay şe kısetba Bir ay sonra zı maze newjı Yolumu şaşırdım se sığoşağ Ben yabancıyım se sıxexes 24. Sokağı arıyorum 24. wuramım sıl'eh'u Yaya olarak gitsem, orası uzak mı? l'esew sıqome, ar çıja? Bilet ücreti ne kadar? bilét waser thapşa? www. danef. com 102

Kimdir söyleyen? xeta kezıorer? Tekrar söyler misin lütfen mow, keojba ze Daha yüksek sesle söyle nah yinewu` kao Biraz sonra tekrar çaldırırım t'equ şıamı sıkıtéwojın Bir dakika. Onu şimdi çağıracağım ze. Marı sık'éceşt Bu evinin telefonu mu? mır yiwune téléfona? Kitap mağazası nerede? txıl' şap'er teşıa? Mağazayı saat olarak kaçta açılıyorlar? şap'er sıhat txapşım kızeoaxıra? Çocuk elbise bölümü nerede? sabıy şığın zışaşerer teşıa? Kadın elbise bölümü nerede? bzıl'fığe şığın zışaşerer teşıa? Daha ucuzunu gösterir misin nah pıwtır séğepl'eğuba Bu fazla uzun mır ç'ehışe Bu fazla kısa mır ç'ek'oaşe Bu fazla dar mır bğuzaşe Bu fazla büyük mır yinışe Bu fazla bol mı bıh'uşe 5 yaşındaki erkek için yil'esitf zinıbj ç'alem paye 6 yaşındaki kız için yil'esix zinıbj pşaşem paye www. danef. com 103

Kahverengi ayakkabı istiyorum çüake hapl' sıfay Ayak numaram kırk bir sil'ako yişaph'er t'oç'it'ure zıre Bu ayakkabı dar mı çüaker zeju Bu ayakkabı bol mı çüaker bıh'u Sonuncu kim? yawojırer xet? Senin sıran geldi wo wüçezıw kesığ Çok kesme başe pımıwupç' Saatim durdu sisıhat wuçüğe Boğazım ağrıyor sıçıy mewuzı Midem bulanıyor sıgu kızeahe İşte biletim marı, sibilét Gidiş geliş bileti verin lütfen qon keğezejın bilét kısetba Saat 7'de beni uyandır sıhatır blım sıkeğewuş Tuvalet nerede? psıwuner teşıa? Bir sonraki durak hangisi? kıç'el'ıqore wuçüp'er tarı? Bu yol iyi mi? mı ğogur değoa? www. danef. com 104

Psı fal'`e sel'`e Susuzluktan ölüyorum Woçiya ? Ketec ! Woşıya? Uyuyormusun ? Kalk ! Mow kewbut Şurayı tut K'él'eqon Koş Çiye( şıye ) kısequ Uykum geliyor Si cane zeeth'ığ Gömleğim yırtıldı Wu çöakexer ğalex Ayakkabılarını boya. Si s'e şüğe, mewuzı Dişim çürük dü, ağrıyor Sı a téth'ığ Elim çizildi Neqoex ! Gidelim ! Sı şha mewuzı Başım ağrıyor www. danef. com 105

MAFEXER naje@danef. com 106

BLIPE Pazartesi … Monday www. danef. com 107

ĞUBCI Salı … Tuesday www. danef. com 108

BERESKÉJIY Çarşamba … Wednesday www. danef. com 109

MEFEK'U` Perşembe … Thursday www. danef. com 110

BERESK'ÉŞXO Cuma … Friday www. danef. com 111

MEFEZAKO Cumartesi … Saturday www. danef. com 112

THAWMAF Pazar … Sunday www. danef. com 113

Çeşı (şeşı ) gece nigth Çeşıbg'ı (şeşıbg'ı ) sabaha yakın midnigth Nefşağo seher daybreak Pçedıype tanyeri sunrise Pçedıy sabah morning Şecağo öğle noon Şecağowuj öğleden sonra afternoon Pçıhaşhape günbatımı sunset Pçıhaşha akşam evening www. danef. com 114

ĞEXER www. danef. com 115

ĞETXAPE İlkbahar. . . spring www. danef. com 116

ĞEMAF yaz. . . summer www. danef. com 117

BJIHA sonbahar. . . autumn www. danef. com 118

Ç'IMAF kış. . . winter www. danef. com 119

Ayların isimleri değişik şekillerde söylenmektedir. Takvim Standardı için anlamları ile verilmiştir. January ocak щылэ маз Мэзае C`ıl'emaz sovuktan korunulacak ay February şubat Мэзай Щ|ышылэ Mezay yağışlı ay March mart гъэтхэпэ маз, март Гъатхэпэ Ğetxape yaz öncesi April nisan мэлылъфэгъу маз Мэлыжьыхь Melıl'feğu koyun kuzulama ayı May mayıs жъоныгъок. Iэ маз Нэкъыгъэ Jöneğu toprak sürme ayı June haziran мэкъуогъу Мэкъуауэгъуэ Mekuwoğu ot kurutma ayı July temmuz бэдзэогъу Бадзэуэгъуэ Bez'ewoğ sinek çoğalma ayı August ağustos шышъхьэ. Iоу Шыщхьэ|у Şışhau yayla ayı september eylül Iоныгъу Фок|адэ Onığo harman ayı october ekim Чъэпыогъумаз Жэпуэгъуэ Şepwoğu kırağ düşme ayı November kasım шэк. Iогъу Щэк|уэгъуэ Xek'uwoğu Topraktan suyun çekildiği ay December aralık тыгъэгъэзэ маз Дыгъэгъазэ Tığeğaz gün dönümü ay www. danef. com 120

Sehatır bğum pş`ı bleç'ı Sehatır thapş ? Sehatır bğure nıkore Sehatır bğum pl'`ane yiı` Sehatır bğum pl'`ane bleç'ı www. danef. com Sehatır bğum t'`oç' yiı` 121

TIĞEMIWO kuzey. . . north TIĞEKOHAP'E TIĞEKOÇ'IPE batı. . . west doğu. . . east TIĞAP'E güney. . . south www. danef. com 122

ZANÇ'E doğru SEMEGU` CABĞU` sol sağ www. danef. com 123

ŞÖXER renkler tonlar ç'ıfı ç'aps e şö zexel' şö zeyiç' açık renk koyu renk rengarenk tek renk naje@danef. com 124

ŞÜS E siyah. . . black www. danef. com 125

ŞH'OANT'E mavi. . . blue www. danef. com 126

HAPL'I kahverengi. . . brown www. danef. com 127

PL'IJI kırmızı. . . red www. danef. com 128

WUs'IŞÖ yeşil. . . green www. danef. com 129

ŞEPL'I pembe. . . pink www. danef. com 130

ĞOJI sarı. . . yellow www. danef. com 131

FIJI beyaz. . . white www. danef. com 132

1 zı www. danef. com 133

2 t'u www. danef. com 134

3 şı www. danef. com 135

4 pl'`ı www. danef. com 136

5 tfı www. danef. com 137

6 xı www. danef. com 138

7 blı www. danef. com 139

8 yi www. danef. com 140

9 bğu www. danef. com 141

10 pş`ı www. danef. com 142

11 Pş`ıquzı www. danef. com 143

12 Pş`ıqut'u www. danef. com 144

13 Pş`ıquşı www. danef. com 145

14 Pş`ıqupl'`ı www. danef. com 146

15 Pş`ıqutfı www. danef. com 147

16 Pş`ıquxı www. danef. com 148

17 Pş`ıqublı www. danef. com 149

18 Pş`ıquyi www. danef. com 150

19 Pş`ıqubğu www. danef. com 151

20 t'oç'ı www. danef. com 152

21 t'oç'ıre zı www. danef. com 153

22 t'oç'ıre t'u www. danef. com 154

33 t'oç'ıre pş`ıquşre www. danef. com 155

44 t'oç'it'ure pl'`ıre www. danef. com 156

55 t'oç'it'ure pş`ıqutfıre www. danef. com 157

66 t'oç'işre xıre www. danef. com 158

77 t'oç'işre pş`ıqubl'ıre www. danef. com 159

88 t'oç'ipl'`ıre yire www. danef. com 160

96 t'oç'ipl'`ıre pş`ıquxıre www. danef. com 161

100 şe www. danef. com 162

101 şere zıre www. danef. com 163

202 şit'ure www. danef. com 164

NAN Zı wah'tım zı nanuw s ıqu gorem dunayem keqonew zıfiğehazerıştığ. Arıtiy Tham yewupç'ığ: A sı Tha yin néwuş se dünayem sıbğeqoştew kıseoağ, Arı şıhaç'em se sı s ıquded. Ziy karuw siap. Se ay taştew sı şıpsewuşt ? Mélékxem saxadiy woy papç'e zır kaxesxığ. Cır ar wo koaje, wuk'iğeğuneşt. Wü mélék mafe kesiy wored kufioşt. Şüı wuzéril'eğurer kepş`enzı wuth'eşt. Ade. . . s ıfxeme zıgore kızsaoç'e yabze sımş`ew kaoxerer taştew kısgurıoşt ? Wü mélék, wo zexepxı şüéğo guş`e daxexer k'üogorem guş`aç'er wüğeş`eşt. Ade si Tha, se wo sıkıbdeguş`a şüéğo zıh'uç'e se sıd sış`eştır? Wü mélék wüaxer wuwç'ew se duğa kısfepş`ınır wüğeş`eşt. Dunayem s ıf ayexer tétew zexesxığ. Se xetı sık'iğeğuneşt ? Wü méléki yipse xaxıştmıy yeğaş`em wuk'iğeğuneşt. Arı şıhaç'em wo wuzeresıml'eğujışüştır sigu k'éwo. Wü mélék wo se siguğe kufiş`ıgorem sadıyi kızerebğezejıştı ğoguxer wüğeş`eşt. Yét'uanıy mah'e l'ah'e zetéwuçüy, dunayem yimakexer cénnetım keu h'uğe. Nanuws ıqum dunayem zeretéhanfayer gul'itiy Tham ze cıriy yewupç'ıjığ: A si Tha, cı seqomı kaoba ade siméléki yis e sıd ? Yis e wumış`eme h'un. Ay wo NAN p'ow wuk'éceşt. 165

Trafik Polisim k'ugore kiğewçüğ. Ku zıfırem yitxinl'xer yepl'equx. Polisir, k'um sid yil'ır yiuy yewpç'ığ. Zıfırém: Blımxér yitıx kırioağ. Şıham polisır k'um zıdepl'ıyem Zı s ıfgore téph'om yiç'eğç'e kıç'epl'ıgore yil'eğuğ. Ade mı kıç'epl'ıre sıd ? Yiuy zéwpç'ım: Walaha çılem sıkızdeç'ı zehum yaftézğépıtehığağ. Polisir nehıbere ğogum téti. . . Arısı zıgoreç'e sıkağewuçümı. . . Şöt'ısexırıy mah'e-l'ah'e keşümğeu` yas`oğağ. Thar woş`emı kaoba ade wo Mır mıbılım mı sıd ? Mez kuşham z'ıwo haç'ığexer yıl'ew zı çük'u gore deqoyejı. Fabem, hıl'em riğezığe çür zıç'edeuç'ıjı K'um yişerehxer mıjöxem yaşüanekes mes'ewux. Çüm: sıd fede dünaye mır yioağ: Se seşéki mor mes ewu 166

Blıpe pçedıy. Sehatır blı. Setenay yane wunem k'éha. Şhanğupçe uh'or öxı. Setenayır k'iğewşınew yéce: - Ketec ne. Wogujö ! - Wünape thaç'ı, wüşay yéşü´ Ze nan, marı sıketecı, ze. . . Yane çıx´anır tıréxı, k'éğetecı. Setenay yinape yethaç'ı, zéfape, zéğehazerı. Pçedıyşxe yiş´ınew şxap'em maqo. Yane şay fıréğah'o, yipaşha halığur, koayer, zeytınır féğeqoate. Setenay yişay xitekoağe şöşığur şaycemışxç'e zéeş´e. Yane : - Zığepsınç' sipşaş yeo. Wukşineşt k'um. ç'ex wüs'exerıy l'eç'ı ! 167

ABZ'AXEME YAN Beş`ağe ar zıh'uğağer Nefşağom zewon zıl'eç'ın h'ul'fığew çılem desır zeç'e deç'ığ. Yat'`onere mafem axeme yaşışew zı nebg'ırem k'iğezejığ. Sıd adrexem yakebar yiow zıy ç'ewupç'ağep. Zawor yawuxığeptıy ğı makemıy çılem zıkşiatığep. Zı l'ııjım yipaç'e kéçeğoaç'ew zı ç'eleh'u ğuse yiş`ıy zewoap'em k'iç'ıjığem çıler k'iqohağ. Wunew zıuhare pepç l'ııjır arımıy ç'el'eh'ur arımıy yileğow yisır k'iç'ığ. Aşe ziam kızpil'hağ. Şı ziam şıwu zık'iş`ığ, şıy aşıy zimıar k'oah'o yiar pçeğu k'iştıy l'esew kadéjağ Amdeh'an yil'`ıy yiç'elıxıy yapereme yadıdeç'ığağex. Yablenerew yil'es pışquxım yihağer yej wunem kıdinağ. Wuçezıwu kesığ sişaw - rioağ Amdeh'an yaneh'ıç'em, k'upır yikelapçe kız`oaham. Yişhaşö téabe şüeyiğow zişeyiy yia kızeç'ihajığ. Zewap'em kışıwajexeme, l'ıı wuh'uğ. Şeşırıy neç'ı, depkımıy kıpısxınış kostın pıl'eğejep. 168

Yane zıy kırioağep yaneh'ıç'em. Yaneh' pçeğu yinır yiğesısıy kıxil'eşüy zewap'em yejağeme yaxewçöağ Cırıy çeş-zımafere çıler zewal'eme yajağ. Yaşenere mafem, pçıhadaqow, psewow kenağeme kağezejığ. Téqonığer kıdezxığeme zereçılew yapeğoç'ığex. Hademe yaç'etxew h'ul'fığexer zanç'ew kexal'em qoağex. Amdeh'an wunem yisığ. L'ııjım k'iopçığep, yanehıç'er guşüew sadej keçejığep. Sık'in kesığ. Se çezıwur kısnesığ, zızğehazerın. . Caştew zeriojığ. Tequ téş`ağew nebg'ıriş Amdeh'an yikelapçe kıuhağ. H'ul'fığe yişagu demç'ığew, mı çılem wunağo desep, Amdeh'an, . . K'ioağ kıuhağeme ya neh'ıjım. Maç'e psewow kezğezejığer. Amdeh'an nebg'ırıy diğeç'ığağ. . . Yil'ıre yiç'eliblıre. Aw zıy yioağep. Deç'ığe pepç yiçıle paye deç'ığ. Yiç'ıguy paye. Kezıl'fığeme paye, k'il'fığeme paye. Caştew yigupşısağ Amdeh'an 169

Kebar guxeç' kıpfethığer Amdeh'an. Yiguş`e kıpiz'ejığ yaneh'ıjım. Zawom şéfexırer yat'eç'ıjırep. Ye zewap'em amalınçağeç'e şağeıl'ı, ye yiçıle kexal'e zanç'ew rahıl'`ejı Sıbzıl'fığemıy yapaşha sijüğehaj, a zır kısfeşöaş, yal'euğ Amdeh'an H'ulfığişme yawuj yitew kexal'em qoağe Amdeh'an. Şhatéh'om kıç'eşıre şhas' ujür şüs ew bzıl'fığe yişığew yinıbj yil'es t'`oç'işım yitığ. Caştew yiogu deç'ığ, yişhas' fıjıbze h'uğew kexal'em nesığ. Yaç'aqoxer yatéw`ubağew zewelme yahadexer satır ç'ehaw kexal'em yipaşha yil'ığex, yaneguxerıy yil'eğuştığexep, aw Amdeh'an yil'`ıjıre k'il'fığemre zenç'abzew yaqol'`ağ. Yapaşha yiwuçuiy zıy yim`ow tequre şıtığ. Yemıqu kısfeşümış`ı, abz'axexer timıxabzew nepe sızeréqorer, K'ioağ Amdeh'an. İzın kıseşütıy yaneguxeme saç'ejüğepl'ej. 170

Zımıy zıy k'ioağep Amdeh'an yil'`ıj ç'erıhıy ç'aqor yinegu kıtrixığ. Zepsewum zeredeguşeıştığew yewupç'ığ. Xetı kısion l'ııj wüqodıç'ew h'uğer ? Cewap kıratıjığ Pyiz'em yiguzegu yitew zewağe Amdeh'an. Yinepl'eğu zıtéfağer aç'eç'ığep. Terıy yiwuj titew tızewağ. Hadeguşer kıztéfem zewap'em zıkrariğexığep. Yawujıre pıyim yipse yağeğuğew zél'eğum yinap'exer zetril'hajığex. Pkublırıy kızerawuç'ığer pl'eğuğeba aşığum l'ııj. Lııjım ç'aqor tırih'ojıy, yiko yaneh'ıjew aş yisemegu kıgol'ım yinegu kırixığ Wüşhağusere wüsabiyişre kışıwunağex sişaw, K'ioağ Amdeh'an. . Sıd yas`ojıme wuzğerezen ? 171

Yiko yaneh'ıjım yil'eğu guarem yimake zawuleme yasatır kıxeuç'ığ Yate yisemegu bğuç'e ştew zewağe tiyan. Yiçate yaneh l'eg'ağ. Yia yaneh' pkıyağ. Xadeguşer yate kıztéfem yiç'ıp'e yiwuçöağ. Yate yil' yişejığ. Yişıxeme yape yitew zawoze fehığe. Çılem pay fehığe. Yiç'ıgu pay. Yimake zeritew k'ioağ Amdeh'an. Yiko nah'ıjım yinegu wuçıujığe yawujrew téabejıze Yaneh'ıjım kıç'el'ıqorem yinegu kızréxım yipşew kıç'eşığer zerezepıwupç'ığer yil'eğuğ. Yiıy kexıwoağep, yimakıy keç'ezezığep. Yat'`oanere sabıyir wüşhağuse yişö xel'. . . Şawo kıpfeh'unew Tham sıpfél'eun, siç'al. Xet kıfeh'uğemıy yate yis e deyç'e raow ğeşenım zexaxınep. Amdeh'an. Yiç'ıbç'e maker kışıuğ. Yiş neh'ıj zéfexım hader yate yisemegubğuç'e yiğet'ıl'ıy yape yitew zewağe. 172

Yaşeneremıy yapl'`erenemıy yatfeneremıy yaşharıhajığ Amdeh'an, Yanegume yaç'epl'ejıze. Ğazab yamşeçığew guqodığer guğap'ençe-amalınçağer yagu k'imıpl'ağow pış`ığexew, pç'ehıp'emıy yimğegumeç'ew, gufit şhafitew meçıyex kıpşıh'uştığe. Şıxemç'e wubzecağ rioağ zım. Caş fed wunegu ps aşh'o zıfaw`ağer tiyan, Nıbjıç'e maker zexixığe Amdeh'an. Bğaşh'om fedew yatébıbeme bğejım fedew yatéç'ıyezıy zewağe. Wored kep`onır yiç'esağ. Wunegum yisıfe yimake çan abz'axe l'ıh'ujıme yaşhağı yiç'ığep Tiyan. Phaşe aze wuh'unew wöate wo kıpşıguğuştığe. Yiçate yaneh feazew zığabzexereme kaxelıdıç'ıştığ tiyan. Nehıjır zéfexıç'e kıç'el'ıqorer aş yiç'ıp'e yiwuçüze abz'axe zawleme yape yitew zewağex. 173

Yiç'ıbç'e make kışıuğa, hawme guç'eğu-gurışe çıjaç'e nımyil'eğuğa. Yil'es pşıquxım yiwuçöağe şewojıyer yejeğoayew ( Sane paye siyate pay sışıme yapay ) yioze, pıyiz'em yiguzegu şıpke yitew, meh'aşeğow mezawo. Şemıy yihırep, seşxorıy yitame şızepewtı. Çaterıy yitanj şecaye. g'ırz makeme zıgore kaxek'uwuç'ığ ( - Keşüh'urey ! yaneh l'ııh'ujew txetxer zéqodıl'`ere yipse xetejüğex! ). Pıyiz'er zerepsewow şewojıyem kawçöç'ığem fed. . . Tequ téş`ağew pçıpıcınıme yaşüexel'ağew l'ııh'ujır pıy k'upım yihağ kışıl'eğoağ. Kek'uwağep, wuz şeçığayem yigu zel'iwbutığemıy yineguç'e kızxiğeşığep. Sıkewol'eğoa Tiyat? Zeç'emıy zexaxığe yimake çan. Sıdew daxe tiç'ıgu ! Mırew l'ag'ew nıbjıy aş sıtépl'ağep. Keguşüağex pıyixer, make çefç'e kezereğek'uwağex, aw z'e satır zaş`ıjınew yiğo yifağexep. Şewojıyem zerişel'`ağexetıy zexeç'ıjığo yimfeze abz'axe zawleme kawuh'ureyiğex. Zı nebg'ırıy yaç'eç'ıjığep. 174

Wuk'in çılem zaxaş`ıç'ı, K'ioağ kıgot zewalem. Wügu jı değeç', wüneps kewut'upş Kamh'ul'`ere kıseh'ul'`ağep, kızeh'ul'`ağeme yaşış sıh'uğ nah. Yişha k'iatıy zawleme zanç'ew kıyapl'ıze k'ioağ Amdeh'an yihademe zaç'ereç'ıjım kuşhame yatx ç'ıha tığew kohajırem zerineç'ıştığe. Yejırıy abz'axe zewel'xer makençew ç'el'ıpl'eze tığer zexıjıre l'enıkome k'ojığe Çeşnıkom çılem yihaç'eş gorem wored makem zıkşiatığ. Abz'axeme Yan tığew kohajırem deqoate Yiğeqotejığexer nap'e zetémıxew ç'el'epl'ex Kıtxemıpl'ejıreme l'ııh'uj woredır kafaşü`o Xetı yis e keşüomıy, abz'axe yane k'il'fığ Amdeh'an a woredır zexixıjığep 175

B A T I R Murat Çepay Xetx er: Batırbıy : İnstutır k'iwxığaç' Hacet Batırbıy yan Hamat' Batırbıy yateş Mıhamet Batırbıy yiwneğu Hamat'e yileğu` Aslan ç'ale zişü`uğ Goşfıj Aslan yan Hazret Aslan yileğu` Hasan Hazret yinıbceğu` Şamset Nıbjıç'ejep, aw yitépl'aç'e değow kızeténağ Suret Şamset yiph'u, nıbjıç' Raziyet Pşaşe zideqoğu` Nıwor Yil'esışe fediz yinıbjew yao 176

Hacet ( Gumeç'ew ) A si Batır wuznesıjığem l'etew pal'tew fabe keşef, armırme a wuzdeqojırem çıaşxo şeh'u yao Batırbıy : Mış fedizre kıç'emıotıç'ıjıba, Nan, kesşefışt sıoağıy. Hacet Wügu xemığeç' si Batır, nı pıstewurıy gumeç'ıl'ex Batırbıy : Se sıofep, wo zıfesakıj, Nan Hacet Yey siç'al Hamat' kıkoç'ı Hamat' : Cırıy meşü`ok'ur kesığeba, sişneh'ıç' ? Batırbıy : Kegujö Hamat' : Ade se wo wöjejığaxew, nısedaxe yizakow k'iténağew sıuy, çılem zıdesşejınew sık`uhajığ. Hacet Mıhamet wüğusağba ? Hamat' : Arıy mow kıuhajışt. Nepe Mıhamet yigu şüep, raykonım kışés es enğexefay. Batırbıy : Sıda şüa keh'uğer ? Hamat' : Aşıw tithamate Téwçöjıre, Mıhametre zequxerep. Séneguye Mıhamet yianat'e tıraşınç'e. Batırbıy : Mıhamet fede lejaqoxer ğotığoaye, zıç'ızemquxerer sış`erepneh' Hamat' : Ar şıpke. s ıf yaxehaç'ıy yaxeç'ıç'ıy yeş`e, uşıj aw. . Hacet Ziy nepe çıle thamate pış`ığemıy, a tétır yaneh' deyixenep. Hamat' : ( zexixığer yigu rimhew ) Qo, ar sış`erep Nısedax, sış`erep, aw zequxerep. Hacet : Zıç'ızemquxerer Téwçöj yeşönım déhıxı sarı Hamat' : Mıde mış yiorer! Yemışöre şıa cır ? Zeç'erıy yeşöx. Wuthamaten pl'eç'ışta seo a t'equr pıxeml'ew ? Aş paye çılem yipaşe wuwbı huna ? Batırbıy : Yaféwba ? Hamat' : Yaféwbı kodıy, Ar cırıy t'equre tipeşeştme tızeriyt'ısh'erer şül'eğun Hacet Terezew yeş`e 177

Hamat' : Nısedax !. . . Mıhamet kıkoç'ı Mırarı yejırıy Mıhamet: Ade se wüt'ıshajığax sışüeş`ığ. Değow sıb`uç'ejığ ( akçe féşeyı. . ) Batırbıy : Haw, Mıhamet thawöğepsew, sişıç'ağep. . . Mıhamet: Aşç'e wo sıwopç'ıjığep. ( yiç'ıbe şüirél'ha ) Hamat' : ( femıye şıağow, aw wuç'ıtem kıxeç'ew yiç'ecıbe yiabejıy. . ) Serıy. . . Batırbıy : Hamat' ! Hamat' : Aşıw. . . ( somiş kıréxış. . . ) Kıskoç'ığe şıağuy şıap, aw qo mı somişır. . . ( Batırbıy yiç'eç'ıbe rél'ha ) Psı wuréşön. Suret kıkoç'ı. Sıs'ém tétxer zepl'ıjıx. Suret wuç'ıtağew kohajı. Mıhamet: Tızeşüetew tışıtınha ? Neqox tét'ıshap'e gore ketğotınıy tıt'ısışt. Wo Batırbıy ( Suret zıkohajığemç'e a yiş`ıy. . . ) wo qorıy meşü`ok'ur kıztéhaşt ğogur kızeğaşı` Hacet ( Suret üğaç'emı zéreşüeyğor kıxeşew ) wo qo si Batır. Hamat' : ( Yadriğaştew ) wo qo sışneh'ıç' Batırbıy kıtraneş, adrexer yeç'ıx. Suret kıkoç'ıjı Batırbıy : Wukemqoağemıy sigu kobğeştığep. Wos`oğağeba ? Suret : Yawujıre yil'esew wuzérecejıştım wusımğeqotejew. . . ( yeqoal'`eş yiape yewbıtı ) Batırbıy : Sapaşha wütış, kewoo neh', zızerepç'erıç'ıjew t'ıoağıy pışeğupşejın, wuxehajışt. Suret : Sıda p'ıorer Batırbıy : Arı. Bzıl'fığem nepe ble zızeréh'oç'ı yaoba ? Suret : Sigu xewoğeç'ı 178

Batırbıy : Xeseğeç'ımıy zıtétır keseo Suret : Aşığum sızexepş`ıç'ırep Batırbıy : Ade ç'elejxem waxehajımı , xet yiş`ere ? Nem yitır psem fed yaoba ? Suret : Haw, Batır, sıd h'uğemıy se sıpfeşıpkeşt, aw. . worı sızşığupşejıştır. A wuzdeqojırem pşaşe daxe şıı`. Te axeme yafede tıh'uxenep. Arış Batırbıy : Sıda p'ıorer Suret ? Suret : Arı. Şö h'ul'fığexer bow şüthağeps ıx. Zı keşöo, nemıç'ew şüzéqo Batırbıy : Haw, Suret. Nıbjıy sigu yimıl' wos`oağep. Arsı wüş`eş ğehu. Suret : Sıfay zığeh'unew, Batır sıfay. Batırbıy : Serıy sıfay Suret. Meşü`ok'u make keu Suret : Wümeşü`ok'u kesığ. Batırbıy : ( zıgore yigu keç'ıjığew ) Sehatır thapş h'uğe şüa cı ? Suret : ( sihatım yeplış ) Si sehat şıt. Batırbıy : Ar sehat h'una ? Suret : Wowyer neh'ışüımı tızeğeh'ojıba ade ? ( zeh'ojıx ) Batırbıy : ( Suret fıç'epl'ıy ) Awujew kıseptığew are mır kızeresşıh'un fayer, Suret? Suret : ( kıfıç'epl'ıjıy ). Wuzerefay !. . . Hamat' yimake keu Hacet A sical a si Batır ! Wukışineşt siç'ale dax ! Batırbıy : Sıkaçe Nan ! Suret : H'arç'e Batır ! Ğogumaf ! Batırbıy : H'arç'e , Suret ! ( apexer zerağewbıtıjı ) 179

Suret : Ketxı zepıtze şıı, Batır guşıit'`u nem`amıy ketxı zepıt, armırme sigu meqodı. Batırbıy : H'un Suret worıy arı. . . ( Çemodanıy yeştejı, yeç'ı. Suret ay deqoate. Meşü`ok'ur yejejı. Yia feğesısıjı. Suret mıdre buğumç'e kohajı ) Hacet, Mıhamet, Hamat' kıkoç'ıjıx Hacet : Moştew Batır yecap'em zızğeqotejırem kes, sış`erep sigu kızıç'ısiorer -neh'ıbere tızereml'eğujınew. caştew yil'esipl'ıır sıhığe, cırıy. . Mıhamet: cı wo wügu zıfeqodıjın şıajep Hacet. Zı yil'es s ıqu zako wüç'ale zerécenew kıfenejığer, yit'ane. . . Hacet Yey Mıhamet kıpfemığesew wöjew zıh'urem yil'esırıy bow ç'ehı. Guğap'ew yia yil'fığe zako şüzabem nıçepe yiwne riml'ağow, şıhazakow kızerinerem, gupşıse maç'`a yigu keç'ıjırer? Zı çeşırıy yil'es fedizew kıpşeh'u. Mıhamet: Wo cır wuşüızabejep, Hacet. P'`otejışt. Batırbıy instıtur k'iwxınsı. . . Hamat' : Zıgorıy kıtfişen nısedax. Mıhamet: Arı. Pl'eğuğeba Şamset yipşaşe kızereqoağer ? A nebg'ırit'`ur zecağoxep. Hacet Yane guşe sigu rihıxerep, aw Suret s ıqur serıy siceğoaxep. Hamat' : Neqox. Suret zıdetşejınış, çılem tıqojışt. ( kohajıx ) KEWUŞ'INç'I Hacet yişagu. Çırbış wuneşxew kel'ağoxereme yafemdew, wunej s iqu det. H'ul'fığe zeredemsır kepş`enew ığeç' çıjeç'e cegu mah'er keu. Hacet yiaxer yiblıpk ç'eğ ç'el'ew, Mıhamet water yiığew cegur kızdiç'ıre l'enıkomç'e mapl'ex, medaox. A l'enıkomç'e Mıhamet: ( psınç'ew ) Mow yis'ıpe kewbıt, Hacet ( l'ater réul'`ı ) mı zexetıps'erer Batırbıy bere üğetıjınep ştın, aw qo yıt'anıy yej zerefayew k'iş`ehın. ( Hacet cegu maker kızdeuç'ıre l'enıkomç'e mapl'e, Ar Mıhamet Yel'eğu, Of şıenır zepéğewu, 180

Hacet Zızğerehatın, sımıgupşısen sıl'eç'ırep. Mı kebarır zızexesxığem şıwblağew ziy kızgurıojırep. Mow pıkıxıp'`em sıxetım fed. cegu makem cırıy neh' zık'éatı ( nebg'ırit`urıy aç'e mapl'e Qo wuzegomwıt cır !. . . ( ph'ejıyew şıl'xer k'éşıpıx ) Yişha caşöw tığem k'iğejöağem nıabl'eç'ıç'e pç'ant`er ril'eç'exızıy Hamat'e k'éha. K'éblağ pşıkonef. Ket'ıs. ( ph'er wunem réha ) Mıhamet: Ziy tébğefağep wum`o. Yişha caşö Adif yiable kızeraotejırem fed, çeş mezaxer k'éğenefı. Hamat' Xeta worıy wuzdehaşxıjırer, Mıhamet ? Mışem tığujır şüeperas' zeraow. Sıda wo wüşhas' kıpfih'ırer, sepal'ew zereptétım nemıc`ew ? ( cegu maker kızdiuç'ıremç'e pl'esıy met'ısı ) Mıhamet: Wumıgubj Hamat'! Ade wugubjın feşüaş. Hamat' H'uğe! ( wunemç'e a yeş`ış ) Sışneh'ıç'e cırıy kesıjığeba ? Mıhamet: Kesıjığep aw yikesıjığo şıpk. ( Yi ç'ıbe yil' sehatır kıréxısı yepl'ı ) Hamat' ( Ketecıjı ). ç'ale bétemalım zexixıştır kebar gomıu, yigu yeuştep. Tış`eştırıy tıoştırıy tış`ejırep. Mıhamet: cı sıd p`ojın , sıdıy pış`ejın ? A şıw a nebg'ırit`ur zefaye dedew zexetxıştığe, keh'ujığer sış`erep neh' Hamat' Bew zetraotç'ı. Çıler pış`ereba Mıhamet ? Zı kebarır minew zeblaxışt. Kezıoaterem zıgore ximığah'ome yinıbe mewuzı. cı hayrım şükaqu yaoy kıtl'ağeqoağ, aw l'ebeku detz'eştep. Sıdehaştep yiuy tane yisırıy wuçüğe. Hacet Sıl'`eme tikexal'e sidaml'hajınç'ıy serıy aş sil'ape desz'eştep. Mıhamet: Qo cı ğeş`eğonxer keşöox. Zexezxıremıy sıd kışüaon ? Hacet : Haw, Mıhamet, sihade wol'eğu, a zımç'e sıwodeuştep, wügu kısemığabğ. Hamat' Terez Nısedax, terez Kıtfemıyağem terıy. . . Mıhamet: Kışüfal'`eştığemıy şüış`erep. şüorer yemıqu, ar wuşhağu h'uştep. Hacet Zı nemıamıy kıtfeyeağ, tıriz'ew şıtığemı, ç'alem yikesıjığo dedem sıd paye dequağ ? Aş zıgore xemıl'ığemı, ar şımtığemı, nepe Batır kızşıdahajışt mafem sıd paye zıkrariyğeşıjıre ? Sıd paye kısaol'. 181

Hamat' Şıblekom yihığew yaoba. . . Mıhamet: Sıd paye zıxejüwkore ? Wufemıyew xet cı wühınış, laje kızfihıjına ? Aslan feda seo pşaşeme yagu rimıhırer ? Zı ç'elejç'e sıda aş şıç'erer ? Ğeş`eğona Suret aş dihıxığemı? Batırbıy yiğotınba cı ? Nasıp a zı nebg'ırem yepxığew kuşüeş`a ? Hacet Haw tıdehaştep. Akıl ziam tızexiş`ıç'ışt, Tızexezımş`ıç'ıremıy. . . Mıhamet: Arep, sıonep sıuağe şıham, yepsel'ıh'oştığemı ğeş`eğona ? Newış yejxer zegurım`ojığenç'ıy meh'uba ? Sıda aş fedew h'ureba ( mapl'ex ) cegu makem cırıy neh' zık'éatı Hacet Seş`e bow seş`e guş. Ar kızeretfeyağer, aw dunayem neh' wuşımç'erer, zır bığel'ap'esı wo wünasıp pış`ınır arı. Aştew bğotığe nasıpımıy wüğeth'eştep. . . ( yigu kızexahaş, wunem yehajı ) Hamat' Eyy wuxawko Nısedax ! Nemıç'ıme yal'epawoxesı yejxeme yanasıp kıdaxığexew bow be tıh'ejew şıaxer. Maşine make keu, kewçü. Batırbıy çemodanır yiığew k'éha. Batırbıy : ( çefew ) Haç'exer tiaxeba aşığum. Şümafe şüı ! Şıpke pıçıha hazır h'uğe( Mıhamet yiape yewbutı ) Mıhamet: Fesıjapşıy, Batırbıy ! Adıg'eme zeret`o xabzew wucığem yihayr wol'eğu` Batırbıy : Thawöğepsew, Mıhamet. ( Hamat' yiape yewbutış ) ofxer sıdew h'uxere Hamat' ? Hamat' : Yemığahım çeşıy mafıy tıxet, zı takik ğepsefığo tiap. Nepe wukzereqojırer sış`ağetıy yerağow sıkxeç'ıjığ. . . Mıhamet: Ade cı tedeç'e zıbğezen wügu xel' ? , Batırbıy : Ar ğenefağeba - tikolxoz sıkeqojığ. Mıhamet: ( keguşüe ) Wuxewkoağep sışnehıç'. cıdedem tişıç'ağ. Mıhamet: Arı. Yinjener terez tışiç'ağ. , ar şıpke zıgore tiaş aw, ç'ım kıxemşıxew mel'epawoş gubğem yit, zerebılımıy şım`aw. Hacet wunem k'eç'ı Hacet Wukesıjığa Batır ? Mıhamet: Sıpfeguşüe Hacet 182

Batırbıy : ( Yane zırışéç'ızıy ) Wüşha sıdew şıt tan ? Hamat' : Yewowoy, a şıha mığojım simığal'`ew wıçüjıştep. Wuzı zepıtışt. Kombayne o maker yiç'ırep. se aş sésejığ. Batırbıy : ( yişıpkew medao ). cegu deta seo ? Hamat' : ( femıyaxew ) Det. . Batırbıy : Xeta kezşağer ? Mıhamet: ( Yerağow ) A şıw. . . Şıblekor arı. Batırbıy : ( cegu maker kızdiç'ıremç'e l'equağeş ) Xeta cı Aslan k'işağer ? cewap ramtışöw tétxer zepl'ıjıx. Hamat' : A şıw. . . A şıww. . . Qo xet yiş`erer aş k'işerer, ı Mıhamet ? Mıhamet: Arı şıw. . . Kepşeştıme cı pşaşe daxew şıar maç'a ? Hamat' : A sermefit'`u, sınıbjıç'`ew sık'içıjığağotıy, ı Mıhamet ? ( Mıhamet re Hamat' ere zereğeşxıx. ) Hacet ( Kızepéwtış ) . Şıblekom ziy h'un k'işağep. Wışxores'ıjew Şamset yiph'u Suret zı Suretıj gor. Batırbıy : ( kıç'aşte, aw kızximheşew ). ı Xet p'uağer ? Hacet : Şamset yiph'u Suretıjır arı. Zeç'emıy zawşefı. Batırbıy cegu maker kızdiuç'ıremç'e l'ebeku zawle yez'ı, medao. Mıdrexer aş l'epl'ex. Batırbıy zıkzéreğezeç'ı, zerépl'ıxerer k'él'eğuş, kızximğeşew keşxıps ı Batırbıy : ( çefew ) Ar değuba tan. Hayrır sidığuy değu. Aşığum nepe tıguşüeştba. . . !Tıçefıştba ? Mıhamet re Hamat' ere keçefıjıx. Mıhamet: Arep Hacet, wüç'ale kızereqojığem paye, zı şıxın ç'eşığo gore pış`ığeba seo ? I? Hacet ( yiş`eştır yimış`ew şıtığem xeç'ıp'e kıaç'ehajığew ) Şükaqox wunem, anerıy hazırps. Mıhamet: Neqo Hamat' Neqo Mıhamet ! (Zereğeçefızı Mıhamet re Hamat' ere wunem yehax. Hacet ıy yawuj yit. ) Batırbıy : ( zexixığe h'ebarır cır neh kıgurıojığew yiş`eştır yioştırıy yimış`ew ph'e kutap'ew şagum del'ım tét'ıshağ, yepl'ıxı ) Aş fede meh'oa ? Meh'oa aş fede ? 183

Çefım zerihaxew Hazret re Aslan re kıdehax. Hazret : ( Wored kıç'aoç'ı ) Mıyekope radyom , si yör, yöra Kaler k'éğacerıy - sişul'eğup'e zakuy , yey. sızfaye pşaşer sınat'e mıh'uştımı, Zere rayonew kızepezğecen guşıy yey Batırbıy yapej, yiguç'e kızxiğeşırep Wo wo fesıj apşıy, studéntır ! Yecenım kupşhar kıxebğetekuğen faye , ket yabğeoağ. Aslan : ( Batırbıy yiape yiwbıtısıy ). Wul'eğuph', siğuneğuj, wul'eğuph'. carı Hazret, te çıle pısıncır tıwt'ew tıxetıfe, Batırbıy instıtur k'iwxığ. Hazret : Ti naçalnikeme kaxeh'oağ, sışneh'ıj. Aslan : Hayrba kıxeh'oğemı. Sıpfeguşüe, Batırbıy, wüguç'e wuzfaye şıpker kıbderéh'u Batırbıy : Thawöğepsew, Aslan : Te p'uağemıy, wo wuth'e zıh'urem, terıy tıxenıştep, kıttémışxemıy kıttétekoşt. Sıpfeguşüe siwneğuj. Neqo Batırbıy wukzeresıjığem paye, bje gore zedetımıatı h'unep. . . Hazret : Zıy témşöştme nepe wuşhağo şıağoxer tiax. . Aslan k'işağ, hayr yiı`, worıy yecap'er kewuwxığ. Aslan : Hayrırıy ofep, te tıxemıtımıy ar zıgorew h'un. Mow kulıme yadej tihanıy, tışzexesın. Beş`ağew tızedışısıjığep. Tıguşıen, zıdğeth'en. Batırbıy : Worıy sıpfeguşüe Aslan. Wüpao mafe seo ! Aslan : Thawöğepsew, siwneğu, neqo thamaterıy kıtejen faye Batırbıy : Se ğogum sıkzeretéç'ıjığ, mow zıkestıhaç'ınıy Hazret : Terez, terez, Batırbıy wuzdaqorer cegu, pşaşexer utıx, wo wuç'ale zıkemış, zıkeğeç'eraç' Aslan : Aşığum başe témığaş`ew a zıfes`oağem kaqo. Hazret : Zıkemğegujü` ( Yejejıx. Hazret woredır k'iogore kohajıx ) 184

Ğuç'ı ğol'ıp'e l'ağemıy sıkéwçöxış çöake l'eg'itume sıkrağewçörıy yey ç'ıgum yil'eg'ap'`em sıkıtéwçöş Sıkıpç'el'ıpl'ezı şüzım yidıj woqojırıy yey Batırbıy : ( yal'ıpl'ew t'equre şetı ). Aş fede meh'oa ? Meh'oa aş fede ? Hacet yawuj yitew l'ıit'`ur wunem k'éhajıx Mıhamet: Tıbğeth'ağ, Tham wöğath', Hacet Şuzğeth'ağemıy sış`erep, şüzğeps'ağ Mıhamet: Haw Hacet. cı te tıqojın. Bılımxem yafao faş`exer tış`enıx. Qo cı Batırbıy mafe kesıy tızexetışt. Yecağ aw yepşejığep kızeramğao Batırbıy : Yadğeoştırıy sış`erep aw. . Hamat' ( şefew Hacet réo ). Ofır zeret`oğem tét. Nısedax tıdehaştep. Mıhamet: ( Mıhamet yafimıdew yişha yaféğesısı ). Çeş rehat kuşöqu`! Hamat' Zığepsef sişneh'ıç'. Çeş rehat kışöqu` Hacet Thaşöğepsew ! Batırbıy : Thaşöğepsew ! Mıhamet re Hamat' ere deç'ıjıx. Nan mow cane kabze şıamı kısetıy zışeseğal' Hacet Ade se zımıy mıpçıha wumqow wukısç'erısın sışüeş`ıg'. Terezewıy tızerel'eğuğep. Batırbıy : Tiwneğume yahayr sıxemıtımı yemıquba ? Hacet Se wuksedeuştme, wuzğeqoştep. Sıwol'eu. . Batırbıy : Wukseml'eu nan. P'ıorer terezep. Sınibceğumıy saoç'en. Hacet Qo arew woomı. . . Wuksemdeuştmı sıd sış`en, si Batır. . ( caner kıfrixınew yeha ) 185

Kewşünç'ı. Pşıne neh' l'eşew keu. cegur mejötı. T'equ téş`ağew Batırbıy cegum k'iç'ıjew kıtéha. cegu maker zexixırem kes oç'ı, yithaqume yewbutı. Şagum dehajı. Met'ısı. Gupşıse yinım zel'éşte. Batırbıy : Zıy kısgurıorep afede meh'oa ? Hacet koğum kıkoç'ış kıbğodeha Hacet A si Batır zımıwxıj. Wünasıp zıxeml'ım l'ıeğeç'e xepl'han pl'eç'ıştep. Batırbıy : Nan sıd paye wumçıyere. Zımğepsefıre ? Hacet Kısedeu si Batır mı kıwoh'ul'`ağer wügu yemğequ Batırbıy : Nan qo qorıy zığepsef. Wuketecıjın feyağep. Hacet Se sığol'ıjığağep, siç'al. A wuzdeşıağemıy şefıç'e sıkıpl'ıqoğağ. Zımıwxıj, kıpfeyeğağemı. . . Batırbıy : Nan sıda p'ıorer. . . sawuj wütew yemıquba ? Hacet Zı was`o sışüeyiğu, Batır. Wöatıy tiağ, aw zawo mığom tia ç'ixığ. Tiajep. Aşıy tewçöl'`ağ. Zıtıwç'ıjığep. Mıdremıy téwçöl'`eşt ( wunem yehajı ) Maze zawle téş`ağ Aslan re Hazret re awiyss'énem kıtéhax Aslan : ( gubjığayew ). Pıç'ehıp'e sıl'eğuğemıy h'unıyep, Batırbıy ç'elej s ıqur ç'ıle thamatew kesl'eğujınew Hazret : Sıda tış`eştır ade sışnehıj ? Yinasıp k'ihığ. Aslan : Mıhamet arı zeç'e zış`ağer. Raykomım çeme keçejıgore tithametağe ç'elej şıağor tırariğeşığ. -Sepes'iyalist nıbjıç', ç'ale çan- yariosıy s ıfxerıy yiğedaoxıy, Batırbıy thamate ph'ent'equm tırariğet'ıshağ. Hazret : Téwçöj sıgu zéreguğer. Jı k'imışejew şısığ. Yişha kışüaxığ. . - çılem sıdeç'ıjışt - kızéom nequ-nepsı keh'uğağ. Aslan : Aş raoğem yiwuj wuxetımıy wudeç'ıjın. Tépl'ın mıdrem yiş`erem. Bow daxew keguşıa, yeceğeşxor. Hazret : Yej Batırbıy Mıhamet partorgı yariğeş`ığeba ! Qo aş yiwuj wuzegomwut, sışneh'ıj. Aslan : Wuzegowtığew wuzegol'ıtığeç'ıy cır ay xepş`ehıjın şıap, aw zıyadğequ fedize te tızerefayew tıpsewuşt. ( kohajıx ) 186

Mırıy zı tawrıh' gor. Yéwmı yéwmı zeraotejew zı pçenıre zı tığujıgore şıağetıy. . . Pçenır çıg'ım l'ag'ew deqoyağew tığujır bleç'ıgore k'il'eğuğ. Yije kıdeharer riow dıriğejağ Wo tığujır arew wul'`ımı, mow kıdeqoay Thar seğeps''ı wünıbe k'isımğeç'ımı Sıfay sigu kıptézxepşexenew Haywanew şıame yagu zığepsefınew. Tığujır zew çıg'ım depl'ıyağ Mıgumec'ıxew moştew rioağ: Wünasıptıy pçen kuy wo wul'eyağew çıg'ım wütés. Wügu yil' zec'erıy wo kısep'oağ Aw zıgorem çıg'ım wuk'éxıjın. Caşığum a p'uağer wügu kezğec'ıjın Kerabğerıy ç'a pçenım fed L'ag'ew deqoayémı l'ııh'uj ded www. danef. com 187

Bazı kelimeler Adıg'e Türkçe pşerı vodı ç'ehı ( ç'ıha ) ç'ak'o zejü şöambğo ğumı psığo paps e pak'o s'ak'o çanı nefın nıbj nıko nıse of ont'ağ orjör pak'o p'al'e pane nefın nıbj nıko nıse of ont'ağ şişman zayıf uzun kısa dar geniş kalın ince sivri küt keskin değil keskin aydınlık yaş yarı gelin iş eğri geveze küt vade diken aydınlık yaş yarı gelin iş eğri haluğu psı şığu şöşüğ şıbjıy şejye cemışx s'as'e lağe agubje psışöal'e h'ate ph'e pıte pe p'e perıt qon s'ı s ıfı s'ığo ph'e pıte pe p'e perıt qon s'ı Ekmek su tuz şeker Biber bıçak kaşık çatal tabak kase bardak önem odun sert burun yatak öncü gitmek yün insan fare odun sert burun yatak öncü gitmek yün www. danef. com 188

Bazı kelimeler Adıg'e txen xate yeşön yetın ş`en şığın şınen şxap'e şxıw téqon t'equ` tétığo th'ağo tığoaqo t'ısın zıgore psewu psıh'o psınç'e t'equ` tétığo th'ağo tığoaqo t'ısın zıgore psewu Türkçe yazmak bahçe içmek vermek bilmek giysi korkmak lokanta yoğurt galibiyet az itibar saadet hırsız oturmak bir şey canlı nehir hafif az itibar saadet hırsız oturmak bir şey canlı Adıg'e Türkçe psıwne ps ı qodın sape şaqo şenıç şıble be ç'ale cane ç'ıfe çiyen çıg' ı daxe gou gubğe gupe guxel' ğeğın WC yalan yok olmak toz satıcı aksi yıldırım çok genç gömlek kredi uyumak ağaç güzel sevimli kır yön ön niyet ağlatmak www. danef. com 189

Bazı kelimeler Adıg'e ğın g'ın ğuse hade je keqon k'u l'eped l'epk wes wos ğune lı l'`ı l'ıten yinı zanç'e zawle wuzı xabze xap'e xek'u lı l'`ı l'ıten yinı zanç'e Türkçe ağlamak barut ortak , eşlik ölü ağız gelmek araba çorap nesil kar kıyı et kan adam saymak büyük düz epey acı görenek yer vatan et kan adam saymak büyük düz Adıg'e Türkçe yecen yecaqo yeğecaqo s e s'ıha s ıne udane uğo wase daxe aye thaqume nıapl'eç' şhanğupç şxap'e pçen wuram ogu wos woşx pçedıy şecağo pçıha nan şıph'u bab okumak öğrenci öğretmen ad tüy itimat ıslak iplik duman fiyat güzel çirkin kulak havlu pencere mutfak kapı keçi sokak avlu kar yağmur sabahleyin öğle akşam anne kız kardeş baba www. danef. com 190